Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 czerwca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 1 czerwca 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 26 października 2016 r.

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy A. M. prawo do emerytury z dniem (...) 2016 roku.

Sygn. akt V U 1158/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił przyznania wnioskodawcy A. M. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że wnioskodawca nie spełnia wszystkich warunków do przyznania emerytury, ponieważ nie posiada stażu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 30 listopada 2016 roku, A. M. wniósł o zmianę decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury. Wnioskodawca wskazał, iż posiada 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych, gdyż do stażu pracy w takich warunkach winien być zaliczony okres odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej od dnia 28 kwietnia 1976 roku do dnia 30 kwietnia 1978 roku.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł oddalenie odwołania. Organ rentowy podniósł, iż brak podstaw do zaliczenia skarżącemu do pracy w warunkach szczególnych okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 28 kwietnia 1976 roku do 10 kwietnia 1978 roku, ponieważ po powrocie z wojska A. M. podjął pracę na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych, a praca ta nie została wymieniona w załączniku A do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. M., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 5 września 2016 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca udowodnił okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 27 lat 3 miesięcy i 4 dni, w tym 13 lat 3 miesiące i 4 dni stażu zatrudnienia w warunkach szczególnych tj. okres

- od 3 grudnia 1974 roku do 27 kwietnia 1976r.,

- od 1 września 1986 roku do 21 marca 1993 roku

- od 1 kwietnia 1993r. do 31 grudnia 1998r., z wyłączeniem okresów zasiłkowych po 14. 11. 1991r. w wymiarze 167 dni .

(dowód: decyzja z dnia 26 października 2016 roku, k. 36 akt ZUS, odpowiedź na odwołanie, k. 6-7 akt sprawy, wyliczenie stażu – k. 35 akt emerytalnych, świadectwo pracy z 31 lipca 2003r., zaświadczenie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 7 października 2016r. – k. 30 )

W okresie od 1 września 1971r. do 30 listopada 1974r. wnioskodawca by zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładach (...) w R. na stanowisku mechanika samochodowego. Od dnia 17 czerwca 1974r. do dnia 31 lipca 1974r. pracował stale i w pełnym wymiarze w szczególnych warunkach wykonując prace przy naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. wymienione w dziale XIV poz. 14 pkt 1 zarządzenia Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985r. Następca prawny zakładu pracy, w którym pracował ubezpieczony (...) S.A w R. w dniu 7 grudnia 2016r. wystawił mu za ten okres świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 2 marca 1983r. – k. 3 akt kapitałowych, świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 7 grudnia 2016r. – k.16 akt)

W okresie od 3 grudnia 1974 roku do 31 stycznia 2000 roku A. M. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w R.. Na początku powierzono mu stanowisko operatora urządzeń oczyszczalni ścieków, na którym pracował do momentu powołania do zasadniczej służby wojskowej tj. do dnia 27 kwietnia 1976 roku. Zasadniczą służbę wojskową wnioskodawca obywał od 28 kwietnia 1976 roku do 10 kwietnia 1978 roku. Po wojsku wrócił do pracy w dniu 1 maja 1978r. do tego samego zakładu na tożsame co poprzednio stanowisko operatora urządzeń oczyszczalni. Z dniem 2 maja 1978r. pracodawca przeniósł wnioskodawcę do Zakładu (...) na stanowisko mechanika samochodowego. Na tym stanowisku ubezpieczony pracował do dnia 14 maja 1978r. Z dniem 15 maja 1978r. wnioskodawca objął stanowisko kierowcy Ż. w Zakładzie (...), na którym pracował do 31 maja 1980 roku.

Wnioskodawca zajmował kolejno następujące stanowiska w okresie:

- od 1 czerwca 1980 roku do 30 listopada 1981 roku - mechanika aparatury automatycznej,

- od 1 grudnia 1981 roku do 31 października 1982 roku – kierowcy Ż. w Zakładzie (...),

- od 1 listopada 1982 roku do31 sierpnia 1986 roku – kierowcy Ż. w (...),

- od 1 września 1986 roku do 21 marca 1993 roku – kierowcy autobusu.

Od 22 marca 1993 roku do 31 grudnia 1999 roku wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnym.

(dowód: świadectwo pracy, k. 5 akt kapitałowych, książeczka wojskowa, k. 9-21 akt emerytalnych, angaż z dnia 2 maja 1978r. – k. 16 akt)

Dnia 22 grudnia 2010 roku Przedsiębiorstwo (...) Spółka z o.o. wystawiła A. M. świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych, w którym zaświadczono, że wnioskodawca w okresie:

- od 3 grudnia 1974 roku do 27 kwietnia 1976 roku pracując na stanowisku operatora urządzeń oczyszczalni ścieków, wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu, prace przy oczyszczaniu ścieków i filtrów otwartych, wymienione w dziale IX punkt 2 pozycja3,

- od 1 września 1986 roku do 21 marca 1993 roku prace kierowcy samochodów ciężarowych, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsce siedzących powyżej 15 wymienione w Dziale VIII, punkt 2, pozycja 2 wykazu A stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 17 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 roku (Dz. Urz. nr 2 z 27.07.1983 roku)

(dowód: świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych, akta osobowe)

Do podstawowych obowiązków wnioskodawcy w okresie zatrudnienia na stanowisku mechanika samochodowego tj. od 2 do 14 maja 1978r. należała obsługa techniczna koparek, spycharek, żurawi oraz samochodów marki Ż., N., S., polegająca m.in. na wymianie olejów. Wnioskodawca prace wykonywał wyłącznie w kanale remontowym. A. M. nie miał innych obowiązków, pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: angaż, k. 7, 8 akt osobowych, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 1 czerwca 2017 roku od minuty 9:48 do minuty 18:07, protokół z rozprawy, k. 17-18 akt sprawy)

W okresie od 1 kwietnia 1993r. do 31 lipca 2003r. wnioskodawca był jednocześnie zatrudniony w (...)prowadzonej przez Z. W. w R., gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wymienione w wykazie A dziale VIII, punkt 2, pozycja1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

(dowód: zaświadczenie wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k. 30 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

- ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego 15–letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości –w dniu (...) 2016 roku ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

W odwołaniu wnioskodawca zakwestionował wyliczenie szczególnego stażu pracy przez organ rentowy podnosząc, że organ ten błędnie nie zaliczył mu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zasadniczej służby wojskowej od 28 kwietnia 1976 roku do 10 kwietnia 1978 roku., którą odbywał w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w R..

W odpowiedzi na odwołanie ZUS podtrzymał swoje stanowisko podnosząc, że brak podstaw do zaliczenia do szczególnego stażu służby wojskowej, gdyż po powrocie z wojska A. M. wprawdzie podjął zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy, ale na innym stanowisku tj. mechanika napraw pojazdów samochodowych, która to praca nie była pracą w szczególnych warunkach, gdyż nie została wymieniona w załączniku A do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze.

Stosownie do treści art. 184 ustęp 1 pkt 1 u.e.r. z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn.

Z treści tego przepisu wynika, że okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustęp 1 pkt 1 u.e.r. z FUS należy ustalić na podstawie przepisów dotychczasowych, a zatem przepisów obowiązujących w okresie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej.

W okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej obowiązywała ustawa ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) i wydane na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318).

Stosownie do treści art. 108 ust 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej (od 1 stycznia 1975r. do 5 lipca 1979r. ) wynika, że czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Warunkiem wliczenia służby wojskowej do okresu zatrudnienia jest zachowanie terminów, o których mowa w art. 106 ust. 1 lub w art. 107 ust. 1.

Stosownie do treści art. 106 ust 1 ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1975r. do 5 lipca 1979r. zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, był obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powodowało wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że niezachowanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.

Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powołanej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił swój powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Przepisy te, na podstawie których przerwę w wykonywaniu zatrudnienia w ramach stosunku pracy wywołaną odbywaniem zasadniczej służby wojskowej zalicza się – z zachowaniem ciągłości pracy – do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w danym zakładzie lub gałęzi pracy oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, należy tłumaczyć tak, że okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem pracy na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do służby, a poborowy odbywający służbę uważany jest za pracownika (por. także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2010 roku, I UK 333/09, LEX nr 585739, z dnia 6 kwietnia 2006 roku III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/10, z dnia 25 lutego 2010 roku. II UK 219/09, LEX nr 590248 oraz z dnia 17 maja 2012 roku w sprawie I UK 399/11, LEX Nr 1211140).

Wnioskodawca dysponował świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionym przez jego pracodawcę, w którym jego praca w okresie przed powołaniem do służby wojskowej od 3 grudnia 1974 roku do 27 kwietnia 1976 roku na stanowisku operatora urządzeń oczyszczalni ścieków wykonywana stale i pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę, została zaliczona do pracy w szczególnych warunkach jako praca przy oczyszczaniu ścieków i filtrów otwartych, wymieniona w wykazie A dziale IX punkt 2 pozycja 3. Dokument ten nie był kwestionowany przez organ rentowy, a wręcz przeciwnie został uznany za wiarygodny i na jego podstawie powyższy okres został wnioskodawcy zaliczony do pracy w szczególnych warunkach.

Bezspornym jest także, że wnioskodawca przed powołaniem do wojska jak i po powrocie z niego pracował w tym samym zakładzie Przedsiębiorstwie (...) w R. zachowując ciągłość pracy. Zgłosił bowiem gotowość do pracy i powrócił do niej w dniu 1 maja 1978r., a zatem przed upływem 30 dni od zakończenia służby wojskowej (10 kwiecień 1978r.).

Skoro zatem przed powołaniem do służby wojskowej w okresie od 3 grudnia 1974r. do 27 kwietnia 1976r. skarżący pracował w warunkach szczególnych wykonując prace przy oczyszczaniu ścieków i filtrów otwartych na stanowisku operatora urządzeń oczyszczalni ścieków wymienione w wykazie A dziale IX punkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów (okres ten został mu zaliczony przez ZUS do szczególnego stażu pracy), a następnie po odbyciu służby powrócił do pracy w terminie krótszym niż 30 dni do tego samego zakładu pracy, to należy uznać że spełnił wszystkie przesłanki wymienione w art. 108 ustęp 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony w zw. z §5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318), od których zależało zaliczenie służby wojskowej do szczególnego stażu pracy. Ustawodawca nie łączy bowiem zaliczenia okresu służby wojskowej do szczególnego stażu pracy z powrotem na to samo stanowisko, jak błędnie przyjął organ rentowy. Ustawodawca wymaga li tylko by pracownik po odbyciu służby wojskowej w terminie nie dłuższym niż 30 dni od zakończenia służby podjął zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, gdzie był zatrudniony przed wojskiem w szczególnych warunkach. Z przepisów tych bowiem wynika, że - pod warunkami w nich wskazanymi - okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby. Jeśli zatem przed powołaniem do służby wojskowej ubezpieczony wykonywał zatrudnienie w szczególnych warunkach, to również okres służby wojskowej uważany był za takie samo zatrudnienie, a żołnierz był traktowany jak pracownik wykonujący pracę wymienioną w powołanym przepisie.

Taka interpretacja jest zgodna z najnowszym poglądem Sądu Najwyższego zaprezentowanym w wyroku z dnia 5 sierpnia 2014 r. ( I UK 442/13), gdzie stwierdzono, że również żołnierzowi, który przed służbą nie był zatrudniony (w żadnym zakładzie pracy), a po zwolnieniu w ciągu 30 dni przystąpił do wykonywania zatrudnienia, uznanego za zatrudnienie w warunkach szczególnych, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień określonych w § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. z 1968 r. Nr 44, poz. 318 ze zm.), „czyli wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie”. Skoro zatem do pracy w warunkach szczególnych pracownik zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego powinien mieć zaliczony okres służby wojskowej odbytej przed zatrudnieniem, pod warunkiem podjęcia w ustawowym terminie po odbyciu służby wojskowej zatrudnienia w warunkach szczególnych. To tym bardziej zaliczeniu do szczególnego stażu pracy podlega okres służby wojskowej, jeśli żołnierz przed podjęciem zatrudnienia wykonywał pracę w warunkach szczególnych - co było bezsporne w analizowanej sprawie - zaś po odbyciu zasadniczej służby wojskowej powrócił do pracy, która takiego charakteru już nie miała - jak podnosi organ rentowy. Jak już wyżej podnoszono z treści art. 106 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, jak i z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin - w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej, wynikał ciążący na zakładzie pracy, który zatrudniał żołnierza w dniu powołania do służby wojskowej, obowiązek niezwłocznego zatrudnienia go na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby żołnierz zgłosi powrót do zakładu pracy. W wykonaniu tego obowiązku pracodawca z dniem podjęcia przez skarżącego zatrudnienia po wojsku zatrudnił go na tym samym stanowisku co przed służbą wojskową, a mianowicie na stanowisku operatora urządzeń oczyszczalni ścieków, co wynika z angażu z dnia 1 maja 1978r. (k. 16 akt). Nie ma zatem racji ZUS twierdząc, że skarżący podjął zatrudnienie na stanowisku mechanika. Takie stanowisko skarżący objął, ale dopiero z dniem 2 maja 1978r. Nie mniej również na tym stanowisku- jak wynika z jego podzielonych przez Sąd zeznań – pracował w szczególnych warunkach. Skarżący wykonywał bowiem stale i w pełnym wymiarze czasu prace mechanika wyłącznie w kanałach remontowych, przy obsłudze technicznej koparek, spycharek, żurawi oraz samochodów marki Ż., N., S., w których to pojazdach dokonywał wymiany olejów. A prace mechanika wykonywane w kanałach remontowych przy naprawach pojazdów mechanicznych lub szynowych ustawodawca zalicza do prac w szczególnych warunkach w wykazie A, dziale XIV, poz. 16 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Powyższe pozwala na zaliczenie skarżącemu okresu służby wojskowej do pracy w szczególnych warunkach na podstawie obowiązującego wówczas art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440).

Do szczególnego stażu pracy podlegają zaliczeniu skarżącemu także okresy zasiłkowe po 14 listopada 1991r. przypadające w okresach wykonywania przez niego pracy w warunkach szczególnych.

Wynika to stąd, że podstawą prawną przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym ubezpieczonemu przysługuje prawo do emerytury pod warunkiem spełnienia przesłanek do jej nabycia, za wyjątkiem wieku emerytalnego, w dniu 1 stycznia 1999r. Oznacza to, że do obliczenia stażu pracy w warunkach szczególnych stosuje się przepisy obowiązujące w dacie 1 stycznia 1999r. , co wprost wynika z treści art. 184 ustęp 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W myśl bowiem tego przepisu ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura, jeżeli w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn. O tym jakie okresy pracy zalicza się do pracy w szczególnych warunkach stanowi art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Brzmienie tego przepisu zmieniło się w dniu 1 lipca 2004r. Wówczas do art. 32 ustawy został dodany ustęp 1a, zgodnie z którym przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się:

- okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,

- okresów, w których na mocy szczególnych przepisów pracownik został zwolniony ze świadczenia pracy, z wyjątkiem okresu urlopu wypoczynkowego.

Zmiana brzmienia art. 32 ustawy z dnia 1 lipca 2004r. nie dotyczy jednak sposobu obliczania stażu pracy osób ubiegających się o emeryturę na podstawie art. 184 ustawy.
W stosunku bowiem do tych osób staż pracy w szczególnych warunkach ustala się na dzień 1 stycznia 1999r według przepisów dotychczasowych, a zatem w ich brzmieniu w dniu 1 stycznia 1999r. W tej dacie art. 32 ustawy nie zawierał zapisu o nie uwzględnianiu do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Z tych względów okresy niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego przypadające w trakcie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub charakterze, podlegają zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych ubezpieczonym ubiegającym się o emeryturę na podstawie art. 184 ustawy także, gdy przypadają one po dniu 14 listopada 1991r.

W świetle powyższych rozważań brak było podstaw do nie uwzględnienia przy obliczaniu szczególnego stażu pracy przez organ rentowy okresów niewykonywania przez skarżącego pracy w okresach od 25.10.1993r. do 29.10.1993, od 11.10.1994r. do 10 lutego 1995r. , od 25.06. 1996r. do 10.07. 1996r. oraz od 11.07.1996r. do 2.08.1996r, łącznie 167 dni, za które otrzymał on wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przypadających w okresie wykonywania pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A dział VIII poz. 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów (prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony), (...) u Z. W. w okresie od 1 kwietnia 1993r. do 31 grudnia 1998r.

Z analizy akt emerytalnych i kapitałowych wynika bowiem, że organ rentowy odliczył skarżącemu okresy zasiłkowe przypadające w okresie jego pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 167 dni, gdzie pracował jako kierowca samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony.

Reasumując skarżący po zaliczeniu już tylko okresu służby wojskowej do szczególnego stażu pracy, legitymuje się wymaganym stażem pracy w szczególnych warunkach dłuższym niż 15 lat.

Z uwagi na to, że skarżący złożył wniosek o emeryturę w dniu 5 września 2016 r. wraz z wszystkimi koniecznymi dokumentami potwierdzającymi pracę w szczególnych warunkach, prawo do emerytury nabył z pierwszym dniem miesiąca, w którym złożył wniosek emerytalny. Z tym dniem została bowiem spełniona ostatnia przesłanka, od której zależało jego prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.