Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 stycznia 2017 roku

Sąd Rejonowy / Okręgowy w R. V Wydział

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Sonia Lasota-Zawisza

Sędziowie

Ławnicy:

Protokolant: Tomasz Kałuża-Herok

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2016 roku w Rybniku

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko R. S.

o odszkodowanie

1.  oddala powództwo;

2.  przyznaje ze Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Rybniku) adwokat A. W. kwotę 900,00 zł (dziewięćset złotych) + 23% VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu;

3.  odstępuje od obciążania powódki kosztami zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V P 346/15

UZASADNIENIE

Powódka K. S. wniosła przeciwko pozwanemu R. S. pozew, ostatecznie sprecyzowany pismem z dnia 3 czerwca 2016 roku oraz na rozprawie w dniu 21 grudnia 2016 roku, o zapłatę kwoty 10.000 zł tytułem odszkodowania w związku z niezawarciem przyrzeczonej umowy o pracę, a także o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

W uzasadnieniu wskazała, iż zawarła z pozwanym umowę przedwstępną, na mocy której strony ustaliły, iż powódka zostanie zatrudniona przez pozwanego na stanowisku kucharki za wynagrodzeniem 2000 zł. Przyrzeczona umowa o pracę miała zostać zawarta niezwłocznie po ukończeniu budowy i uruchomieniu przez pozwanego hotelu. Powódka przez okres 3 lat pozostawała w kontakcie z pozwanym, który zapewniał ją o przyszłym zawarciu umowy, do czego jednakże nie doszło. Powódka wskazywała, iż na dochodzoną kwotę składa się szkoda, jaką poniosła w wyniku odrzucenia innych ofert pracy, tj. m.in. zatrudnienia w Hotelu (...) w B., w którym otrzymywałaby wynagrodzenie w kwocie co najmniej 2000 zł miesięcznie. Poniosła także koszty kilkudziesięciu dojazdów do hotelu pozwanego w kwocie ok. 20 zł każdy. Jednocześnie podała, iż przedmiotem rozmów stron nigdy nie była umowa zlecenia. Taką umowę podpisała omyłkowo i nieświadomie, a w rzeczywistości nigdy nie świadczyła na rzecz pozwanego usług w charakterze kucharki. (vide k.2-4, 8, 12, 31, 38, 78-79, 96)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa, a także zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając odpowiedź podał, iż zawarł z powódką umowę zlecenia, na mocy której powódka w okresie od 28 października 2013 roku do 30 kwietnia 2014 roku miała wykonywać czynności polegające na przygotowaniu posiłków – kucharka. Podczas zawarcia umowy powódka była informowana, iż jej wykonywanie będzie możliwe dopiero w chwili rozpoczęcia działalności gospodarczej przez pozwanego. Jednakże rozpoczęcie wykonywania działalności okazało się niemożliwe, wobec czego umowa została wypowiedziana dnia 15 listopada 2013 roku, a pozwany wypłacił powódce kwotę 200 zł. Pozwany przyznał przy tym, iż powódka nachodziła go wielokrotnie w celu uzyskania informacji o otwarciu hotelu, jednakże była informowana, iż pozwany nie jest w stanie tego określić. Nadto, w trakcie rozmów strony nie poruszały tematu zawarcia umowy o pracę. (vide k.49-51, 82-83)

Sąd ustalił, co następuje:

W marcu 2013 roku powódka K. S. powzięła informację, iż pozwany R. S. szuka pracowników – kucharzy, których miałby zatrudnić w swojej restauracji w hotelu w B.. Jeszcze w marcu 2013 roku powódka rozmawiała z pozwanym, który informował, iż obecnie nie zatrudnia pracowników i wykonywanie pracy będzie możliwe dopiero po zakończeniu budowy hotelu. Następnie, przez około pół roku powódka kilkadziesiąt razy jeździła autobusem do domu pozwanego oraz kontaktowała się z nim telefonicznie pytając o możliwość zatrudnienia, a także by świadczyć pracę. W trakcie rozmów strony nie ustalały, iż zawrą umowę o pracę, a pozwany nie obiecywał powódce zatrudnienia. Jednakże, powódka odrzucała w tym czasie inne oferty pracy w Z. i w Niemczech myśląc, iż znajdzie zatrudnienie u pozwanego i podejmowała jedynie prace dorywcze. Restauracja pozwanego nie jest jeszcze otwarta na stałe i odbywają się w niej tylko imprezy okolicznościowe.

Jednocześnie, dnia 28 października 2013 roku strony zawarły umowę zlecenia, na mocy której powódka miała wykonywać na rzecz pozwanego czynności polegające na przygotowaniu posiłków – kucharka w okresie od 28 października 2013 roku do 30 kwietnia 2014 roku za wynagrodzeniem w kwocie 800 zł brutto. Umowa została wypowiedziana przez pozwanego ustnie w dniu 15 listopada 2013 roku. Pozwany odprowadzał składki na ubezpieczenie emerytalne powódki za październik i listopad 2013 roku oraz złożył Ośrodkowi Pomocy (...) w C. oświadczenie o wypłacie na rzecz powódki wynagrodzenia w kwocie 200 zł. Jednakże, w rzeczywistości powódka nie wykonywała zawartej umowy i nie otrzymała z tego tytułu jakiegokolwiek wynagrodzenia.

Dowód: zeznania świadka H. S. k.96 verte-97 verte; zeznania świadka J. S. k.118; zeznania świadka M. B. k.130 verte-131 verte; przesłuchanie stron – powódki k.132-133; przesłuchanie stron – pozwanego k.133-134; umowa zlecenia k.53; oświadczenie pozwanego z 6 marca 2014 roku skierowane do Ośrodka Pomocy (...) w C. k.54; informacja o stanie konta ubezpieczonego k.30-30 verte

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci ww. dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne, wzajemnie ze sobą korelujące i rzeczowe, a także co do zasady w oparciu o dowód z zeznań świadków i przesłuchania stron, które wraz z dowodami z dokumentów tworzą spójny i logiczny obraz przedstawiający stan faktyczny sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 389 k.c. umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej (§ 1). Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia (§ 2).

Art. 390 § 1 k.c. stanowi natomiast, iż jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.

Dopuszczalność zawarcia umowy przedwstępnej, przez którą strony zobowiązują się do zawarcia umowy o pracę i dochodzenia roszczeń odszkodowawczych w związku z uchylaniem się przez zakład pracy od zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę została zaaprobowana w orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 1972 r., III PZP 13/72, OSNCP 1972 nr 11, poz. 201, MoP 2000 nr 4, str. 264, Legalis numer 16326). Jednocześnie, oświadczenie woli pracodawcy zobowiązującego się do zawarcia umowy o pracę musi być skierowane do drugiej strony i zawierać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej oraz termin jej zawarcia. W ramach wykładni oświadczenia woli (art. 65 k.c. w związku z art. 300 k.p.) nie można uzupełniać tego oświadczenia o elementy, których ono nie zawierało (zob. wyr. Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 1998 r., I PKN 482/97, OSNAPiUS 1998 nr 23, poz. 686, Biul. I.. Pr. 1999 nr 1, str. 70, Biul. I.. Pr. 1999 nr 1, str. 70, MoP 2000 nr 11, MoP 2000 nr 11, GP, Legalis numer 32155).

Co do wysokości przysługującego odszkodowania podkreślić należy, iż jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej w zakresie tzw. ujemnego interesu umownego. Przyjmuje się, że pojęciem tym objęte są zarówno straty (damnum emergens), jak również utracone korzyści (lucrum cessans) – poniesione w związku z zawarciem umowy przedwstępnej (zob. wyr. Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2005 r., III CK 103/05, Glosa 2009 nr 2, str. 54, Legalis numer 165794). Odpowiedzialność odszkodowawcza zobowiązanego do zawarcia umowy przyrzeczonej obejmuje więc rzeczywistą stratę i utracone korzyści (art. 361 § 2 k.c.), ale nie dotyczy to korzyści, które by strona osiągnęła w razie zawarcia umowy przyrzeczonej. Podlegająca naprawieniu szkoda obejmuje tylko takie utracone korzyści, jak zarobek utracony podczas prowadzenia negocjacji albo korzyści, które zostałyby uzyskane wskutek przyjęcia innej, faktycznie odrzuconej oferty. Odszkodowanie w ramach ujemnego interesu umowy przyrzeczonej obejmuje tym samym również rekompensatę nieuzyskanych korzyści, ale nie podlega naprawieniu utrata korzyści, które by strona uzyskała w razie dojścia do skutku umowy przyrzeczonej i jej wykonania (zob. wyr. Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 r., I PK 117/08, OSNAPiUS 2010 nr 13-14, poz. 157, str. 542, GP, MoPr 2013 nr 5, str. 266, Legalis numer 240694).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy uznać należy, iż powódka nie jest uprawniona do żądania odszkodowania z tytułu szkody poniesionej w wyniku niezawarcia z pozwanym umowy o pracę, bowiem powódka nie wykazała, aby zawarła umowę przedwstępną zawarcia w przyszłości takiej umowy.

Ustalony stan faktyczny wskazuje, iż powódka co prawda kontaktowała się z pozwanym w celu otrzymania zatrudnienia i świadczenia na jego rzecz pracy w charakterze kucharki. Jednakże mimo ciążącego na niej ciężaru dowodu z art. 6 k.c. oraz obowiązku dowodzenia swoich twierdzeń zgodnie z art. 232 k.p.c., powódka w żadnym stopniu nie wykazała, by ustaliła z pozwanym jej przyszłe zatrudnienie w restauracji na stanowisku kucharki na podstawie umowy o pracę, a także by strony ustaliły inne istotne warunki tego zatrudnienia, a w szczególności okres, na jaki miałaby zostać zatrudniona powódka oraz wysokość jej wynagrodzenia. Przeciwnie, od marca 2013 roku pozwany wskazywał powódce, iż obecnie nie zatrudnia pracowników i nie obiecywał powódce zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę także w trakcie późniejszych rozmów osobistych oraz telefonicznych. O ewentualnym zamiarze zawarcia umowy o pracę nie świadczy również pozorna, bowiem w rzeczywistości niewykonywana (art. 83 k.c.), umowa zlecenia zawarta przez strony.

Niezależnie od powyższego zaznaczenia wymaga, iż powódka nie wykazała również wysokości żądanego roszczenia. W trakcie rozmów z pozwanym powódka odrzucała wprawdzie inne oferty pracy w Z. i w Niemczech myśląc, iż znajdzie zatrudnienie u pozwanego, jednakże w toku procesu nie udowodniła wysokości wynagrodzenia, jakie miałaby otrzymywać z tytułu podjęcia innej pracy, a tym samym nie wykazała wysokości szkody.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka H. S. w zakresie, w jakim wskazywał, iż przez okres 2-3 lat pozwany mówił powódce w rozmowach telefonicznych, iż hotel będzie gotowy za tydzień lub dwa i ma się wtedy stawić do pracy, a także iż zawrze z nią umowę o pracę, a następnie odwlekał ten termin. Zeznania świadka w tym zakresie były bowiem wewnętrznie sprzeczne. Początkowo H. S. relacjonował, iż nic nie wie o rzekomo ustalonych warunkach zatrudnienia, tj. na jaką umowę i za jakim wynagrodzeniem miała zostać zatrudniona powódka, a następnie podawał, iż strony miały zawrzeć umowę o pracę ze stawką 15 zł/godz. Sąd nie podzielił także relacji świadka M. B. w części, w której podawała, iż powódka miała otrzymać umowę o pracę i zostać zatrudniona jako szefowa kuchni za wynagrodzeniem 2000 zł. Świadek nie posiadała pewnej wiedzy co do tych okoliczności i wskazywała jedynie, iż wydaje jej się, że powódka miała otrzymać umowę o pracę, bowiem nie zgodziłaby się na zawarcie innej umowy. Nadto, całą wiedzę o okolicznościach sprawy świadek posiadała wyłącznie od powódki, będącej jednocześnie jej matką.

Także przesłuchanie stron zasługiwało jedynie na częściowe podzielenie. Powódka podawała, iż rozmawiała z pozwanym na temat zatrudnienia już w 2011 roku, a także iż ustaliła zatrudnienie na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem w kwocie 2000 zł. Jednakże okoliczności te nie zostały potwierdzone innymi dowodami przeprowadzonymi w sprawie. W szczególności sam pozwany zaprzeczał, iż obiecywał zatrudnienie i zawarcie umowy o pracę. Powódka zaprzeczała również prawdziwości swojego podpisu na egzemplarzu umowy zlecenia przedłożonym przez pozwanego. Wskazywała przy tym początkowo, iż w ogóle nie otrzymała egzemplarza tej umowy, a następnie zarzucała, iż posiadany przez nią egzemplarz różni się od tego jaki pozwany dołączył do akt sprawy, lecz nie przedłożyła Sądowi tego egzemplarza na poparcie podnoszonych zarzutów. Uwzględnienie takiej sprzecznej relacji powódki jest niezasadne z uwagi na zasady doświadczenia życiowego. Co więcej przedstawiana przez powódkę wersja zdarzeń, iż przez kilka lat liczyła na zawarcie umowy o pracę z pozwanym jest zdaniem Sądu nielogiczna i sprzeczna z zasadami doświadczenia życiowego.

Podkreślić należy, iż powódka nie wykazała, iż ustaliła z pozwanym termin na zawarcie umowy przyrzeczonej i jak sama zeznała nie wzywała pozwanego do zawarcia umowy przyrzeczonej, a skoro jak twierdzi do zawarcia umowy przedwstępnej doszło już w 2013r. do upłynął roczny zawity termin na żądanie jej zawarcia zgodnie z art. 389§2 kpc.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne, na podstawie przywołanych przepisów, Sąd oddalił powództwo.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu orzeczono na podstawie § 2 ust. 3, § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 oraz § 19-21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 461 j.t.), w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania.

Sąd odstąpił od obciążenia powódki kosztami zastępstwa procesowego pozwanego zgodnie z dyspozycją art. 102 k.p.c. Mimo, iż pozwanego należy uznać za stronę wygrywającą spór, to rozmowy osobiste oraz telefoniczne stron w przedmiocie możliwości przyszłego zatrudnienia powódki przez pozwanego mogły wzbudzić w powódce przekonanie o zasadności dochodzonego roszczenia. Nadto Sąd miał na względzie sytuację osobistą i majątkową powódki.