Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 10-11-2016 r.

Sąd Okręgowy w Koninie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Andrzej Nawrocki

Protokolant: sekr.sąd. Jarosław Wróblewski

po rozpoznaniu w dniu 27-10-2016 r. w Koninie

sprawy z powództwa A. K., M. K., R. K., I. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - Komendzie Miejskiej Policji w K.

o zapłatę

1.  Oddala powództwo.

2.  Nie obciąża powodów kosztami procesu.

Andrzej Nawrocki

Sygn. akt I C 1142/15

UZASADNIENIE

Powodowie A. K., M. K., R. K. i I. K., w pozwie skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – Komenda Miejska Policji w K., wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda: - A. K. kwoty 300.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 200.000 zł od dnia 30.10.2015r. do dnia zapłaty i od kwoty 100.000 zł od dnia upływu terminu do dobrowolnej zapłaty z wezwania do zapłaty z dnia 1.12.2015r.; - M. K. kwoty 300.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 200.000 zł od dnia 30.10.2015r. do dnia zapłaty i od kwoty 100.000 zł od dnia upływu terminu do dobrowolnej zapłaty z wezwania do zapłaty z dnia 1.12.2015r; - R. K. kwoty 150.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 30.10.2015r. do dnia zapłaty; - I. K. kwoty 100.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30.10.2015r. do dnia zapłaty, jak również zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu według norm przepisanych wraz z kosztami zastępstwa procesowego, powiększonymi o kwotę 48 zł tytułem czterokrotnej opłaty skarbowej. W uzasadnieniu pozwu powodowie wywodzili, że B. K. – matka powodów A. K. i M. K. oraz siostra powoda R. K. i córka powódki I. K. – w dniu 24.11.2004r. została pozbawiona życia przez byłego męża Z. K., który za ten czyn został prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 11.04.2006r. sygn. akt II AKa (...). Nadto powodowie wskazali, iż Z. K., który był funkcjonariuszem policji, w trakcie służby był kilkukrotnie karany dyscyplinarnie, a także w czasie służby wielokrotnie znajdował się pod wpływem alkoholu, przy czym jego przełożeni i koledzy o powyższym wiedzieli i jedynie nieraz reagowali. Dopiero na skutek oficjalnych zgłoszeń dokonanych przez B. K. przełożeni Z. K. wszczęli przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne, które zakończyło się wydaleniem ze służby. Powodowie wskazali, że dobro jakim są więzi między członkami rodziny pozostają pod ochroną art.23 kc i art.24 kc, natomiast wysokość dochodzonych kwot tytułem zadośćuczynienia została określona w oparciu o rozstrzygnięcia, które zapadały w podobnych sprawach, gdzie również zostało naruszone dobro osobiste w postaci więzi rodzinnych. Powodowie A. K. i M. K. wskazali także, że śmierć matki spowodowała u nich znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej – warunków materialnych, a także była traumatycznym przeżyciem, które miało wpływ na ich codzienne życie, spowodowało bowiem osłabienie aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężania trudności dnia codziennego. Powodowie wskazali także, jako podstawę odpowiedzialności pozwanego art. 430 kc, gdyż zdaniem powodów kryteria wskazane w uzasadnieniu pozwu w sposób wystarczający tworzyły stan działania Z. K. na rachunek powierzającego – Komendy Miejskiej Policji w K.. Dodatkowo w toku procesu powodowie wskazali, że przesłanki odpowiedzialności pozwanego są zawarte zarówno w art. 430 kc, art. 429 kc i art. 417 kc (k.1-13,198).

Pozwany Skarb Państwa – Komenda Miejska Policji w K., reprezentowana przez (...), wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany zaprzeczył twierdzeniom faktycznym powodów wyraźnie nie przyznanym, kwestionując powództwo co do zasady, jak i co do wysokości. Pozwany zaprzeczył, aby dochodziło do patologicznych zachowań Z. K. w stosunku do rodziny, w okresie poprzedzającym postępowanie dyscyplinarne wszczęte w 2004r., a nawet gdyby takie sytuacje miały miejsce, to Skarb Państwa – Komenda Miejska Policji nie miał o tych sytuacjach informacji. Pozwany wskazał także, że art. 430 kc, z którego strona powodowa wywodzi swe roszczenie, znajduje zastosowanie do przypadków wyrządzenia szkody przy wykonywaniu powierzonej czynności, jednakże wyłącznie wówczas, gdy powierzający, działając na własny rachunek, powierzył wykonanie czynności swemu podwładnemu, a ten wyrządził szkodę czynem zawinionym, w związku z czym niezrozumiałe jest stanowisku powodów jakoby pozwany Skarb Państwa był odpowiedzialny za śmierć B. K.. Nadto pozwany wskazał, że niezrozumiałe są wywody powodów, zgodnie z którymi, niezależnie od tego czy funkcjonariusz policji przebywa na służbie, czy też poza nią, to odpowiedzialność za jego działanie ponosi Skarb Państwa – Komenda Miejska Policji. W ocenie pozwanego nie sposób dopatrzeć się zatem jakiejkolwiek odpowiedzialności Skarbu Państwa za zabójstwo dokonane przez policjanta – Z. K., dokonane poza służbą, ani nie w związku z pełnieniem funkcji służbowych, gdyż nie działał on jako funkcjonariusz publiczny w ramach wykonywania władzy publicznej, lecz jako osoba prywatna, natomiast skutkiem postępowań dyscyplinarnych mogło być usunięcie Z. K. z policji, a nie działanie prewencyjne w stosunku do wszystkich potencjalnych przestępstw, jakich były funkcjonariusz dopuściłby się poza służbą. Pozwany z ostrożności procesowej wskazał, że nie sposób przypisać Skarbowi Państwa odpowiedzialności na podstawie art. 417 kc, jak również nie można przypisać Z. K., że dokonując zabójstwa, działał w ramach funkcji publicznej. Nadto pozwany wskazał, iż wywody powodów A. K. i M. K. dotyczące stopnia pogorszenia się ich sytuacji życiowej zawarte w treści pozwu polegają w głównej mierze na przytoczeniu orzecznictwa, bez wskazania rzeczywistego wpływu na powodów. Pozwany także z ostrożności procesowej zakwestionował wysokość kwoty dochodzonego zadośćuczynienia, gdyż brak jest uzasadnienia dla wysokości żądania i kwoty te zostały ustalone zupełnie dowolnie. Pozwany również podniósł zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem, gdyż powodowi wytaczając powództwo w 2015r. uczynili to po upływie trzyletniego terminu przedawnienia roszczeń (k.119-137).

Sąd ustalił, co następuje:

B. K. i Z. K. zawarli związek małżeński w dniu 2.02.1991r. (dowód: k. 6 akt Sądu Okręgowego w K. sygn. akt I C (...)). Powodowie A. K. i M. K. są dziećmi B. K. i Z. K., natomiast powódka I. K. jest matką B. K., a powód R. K. jest bratem B. K. (bezsporne).

Z. K. z dniem 16.06.1991r. został przyjęty do służby jako funkcjonariusz policji, przy czym służbę tę pełnił w Komendzie Miejskiej Policji w K.. W dniu 14.03.1997r. została przeprowadzona ze Z. K. rozmowa dyscyplinująca, gdyż nie udał się na szkolenie. W dniu 7.07.2000r. została przeprowadzona rozmowa dyscyplinująca ze Z. K., z uwagi na naruszenie przez niego dyscypliny służbowej podczas pobytu w Wyższej Szkole P. w S., tj. wspólnie z innymi funkcjonariuszami zakłócenie ciszy nocnej , gdy był w stanie nietrzeźwości (dowód: k.143-169).

W dniu 28.03.2002r. wpłynął do Sądu pozew o rozwód wniesiony przez Z. K., w którym wniósł on o rozwiązanie jego małżeństwa z B. K. z wyłącznej winy B. K.; ustalenie, której ze stron powierzyć władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi stron oraz ustalenie alimentów. Ostatecznie ówczesny Sad Okręgowy w P. Ośrodek Zamiejscowy w K. prawomocnym postanowieniem z dnia 20.01.2003r sygn. akt XV C (...) umorzył postępowanie w tej sprawie, z uwagi na fakt, iż strony doszły do pojednania i powód cofnął pozew (dowód: k. 2-3,35 akt Sądu Okręgowego w K.sygn. XV C (...)).

Z. K., za to, że w dniu 9-10.04.2003r. nie stawił się bez usprawiedliwienia do służby, jak również w tym czasie wprowadził się w stan po spożyciu alkoholu, który uniemożliwił realizację obowiązków służbowych, został uznany winnym naruszenia dyscypliny służbowej i ukarany karą dyscyplinarną (dowód: k.170-171). Natomiast w dniu 29.09.2003r. została przeprowadzona ze Z. K. rozmowa dyscyplinująca , z uwagi na uchybienia w czasie pełnienia służby patrolowej. Rozkazem personalnym z dnia 23.12.2003r. nr (...) Z. K. został ukarany karą dyscyplinarną ostrzeżenia o niepełnej przydatności do służby na zajmowanym stanowisku (dowód: k.172,173).

W okresie od dnia 2.07.2003r. do dnia 13.08.2003r. Z. K. przebywał na leczeniu w Szpitalu (...) (...) w O., gdzie rozpoznano u niego uzależnienie od alkoholu. Następnie w okresie od dnia 28.11.2003r. do dnia 1.12.2003. Z. K. przebywał na leczeniu w SP ZOZ Wojewódzki Szpital dla (...) (...) w G., gdzie rozpoznano u niego majaczenie alkoholowe oraz zespół zależności alkoholowej. Nadto od grudnia 2003r.Z. K. leczył się także w (...) w P. (dowód: k. 324,354, akt Sądu Okręgowego w K. sygn. II K (...)).

W dniu 24.05.2004r. wpłynął do Sądu pozew o rozwód wniesiony przez Z. K., w którym wniósł on o rozwiązanie jego małżeństwa z B. K. z wyłącznej winy B. K.; ustalenie, której ze stron powierzyć władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi stron oraz ustalenie alimentów. Sąd Okręgowy w K. prawomocnym wyrokiem z dnia 14.09.2004r. sygn. akt I C (...)rozwiązał przez rozwód małżeństwo Z. K. z B. K. zawarte w dniu 2.02.1991r. bez orzekania o winie; powierzył B. K. wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi A. K. i M. K., zastrzegając dla Z. K. prawo do współdecydowania w istotnych sprawach dzieci; zasądził od Z. K. na rzecz małoletnich synów alimenty w kwocie po 250 zł miesięcznie na rzecz każdego; orzekł o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania na czas wspólnego zamieszkiwania, położonego w K. przy ul. (...), w ten sposób, że Z. K. będzie korzystał z pokoju o powierzchni (...)m2, położonego po prawej stronie przedpokoju, a B. K. z pozostałych pokoi z prawem wspólnego korzystania z kuchni, łazienki, wc i przedpokoju i ustala, że strony będą ponosić koszty utrzymania mieszkania po połowie, a także orzekł o kosztach procesu (dowód: k. 2-3,40 Sądu Okręgowego w K. sygn. akt I C (...)).

Sąd Rejonowy wK.prawomocnym wyrokiem z dnia 27.10.2004 sygn. akt III RC (...) zniósł ustawową wspólność majątkową B. K. i Z. K., wynikającą z zawarcia związku małżeńskiego w dniu 2.02.1991r., z dniem 1.02.2004r. (dowód: k. 1-2,31 akt Sądu Rejonowego w K.III RC (...)).

Z. K. od maja 2004r. zaczął znęcać się fizycznie i psychicznie nad B. K., w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu wszczynał awantury w trakcie których bił B. K. po całym ciele, wykręcał ręce, groził pozbawieniem życia, wyzywał wulgarnymi słowami, oblewał wodą, zakłócał jej ciszę nocną. W okresie od 5.06.2004r. w miejscu zamieszkania B. K. i Z. K. w K. przy ul. (...) były przeprowadzane interwencje przez funkcjonariuszy policji zgłaszane przez B. K.: - w dniu 5.06.2004r. która dotyczyła awantury z mężem i założono wtedy „niebieską kartę”; - w dniu 18.07.2004r. która dotyczyła awantury z pijanym mężem, którego odwieziono do Izby Wytrzeźwień; - w dniu 13.08.2004r. która dotyczyła awantury z mężem i którego przekazano ojcu; - w dniu 19.09,2004r. trzy awantury domowe, które zakończyły się pouczeniem; - w dniu 24.11.2004r. W dniu 9.06.2004r., z uwagi na interwencję domową w dniu 5.06.2004r. i założenie „niebieskiej karty” funkcjonariusz policji I. M. przeprowadziła rozmową z B. K., która oświadczyła, że nie złoży zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, motywując to strachem przed reakcją męża na taką informację (dowód: k.179-181 oraz k. 147,162-163 akt Sądu Okręgowego w K. sygn. II K (...)).

W trakcie przeprowadzanych interwencji, Z. K. zamykał się w łazience i wówczas funkcjonariusze policji rozmawiali z nim przez zamknięte drzwi. Nadto gdy funkcjonariusze policji zabierali Z. K. do jego ojca, to wówczas Z. K. zaraz wracał do domu. B. K. o sytuacji w małżeństwie mówiła swoim rodzicom oraz bratu R. K.. Powód R. K. w rozmowie ze Z. K. zwracał mu uwagę, że jest policjantem, jednakże wówczas Z. K. odpowiadał, że skoro jest policjantem, to nic mu nie zrobią. Również B. K. była rozczarowana interwencjami funkcjonariuszy policji, uważając, iż są to raczej wizyty u kolegi niż interwencje i stwierdziła, że nie ma sensu więcej dzwonić (dowód: zeznania powodów: I. K. k.216-218, A. K. k.218-219, M. K. k.219-220, R. K. k.220-222).

W dniu 7.06.2004r. zostało wszczęte postępowanie dyscyplinarne przeciwko Z. K. za to, że w dniu 6.06.2004r. stawił się do służby po użyciu alkoholu, a w dniu 5.06.2004r. również będąc po użyciu alkoholu w swoim mieszkaniu w K. przy ul .(...) wywołał awanturę, co spowodowało konieczność interwencji ze strony służb policyjnych. W związku z tym rozkazem personalnym nr (...)z dnia 7.06.2004r Z. K. zastał zawieszony w czynnościach służbowych na 3 miesiące. Następnie orzeczeniem nr (...) Komendanta Miejskiego Policji w K. z dnia 24.06.2004r. oraz rozkazami personalnymi nr (...)z dnia 8.07.2004r., nr (...) z dnia 23.07.2004r., nr(...) z dnia 14.09.2004r. Z. K. mianowano na niższe stanowisko służbowe, obniżono dodatek służbowy, obniżono stopień policyjny (dowód: k.174-177,183-189,190).

Komendant Miejski Policji w K. postanowienia nr (...) z dnia 30.09.2004r. wszczął postępowanie dyscyplinarne przeciwko Z. K. o to, że w dniu 19.09.2004r. będąc pod wpływem alkoholu, w swoim mieszkaniu w K. przy ul. (...) w obecności nieletnich dzieci wywołał awanturę domową z byłą żoną, co spowodowało konieczność trzykrotnej interwencji ze strony służb dyżurnych KMP w K. oraz w okresie od 7.06.2004r. do 28.09.2004r nie wykonał polecenia Komendanta Miejskiego Policji w K. i nie zgłosił się do Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej (...)w P. celem poddania się badaniom lekarskim, które był zobowiązany wykonać bez zbędnej zwłoki. W wyniku przeprowadzonego postępowania dyscyplinarnego orzeczeniem nr(...)Komendanta Miejskiego Policji w K. z dnia 27.10.2004r oraz rozkazem personalnym nr (...) z dnia 25.11.2004r. Z. K. z dniem 25.11.2004r. został zwolniony ze służby w Policji. (...) Komendant Wojewódzki Policji w P. orzeczeniem nr (...) z dnia 25.11.2004r., po rozpoznaniu odwołania Z. K. od orzeczenia nr (...) Komendanta Miejskiego Policji w K. z dnia 27.10.2004r., zaskarżone orzeczenie postanowił utrzymać w mocy (dowód: k. 140,178,191-194,195-197,202-203).

B. K. pismem z dnia 19.11.2004r., które wpłynęło do Prokuratury Rejonowej wK.w dniu 23.11.2004r., wniosła o wszczęcie postępowania przeciwko Z. K. o psychiczne i fizyczne znęcanie się nad nią i dziećmi. W powyższej sprawie zostało wszczęte przez Prokuraturę Rejonową w K.postępowanie karne sygn. akt 1Ds(...) (dowód: k. 484-508,514,519-520,527-528,532-534,537 akt Sądu Okręgowego w K. sygn. II K(...)).

Z. K. w dniu 24.11.2004r. stawił się spóźniony na służbę, a później uciekł ze stanowiska pracy. Następnie ok. godz. 9.40 Z. K. zadzwonił, aby któryś z funkcjonariuszy policji zszedł do polikliniki po odbiór jego zwolnienia lekarskiego. Wówczas przed wejściem do polikliniki przełożeni zauważyli Z. K., który został poddany badaniu na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu, przy czym Z. K. oświadczył, iż alkohol spożywał po otrzymaniu zwolnienia lekarskiego. Następnie decyzją przełożonych Z. K. został odwieziony przez patrol do miejsca zamieszkania swojego ojca (dowód: k. 32-36 akt Sądu Okręgowego w K. sygn. II K (...)).

Z. K. w dniu 24.11.2004r. dokonał zabójstwa B. K. (bezsporne).

Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 17.01.2006r. sygn. akt II K (...)uznał Z. K. za winnego tego, że w okresie od maja 2004r. do 24 listopada 2004r. w mieszkaniu w K. przy ul. (...) znęcał się fizycznie i psychicznie nad żoną a później byłą żoną B. K. w ten sposób, że podczas pobytu w mieszkaniu wszczynał awantury w trakcie których bił ją po całym ciele, wykręcał ręce, groził pozbawieniem życia, wyzywał słowami wulgarnymi, oblewał wodą, zakłócał jej ciszę nocną pukając do drzwi pokoju oraz dzwoniąc pod numer jej telefonów, a w dniu 24.11.2004r. działając w zamiarze bezpośrednim pozbawił ją życia w ten sposób, że zadał jej kilkadziesiąt ciosów na całym ciele narzędziem podłużnym kończystym, ostrym i tnącym, tj. nożem i nożyczkami, przy czym dziesięć ran kłutych drążyło do jamy piersiowej i brzucha powodując liczne rany płuc, serca i narządów jamy brzusznej co skutkowało jej nagłym zgonem w następstwie masywnego krwawienia do jam ciała (skrwawienia się), to jest dokonania przestępstwa z art. 207 § 1 kk i art.148 § 1 kk w zw. z art.11 § 2 kk i za przestępstwo to wymierzył mu karę 25 lat pozbawienia wolności. Sad Apelacyjny w P. wyrokiem z dnia 11.04.2006r sygn. akt II AKa (...), po rozpoznaniu apelacji obrońcy Z. K., zmienił powyższy wyrok w ten sposób, że wysokość kary obniżył do 15 lat pozbawienia wolności, a w pozostałej części utrzymał w mocy zaskarżony wyrok (dowód: k. 989-990,1089 akt Sądu Okręgowego w K. sygn. II K (...)).

Sąd Rejonowy w K. prawomocnym postanowieniem z dnia 30.05.2005r sygn. akt III RC (...) umorzył postępowanie, w sprawie z powództwa małoletnich A. K. i M. K. reprezentowanych przez rodzinę zastępczą K. i I. małżonków K., z uwagi na cofnięcie pozwu (dowód: k. 67 akt Sądu Rejonowego w K.III RC (...)).

Sąd Rejonowy wK. prawomocnym postanowieniem z dnia 15.12.2004r. sygn. akt III RNsm (...) ograniczył Z. K. władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi A. K. i M. K. poprzez umieszczenie ich w rodzinie zastępczej u K. i I. małżonków K. (dowód: k. 14 akt Sądu Rejonowego w K.III RNsm (...)). Następnie Sąd Rejonowy w K.prawomocnym postanowieniem z dnia 22.05.2006r. sygn. akt III RNsm(...) zawiesił Z. K. wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi synami A. K. i M. K. (dowód: k. 57 akt Sądu Rejonowego w K. III RNsm (...)). Natomiast prawomocnym postanowieniem z dnia 12.11.2008r. sygn. akt III RNsm (...) Sąd Rejonowy w K.zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w K. z dnia 22.05.2006r. sygn. akt III RNsm (...), w ten sposób, że pozbawił Z. K. władzy rodzicielskiej nad małoletnimi synami A. K. i M. K. (dowód: k. 50 akt Sądu Rejonowego w K. III RNsm (...)).

Powódka I. K., gdy dowiedziała się o śmierci córki B. K. to przeżyła szok i otrzymała leki uspokajające. Następnie po śmierci córki powódka przez około rok leczyła się u lekarza psychiatry, przy czym powódka u lekarza była raz w miesiącu i wówczas otrzymywała leki uspokajające i anty depresyjne. Powódka I. K. od casu śmierci córki codziennie odwiedzała jej grób, jak również nadal ma pamiątki po zmarłej córce – zdjęcia, drobiazgi. Powódka w momencie śmierci córki prowadziła działalność gospodarczą – zakład fryzjerski, jednakże później powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim, natomiast w zakładzie fryzjerskim pracowała pracownica. Powódka po roku od śmierci córki zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, gdyż musiała zająć się dziećmi – powodami A. K. i M. K. (dowód: zeznania powódki I. K. k.216-218).

Powód R. K., gdy dowiedział się o śmierci swojej siostry B. K., to był szoku i nie dowierzał temu. Powód R. K. po śmierci B. K. nie był na zwolnieniu lekarskim, nigdzie się nie leczył, a jedynie otrzymał urlop okolicznościowy z uwagi na śmierć siostry. Powód miał ze zmarłą siostrą dobre, zażyłe stosunki i do chwili obecnej powód przechowuje pamiątki po niej – zdjęcia, kasety video oraz nadal odczuwa brak siostry, przy czym początkowo powód odwiedzał grób siostry raz w miesiącu, a obecnie około 3 razy w roku. Śmierć B. K. nie wpłynęła na sytuację zawodową powoda R. K.. Powód R. K. ma 2 dzieci, przy czym pierwsze dziecko urodziło się po roku od czasu śmierci B. K., a drugie dziecko urodziło się po 4 latach. Powód R. K. pomagał rodzicom w wychowaniu dzieci B. K. - powodów A. K. i M. K., jeżdżąc na wywiadówki, rozmawiając z nimi oraz udzielał im pomocy finansowej (dowód: zeznania powoda R. K. k.220-222).

W momencie śmierci matki powód A. K. matki miał 13 lat i uczęszczał do Gimnazjum nr (...)w K.. W tym czasie powód A. K. osiągał bardzo słabe wyniki w nauce i miał miską frekwencję, w związku z czym nie otrzymał promocji do następnej klasy. W czasie nauki w szkole dzień matki wyglądał smutno, gdyż nie było komu dać laurki. Następnie powód A. K. rozpoczął naukę w (...) w Zespole Szkół Budowlanych w K., jednakże po roku zrezygnował z nauki z uwagi na nieobecności. Ostatecznie powód A. K. kontynuował naukę w różnych szkołach do czasu ukończenia 23 roku, jednakże nie uzyskał żadnego zawodu. Następnie powód A. K. zarejestrował się jako bezrobotny, a także pracował dorywczo jako robotnik niewykwalifikowany. W czasie kiedy powód A. K. kontynuował naukę, to otrzymywał rentę z ZUS w kwocie 400 zł miesięcznie, a także świadczenia z pomocy społecznej w kwocie ponad 450 zł miesięcznie. Powód A. K. po śmierci matki nigdzie nie leczył się, ani nie brał żadnych leków. Powód A. K. do chwili obecnej przechowuje pamiątki po zmarłej matce – zdjęcia, ramki i początkowo codziennie kilka godzin spędzał na cmentarzu przy grobie matki. Obecnie powód A. K. odwiedza grób matki raz w tygodniu oraz w dniu jej urodzin i w dniu matki. Powód A. K. ma wytatuowaną datę urodzenia zmarłej matki (dowód: k.18-26 oraz zeznania powodów: I. K. k.216-218 i A. K. k.218-219).

Natomiast powód M. K. w momencie śmierci matki miał 12 lat i uczęszczał do Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr (...) w K., a następnie również do Gimnazjum nr (...)w K.. Również powód M. K. po rozpoczęciu nauki w Gimnazjum nr (...) w K. otrzymywał bardzo słabe wyniki w nauce z powodu licznych nieobecności, w związku z czym także nie otrzymał promocji do następnej klasy. Powód M. K. w szkole starał się unikać Dnia Matki i Dnia Ojca, natomiast starał się w Dniu Matki odwiedzić grób matki. Także powód M. K. rozpoczął naukę w (...) w Zespole Szkół Budowlanych w K., jednakże po roku zrezygnował z nauki z uwagi na nieobecności, przy czym przez 6 miesięcy powód uczył się na kierunku wykańczanie wnętrz. Następnie powód M. K. kontynuował naukę w różnych szkołach do czasu ukończenia 21 roku, jednakże nie ukończył żadnej szkoły z powodu nieobecności i nie uzyskał żadnego zawodu. Po śmierci B. K., w czasie świąt wspominali ją i płakali. W późniejszym czasie powód M. K. zaczął pracować dorywczo, a obecnie – od czerwca 2015r. powód mieszka i pracuje w P., przy czym powód uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 2.850 zł brutto miesięcznie. Powód M. K. po śmierci matki nigdzie nie leczył się, ani nie brał żadnych leków. W czasie kiedy powód M. K. kontynuował naukę, to otrzymywał rentę z ZUS w kwocie 400 zł miesięcznie, a także świadczenia z pomocy społecznej w kwocie ponad 450 zł miesięcznie(dowód: k.18-26 oraz zeznania powodów: I. K. k.216-218 i M. K. k.219-220).

Powodowie I. K., A. K., M. K. i R. K. pismem z dnia 19.10.2015r. wezwali pozwanego do zapłaty na rzecz powodów A. K. i M. K. kwot po 200.000 zł, na rzecz powódki I. K. kwoty 100.000 zł i na rzecz powoda R. K. kwoty 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powodów, w tym zwłaszcza prawa do życia w pełnej rodzinie. Nadto powodowie A. K. i M. K. pismem z dnia 1.12.2015r. wezwali pozwanego do zapłaty na rzecz każdego z powodów kwot po 100.000 zł tytułem odszkodowania z tytułu istotnego pogorszenia sytuacji życiowej powodów po śmierci matki (dowód: k.31-32,33-34,61-62,63-64).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: zeznań powodów: I. K. (k.216-218), A. K. (k.218-219), M. K. (k.219-220), R. K. (k.220-222) oraz dokumentów: kserokopii odpisu aktu zgonu (k.16), kserokopii zdjęcia (k.17), kserokopii pisma dyrektora Gimnazjum nr (...) z dnia 29.11.2015r. wraz z wynikami szkolnymi (k.18-20), kserokopii pisma dyrektora Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr (...) z dnia 30.11.2015r. wraz z arkuszami ocen (k.21-26), kserokopii pisma z dnia 19.10.2015r. zawierającego wezwanie do zapłaty (k.31-32,61-62), kserokopii pisma z dnia 1.12.2015r. zawierającego wezwanie do zapłaty (k.33-34,63-64), kserokopii skierowania z dnia 19.05.2004r. (k.140), kserokopii opinii służbowej z dnia 10.08.2004r. (k.141-142 ), kserokopii krótkiej charakterystyki psychologicznej z dnia 22.05.1991r. (k.143), kserokopii przebiegu służby (k.144-147), kserokopii opinii służbowej z dnia 30.12.1992r, 23.09.1993r, 27.04.1994r., 14.05.1994r, 12.07.1995r, 11.12.1995r, 21.10.1996r, 15.04.1999r, 15.10.1999r, 12.04.2000r, (k.148-161,163-166,168-169), kserokopii notatki urzędowej z dnia 14.03.1997r (k.162), kserokopii notatki służbowej z dnia 7.07.2000r (k.167), kserokopii wniosku personalnego (k.170), kserokopii rozkazu personalnego z dnia 13.05.2003r., 23.12.2003r (k.171,173), kserokopii notatki służbowej z dnia 29.09.2003r. (k.172), kserokopii rozkazu personalnego z dnia 7.06.2004r. (k.174), kserokopii rozkazu personalnego z dnia 8.07.2004r, 23.07.2004r, 14.09.2004r (k.175,176,177), kserokopii rozkazu personalnego z dnia 25.11.2004r. (k.178), kserokopii notatki służbowej z dnia 21.09.2004r, 22.09.2004.(k.179,180,181), kserokopii notatki urzędowej z dnia 28.09.2004r. (k.182), kserokopii sprawozdania z dnia 23.06.2004r. z postępowania dyscyplinarnego (k.183-189), kserokopii orzeczenia nr(...) Komendanta Miejskiego Policji w K. z dnia 24.06.2004r. (k.190), kserokopii sprawozdania z dnia 19.10.2004r. z postępowania dyscyplinarnego (k.191-194), kserokopii orzeczenia nr (...) Komendanta Miejskiego Policji w K. z dnia 27.10.2004r. (k.195-197), kserokopii orzeczenia nr (...) Komendanta Wojewódzkiego Policji w P. z dnia 25.11.2004r. (k.200-201), kserokopii postanowienia nr (...) Komendanta Miejskiego Policji w K. z dnia 30.09.2004r. (k.202-203), a także dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego w K.sygn.. akt III RC (...), III RC (...), III RNsm (...)oraz w aktach Sądu Okręgowego w K. sygn. akt XV C (...), I C (...), II K (...).

Sąd dał wiarę w całości zeznaniom powodów: I. K., A. K., M. K. i R. K., gdyż zeznania te są jasne, logiczne, wzajemnie się uzupełniają oraz znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Wartość dowodowa dokumentów zaliczonych w poczet dowodów nie budziła zdaniem Sądu wątpliwości.

Sąd zważył, co następuje:

Powodowie A. K., M. K., R. K. i I. K. wnieśli o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Komenda Miejska Policji w K. na rzecz powoda: - A. K. kwoty 200.000 zł od dnia 30.10.2015r. do dnia zapłaty; - M. K. kwoty 200.000 zł od dnia 30.10.2015r. do dnia zapłaty; - R. K. kwoty 150.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 30.10.2015r. do dnia zapłaty; - I. K. kwoty 100.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30.10.2015r. tytułem zadośćuczynienia po śmierci B. K. – matki powodów A. K. i M. K., siostry powoda R. K. i córki powódki I. K.. Oznacza to, iż powodowie A. K., M. K., R. K. i I. K. powyższe roszczenie wywodzą z art. 448 k.c.

Nadto powodowie A. K. i M. K. wnieśli o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Komenda Miejska Policji w K. kwot po 100.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia upływu terminu do dobrowolnej zapłaty z wezwania do zapłaty z dnia 1.12.2015r., tytułem znacznego pogorszenie się sytuacji życiowej po śmierci matki – B. K.. Oznacza to, iż powodowie A. K. i M. K. powyższe roszczenie wywodzą z art. 446 § 3 k.c.

Z art. 448 k.c. wynika, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Należy przy tym zauważyć, iż przedstawione w art. 23 k.c. wyliczenie dóbr osobistych ma charakter przykładowy i spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych najbliższych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 kc (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14.12.2007 r., sygn. akt I ACa 1137/07, POSAG 2008/1/50; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.01.2010 r. sygn. akt IV CSK 307/09 OSNC – ZD 2010/3/91; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22.10.2010 r., sygn. III CZP 76/10 Lex nr 604152; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.05.2011 r., sygn. I CSK 621/10, Lex nr 848128; uchwałę Sądu Najwyższego z 13.07.2011 r., sygn. III CZP 32/11 OSNC 2012/1/10; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7.11.2012 r., sygn. III CZP 67/12 OSNC 2013/4/45; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 20.12.2012 r., sygn. III CZP 93/12 OSNC 2013/7-8/84).

Natomiast z art. 446 § 3 k.c. wynika, że od zobowiązanego do naprawienia szkody sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie konieczną przesłanką uzasadniającą roszczenia powodów w stosunku do pozwanego jest ustalenie odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa – Komenda Miejska Policji w K. za śmierć B. K..

Powodowie A. K., M. K., R. K. i I. K. w toku procesu wskazali, że przesłanki odpowiedzialności pozwanego są zawarte zarówno w art. 430 kc, art. 429 kc i art. 417 kc (k.198).

Zgodnie z art. 417 § 1 i 2 kc za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa; jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa. W świetle art. 417 kc konieczną zatem przesłanką warunkującą odpowiedzialność Skarbu Państwa za wyrządzoną szkodę jest to, aby szkoda została wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. W ocenie Sądu w świetle okoliczności niniejszej sprawy, a w szczególności w świetle wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 17.01.2006r. sygn. akt II K (...), który uznał Z. K. za winnego tego, że znęcał się fizycznie i psychicznie nad żoną a później byłą żoną B. K., a w dniu 24.11.2004r. pozbawił ją życia, to jest dokonania przestępstwa z art. 207 § 1 kk i art.148 § 1 kk w zw. z art.11 § 2 kk, nie można uznać, aby Z. K. dokonując zabójstwa B. K., dokonał tego przestępstwa przy wykonywaniu władzy publicznej. Wprawdzie Z. K. w dniu 24.11.2004r. był jeszcze funkcjonariuszem policji, to jednakże pozbawienia życia B. K. nastąpiło na tle konfliktów osobistych między nimi.

Z art. 429 kc wynika, że kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności. Koniecznymi zatem przesłankami warunkującymi odpowiedzialność na podstawie art. 429 kc są: - wina powierzającego wykonanie czynności (wina w wyborze); - uprawnienie osoby, której powierzono wykonanie czynności, do samodzielnego działania, przy czym nie podlega ona kierownictwu powierzającego i nie ma obowiązku stosować się do jego zaleceń; - wyrządzenie szkody winno nastąpić przy wykonywaniu powierzonej czynności, a nie przy sposobności tego wykonania, przy czym chodzi o funkcjonalny związek wyrządzonej szkody ze sposobem wykonania czynności.

Natomiast z art. 430 kc wynika, że kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności. Koniecznymi zatem przesłankami warunkującymi odpowiedzialność na podstawie art. 430 kc są: - szkoda została wyrządzona osobie trzeciej przez podwładnego; - wina podwładnego; - wyrządzenie szkody nastąpiło przy wykonywaniu przez podwładnego powierzonej mu czynności. Należy zauważyć, iż przełożony odpowiada za szkodę pozostającą w związku przyczynowym jedynie z czynnością powierzoną, tj. taką, którą podwładny wykonywał na rachunek przełożonego, co oznacza, iż jeżeli czynność, przy której podwładny wyrządził szkodę, nie była wykonywana na rachunek przełożonego, to przełożony za tę szkodę nie odpowiada (por. Komentarz do Kodeksu cywilnego; Księga trzecia, Zobowiązania tom 1; G. Bieniek i inni; LexisNexis Wydanie 9; str.470-471,t. 5,9).

W ocenie Sądu w świetle okoliczności niniejszej sprawy, a w szczególności w świetle wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 17.01.2006r. sygn. akt II K (...), który uznał Z. K. za winnego tego, że znęcał się fizycznie i psychicznie nad żoną a później byłą żoną B. K., a w dniu 24.11.2004r. pozbawił ją życia, to jest dokonania przestępstwa z art. 207 § 1 kk i art.148 § 1 kk w zw. z art.11 § 2 kk, nie można uznać, aby zostały spełnione przesłanki z art. 429 kc oraz art. 430 kc, uzasadniające odpowiedzialność pozwanego w niniejszej sprawie. W szczególności należy zauważyć, iż wprawdzie Z. K., dokonując w dniu 24.11.2004r. zabójstwa B. K., był jeszcze funkcjonariuszem policji, to jednakże pozbawienia życia B. K. nastąpiło na tle konfliktów osobistych między nimi i Z. K. nie dokonał tego przestępstwa przy wykonywaniu powierzonej mu czynności.

Wobec powyższego Sąd oddalił powództwa A. K., M. K., R. K. i I. K. jako bezzasadne (punkt 1 wyroku).

Natomiast na podstawie art. 102 kpc Sąd nie obciążył powodów kosztami procesu, z uwagi na okoliczności niniejszej sprawy, a także z uwagi na aktualną sytuację materialną i majątkową powodów (punkt 2 wyroku).

Andrzej Nawrocki