Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2017 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy S. R. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do emerytury

na skutek odwołań S. R. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 21 czerwca 2016 r. nr (...)

z dnia 5 sierpnia 2016 r. nr (...)

o d d a l a o d w o ł a n i a

/-/SSO Beata Urbańska-Woike

Sygn. akt: IV U 1255/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzjami z 21.06.2016 roku i 5.08.2016 roku, znak: (...), odmówił S. R. (1) prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniach obu decyzji wskazał, że ubezpieczony na dzień 1.01.1999 roku nie udowodnił wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego co najmniej 25 lat oraz okresu 15-lat pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Odwołania od powyższych decyzji złożył S. R. (1) wnosząc o ich zmianę i przyznanie prawa do wnioskowanego świadczenia. W uzasadnieniu wniósł o uznanie jego zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w P., w Nadleśnictwie S. oraz w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w K. jako wykonywanych w warunkach szczególnych.

Do odwołania od decyzji z 21.06.2016 roku wnioskodawca dołączył:

⚫

świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 1.07.2016 roku wystawione przez Nadleśnictwo S. z okresu zatrudnienia od 1.04.1983 roku do 28.04.1984 roku;

⚫

świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 8.07.2016 roku wystawione przez Gminną Spółdzielnię (...) w P. z okresu zatrudnienia: od 17.02.1981 roku do 15.05.1981 roku oraz od 16.10.1984 roku do 28.02.1985 roku;

⚫

książeczkę wojskową.

Natomiast do odwołania od decyzji z 5.08.2016 roku dołączył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez Agencję Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O. z 18.07.2016 roku z okresu zatrudnienia od 16.05.1981 roku do 11.03.1983 roku w KR (...) (...) P..

Na rozprawie w dniu 14.09.2016 roku i 14.12.2016 roku wskazał, że od 16-go roku życia pracował na gospodarstwie rolnym rodziców i wnosi o zaliczenie tego okresu do ogólnego stażu pracy (okres pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym rodziców nie był rozpoznawany przez organ rentowy). W piśmie procesowym z 16.01.2017 roku uściślił, że na tym gospodarstwie pracował w okresach: od 22.04.1971 roku do 16.02.1977 roku, od 29.03.1978 roku do 8.06.1979 roku oraz od 1.08.1980 roku do 16.02.1981 roku (pismo k. 44 akt sprawy).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w odpowiedziach na odwołania wniósł o ich oddalenie, podnosząc w uzasadnieniach, że ubezpieczonym urodzonym po 31.12.1948 roku przysługuje emerytura w wieku 60 lat dla mężczyzn, gdy udowodnili 25–letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wnioskodawca natomiast nie udowodnił 25-letniego ogólnego stażu pracy oraz 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy podkreślił, że według art. 40 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed 1.01.1949 roku, który spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat, dla mężczyzn 60 lat oraz ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei. Za okresy zatrudnienia na kolei uważa się okresy pozostawania w stosunku pracy w kolejowych jednostkach organizacyjnych, w czasie których pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego. Każdy pełny rok zatrudnienia na kolei na parowym, spalinowym lub elektrycznym pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich oraz na stanowiskach manewrowych lub ustawiaczy liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei (art. 43 ustawy).

Organ rentowy decyzją z 21.06.2016 roku odmówił skarżącemu prawa do emerytury, z uwagi na brak udowodnienia:

⚫

wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego na dzień 1.01.1999 roku w wymiarze co najmniej 25 lat; ubezpieczony udowodnił jedynie: 17 lat, 1 miesiąc i 19 dni;

⚫

wymaganego na dzień 1.01.1999 roku okresu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat; ubezpieczony udowodnił tylko: 12 lat, 8 miesięcy i 16 dni; organ rentowy do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach uznał okres zatrudnienia od 10.04.1985 roku do 30.11.1995 roku w (...) stanowisko: manewrowy (liczony zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy, tj. każdy pełny rok zatrudnienia liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei) oraz okres od 1.12.1995 roku do 20.04.1996 roku w (...) na stanowisku: sprzątacz obiektów kolejowych.

Na skutek przedłożonych nowych dowodów ( świadectwa pracy jak w odwołaniu ), organ rentowy wydał drugą z zaskarżonych decyzji tj. decyzję z 5.08.2016 roku, w której nadal odmówił skarżącemu prawa do wcześniejszej emerytury, wskazując, że pomimo uwzględnienia nowych dowodów, ubezpieczony nie spełnia warunków do jej przyznania (art. 184, art. 32 i art. 40 ustawy emerytalnej).Do ogólnego stażu pracy organ rentowy zaliczył dodatkowo okres zatrudnienia od dnia 17 lutego 1981 r. do dnia 15 maja 1981 r. w Gminnej Spółdzielni (...) w P. oraz okres służby wojskowej w okresie od 17 lutego 1977 r. do 27 lutego 1978 r. Powyższe przełożyło się na wyższy okres składkowy i nieskładkowy ( 18 lat 4 miesiące 24 dni ) Natomiast bez zmian pozostał okres pracy w warunkach szczególnych liczony w oparciu o art. 40 w związku z art. 184 ustawy emerytalnej . W decyzji wskazano , iż zaliczając do pracy w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia od 17.02.1981 do 15.05.1981 r. , 01.04.1983 r. do28.04.1984 r. od 16.10.1984 r. do 28.02.1985 r. łączenie ze stażem pracy na kolei , ale bez stosowania przelicznika z art. 43 ustawy emerytalnej , staż pracy w warunkach szczególnych wynosi 12 lat 3 m-ce i 8 dni ( staż w warunkach szczególnych „ mieszany „ ) za ś ogólny staż pracy -16 lat 8 miesięcy 25 dni - art. 184 ustawy emerytalnej .

W ocenie organu rentowego przedłożone wraz z odwołaniem od drugiej decyzji świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez Agencję Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O. z 18.07.2016 roku z okresu zatrudnienia od 16.05.1981 roku do 11.03.1983 roku w (...) (...) (...) P. pozostaje zatem ,zdaniem organu rentowego, bez wpływu na zaskarżone decyzje.

W toku postepowania skarżący wnosił dodatkowo o uwzględnienie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. ekspozytura w M. w okresie od 09 czerwca 1979 r. do 31 lipca 1980 r. , gdzie był zatrudniony na stanowisku maszynisty B. . Skarżący nie posiadał świadectwa pracy w warunkach szczególnych z powyższego okresu , a jedynie ogólne świadectwo pracy przedłożone uprzednio organowi rentowemu .

Zarządzeniem z 14.09.2016 roku Sąd połączył do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy: IV U 1255/16 i IV U 1380/16, i postanowił prowadzić je pod sygn. akt: IV U 1255/16.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Odwołujący S. R. (1) , ur. (...) , w okresie od 17 lutego 1977 r. do 27 lutego 1978 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową .

Od dnia 9 czerwca 1979 r. do dnia 31 lipca 1980 r. skarżący świadczył pracę na stanowisku maszynista B. podczas zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. Ekspozytura w M. , w pełnym wymiarze czasu pracy . Jego obowiązki polegały stale , niezależnie od pory roku , na obsłudze ciągnika kołowego ( pług i koparka w jednym ) .

( dowód : świadectwo pracy k. 9 plik II , zeznania odwołującego – nagranie 00;34;41)

W okresie od 17 lutego 1981 r. do 15 maja 1981 r. świadczył pracę w warunkach szczególnych na stanowisku robotnika ekipy za i wyładunkowej mieszalni pasz w Gminnej Spółdzielni (...) „ w P. .

( bezsporne)

Od dnia 15 maja 1981 r. do 11 marca 1983 r. odwołujący pracował na stanowisku kierowcy ciągnika kołowego w Kombinacie Rolnym (...) , Zakład Rolny (...) , (...) w K. . Następca prawny pracodawcy - Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O. wystawiła skarżącemu w dniu 18 lipca 2016 r. świadectwo pracy w warunkach szczególnych dotyczące całego okresu zatrudnienia w KR „M. „ ZR P. . Potwierdzało ono okres zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku kierowcy ciągnika kołowego ( prace kierowców ciągników , kombajnów lub pojazdów gąsienicowych , wykaz A Dział VIII poz 3. Rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r. )

( dowód : świadectwo pracy w warunkach szczególnych k. 18 , akta osobowe k.33. , bezsporne )

W okresie od 01 kwietnia 1983 r. do 28 kwietnia 1984 r. wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych w Nadleśnictwie S. na stanowisku kierowcy ciągnika .

Następnie od dnia 16 października 1984 r. do 28 lutego 1985 r. skarżący wykonywał pracę w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy ciągnika w Gminnej Spółdzielni (...) „ w P. .

( bezsporne )

W okresie od 10 kwietnia 1985 r. do 30 listopad 1995 r. pracował w warunkach szczególnych w (...) O. na stanowisku manewrowego , ( w okresie od 1 grudnia 1995 r. do 20 kwietnia 1996 .r tamże na stanowisku sprzątacza obiektów kolejowych .

( bezsporne )

Rodzice skarżącego S. i S. R. (2) mieszkali we wsi J., gm. P.. Ich gospodarstwo rolne do 27 maja 1983 r. obejmowało około 10 ha

( dowód : zaświadczenie k. 48 akt sprawy).

Wnioskodawca był tam zameldowany w okresie od 20.05.1958 roku do 9.01.1982 roku . W dniu (...) r. ukończył 16 lat.

( dowód : zaświadczenie k. 63 akt sprawy , bezsporne ).

W tym czasie na wskazanym gospodarstwie mieszkali jego rodzice, trzy siostry i brat. Jedna z sióstr była starsza, a pozostałe rodzeństwo młodsze od wnioskodawcy. Między rodzeństwem nie było dużej różnicy wieku. Rodzice ubezpieczonego zajmowali się tylko gospodarstwem. Mieli świnie, krowy, konie i drób. Siano żyto, owies, uprawiano ziemniaki. Wnioskodawca ukończył 4 klasy w J., a następnie pieszo bądź na rowerze dojeżdżał do szkoły w K. . Po ukończeniu 7 kas szkoły podstawowej kontynuował naukę w Studium Zawodowym w K. ( odległość 6 km). W szkole przebywał od 7 ⁰⁰ do 15 ⁰⁰. Naukę ukończył 10 kwietnia 1976 r. W okresie od 17 lutego 1977 r. do 27 lutego 1978 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Rodzice byli zdrowi i pracowali na gospodarstwie. Wnioskodawca pomagał w pracach rolniczych po południu. Dowoził obornik, wykonywał prace polowe, zajmował się obrządkiem. Jak dzieci były w szkole, gospodarką zajmowali się rodzice . Każde z dzieci miało takie same obowiązki . Każdy zajmował się obrządkiem zwierząt, nie było podziału zadań. Tak samo przestawiała się sytuacja odnośnie udziału wszystkich członków rodziny po zakończeniu szkoły przez wnioskodawcę. Zmianie nie uległ zakres czynności wykonywanych przez wnioskodawcę. Po odbyciu służby wojskowej skarżący powrócił na gospodarkę , gdzie pomagał w jego prowadzeniu w przerwach pomiędzy zatrudnieniem w oparciu o umowy o pracę . W tym czasie na gospodarstwie mieszkało także pozostałe , dorosłe już rodzeństwo , które także świadczyło pomoc przy jego prowadzeniu . Skarżący ożenił się dnia (...)r. i po Nowym Roku wyprowadził się z gospodarstwa rodziców .

( dowód :zeznania J. D., T. M. oraz odwołującego e-protokół z 7.03.2017 roku wypis z aktu małżeństwa akta osobowe k. 33 , świadectwo ukończenia szkoły k.33).

Wnioskodawca osiągnął wiek 60 lat w dniu (...) roku i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: plik I-II akt ZUS (...); akta osobowe k. 33 akt sprawy; zaświadczenia k. 48 i 63 akt sprawy; zeznania świadków J. D. i T. M. oraz odwołującego e-protokół z 7.03.2017 roku )

Sąd dał wiarę dokumentom zgromadzonym w niniejszej sprawie , albowiem ich prawdziwość nie budzi wątpliwości ,nie była ona także podważona przez strony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania są niezasadne i nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym ur. po 31.12.1948 roku (skarżący ur. (...)) przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 tj. 60 lat, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. 1.01.1999 roku osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn tj. 15 lat oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 tj. 25 lat dla mężczyzn.

Emerytura, o której mowa powyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym […] na dochody budżetu państwa (art. 184 ust. 2 ustawy).

Z kolei w myśl art. 40 ust. 1 i 2 tej ustawy kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed dniem 1.01.1949 roku, który spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat, mężczyzn 60 lat oraz ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 44-45.

Jednocześnie przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1.  okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2.  przypadające przed dniem 1.07.1977 roku okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16. roku życia,

3.  przypadające przed dniem 1.01.1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Dla celów ustalenia powyższych uprawnień za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym wyżej mowa, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom tym przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepisami dotychczasowymi określającymi wiek emerytalny pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom tym przysługuje prawo do emerytury, są przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 83, poz. 43 ze zm.).

W myśl § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W niniejszej sprawie w oparciu o zebraną dokumentację rację należy przyznać organowi rentowemu, iż skarżący nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 w związku z art. 40 ustawy emerytalnej , a to z uwagi na brak udowodnionego 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych na kolei . Dodatkowe dowody przedkładane przez skarżącego pozostawały bez wpływu na tę okoliczność .

A zatem Sąd analizował spełnienie przesłanek do spornego świadczenia w oparciu o treść art. 184 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej .

Organ rentowy za udowodniony uznał okres składowy o nieskładkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. w wymiarze 18 lat 4 miesiące 24 dni z wymaganych 25 lat oraz 12 lat 8 miesięcy i 16 dni pracy w warunkach szczególnych .

W realiach rozpoznawanej sprawy prawo skarżącego do emerytury na podstawie wskazanych przepisów zależało w pierwszej kolejności od ustalenia, czy odwołujący legitymuje się ogólnym stażem pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

Odwołujący domagał się zaliczenia do tego okresu - pracy na gospodarstwie rolnym rodziców w okresach od 22.04.1971 roku do 16.02.1977 roku, ( służba wojskowa od 17 lutego 1977 r. do 27 lutego 1978 r. ) od 29.03.1978 roku do 8.06.1979 roku ( od dnia 9 .06. 1979 r. do dnia 31.07. 1980 r. zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) w B. ) oraz od 1.08.1980 roku do 16.02.1981 roku (od 17 .02. 1981 r. do 15 .05. 1981 r. świadczył pracę w Gminnej Spółdzielni (...) „ w P. ), tj. po ukończeniu przez skarżącego 16. roku życia. Takie ustalenie dawałoby łączny ogólny staż pracy przekraczający wymagane 25 lat.

W tym miejscu należy wskazać, że wprawdzie przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również przypadające przed 1.01.1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia (w zakresie niezbędnym do uzupełnienia ogólnego stażu), jednakże praca ta musi mieć charakter ciągły, co oznacza nastawienie ubezpieczonego na stałe świadczenie pracy w gospodarstwie rolnym i odpowiadającą temu nastawieniu niezmienną możliwość skorzystania z jego pracy przez rolnika. Negatywną przesłanką takiego ustalenia staje się doraźna pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, czy wykonywanie w gospodarstwie rolnym prac o charakterze dorywczym, okazjonalnie i w wymiarze niższym od połowy pełnego wymiaru czasu pracy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 6.09.2016 roku, III AUa 411/16). Do stażu emerytalnego uwzględnia się bowiem nie okresy jakiejkolwiek pracy, a jedynie stałą pracę o istotnym znaczeniu dla prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym, w którym osoba zainteresowana zamieszkuje lub ma możliwość codziennego wykonywania prac związanych z prowadzoną działalnością rolniczą (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 14.12.2016 roku, III AUa 862/16). Przeciwko stałości tak wykonywanej przez S. R. (1) pracy przed służbą wojskową przemawia okoliczność, jak zeznali zawnioskowani świadkowie i co potwierdził odwołujący, że skarżący w okresie deklarowanej pracy na gospodarstwie rolnym rodziców uczęszczał do szkoły. Początkowo ukończył 4 klasy w J., a następnie chodził do szkoły w K. (w odległości 6 km). Do K. szedł pieszo lub jechał rowerem, gdzie przebywał w godz. 7 ⁰⁰ - 15 ⁰⁰. To oznacza, że odwołujący mógł wykonywać pewne czynności na rzecz gospodarstwa rolnego rodziców dopiero po powrocie ze szkoły rowerem lub pieszo, a więc późnym popołudniem, a zatem czynności te mogły mieć charakter jedynie doraźny, a tym samym nie mogłyby zostać zaliczone do ogólnego stażu pracy skarżącego ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 5.05.2015 roku, III AUa 924/14).

Nadto wskazać należy, że na dowód wykonywania pracy na wskazanym gospodarstwie wnioskodawca powołał zeznania świadków, które to zeznania w ocenie Sądu nie dały podstaw do ustalenia, że odwołujący pracował codziennie na gospodarstwie rolnym rodziców w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie. Co więcej, świadkowie ci zeznali spójnie, że w spornym okresie na gospodarstwie rolnym w J. mieszkali wspólnie i pracowali rodzice skarżącego, jego trzy siostry i brat. Jedna z sióstr była starsza, a pozostałe rodzeństwo młodsze od wnioskodawcy. Między rodzeństwem nie było dużej różnicy wieku. Rodzice ubezpieczonego byli zdrowi i zajmowali się tylko gospodarstwem. Wszyscy razem pracowali. Każde z dzieci miało takie same obowiązki . Każdy zajmował się obrządkiem zwierząt, nie było podziału zadań, a kiedy dzieci były w szkole, to rodzice sami pracowali w gospodarstwie. Rodzice mieli zatem w osobach swoich dzieci jedynie pomoc w wykonywaniu niezbędnych na gospodarstwie czynności. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw do przyjęcia, że rodzeństwo skarżącego i on sam pracując równo w gospodarstwie wykonywali swoje czynności po 4 godz. dziennie każde z nich. Natomiast doraźna pomoc wykonywana zwyczajowo przez dzieci osób zamieszkałych na terenach wiejskich nie stanowi pracy w gospodarstwie rolnym, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 10.02.2016 roku, III AUa 875/15).

Wnioskodawca nie wykazał także ,by po zakończeniu nauki , zarówno przed rozpoczęciem służby wojskowej jak i po jej zakończeniu jego praca na gospodarstwie rolnym rodziców, w okresie pomiędzy kolejnym zatrudnieniem w oparciu o umowę o pracę , była także świadczona stale , w wymiarze co najmierniej 4 godz. dziennie. Za powyższym nie przemawia ilość domowników . Ponadto świadkowie ani skarżący nie byli w stanie podać szczegółów nie tylko odnośnie przedmiotu produkcji rolnej ,ale choćby ilości chowanego inwentarza . Powyższe pozwoliłoby na lepszy obraz rozmiaru wykonywanych prac . Tymczasem, zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą powyższe okoliczności wymagają niebudzących wątpliwości dowodów.

Biorąc to za podstawę, Sąd nie uznał za udowodnioną okoliczność, że wnioskodawca pracował na gospodarstwie rolnym rodziców w wymiarze co najmniej 4 godz. dziennie. Tym bardziej, że sam zeznał, iż nie umie powiedzieć, ile czasu zajmowała mu praca na gospodarstwie (zeznania skarżącego e-protokół z 7.03.2017 roku).

Należy także zaznaczyć , iż wykluczając okres pracy na gospodarstwie do czasu ukończenia szkoły w K. , pozostały okres wskazywany przez skarżącego , nawet przy zaliczeniu go jako praca w gospodarstwie rolnym , byłby niewystarczający dla spełnienia przesłanki 25 lat ogólnego stażu pracy .

W tym stanie rzeczy, wobec niespełnienia przesłanki posiadania ogólnego stażu pracy nie było potrzeby prowadzenia postępowania dowodowego w celu ustalenia wykonywania przez skarżącego pracy w warunkach szczególnych w spornych okresach. Skarżący bowiem domagał się zaliczenia jako okresu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w Kombinacie Rolnym (...) ZK P. , gospodarstwo rolne w K. oraz okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w B..

Wszystkie przesłanki przyznania prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w tym warunku ogólnego stażu pracy, muszą być spełnione łącznie.

Sąd Najwyższy w wyroku z 18.03.2014 roku, II UK 389/13, wskazał bowiem, że przepis art. 184 wprowadził szczególną regulację intertemporalną, przewidując prawo do wcześniejszej emerytury dla zamkniętego kręgu ubezpieczonych ur. po 31.12.1948 roku, którzy w dniu wejścia ustawy w życie osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn), jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego (...). Sąd Najwyższy podkreślił przy tym, że przesłanki te winny być spełnione łącznie.

Natomiast w wyroku z 11.06.2013 roku, II UK 381/12, Sąd Najwyższy wskazał, że decyzja przyznająca prawo do emerytury ma deklaratywny charakter. Potwierdza ona fakt nabycia przez wnioskodawcę prawa do świadczenia, które następuje w dniu spełnienia wszystkich przesłanek jego powstania.

Rozważania te, w całości podzielane przez Sąd w niniejszej sprawie, pozwalają na wyrażenie stanowiska, że wnioskodawca nie spełniając łącznie wszystkich warunków zakreślonych wskazanymi przepisami, w szczególności warunku posiadania wymaganego okresu zatrudnienia co najmniej 25 lat, nie mógł nabyć prawa do dochodzonego świadczenia.

Na marginesie zauważyć jednakże należy , iż zasadniczo organ rentowy nie kwestionował charakteru świadczenia pracy przez skarżącego w dodatkowo wykazywanych miejscach zatrudnienia jako pracy w warunkach szczególnych . Natomiast, w jego ocenie, ten okres jawi się jaki bezprzedmiotowy także z uwagi na fakt , iż matematyczne jego zsumowanie z resztą bezspornego zatrudnienia nie będzie łącznie stanowiło co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych ( stanowisko pełn. ZUS na rozprawie w dniu 7 marca 2017r. ). Wydaje się jednakże , iż jest ono błędne , albowiem udowadniany okres wynosi łącznie 2 lata 11 miesięcy i 17 dni .

W konsekwencji poczynionych ustaleń Sąd uznał, że S. R. (1) nie spełnia przesłanek koniecznych do przyznania mu prawa do emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 i art. 32 ustawy z 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W tym stanie rzeczy Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 orzekł jak w wyroku.

/-/ SSO Beata Urbańska-Woike