Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 czerwca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2017 r. w Lublinie

sprawy K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji K. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu

z dnia 17 października 2016 r. sygn. akt VI U 1193/15

oddala apelację.

Jacek Chaciński Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska Małgorzata Rokicka - Radoniewicz

III AUa 1372/16

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. decyzją z dnia 28 sierpnia 2015 roku odmówił K. P. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na nieudowodnienie 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Radomiu wniósł K. P. wskazując, że nie zgadza się z decyzją organu rentowego, bowiem w okresie od dnia 05 listopada 1976 roku do dnia 30 czerwca 1993 roku w (...) Sp. z o.o. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach w charakterze pracownika zatrudnionego w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych, które to stanowisko zostało wymienione w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty

Sąd Okręgowy w Radomiu wyrokiem z dnia 17 października 2016 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że K. P., urodzony (...), w dniu 17 lipca 2015 roku złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do dochodzonego świadczenia, uznając za udowodniony ogólny staż ubezpieczenia w wymiarze 25 lat 2 miesięcy i 26 dni i nie uznając żadnego okresu pracy jako pracy w szczególnych warunkach. Do okresów takiej pracy organ rentowy nie uwzględnił okresu od dnia 5 listopada 1976 roku do dnia 30 czerwca 1993 roku w (...) Sp. z o.o. w R., ponieważ w świadectwie pracy wykonywanej w szczególnych warunkach charakter tej pracy nie został określony zgodnie z wykazem, działem i pozycją rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, a ponadto pracodawca powołując dział zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Budowlanego z dnia 1 sierpnia 1983 roku nie określił ściśle w którym dziale powołanych z zarządzenia stanowisk pracy wykonywana była praca w szczególnych warunkach.

K. P. w dniu 6 października 1973 roku podjął zatrudnienie
w Wytwórni (...) w R. (następnie (...) Sp. z o.o. w R.) na stanowisku ślusarza produkcyjnego na wydziale (...) Lekkich (PL). W okresie od dnia(...) do dnia(...)odbywał zasadniczą służbę wojskową, po zakończeniu której powrócił z dniem 5 listopada 1976 roku do poprzedniego pracodawcy na uprzednio zajmowane stanowisko na wydział PL. (...) ten zajmował się produkcją nagrzewnic do hal produkcyjnych. Z dniem 1 lipca 1993 roku został przeniesiony na wydział produkcyjny (DP), a z dniem 2 września 1993 roku powierzono mu wykonywanie obowiązków krajacza gilotyny do metalu na wydziale DP, jednak w dalszym ciągu pracował na wydziale (...) Lekkich i wykonywał obowiązki ślusarza produkcyjnego (cały czas wykonywał te same prace), aż do dnia 15 lipca 1999 roku kiedy to powierzono mu obowiązki malarza konstrukcyjnego maszyn i wyrobów metalowych. Wnioskodawca pracował cały czas na wydziale (...) Lekkich (PL) na hali na której wytwarzane były wentylatory, nagrzewnice i wymienniki ciepła w brygadzie dwuosobowej w systemie II-zmianowym. Wraz z drugą osobą składał grzejniki do nagrzewnic. Do jego obowiązków należało ułożenie i wstępne przygotowanie do połączenia wcześniej dostarczonych i pociętych rurek z których składał się grzejnik do nagrzewnic, a następnie ich heftowanie, tj. punktowe spawanie przy pomocy spawarki elektrycznej. Do tak przygotowanych rurek dospawywał kolejno blachy boczne. W ten sposób przygotowany grzejnik był odkładany na palety, a następnie przekazywany spawaczom, którzy wykonywał właściwe spawy. Pracował 8 godzin dziennie. Ułożenie i wstępne przygotowanie rurek do heftowania zajmowało mu w ciągu dnia około 2 godziny, zaś resztę czasu pracy wnioskodawca poświęcał na punktowe spawanie. Na hali panował duży hałas, zapylenie oraz zadymienie. Stanowisko pracy wnioskodawcy oddzielone było od stanowiska pracy spawaczy dwumetrową blachą. Wnioskodawca nigdy nie zdobył uprawnień spawalniczych.

Sąd Okręgowy orzekł, że w myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016.887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy.

Zgodnie natomiast z ust. 2 przytoczonego wyżej artykułu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art.32 ust.1 i 1a ustawy wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych - przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U.1983.8.43). Przepisy § 3 i 4 wymienionego rozporządzenia określają warunki, od których spełnienia zależy uzyskanie wcześniejszej emerytury. Są to: okres zatrudnienia wynoszący dla mężczyzn 25 lat, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie A i osiągnięcie wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn.

Bezspornym jest, że K. P. w dniu(...) osiągnął wiek emerytalny 60 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego oraz, że udowodnił wymagany przepisami ustawy na dzień 1 stycznia 1999 roku 25-letni okres ubezpieczenia.

W ocenie Sądu okolicznością sporną było, czy wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych wymienione w wykazie A w wymiarze, co najmniej 15 lat i czy okres ten został osiągnięty przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca wykonywał zarówno prace przy spawaniu wskazane w załączniku A dziale XIV poz. 12 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym lub atomowodorowym, jak i prace w sąsiedztwie stanowisk spawalniczych - stanowisko pracy wnioskodawcy oddzielone było od stanowiska pracy spawaczy dwumetrową blachą. W ocenie Sądu, w tym czasie większość prac wykonywanych przez wnioskodawcę, tj. praca przy punktowym spawaniu rurek, jak najbardziej, była pracą w warunkach szczególnych, ale praca ta nie zajmowała mu pełnego wymiaru czasu pracy, bowiem do jego obowiązków należało także układanie rurek w celu przygotowania ich do spawania, co zajmowało wnioskodawcy około 2 godzin dziennie. Okoliczność tą potwierdził świadek Z. S., który wskazał, że prace przy układaniu rurek zajmowały wnioskodawcy nawet połowę czasu pracy. Pracy tej nie można zatem przypisać przesłanki wykonywania jej w pełnym wymiarze czasu, bowiem pozostałe prace wykonywane przez wnioskodawcę nie znajdują odzwierciedlenia w załączniku do w/w rozporządzenia. Zdaniem Sądu Okręgowego skoro wnioskodawca wykonywał w czasie pracy jedynie część prac odpowiadających pracom wymienionym w wykazie A, to nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Warunkiem zaliczenia danego okresu zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze jest wykonywanie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Ustalanie prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym ze względu na wykonywanie pracy w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku pracy, w przypadkach określonych w obowiązujących wykazach prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (§ 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze), nie budzi kontrowersji i każdorazowo odnosi się do ustalonego w sprawie stanu faktycznego.

Sąd Okręgowy rozważał, czy wykonywanie przez K. P. prac w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych, które to stanowisko zostało wymienione w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty jest wystarczające do uznania, iż wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. Na powyższą okoliczność zostało wystawione wnioskodawcy świadectwo pracy w którym wskazano, iż w okresie od 5 listopada 1976 roku do 30 czerwca 1993 roku wykonywał prace ślusarskie w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych (k. 8 akt ZUS). Nadto jak sam wnioskodawca podnosił stanowisko jego pracy oddzielone było od stanowiska pracy spawaczy dwumetrową blachą. W tym kontekście Sąd Okręgowy w pełni podzielił stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 29 stycznia 2008 roku w sprawie o sygnaturze akt I UK 192/07 (LEX nr 447272). W wyroku tym, jednoznacznie wskazano, ze wykonywanie pracy przez pracowników zatrudnionych w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych nie mieści się w określeniu "prace przy spawaniu" wymienionym w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) i nie uprawnia do uzyskania emerytury na podstawie art. 32 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.). Podniesiono, iż zamieszczenie w zarządzeniu resortowym w wykazie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego, także pozycji „pracownicy zatrudnieni w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych w wydziałach spawalniczych” (dział XIV, poz. 12 pkt 6 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych), nie oznacza, że czynności tych pracowników mogą być uznane za "prace przy spawaniu".

W świetle powyższych ustaleń w ocenie Sądu wnioskodawca nie wykazał, że
w spornym okresie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych.

Od tego wyroku apelację wniósł wnioskodawca zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał błędne ustalenie, że praca wykonywana przez K. P. nie powinna być uznana za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych oraz że K. P. nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999 roku 15 lat pracy w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy i w konsekwencji, ze nie ma podstaw do przyznania mu emerytury.

Wnosił o zmianę wyroku i przyznanie prawa do emerytury ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza zarzucanej sprzeczności w ustaleniach faktycznych. Istota sprawy sprowadzała się do ustalenia, czy wnioskodawca w okresie zatrudnienia od 5 listopada 1976 roku do 30 czerwca 1993 roku na stanowisku ślusarza produkcyjnego faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności wymienione w wykazie A uprawniające do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Sąd Okręgowy przeprowadził bardzo drobiazgowe i wnikliwe postępowanie dowodowe i przeanalizował wszystkie dostępne dokumenty dotyczące zatrudnienia wnioskodawcy i zajmowanego przez niego stanowiska pracy, przesłuchał też wnioskodawcę i zgłoszonych przez niego świadków, mających potwierdzić, że przez cały okres zatrudnienia w Wytwórni (...) przy montażu i produkcji nagrzewnic pracował w warunkach szczególnych. Wbrew twierdzeniom skarżącego brak jest podstaw do przyjęcia, że w spornym okresie wykonywał on taką pracę. Słusznie Sąd Okręgowy przywołał utrwalone już stanowisko Sądu Najwyższego w przedmiocie interpretacji przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 19983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odnoszące się do określenia, jak należy rozumieć pojęcie prace przy spawaniu wymienione w wykazie A dział XIV poz.12 wymienione jako praca w warunkach szczególnych.

Odnosząc się do zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie na stanowisku „ślusarz”, to należy zauważyć, że praca ślusarza nie jest zakwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych. Bez względu na to, czy była wykonywana przez wnioskodawcę na wydziale, na którym stale wykonywano prace spawalnicze, a on pracował w bliskim sąsiedztwie stanowisk spawaczy.

Przepis § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) jednoznacznie stanowi, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Akta osobowe i wyjaśnienia wnioskodawcy jednoznacznie wskazują, że wnioskodawca, był wówczas zatrudniony jako ślusarz w postępowaniu odwoławczym niczym tych ustaleń nie podważył. Podkreślić należy, że o uprawnieniach pracownika do emerytury na warunkach przewidzianych w rozporządzeniu decyduje łączne spełnienie określonych w nim przesłanek, a przekonanie pracownika o wysokiej szkodliwości warunków pracy jest wystarczające do uznania takiej pracy za pracę w szczególnych warunkach. Należy zaznaczyć, że wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uprawnia do uzyskania emerytury w wieku niższym (wyroki Sądu Najwyższego z 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 306; z dnia 23 listopada 2004 r., I UK 15/04, OSNP 2005 Nr 11, poz. 161). Jedynie bowiem te prace, która są wymienione w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów są pracami w szczególnych warunkach dającymi prawo do emerytury. Wykazy resortowe muszą być natomiast dostosowane do treści załącznika do rozporządzenia z 1983 r., w którym zawarty jest kompletny wykaz stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, bowiem jeżeli określają niezgodnie z ww. załącznikiem stanowiska pracy, których wykonywanie uprawnia do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym, nie wywołują skutków przewidzianych w art. 32 ustawy emerytalnej. Wykazy te mogą natomiast stanowić - jako, że z reguły mają charakter informacyjny, techniczno - porządkujący, uściślający ogólne pojęcia istniejące w rozporządzeniu Rady Ministrów - swego rodzaju wskazówkę, dowód, że takie a nie inne czynności były przez pracownika istotnie wykonywane w szczególnych warunkach (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2008 r., I UK 192/07, Lex nr 447272).

Sąd Apelacyjny w całej rozciągłości podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i wnioskowania prawnicze zawarte w motywach zaskarżonego wyroku. W tej sytuacji nie zachodzi potrzeba ich powtarzania (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 1997 roku II UKN 61/97 – OSNAPiUS 1998/3/104, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 roku I PKN 339/98 – OSNAPiUS 1998/24/776). Podnieść należy dodatkowo, że skarżący argumentami przytoczonymi w apelacji w żaden sposób nie podważył zasadności stanowiska Sądu pierwszej instancji. Apelacja zawiera bowiem jedynie własną interpretację definicji pracy w warunkach szczególnych.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok w pełni odpowiada przepisom prawa, dlatego apelacja nie może być uwzględniona.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 KPC orzekł, jak w sentencji.