Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: referent stażysta Renata Wołoszyńska

po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2017 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. C.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie

z dnia 24 października 2016 r., sygnatura akt I C 2082/12/N

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 1800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Anna Nowak SSO Ewa Krakowiak SSO Lucyna Rajchel

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 marca 2017r.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd I instancji oddalił powództwo R. C. o zasadzenie kwoty 16000 zł z odsetkami tytułem zadośćuczynienia.

Za bezsporne w sprawie Sąd przyjął, że w dniu 1 sierpnia 2011r. na ul. (...) w miejscowości B. miała miejsce kolizja drogowa podczas której kierujący pojazdem marki F. (...) nie zachował należytej ostrożności i najechał na tył pojazdu marki O. kierowany przez powoda , który to pojazd uderzył w samochód marki H.. Kierujący pojazdem marki F. (...) ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. W toku postępowania ubezpieczyciel wypłacił powodowi kwotę 9.000 zł. tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 925,45 zł. tytułem zwrotu kosztów leczenia.

Sąd I instancji ustalił, że powód R. C. na skutek kolizji w dniu 1 sierpnia 2011r. doznał urazu lewej strony kręgosłupa szyjnego. Po wypadku nie był hospitalizowany. Na drugi dzień po zdarzeniu powód udał się do lekarza pierwszego kontaktu, gdzie uzyskał skierowanie do ortopedy w Poradni (...) w K.. Po badaniu u powoda zdiagnozowano pourazowy zespól korzeniowy i zalecono kołnierz ortopedyczny. Powód w związku z odczuwaniem bólu i rozkurczaniem mięśni zażywał leki przeciwbólowe. Z uwagi na problemy z poruszaniem odcinkiem szyjnym wykonał rezonans, po którym lekarz zapisał mu bardziej usztywniający kołnierz. Powód nadal czasami odczuwa drętwienie karku i zmuszony jest wtedy wykonać zalecone mu ćwiczenia. Powód do końca lutego 2012r. pracował w biurze projektowym na (...), gdzie zarabiał około 3500 zł. netto, obecnie jest zatrudniony w K. w charakterze projektanta z wynagrodzeniem około 2700 zł. netto. Powód otrzymał po wypadku odszkodowanie związane z ubezpieczeniem grupowym w pracy w kwocie około 2000 zł. – 2500 zł. Przed wypadkiem powód kilka razy w sezonie jeździł w góry a jego pasją była wspinaczka. Obecnie lekarz zakazał mu uprawniania wspinaczki. Doznany przez powoda uraz kręgosłupa szyjnego a w konsekwencji pourazowy zespół korzeniowy spowodował 5% uszczerbek na zdrowiu. Czas ostrego natężenia bólu trwał około 2 tygodni po wypadku. W wyniku urazu u powoda nastąpiły zaburzenia lękowe, które utrzymywały się przez kilka miesięcy od wypadku a obecnie są w fazie remisji.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz na podstawie zeznań powoda R. C. oraz świadków I. C. i M. S. a także na podstawie opinii biegłych lekarzy M. H. i D. W.. Autentyczność i prawdziwość dowodów z dokumentów nie była kwestionowana w toku postępowania, ich wiarygodność i moc dowodowa nie budzi zatem wątpliwości. W ocenie Sądu opinie biegłych zostały sporządzone w sposób rzetelny, jasny i wyczerpujący. W tym miejscu wskazać należy , iż biegły neurochirurg M. H. opracowując opinię oparł się tylko na analizie dokumentacji medycznej zebranej w sprawie, bowiem pomimo wielokrotnych wezwań oraz prób kontaktu telefonicznego nie udało się wezwać powoda na badanie. Zawarte obu opiniach wnioski końcowe są przekonywające, logiczne, jednoznaczne i zrozumiałe. Wobec powyższego w ocenie Sądu opinie te mogła stanowić podstawę ustaleń faktycznych sprawy. Sąd dał wiarę zeznaniom powoda oraz świadków , ponieważ w sposób rzetelny opisał przebieg leczenia oraz dolegliwości i samopoczucie zarówno po zdarzeniu jak też w chwili obecnej.

W tych okolicznościach wskazał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Poszkodowanemu, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia przysługuje na podstawie art. 445 §1 k.c. także zadośćuczynienie za doznaną krzywdę obejmujące rekompensatę za cierpienie fizyczne oraz psychiczne. Zadośćuczynienie pieniężne w tym wypadku pełni więc przede wszystkim funkcję kompensacyjną tj. ma na celu złagodzenie cierpień i obejmuje wszystkie cierpienia zarówno fizyczne jaki i psychiczne. Jednocześnie jednak kodeks cywilny ogranicza stosowanie zadośćuczynienia pieniężnego –jako formy naprawienia krzywdy – do odpowiedzialności deliktowej, a wiec wynikającej z czynu niedozwolonego sprawcy .

W analizowanym stanie faktycznym strona pozwana nie kwestionowała samej zasady swojej odpowiedzialności za szkodę a pozostającą w związku przyczynowym ze zdarzeniem jakie miało miejsce dnia 1 sierpnia 2011r. wypłacając kwotę 9000 zł. tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 925,45 zł. tytułem zwrotu kosztów leczenia. W tej sytuacji ciężar dowodu, iż wysokość szkody jaką poniósł powód w związku ze zdarzeniem jest wyższa, a w szczególności przekracza kwotę uznaną przez stronę pozwaną obciążała zgodnie z dyspozycja art. 6 k.c. powoda R. C.. Stosownie bowiem do art. 6 k.c. nie tylko udowodnienie szkody ale i jej wysokości obciąża poszkodowanego. Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 kpc) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (art. 232 kpc i art. 6 kc ). Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). (por.1996.12.17 wyrok SN I CKU 45/96 OSNC 1997/6-7/76). Zaprzeczenie okolicznościom dokonane przez stronę procesową wywołuje ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie zaś ich nie udowodnienia sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie. Zgodnie z obowiązującą wykładnią art. 445 kc wysokość zadośćuczynienia powinna być odpowiednia, a w zasadzie „nie wygórowana i nie nadmierna”. Biorąc pod uwagę stan z zamknięcia rozprawy żądanie zasądzenia 16.000 zł. ( a wraz z wypłaconym powodowi zadośćuczynieniem przez stronę pozwaną powodowi 25.000 zł. ) jest wygórowane a kwota przyznana powodowi przez ubezpieczyciela jest w ocenie Sądu wystarczająca. Sąd miał tu na uwadze fakt , że te dolegliwości bólowe u powoda utrzymywały się zgodnie z opinią biegłego około 2 tygodni , natomiast lęki wpływające na samopoczucie i funkcjonalnie powoda obecnie pozostają w stanie remisji. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż powód pomimo wielokrotnych prób ze strony biegłego neurochirurga nie stawił się na badanie czym uniemożliwił opracowanie rzetelnej i aktualnej opinii. Zatem w ocenie Sądu dolegliwości , których doznał bezpośrednio po wypadku powód wyczerpują się w kwocie 9000 zł.

O kosztach orzekł na podstawie art. 98 kpc zgodnie z którym powód przegrywający sprawę obowiązany jest zwrócić pozwanemu na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu w tym koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2400 zł. ( oraz opłata od pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 zł.) , ustalone na podstawie §6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. nr 163, póz. 1349, z późniejszymi zmianami). Na koszty procesu którymi powód został obciążony złożyły się również koszty związane z opinią biegłych lekarzy, których wysokość po odliczeniu zaliczki w kwocie 300zł. wyniosła 135,82 zł.

Apelację od wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości. Zarzucił naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 445 p. 1 k.c. i art. 361 k.c. poprzez wadliwą interpretację pojęcia „odpowiedniej sumy zadośćuczynienia”, co doprowadziło do błędnego ustalenia, iż odpowiednią sumą zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w przedmiotowej sprawie jest kwota 9000 zł, która została wypłacona przez pozwanego na rzecz powoda jeszcze przed wszczęciem postępowania. Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie na rzecz powoda kwoty 16000 zł tytułem zadośćuczynienia z doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 15 kwietnia 2012r. do dnia zapłaty, oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu obu instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Powód podnosił, iż wnioski wynikające z opinii sporządzonych w sprawie przez biegłych sądowych zostały przez Sąd I instancji potraktowane bardzo wybiórczo i niesprawiedliwie w odniesieniu do powoda. Powód wskazywał, że zarówno biegły z zakresu psychiatrii, jak i biegły z zakresu neurochirurgii uznali długotrwały uszczerbek na zdrowiu powoda w łącznej wysokości 10%. Podkreślał czas trwania i intensywność cierpień fizycznych i psychicznych, istotne pogorszenie się sytuacji życiowej powoda. Odwołał się również do praktyki orzeczniczej, podając, iż kształtuje ona w sprawach o zadośćuczynienie „kwoty odpowiednie” za krzywdę doznaną skutkiem zaistniałej szkody w wymiarze 2000 – 3000 zł za 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Pełnomocnik strony pozwanej wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przedmiotem zarzutów apelacyjnych nie były ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy. Powód w apelacji zarzucił błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie prawa materialnego w postaci art. 445 p. 1 k.c. i art. 361 k.c. Również strona pozwana nie kwestionowała ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd I Instancji. Sąd Okręgowy podziela ocenę zawartą w apelacji co do prawidłowych ustaleń faktycznych Sądu I instancji. Ustalenia te są oparte na całokształcie zgromadzonego materiału dowodowego, który stanowią przede wszystkim opinie biegłych oraz dokumentacja lekarska, dokumentacja z postępowania szkodowego, a także zeznania świadków I. C. i M. S., jak również przesłuchanie powoda w charakterze strony. Sąd podziela w całości te ustalenia i przyjmuje je za własne.

Prawidłowe ustalenia faktyczne doprowadziły Sąd Rejonowy do zasądzenia, w ramach sędziowskiego uznania, kwoty zadośćuczynienia, którą należy ocenić jako odpowiednią do całokształtu okoliczności tej sprawy. Przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Zgodnie z dyspozycją art. 445 p. 1 k.c. w wypadku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Podnosi się przy tym, że zadośćuczynienie ma walor kompensacyjny, chociaż krzywda określana też jako szkoda niemajątkowa, polegająca na cierpieniach fizycznych i psychicznych, ma charakter niewymierny i nie może być w pełni pokryta świadczeniem pieniężnym. Dlatego do kompetencji Sądu należy przyznanie pokrzywdzonemu odpowiedniej sumy, która złagodzi ujemne doznania i uczucia związane z wyrządzoną szkodą. Określenie wysokości tej sumy powinno następować przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności występujących w indywidualnym przypadku, w związku z konkretną osobą poszkodowanego i sytuacją życiową w jakiej się znalazł (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 roku, sygn. akt I CSK 384/07 Lex nr 351186, z dnia 22 czerwca 2005 roku, sygn. akt III CK 392/04 Lex nr 177203, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2008 roku, sygn. akt II CSK 78/08 LEX nr 420389). Poza tym w judykaturze konsekwentnie przestrzega się zasady, że zadośćuczynienie nie może być symboliczne, ale nie może też prowadzić do wzbogacenia się poszkodowanego.

Sąd Okręgowy mając na uwadze utrwaloną linię orzecznictwa, w ramach której przyjmuje się pewną swobodę Sądu I instancji w miarkowaniu zadośćuczynienia. W ramach tego stanowiska wskazuje się, że Sąd drugiej instancji może dokonać korekty zasądzonego zadośćuczynienia w zasadzie tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, tj. albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie. Jedynie bowiem rażąca dysproporcja świadczeń albo pominięcie przy orzekaniu o zadośćuczynieniu istotnych okoliczności, które powinny być uwzględnione przez sąd jako wpływające na wysokość zadośćuczynienia może stanowić podstawę do jego zmiany (por. np. wyrok SA w Łodzi z dnia 19.12.2013 roku, I ACa 877/13, wyrok SA w Katowicach z dnia 21.02.2013 roku, I ACa 1040/12). Stanowisko to dalej pozostawia jednak Sądowi II instancji ocenę czy dany wypadek ma charakter rażący czy też nie, bez możliwości formułowania tu pewnych powszechnie akceptowanych uogólnień, np. procentowo w relacji do zasądzonego świadczenia. Okoliczności danego przypadku będą zatem decydowały o tej ocenie Sądu odwoławczego co do istnienia w sprawie podstaw do zmiany orzeczenia, czy też pozostawienia go w kształcie pierwszoinstancyjnym. W konsekwencji, zasadne jest twierdzenie, że zmiany jakich może dokonywać Sąd II instancji przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia nie powinny mieć charakteru symbolicznego.

Okoliczności przedmiotowej sprawy uzasadniają, zdaniem Sądu Okręgowego, ustalenie całościowej kwoty zadośćuczynienia na 9.000 złotych, co po uwzględnieniu otrzymanej przedsądowo kwoty 9.000 złotych, skutkowało oddaleniem powództwa. Odwołać się tu należy do ustalonych i prawidłowo ocenionych przez Sąd Rejonowy dolegliwości bólowych odczuwanych przez powoda w czasie 2 tygodni po wypadku, okresu łagodzenia tego bólu poprzez przyjmowane leki przeciwbólowe, noszenie kołnierza ortopedycznego. Dodać należy także, że uraz nie spowodował u powoda konieczności dłuższego pobytu w szpitalu, czy też poddania się operacji lub poważnemu zabiegowi. Sąd uwzględnił także młody wiek powoda, który z jednej strony uzasadnia przekonanie, że ustępujące dolegliwości bólowe nie ograniczą w istotny sposób ogólnej sprawności powoda, z drugiej zaś, wespół z wyjątkowo aktywnym trybem życia powoda w okresie przed wypadkiem, czyni konsekwencje wypadku polegające nie tylko na przejściowym ograniczeniu tej aktywności. Sąd wziął także pod uwagę to, że zaburzenia, wpływające na samopoczucie i funkcjonowanie powoda utrzymywały się przez kilka miesięcy i w tym kontekście należy je traktować jako długotrwałe, stanowiące uszczerbek na zdrowiu w wysokości 5% oraz to, że zaburzenia te utrzymują się nadal, mimo remisji choroby, w formie reminiscencyjnej.

Natomiast odnosząc się do zarzutu dotyczącego praktyki zasądzania przez Sądy określonej kwoty za uszczerbek na zdrowiu to jako nieznajdująca podstawy w przepisach nie może ona skutkować zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Z tych przyczyn należało apelację oddalić na podstawie przepisu art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania w pierwszej i drugiej instancji pomiędzy stronami orzeczono w oparciu o regulację art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c., zasądzając koszty procesu od strony przegrywającej na rzecz strony wygrywającej. Wysokość wynagrodzenia obliczono na podstawie § 2 pkt. 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Anna Nowak SSO Ewa Krakowiak SSO Lucyna Rajchel