Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2017 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 7 marca 2017 r. nr (...)

o d d a l a o d w o ł a n i e

/-/ SSO B. Kurowska

Sygn. akt: IV U 405/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z 7.03.2017 roku, znak: (...), odmówił J. W. prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

W uzasadnieniu wskazał, że J. W. udowodnił staż pracy jedynie w wymiarze: 22 lata i 27 dni, oraz nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Nadto, do okresu składkowego i nieskładkowego nie zaliczył okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców ubezpieczonego od 28.04.1972 roku do 31.08.1973 roku, od 30.06.1976 roku do 31.08.1976 roku, od 3.07.1977 roku do 16.08.1978 roku, od 3.09.1978 roku do 7.01.1980 roku oraz od 24.03.1982 roku do 8.09.1982 roku, ponieważ brak jest dowodów, że rodzice wnioskodawcy posiadali lub dzierżawili gospodarstwo rolne w tych okresach, ponadto brak jest informacji o opłacaniu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Rolników od 1977 roku. Natomiast do okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie przyjęto okresu zatrudnienia od 1.07.1991 roku do 26.05.1993 roku, ponieważ w świadectwie pracy w warunkach szczególnych z 15.07.1993 roku brak jest pieczątki zakładu pracy oraz pieczątki imiennej i podpisu osoby wystawiającej to świadectwo.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył J. W. wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do wnioskowanego świadczenia. W uzasadnieniu wniósł o uznanie jego pracy na gospodarstwie rolnym rodziców do ogólnego stażu pracy. Podkreślił, że odkąd pamięta jego rodzice posiadali gospodarstwo rolne położone w P. gm. Ś., na którym od najmłodszych lat pracował. Na okoliczność okresu zatrudnienia od 1991 roku do 1993 roku przedłożył kserokopię świadectwa pracy i świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 15.07.1993 roku.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podnosząc w uzasadnieniu, że ubezpieczonym urodzonym po 31.12.1948 roku przysługuje emerytura w wieku 60 lat dla mężczyzn, gdy udowodnili 25–letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wnioskodawca natomiast nie udowodnił 25-letniego ogólnego stażu pracy oraz 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ emerytalny wskazał, że do stażu nie zaliczył okresu pracy na gospodarstwie rolnym rodziców, ponieważ złożone dowody budzą wątpliwości. Natomiast do pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył okresu pracy skarżącego w Zakładzie Usług (...) s.c. D. K. z uwagi na nieprawidłowo wystawione świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Dlatego też nie przysługuje mu prawo do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Wraz z odwołaniem ani w toku prowadzonego postępowania dowodowego wnioskodawca nie przedłożył żadnych nowych dowodów na okoliczność pracy w gospodarstwie rolnym rodziców ani pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w spornych okresach.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

Dnia 13.01.2017 roku wnioskodawca J. W., ur. (...), złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Do wniosku dołączył oświadczenie i zeznania świadków, że w okresach od 30.06.1976 roku do 31.08.1976 roku, od 3.07.1977 roku do 16.08.1978 roku, od 3.09.1978 roku do 7.01.1980 roku oraz od 24.03.1982 roku do 8.09.1982 roku pracował na gospodarstwie rolnym należącym do jego rodziców A. i J. W. w miejscowości P. gm. Ś. (zeznania k. 7-9 plik I akt ZUS). W tej miejscowości skarżący był zameldowany w okresie od 21.01.1962 roku do 24.08.1987 roku (zaświadczenie k. 10 plik I akt ZUS).

W oświadczeniu z 12.01.2017 roku odwołujący wskazał, że pracując na gospodarstwie rolnym rodziców uczęszczał również do szkoły ponadpodstawowej dojeżdżając do niej około 20 km. Nadto wskazał, że Urząd Gminy w Ś. nie posiada dokumentów potwierdzających, że jego rodzice dzierżawili gospodarstwo rolne (oświadczenie k. 13 plik I akt ZUS). W oświadczeniu z 12.02.2017 roku podniósł, że rodzice nie opłacali składek do KRUS, a ojciec płacił składki do ZUS (oświadczenie k. 19 plik I akt ZUS).

Biorąc powyższe za podstawę organ rentowy zaskarżoną decyzją z 7.03.2017 roku odmówił ubezpieczonemu prawa do wnioskowanego świadczenia.

(dowód: plik I-VIII akt ZUS (...) dot. odwołujacego)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie jest niezasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym ur. po 31.12.1948 roku (skarżący ur. (...)) przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 tj. 60 lat, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. 1.01.1999 roku osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn tj. 15 lat oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 tj. 25 lat dla mężczyzn.

Emerytura, o której mowa powyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (art. 184 ust. 2 ustawy).

Dla celów ustalenia powyższych uprawnień za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym wyżej mowa, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom tym przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepisami dotychczasowymi określającymi wiek emerytalny pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom tym przysługuje prawo do emerytury, są przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 83, nr 8, poz. 43 ze zm.).

W myśl § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W realiach niniejszej sprawy odwołujący domagał się uznania okresu pracy na gospodarstwie rolnym jego rodziców A. i J. W. w okresach od 28.04.1972 roku do 31.08.1973 roku, od 30.06.1976 roku do 31.08.1976 roku, od 3.07.1977 roku do 16.08.1978 roku, od 3.09.1978 roku do 7.01.1980 roku oraz od 24.03.1982 roku do 8.09.1982 roku, co pozwoliłoby mu udowodnić okres stażu w wymiarze ponad 25 lat, oraz uznania jego pracy w Zakładzie Usług (...) s.c. w R. od 1.7.1991 roku do 26.05.1993 roku w pełnym wymiarze jako wykonywanej w warunkach szczególnych, co zdaniem skarżącego pozwoliłoby mu udowodnić wymagany wskazanymi przepisami okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat.

Tymczasem wbrew jego twierdzeniom w tym zakresie sporny okres pracy skarżącego w Zakładzie Usług (...) (1 rok, 10 miesięcy i 26 dni) nie spowodowałby łącznie wykazania 15 lat pracy w warunkach szczególnych, bowiem organ rentowy uznał okres pracy skarżącego w szczególnych warunkach jedynie w wymiarze: 9 lat, 4 miesiące i 24 dni. Wobec powyższego Sąd zarządzeniem z dnia 5.04.2017 roku zakreślił wnioskodawcy termin 7 dni na zajęcie stanowiska w sprawie poprzez odniesienie się do twierdzeń organu rentowego w powyższym zakresie tj., że nawet udowodnienie przed Sądem okresu pracy w szczególnych warunkach od 1.07.1991 roku do 26.05.1993 roku nie spowoduje łącznie wykazania 15 lat pracy w tych warunkach.

Odwołujący nie zajął żadnego stanowiska w tej sprawie. Nie stawił się także na rozprawie w dniu 23.06.2017 roku (e-protokół z 23.06.2017 roku), choć był na termin prawidłowo wezwany (k. 14 akt sprawy).

W tym miejscu należy podkreślić, że w trakcie postępowania dowodowego w sprawach z ubezpieczenia społecznego, mogą być przeprowadzane wszelkie dowody przewidziane przepisami kodeksu postępowania cywilnego, w tym także dowód z zeznań świadków, w celu udowodnienia swoich twierdzeń (odmiennie niż w trakcie postępowania przed organem rentowym), choć wiarygodność i moc wszystkich dowodów jest oceniana przez Sąd według jego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego. Skoro zatem sam skarżący nie przedstawił dodatkowej dokumentacji ani nie zgłosił żadnego innego wniosku dowodowego na okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych w spornym okresie, a także w innym, które to okresy łącznie z uwzględnionym przez organ rentowy wyniosłyby co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, to nie zdołał udowodnić tezy o posiadaniu wymaganego przepisami okresu pracy w warunkach szczególnych.

Wskazać w tym miejscu należy, że obowiązek udowodnienia faktów spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne (art. 232 kpc), stąd też na odwołującym ciążył obowiązek przedstawienia dowodów na udowodnienie spornych okoliczności. Muszą to być jednak środki dowodowe, które pozwolą na wiarygodne ustalenie okoliczności faktycznych. Skarżący nie przedstawił jednak takich dowodów w zakresie wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

W tym stanie rzeczy, wobec niespełnienia przesłanki posiadania co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych nie było potrzeby prowadzenia postępowania dowodowego w celu wykazania posiadania ogólnego stażu pracy w wymiarze 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych poprzez udowodnienie pracy na gospodarstwie rolnym rodziców w opisanych wyżej okresach.

Jak bowiem wyżej wskazano, wszystkie przesłanki przyznania prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w tym warunku ogólnego stażu pracy czy okresu pracy w warunkach szczególnych, muszą być spełnione łącznie. Dlatego też Sąd pominął postępowanie dowodowe w zakresie pracy skarżącego na gospodarstwie rolnym. Sąd Najwyższy w wyroku z 18.03.2014 roku, II UK 389/13, wskazał, że przepis art. 184 wprowadził szczególną regulację intertemporalną, przewidując prawo do wcześniejszej emerytury dla zamkniętego kręgu ubezpieczonych ur. po 31.12.1948 roku, którzy w dniu wejścia ustawy w życie osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn), jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego (...). Sąd Najwyższy podkreślił przy tym, że przesłanki te winny być spełnione łącznie.

Natomiast w wyroku z 11.06.2013 roku, II UK 381/12, Sąd Najwyższy wskazał, że decyzja przyznająca prawo do emerytury ma deklaratywny charakter. Potwierdza ona fakt nabycia przez wnioskodawcę prawa do świadczenia, które następuje w dniu spełnienia wszystkich przesłanek jego powstania.

Rozważania te, w całości podzielane przez Sąd w niniejszej sprawie, pozwalają na wyrażenie stanowiska, że wnioskodawca nie spełniając łącznie wszystkich warunków zakreślonych wskazanymi przepisami, nie mógł nabyć prawa do dochodzonego świadczenia na podstawie art. 184 ust. 1 i art. 32 ustawy z 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W tym stanie rzeczy Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 orzekł jak w wyroku.

/-/ SSO Beata Kurowska