Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 lipca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu XI Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca SSR Joanna Grzempka

Protokolant stażysta Agnieszka Piczak

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2016 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z wniosku R. G.

przy uczestnictwie T. B. (1), Z. R. (1), M. G. (1) i T. B. (2)

o ustanowenie drogi koniecznej

postanawia:

1.  ustanowić na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości gruntowej położonej w D., stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą (...), służebność drogi koniecznej na nieruchomości położonej w D., stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą KW (...) zgodnie z projektem sporządzonym przez biegłego D. A. (1) w marcu 2016 r. stanowiącym integralną część postanowienia;

2.  zasądzić od wnioskodawcy R. G. na rzecz uczestniczki Z. R. (1) kwotę 910 zł (dziewięćset dziesięć złotych) tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności opisanej w punkcie pierwszym sentencji;

3.  nakazać pobrać od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 27 zł (dwadzieścia siedem złotych) tytułem nieuiszczonych wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa;

4.  ustalić, że każdy z uczestników postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt XI Ns 2494/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawca R. G. wniósł o ustanowienie drogi koniecznej na działce nr (...), objętej księgą wieczystą (...), położonej w D. należącej do Z. R. (1), celem połączenia jego nieruchomości stanowiącej działkę (...), objętej księgą wieczystą KW (...), z drogą publiczną (drogą wojewódzkią nr (...)).

Uczestniczka Z. R. (1) wniosła o oddalenie wniosku.

Pozostali uczestnicy popierali wniosek.

Postanowieniem z dnia 18 lutego 2015 r. sygn. akt XI Ns 1937/14 Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił wniosek uznając, że wnioskodawca ma już dostęp do drogi publicznej o szerokości 3,5 m i powinien do tego stanu faktycznego dostosować prowadzoną działalność.

Na skutek apelacji wnioskodawcy, postanowieniem z dnia 23 września 2015 r. Sąd Okręgowy w Toruniu uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego. Jak wskazał Sąd Okręgowy, w sprawie należało rozstrzygnąć, czy nieruchomość wnioskodawcy ma odpowiedni, w rozumieniu art. 145 § 1 k.c., dostęp do drogi publicznej ze względu na jej przeznaczenie i sposób wykorzystania m.in. prowadzenie działalności rolniczej, ustalić w jaki sposób wnioskodawca korzysta z nieruchomości, jako rodzaj produkcji rolnej prowadzi, czy istnieje konieczność dojazdu pojazdów o szerokości przekraczającej 3,5 m; ponadto należy ustalić, czy istnieje możliwość przeprowadzenia drogi koniecznej w inny sposób niż proponowany przez wnioskodawcę.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Nieruchomość położona w D., stanowiąca działkę nr (...), o powierzchni 0,0435 ha, objęta księgą wieczystą (...), stanowi współwłasność R. G. i M. G. (1) na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej w udziale 1/2 oraz T. B. (3) i T. B. (4) na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej w udziale 1/2.

dowód:

wpis z rejestru gruntów, k. 162

mapa ewidencyjna, k. 163

odpis księgi wieczystej, k. 3-5

Nieruchomość stanowiąca działkę nr (...), o powierzchni 0,84 ha objęta księgą wieczystą KW (...), stanowi własność uczestniczki Z. R. (1).

dowód:

wypis z rejestru gruntów, k. 160

mapa ewidencyjna, k. 161

odpis księgi wieczystej, k. 12-14

R. G. i M. G. (1) są właścicielami, na zasadzie wspólności ustawowej działki nr (...), o powierzchni 0,2015 ha, a dalej działki nr (...), o powierzchni 3,2334 ha objętych księgą wieczystą nr (...).

dowód:

wypis z rejestru gruntów dot. działki nr (...), k. 166

mapa ewidencyjna, k. 167

protokół oględzin, k. 247-247v

Działka nr (...) stanowi wąski pas gruntu, szerokości 3,5 m - 4 m, prowadzący od drogi wojewódzkiej nr (...) (działka nr (...), kw nr (...)) do działki nr (...), gdzie zlokalizowane są zabudowania gospodarcze i budynek mieszkalny należące do gospodarstwa rolnego wnioskodawcy i uczestniczki M. G. (1).

Działka nr (...) na całej długości – patrząc od strony drogi wojewódzkiej nr (...) – graniczy po lewej stronie z działką nr (...) należącą do Z. R. (1) stanowiącą grunty orne, a po prawej – do ok. połowy z działką nr (...) należącą do W. R. (syna Z. R. (1)), a dalej z działką (...). Działka nr (...) przy granicy z działką (...) oddzielona jest betonowym ogrodzeniem.

(...) stanowiące działki nr (...) oaz działki nr (...) powstały na skutek odłączenia tych działek z księgi wieczystej Kw nr (...).

dowód:

odpisy ksiąg wieczystych, k. 3, k. 12

wypis z rejestru gruntów dot. działki nr (...), k. 169

protokół oględzin, k. 247-247v

Patrząc od strony drogi wojewódzkiej (...), za nieruchomością należącą do syna Z. R. (1), znajduje się działka nr (...) stanowiąca pas gruntu, wykorzystywana jako dojazd do działki (...) Działki (...)/7 i 91/8 stanowią nieruchomość objętą kw (...) należącą do T. G. (brata wnioskodawcy) i M. G. (2) we wspólności ustawowej małżeńskiej.

dowód:

wypis z rejestru gruntów, k. 223

mapa ewidencyjna, k. 224

Na działce (...) znajduje się dom jednorodzinny z ogrodem i zadrzewieniami. Wzdłuż granicy z działkami (...) na działce (...) rosną krzewy wysokości ok. 2,5 m, tworzące żywopłot, a także drzewa owocowe wysokości ok. 5 m. Między działką (...) a działką (...) nie ma wytyczonej drogi ani prześwitu umożliwiającego komunikację.

dowód:

protokół oględzin, k. 247-247v

Wnioskodawca od czasu przejęcia gospodarstwa po rodzicach tj. od 2003 r. prowadzi działalność rolniczą na działkach (...). Uprawia zboże, hoduje bydło. Jest płatnikiem podatku rolnego od gruntów o powierzchni 3,4349 ha.

Dojazd do gospodarstwa wnioskodawcy odbywa się po działce (...). Dojazd odbywał się bez przeszkód, do czasu gdy na granicy z działką (...) należącą do W. R. (syna Z. R. (1)) istniało ogrodzenie z siatki i było ono cofnięte w głąb działki o umożliwiało wnioskodawcy korzystanie z części tej działki. Od kiedy W. R. postawił ogrodzenie betonowe i przysunął je bliżej granicy z działką nr (...), wnioskodawca dojeżdżał do swojej nieruchomości naruszając działkę (...). Okazjonalnie przejeżdżał przez nieruchomości sąsiadów graniczących z jego gospodarstwem od strony północnej. Było to możliwe tylko po młócce.

dowód:

zeznania wnioskodawcy na rozprawie 1 lipca 2016 r., k. 252v, wyjaśnienia informacyjne na rozprawie w dniu 19 stycznia 2016 r.k, k. 154

zeznania uczestniczki M. G. (1) na rozprawie 1 lipca 2016 r., k. 251v-252

zeznania uczestnika T. B. (3) na rozprawie w dniu 1 lipca 2016 r., k. 252

zeznania uczestniczki T. B. (4) na rozprawie w dniu 1 lipca 2016 r., k. 252

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności rolniczej na działce (...) korzysta z działki (...) jako drogi dojazdowej od drogi wojewódzkiej nr (...). Ciągnikami z przyczepami przewożone są nawozy, pasze dla zwierząt. Wnioskodawca jest właścicielem dwóch ciągników. W trakcie żniw do jego gospodarstwa dojeżdża kombajn z hederem, którego szerokość wynosi 5 m. W gospodarstwie wnioskodawcy stosowany jest też inny wielkogabarytowy sprzęt rolniczy tj. prasa do prasowania słomy, cyklop. Do gospodarstwa dojeżdżają samochody do transportu bydła. Z uwagi na rozbudowę budynków gospodarczych zachodzi potrzeba dojazdu do nieruchomości wnioskodawcy samochodów dostawczych z materiałami budowlanymi.

Przy zjeździe z drogi wojewódzkiej , na działce (...) znajduje się przepust przebiegający nad rowem odwadniającym biegnącym wzdłuż drogi, a jego elementy, znajdujące się na działce (...) są zarwane i wymagają remontu. Przedmiotowa działka nie stanowi drogi i w związku z tym nie może podlegać modernizacji przez gminę.

Kierowcy samochodów dostawczych odmawiają wjazdu na działkę (...) z uwagi na ryzyko wywrócenia pojazdów w momencie skrętu z drogi wojewódzkiej na tę działkę w obecnej szerokości.

Wjazd ciągnikiem rolniczym z przyczepami wymaga wstrzymania ruchu na drodze.

dowód:

kopie dowodów rejestracyjnych k. 133-137

wyjaśnienia informacyjne wnioskodawcy, k. 154-155

zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 1 lipca 2016 r.

pismo Wójta Gminy O., k. 132

kopie dowodów rejestracyjnych, k. 133-137

fotografie, k 138

Jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie drogi koniecznej na działce (...) o powierzchni 131 m kw. według projektu wskazanego w opinii biegłego D. A. wynosi 910 zł

dowód:

opinia biegłego D. A., k. 175

Powyższe okoliczności zostały ustalone na podstawie wypisów z rejestru gruntu, map ewidencyjnych, odpisów z ksiąg wieczystych, stanowiących dokumenty urzędowe a zatem dowód tego co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Podstawą ustaleń faktycznych były też okoliczności ustalone w trakcie oględzin w dniu 29 czerwca 2016 r., a także przesłuchania stron. Sąd miał na uwadze zdjęcia i dokumentacje złożoną przez wnioskodawcę, traktując je jako inne dowody w rozumieniu art. 309 k.p.c. Wszystkie z powołanych dowodów Sąd uznał za miarodajne dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż wzajemnie się uzupełniały i miały potwierdzenie w przeprowadzonych w dniu 29 czerwca 2016 r. oględzinach, za wyjątkiem zeznań Z. R. (1), która twierdziła, że istnieje dogodny dojazd do nieruchomości wnioskodawcy przez działkę nr (...) o czym będzie mowa w dalszej części. Opinia biegłego geodety i biegłego z dziedziny wyceny służebności została sporządzona rzetelnie, była jasna, nie kwestionowały jej strony, dlatego mogła stać się podstawą orzeczenia.

Istota sprawy sprowadzała się w pierwszej kolejności do ustalenia, czy wnioskodawca ma odpowiedni dostęp do drogi publicznej, a po drugie, przy założeniu że brak odpowiedniego dostępu – do rozstrzygnięcia w jaki sposób powinna przebiegać droga konieczna.

Co do kwestii odpowiedniego dostępu do drogi publicznej, należy wskazać, że zgodnie z ugruntowanym poglądem, ustanowienie służebności drogowej możliwe jest nie tylko w warunkach kompletnego braku dostępu do drogi ale także w przypadku istniejącego dostępu, lecz uznanego za nieodpowiedni, na tle konkretnego stanu faktycznego. Ustalenie, czy nieruchomość ma odpowiedni dostęp do drogi publicznej zależy od konkretnego stanu faktycznego i jego oceny przez sąd. Nieodpowiedni dostęp do drogi publicznej może polegać nie tylko na jego braku, lecz także na tym, że pomimo fizycznego dostępu do drogi publicznej, jest ona przez znaczną część roku nieprzejezdna lub przejazd nią jest utrudniony (uchwała SN z dnia 14 sierpnia 1985 r., III CZP 44/85, OSN z 1986 r. nr 7–8 poz. 106; postanowienie SN z dnia 7 marca 2007 r., II CSK 482/06, L.; postanowienie SN z dnia 31 stycznia 2007 r., II CSK 421/06, L.). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia z dnia 14 maja 2014 r., III CZP 14/14 (OSNC z 2015 r. 1 poz. 8) odpowiedni dostęp do drogi publicznej powinien obejmować także możliwość przejazdu pojazdów mechanicznych, chyba że nie uzasadniają tego potrzeby nieruchomości władnącej, konfiguracja granic, ukształtowanie terenu lub interes społeczno-gospodarczy.

Wykładnia sformułowania „odpowiedni dostęp do drogi publicznej” jest dynamiczna, i jak wskazał Sąd Najwyższy w przywołanym orzeczeniu, musi obejmować komunikację z nieruchomością za pomocą samochodów, a szerzej - za pomocą pojazdów mechanicznych służących do przemieszczania się lub przewożenia towarów.

W niniejszej sprawie zostało ustalone, że do nieruchomości wnioskodawcy nie ma bezpiecznej możliwości przedostania się z drogi publicznej nr (...) do działki (...), która stanowi współwłasność wnioskodawcy i po której może on bez przeszkód dostać się do dalszych działek obejmujących jego gospodarstwo.

Działka nr (...), wykorzystywana jako dojazd, ma szerokość przeciętnie 3,5 m, co zostało ustalone już w sprawie XI Ns 1937/14, co nie jest wystarczające dla zapewnienia przejazdności pojazdów wielkogabarytowych, maszyn rolniczych, samochodów ciężarowych jak i ich bezpiecznego wyjazdu na drogę publiczną. Przypomnieć trzeba, że z prawej strony działka nr (...) jest odgraniczona od działki sąsiadującej, na całej długości, betonowym ogrodzeniem.

Do gospodarstwa wnioskodawcy nie może więc przejechać rolniczy sprzęt wielkogabarytowy, pojazdy do transportu bydła czy do transportu materiałów budowlanych. Z uwagi na szerokość działki nr (...) pojazdy takie nie mogą też wykonać bezpiecznie manewru skrętu z drogi publicznej. Poruszanie się tego typu pojazdów, w związku z prowadzoną hodowlą oraz uprawą a także pracami budowlanymi czy modernizacyjnymi w obrębie gospodarstwa wnioskodawcy, nie ma charakteru sporadycznego, incydentalnego, lecz jest immanentnie wpisane w jego działalność rolniczą.

Wnioskodawca, tak jak i jego poprzednicy, prowadził i nadal prowadzi działalność rolniczą i taki był już charakter nieruchomości w chwili wydzielenia działek m.in. 91/6 i 91/13. Nie doszło więc po stronie wnioskodawcy do nagłej, nieuzasadnionej układem działek, zmiany sposobu wykorzystywania nieruchomości ani do zignorowania ograniczeń wynikających z szerokości dojazdu. Nie można zatem wymagać od niego, aby ograniczył swoją działalność z uwagi na istniejący dotychczas niedogodny dostęp do drogi publicznej. Jednocześnie przyczyną obecnej sytuacji nie są jednocześnie jakiekolwiek zaniedbania ze strony wnioskodawcy. Nie ma on zatem możliwości przywrócenia jej przejezdności dla sprzętu rolniczego we własnym zakresie.

Z tych względów Sąd uznał, że spełniona jest przesłanka braku odpowiedniego dostępu do drogi publicznej w rozumieniu art. 145 § 1 k.c.

Do rozważenia pozostaje ustalenie przebiegu drogi. Wnioskodawca jednoznacznie oświadczył, że nie wnosi o ustanowienie drogi koniecznej w jakimkolwiek innym wariancie, tym niemniej Sąd analizował inne potencjalne warianty przeprowadzenia służebności.

Zgodnie z art. 145 § 2 k.c. Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej. Natomiast w myśl art 145 § 3 k.c. przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy

Podczas oględzin Sąd stwierdził, że działka (...), która co trzeba przypomnieć powstała z podziału przez poprzednika stron jednej nieruchomości obejmującej działki (...), w praktyce została pomyślana jako droga do tych części, które były pozbawione bezpośredniego dostępu do drogi publicznej. Okoliczność ta wynika zresztą z zeznań stron i ma potwierdzenie we wzajemnym położeniu działek. Z tego punktu widzenia ustanowienie służebności na działce (...) odpowiada pierwotnej i zamierzonej funkcji działki (...). Do zapewnienia odpowiedniego dostępu do drogi publicznej wystarczające jest ustanowienie służebności o takiej szerokości, aby wraz z działką (...) zapewniała szlak komunikacyjny o szerokości 5 m. Skala ingerencji w działkę (...) to średnio 1,7 m i to tylko miejsca w którym możliwy będzie wjazd na działkę nr (...).

Granica między działkami (...) nie jest sporna.

A priori należy wykluczyć przeprowadzenie służebności przez działkę nr (...), graniczącą z działką (...) od strony prawej (patrząc od strony drogi publicznej). Od tej strony na granicy działek wniesione zostało ogrodzenie betonowe, a fakt, że minimalnie tj. ok. 10 cm jest ono cofnięte w głąb tej działki, nie zmienia niczego w kwestii ustalenia, że po działce tej nie da się przeprowadzić służebności gruntowej.

Uczestniczka Z. R. (1) konsekwentnie wskazywała na możliwość przeprowadzenia przez działkę (...), mającej szerokość 4 m w miejscu przejazdu nad przepustem, a w dalszym ciągu 5 m. W toku oględzin Sąd ustalił, co wynika też z map ewidencyjnych, że w celu dostępu do działki (...) konieczne byłoby przeprowadzenie dalszej drogi przez działkę nr (...). Tymczasem na działce tej, wzdłuż granicy z działkami (...), co stwierdził Sąd podczas oględzin, zasadzony jest żywopłot wysokości ponad 2 m oraz drzewa owocowe wysokości ok. 5 m. Tym samym w istniejącej sytuacji w ogóle nie ma możliwości przeprowadzenia drogi. Zgodnie zaś z poglądem judykatury, istnienie zastanego, utrwalonego sposobu zagospodarowania nieruchomości, wyłącza ustanowienie drogi koniecznej.

Co więcej, przy hipotetycznym rozważeniu takiego przebiegu służebności, droga musiałaby przebiegać przez działkę, na której posadowiony jest dom jednorodzinny oraz ogród z sadem, i to w pasie o szerokości 5 m. Ingerencja w tę działkę byłaby więc znaczna, a zajęta pod drogę część gruntu byłaby dwukrotnie większa niż przy wariancie wskazanym przez biegłego. Przebiegałaby tez przez nieruchomość o funkcji siedliskowej, przez co w zdecydowanie wyższym stopniu naruszałaby interes społeczno-gospodarczy. Interes ten, zgodnie z utrwalonym poglądem, wyraża się w tym, aby sposób ustalenia szlaku drożnego odpowiadał potrzebom nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej i następował z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga będzie przebiegać, np. należy, w miarę możności, unikać przeprowadzenia drogi przez grunty uprawne czy siedliska.

Z analogicznych przyczyn w ocenie Sądu należało wykluczyć przeprowadzenie drogi przez inne działki, graniczące z nieruchomością wnioskodawcy od strony północnej, z których wnioskodawca korzystał w przeszłości i tylko po zakończeniu młócki. Należy zauważyć, że o ile przy wariancie wskazanym przez biegłego długość drogi koniecznej ma długość ok. 70 m i szerokość poniżej 2 m, o tyle w innych przypadkach droga miałaby zdecydowanie większą długość i pełną szerokość 5 m oraz przebiegałaby przez nieruchomości rolne, uniemożliwiając uprawę na całej zajętej powierzchni. Takie przeprowadzenie drogi byłoby więc rażąco sprzeczne z interesem społeczno-gospodarczym.

Sąd miał na uwadze konflikt między wnioskodawcą a uczestniczką Z. R. (1) i brak jej zgody na ustanowienie służebności. Taka sytuacja nie jest jednak negatywną przesłanką ustanowienia drogi koniecznej. Praktycznie każdy wniosek o ustanowienie drogi koniecznej przez sąd jest wynikiem braku porozumienia między właścicielem nieruchomości obciążonej i władnącej. Sytuacja, której wyrazem była sprawa karna między wnioskodawcą a uczestniczką, zakończona jego uniewinnieniem (vide wyrok z uzasadnieniem w sprawie VIII K 215/10, k 46-50), potwierdza ich skonfliktowanie na tle zatargów rodzinnych, które w toku postępowania nie było zresztą ukrywane, a które co trzeba podkreślić nie powstało na tle przebiegu służebności. Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego, który w postanowieniu z dnia 11 października 1974 r. (III CRN 220/74, OSNCP z 1975 r. nr 7–8 poz. 116) wyjaśnił, że niezgodne z zasadami współżycia społecznego zachowanie się wnioskodawcy musi być wzięte przez sąd pod uwagę przy ustanawianiu służebności drogi koniecznej. Zdaniem Sądu Najwyższego, nie można w szczególności dopuścić do tego, aby właściciel nieruchomości, która ma być obciążona, nie tylko doznał ograniczenia swoich praw majątkowych, ale ponadto musiał znosić niedopuszczalne postępowanie innej osoby. W realiach niniejszej sprawy Sąd jednak miał na uwadze, że wnioskodawca nie postępuje wobec uczestniczki Z. R. (1) prowokująco, brak jest dowodów na jego niedopuszczalne, niezgodne z prawem zachowania wobec niej, a konflikty były właśnie generowane przez uczestniczkę.

W piśmiennictwie podkreśla się także, że choć roszczenie o ustanowienie służebności drogi koniecznej, jak każde roszczenie, podlega ocenie przez pryzmat art. 5 k.c., to jednak aktualne relacje osobiste między właścicielami nieruchomości potencjalnie władnącej i potencjalnie obciążonej nie powinny mieć w tym wypadku decydującego znaczenia. Chodzi bowiem o ustanowienie prawa, które ma przysługiwać każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości władnącej przeciwko każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości obciążonej i realizować obiektywnie istniejącą potrzebę. (E. Gniewek, komentarz do art. 145 k.c., Legalis).

Oceny powyższej nie zmieniły próby wykazania przez uczestniczkę Z. R., że dojazd do nieruchomości wnioskodawcy może odbywać się i zawsze się odbywał inną drogą. Jak już wyżej wskazano, jedynie przebieg drogi koniecznej po działce (...) wiąże się z możliwie najmniejszą ingerencją w powierzchnie nieruchomość obciążoną ( o szerokości 1,7-2,2 m i długości ok. 70 m); w każdym innym potencjalnym wariancie służebność bądź niemożliwa do przeprowadzenia, bądź sprzeczna z interesem społeczno-gospodarczym i wiązałaby się z wielokrotnie dotkliwszą ingerencją w nieruchomości obciążone.

Wynagrodzenie określone przez biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości i geodezji nie było przez żadnego z uczestników kwestionowane i nie budziło zastrzeżeń sądu, zatem sąd zasądził je w wysokości określonej w opinii tj. 910 zł.

Z tych względów na podstawie art. 145 § 1 k.c. orzeczono jak w pkt. 1 i 2. W pkt. 3 Sąd nakazał pobrać od wnioskodawcy nieuiszczoną część kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa (art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2016 r. o kosztach sądowych t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623), a w pkt. 4 Sąd zgodnie z art. 520 § 1 k.p.c. postanowił o kosztach poniesionych przez strony w toku całego postępowania.