Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu Wydział X Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Chlipała-Kozioł

Ławnicy: T. T., G. K.

Protokolant: Ewelina Grześkowiak

po rozpoznaniu w dniu 14.06.2017 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa: M. M. (1)

przeciwko: (...) we W.

o odszkodowanie, zadośćuczynienie

I. zasądza od strony pozwanej (...) we W. na rzecz powoda M. M. (1) kwotę 11.457,60 zł (jedenaście tysięcy czterysta pięćdziesiąt siedem złotych i 60/100) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę;

II. umarza postępowanie w zakresie cofniętego żądania zadośćuczynienia z tytułu mobbingu;

III. zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 2635 zł tytułem zwrotu kosztów procesowych, w tym kwotę 60 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

IV. nakazuje stronie pozwanej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa – Kasy Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu kwoty 1494,97 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa;

V. wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3819,20 zł.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 marca 2015 r. (prezentata Biura Podawczego tut. Sądu) powód M. M. (1) wniósł o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę, dokonanego przez stronę pozwaną (...) we W., a także o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda zadośćuczynienia w kwocie 6.500 zł tytułem mobbingu oraz zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych (k. 2 – 3).

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie powód wskazał, że u strony pozwanej był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, zawartej w dniu 1 czerwca 2007 r. W połowie lutego 2014 r. powód otrzymał od pracodawcy ustne polecenie ukończenia kursu tokarza na tokarce sterowanej komputerowo, na własny koszt i w swoim wolnym czasie. Powód polecenie wykonał i na początku stycznia 2015 r. przedstawił pracodawcy zaświadczenie o odbytym kursie. Pracodawca stwierdził jednak, że potrzebny jest operator tokarki pociągowej, na którą powód nie posiada kwalifikacji, i w dniu 10 marca 2015 r. wręczył powodowi wypowiedzenie. Powód nie zgadza się z taką decyzją pracodawcy.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) we W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych (k. 34 – 37).

W uzasadnieniu strona pozwana podniosła po pierwsze, że przeprowadzone wewnętrzne postępowanie w przedmiocie zgłoszonego przez powoda zarzutu mobbingu wykazało bezzasadność skargi powoda. Odnosząc się zaś do kwestii wypowiedzenia umowy o pracę powodowi strona pozwana wskazała, że w lutym 2014 r. Komendant podjął decyzję opracowania zmian organizacyjno – etatowych celem utworzenia m.in. Zespołu Teleinformacyjnego. W związku z tym Komendant skierował do związków zawodowych działających w Centrum informację na temat planowanych zmian etatowych, w tym likwidacji stanowiska pracy powoda. Jednocześnie Komendant Centrum polecił przełożonym pracowników planowanych do zwolnienia przygotowanie opinii, a także opracowanie odpowiedzi na sugestie związków zawodowych. W dniu 13 lutego 2014 r. zostało zawarte porozumienie pomiędzy Komendantem a związkami zawodowymi, dotyczące zmian w Planie Zatrudnienia Centrum. Odnośnie powoda ustalono, że jego stanowisko pracy nie ulegnie likwidacji, lecz przekształceniu na stanowisko tokarza. Powód zobowiązał się do przekwalifikowania zawodowego na własny koszt w przeciągu roku.

W dniu 26 lutego 2015 r. bezpośredni przełożony powoda miał udzielić powodowi instruktażu stanowiskowego na tokarce pociągowej. W trakcie części wstępnej szkolenia powód oznajmił, że praca i zagadnienia teoretyczne na udostępnionej tokarce są mu obce, wobec czego nie podejmie on pracy na w/w urządzeniu. Powód nie został więc dopuszczony do wykonywania pracy na tokarce pociągowej, w związku z czym wręczono powodowi w dniu 10 marca 2015 r. wypowiedzenie umowy o pracę.

W trakcie rozprawy w dniu 23 maja 2016 r. powód cofnął powództwo odnośnie zadośćuczynienia z tytułu mobbingu i w tym zakresie zrzekł się roszczenia. Jednocześnie powód sprecyzował swoje żądanie wskazując, iż domaga się zasądzenia od strony pozwanej odszkodowania za niezgodne z przepisami prawa wypowiedzenie umowy o pracę w kwocie 11.457,60 zł brutto (stanowiącej trzykrotne wynagrodzenie). Strona pozwana oświadczyła, iż nie zgłasza roszczenia o zwrot kosztów z tytułu cofniętego powództwa (k. 147).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. M. (1) pozostawał zatrudniony u strony pozwanej (wówczas w (...)) od dnia 2 kwietnia 1990 r., na mocy porozumienia między zakładami pracy i na mocy umowy o pracę z dnia 2 kwietnia 1990 r., zawartej na czas nieokreślony. Powód zatrudniony został na stanowisku konserwatora stacji uzdatniania wody, a następnie zajmował stanowiska: technika – mistrza konserwatora maszyn i urządzeń (od dnia 1 czerwca 2004 r.), mistrza ślusarza (od dnia 1 czerwca 2007 r.), elektromechanika (od dnia 1 stycznia 2009 r. w (...) we W., na zasadzie art. 23 ^{( 1)} k.p.) oraz konserwatora (od dnia 1 grudnia 2010 r.).

Do zakresu obowiązków powoda na stanowisku konserwatora należało m.in. realizowanie zadań z zakresu napraw bieżących urządzeń, wykonywanie prac gospodarczych oraz innych związanych z poprawnym funkcjonowaniem strzelnic, wykonywanie prostych prac ślusarskich, udział w unowocześnianiu i modernizacji strzelnic, wykonywanie prac na maszynach specjalistycznych, zgodnie z posiadanymi uprawnieniami.

Średnie miesięczne wynagrodzenie powoda wynosiło 3.819,20 zł brutto (2.732,32 zł netto).

Dowód: Akta osobowe powoda (w załączeniu do akt sprawy), w tym:

-

porozumienie dot. przejścia pracownika z dnia 29.03.1990 r.;

-

umowa o pracę z dnia 02.04.1990 r.;

-

wypowiedzenie warunków umowy o pracę z dnia 28.06.2004 r.;

-

wypowiedzenie warunków umowy o pracę z dnia 23.03.2007 r.;

-

porozumienie zmieniające z dnia 29.01.2009 r.;

-

rozkaz dzienny z dnia 07.01.2009 r.;

-

porozumienie zmieniające z dnia 26.11.2010 r.;

-

zakres obowiązków i uprawnień na stanowisku konserwatora z dnia 19.01.2011 r.;

-

świadectwo pracy z dnia 30.06.2015 r.

Zaświadczenie o zarobkach z dnia 02.07.2015 r. (k. 74)

W spornym okresie u strony pozwanej obowiązywał Regulamin pracy. W § 8 Regulaminu pracy przewidziano, że pracownicy centrum obowiązani są do wykonywania swojej pracy sumiennie i starannie, a obowiązkiem pracowników jest w szczególności: przestrzeganie ustalonego porządku i czasu pracy, dokładne i sumienne wykonywanie poleceń bezpośrednich przełożonych, dotyczących pracy i nie będących w sprzeczności z przepisami prawa lub umowy o pracę, utrzymywanie i podnoszenie kwalifikacji zawodowych, wykonywanie poleceń przełożonych, za wyjątkiem poleceń, których wykonanie stanowiłoby przestępstwo lub groziłoby niepowetowanymi stratami dla Centrum itd.

Organizacjami związkowymi działającymi u strony pozwanej są Związek Zawodowy Pracowników (...) oraz Zarząd Zakładowy Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Wojska.

Dowód: Regulamin pracy (...)we W. z dnia 14.02.2014 r.(w załączeniu do akt sprawy)

W lutym 2014 r. podjęta została decyzja o konieczności dokonania zmian planu zatrudnienia bazowego Centrum, z uwagi na rozbudowę systemów informatycznych w zakresie przepływu informacji w Centrum, gromadzeniem i katalogowaniem danych oraz informatyzacją Biblioteki. Komendant Centrum, płk A. D., zamierzał dokonać likwidacji stanowisk pracy takich jak stanowisko: inspektora BHP, starszego referenta, introligatora, dwa stanowiska konserwatora (w tym stanowisko zajmowane przez powoda) oraz referenta, oraz utworzenia stanowisk pracy takich jak stanowisko: specjalisty BHP, informatyka w Sekcji Wydawniczej, referenta, tokarza, informatyka w Sekcji Planowania. Z uwagi na likwidację stanowisk pracy, po analizie dokumentów personalnych pracowników zatrudnionych na stanowiskach ulegających likwidacji, Komendant podjął decyzję o wypowiedzeniu umowy o pracę czterem pracownikom, w tym powodowi.

Informację o planowanych zmianach Komendant Centrum przekazał Przewodniczącej Związku Zawodowego Pracowników (...) w dniu 5 lutego 2014 r.

Dowód: Pismo z dnia 05.02.2014 r. dot. zmian planu zatrudnienia bazowego Centrum (k. 40)

Zeznania świadka I. P. (k. 120v; płyta CD)

Zeznania świadka M. R. (k. 121v; płyta CD)

Zeznania świadka M. W. (k. 121v; płyta CD)

Pismem z dnia 10 lutego 2014 r. przewodniczący zarządów związków zawodowych działających u strony pozwanej zwrócili się do Komendanta m.in. o ponowne przeanalizowanie planów zwolnienia powoda i zasugerowali możliwość przekwalifikowania powoda na stanowisko tokarza.

Dowód: Pismo z dnia 10.02.2014 r. (k. 88 – 90)

W ocenie przełożonych powoda, st. chor. A. B. oraz B. P., powód wykonywał powierzone mu obowiązki w sposób należyty, jednak nie przejawiał własnej inicjatywy i zaangażowania przy wykonywaniu zadań, a podczas pracy w grupie swoje obowiązki wykonywał opieszale w porównaniu do reszty zespołu. Obaj przełożeni zwrócili uwagę na dużą ilość nieobecności powoda w pracy, spowodowanych zwolnieniami lekarskimi (w okresie od 2009 r. do 2013 r. – 318 dni), co dezorganizuje pracę zespołu.

Taką opinię przełożeni powoda przedstawili Szefowi Wydziału Dydaktycznego Centrum w dniu 11 lutego 2014 r.

Dowód: Notatka służbowa (k. 41)

Zeznania świadka T. W. (k. 121; płyta CD)

Pismem z dnia 12 lutego 2014 r., skierowanym do Przewodniczącej Związku Zawodowego Pracowników (...)oraz Przewodniczącego Zarządu Oddziałowego NSZZ PW, Komendant Centrum odniósł się m.in. do przydatności powoda do pracy na zajmowanym dotychczas stanowisku. Komendant podniósł przede wszystkim fakt przebywania przez powoda na zwolnieniu lekarskim łącznie przez 319 dni w trakcie zatrudnienia w Centrum, a także brak przejawiania przez powoda inicjatywy w realizacji zadań. Komendant odniósł się także do sugestii organizacji związkowych, zgodnie z którymi wytypowany do zwolnienia pracownik R. S. miał został przeniesiony na stanowisko tokarza, i wskazał, że pracownik ten nie posiada ani odpowiedniego wykształcenia ani żadnego doświadczenia w obsługiwaniu nowoczesnych urządzeń tokarskich sterowanych komputerowo.

Dowód: Pismo z dnia 12.02.2014 r. do przewodniczących związków zawodowych (k. 43 – 44)

Na mocy porozumienia z dnia 13 lutego 2014 r., zawartego pomiędzy Komendantem Centrum a organizacjami związkowymi działającymi u strony pozwanej, strony porozumienia ustaliły, że w związku z wprowadzeniem zmian w planie zatrudnienia bazowego Centrum likwidacji ulegną następujące stanowiska pracy: inspektor BHP, starszy referent, introligator, konserwator, referent, zaś utworzone zostaną stanowiska: specjalisty BHP, informatyka w Sekcji Wydawniczej, referenta i informatyka w Sekcji Planowania. Strony porozumienia ustaliły także, że w wyniku przeprowadzonych negocjacji nie ulega likwidacji stanowisko pracy, na którym zatrudniony jest powód, bowiem ten zobowiązał się do przekwalifikowania zawodowego na operatora urządzeń tokarskich w przeciągu jednego roku, na własny koszt.

Dowód: Porozumienie z dnia 13.02.2014 r. (k. 45, 46)

Zeznania świadka M. W. (k. 121v; płyta CD)

Uzgodnienia pomiędzy Komendantem a związkami zawodowymi w przedmiocie przekwalifikowania powoda na operatora urządzeń tokarskich dotyczyły obsługi tokarki, bez precyzowania jej rodzaju. Kwestia rodzaju urządzeń tokarskich, do obsługi których miał się szkolić powód, poruszana była przez I. P. (przewodniczący (...)) i M. W. (przewodniczącą Zarządu (...)) z mjr M. R., oficerem kadrowym, który na pytanie dlaczego niezbędny jest pracownik na tokarki sterowane komputerowo, skoro Centrum takich tokarek nie posiada, odpowiedział, że takie tokarki znajdą się na wyposażeniu Centrum.

Dowód: Pismo I. P. do Komendanta Centrum (k. 86, 87)

Zeznania świadka I. P. (k. 120v; płyta CD)

Częściowo zeznania M. R. (k. 121v; płyta CD)

Częściowo zeznania świadka M. W. (k. 121v; płyta CD)

Przesłuchanie A. D. w charakterze strony pozwanej (k. 148v; płyta CD)

W rozmowie z powodem przewodniczący związków zawodowych przekazali powodowi informację, że Komendant Centrum potrzebuje wysokiej klasy specjalistów, m.in. informatyków i operatora tokarki sterowanej komputerowo. Powód zgłaszał swoje wątpliwości co do typu tokarki, wskazując, że na wyposażeniu zakładu pracy znajduje się tylko tokarka pociągowa, ale przewodniczący związków zawodowych odpowiedzieli, że decyzją Komendanta jest zatrudnienie operatora tokarki numerycznej.

Powód nie otrzymał nigdy polecenia ukończenia kursu obsługi tokarki pociągowej.

Dowód: Przesłuchanie powoda (k. 148; płyta CD)

W dniu 6 października 2014 r. odbyło się spotkanie, w którym udział z ramienia Centrum brali Komendant płk A. D. oraz Szef Wydziału Personalnego wz. mjr M. S., oraz (...) w składzie I. P. (przewodniczący) i A. S. (skarbnik), a także Zarząd ZZPC (...) w składzie M. W.(przewodnicząca) i W. S. (zastępca przewodniczącej). W trakcie spotkania I. P. zwrócił się do Komendanta z zapytaniem o możliwość dofinansowania szkolenia powoda, na co Komendant nie wyraził zgody.

Dowód: Notatka ze spotkania z dnia 06.10.2014 r. (k. 47, 48)

W dniu 23 listopada 2014 r. powód ukończył kurs Programowanie i obsługa obrabiarek sterowanych numerycznie CNC. Kurs trwał 80 godzin i przeprowadzony został przez Centrum Kształcenia Praktycznego we W..

Pismem z dnia 27 stycznia 2015 r. powód zawiadomił Komendanta Centrum, że zgodnie z porozumieniem podpisanym w dniu 13 lutego 2014 r. przez Komendanta i organizacje związkowe działające w Centrum, ukończył powyższy kurs. Powód nadmienił, że koszty szkolenia kursowego w kwocie 2.000 zł poniósł sam.

Jeszcze przed przystąpieniem do kursu powód informował przełożonych (B. P., T. W. i chorążego W.) o tematyce kursu, na jaki się udaje. Przełożeni powoda nie zgłaszali żadnych uwag ani wątpliwości w przedmiocie rodzaju tokarki, do obsługi której powód będzie się szkolił.

Dowód: Zaświadczenie o ukończeniu kursu z dnia 23.11.2014 r. (k. 4)

Pismo powoda z dnia 27.01.2015 r. dot. ukończenia kursu (k. 7)

Przesłuchanie powoda (k. 148; płyta CD)

Przesłuchanie A. D. w charakterze strony pozwanej (k. 148v; płyta CD)

Rozkazem dziennym Komendanta Centrum nr (...) z dnia 26 lutego 2015 r. Komendant zmienił z dniem 1 marca 2015 r. zajmowane przez powoda stanowisko służbowe konserwatora na stanowisko tokarza. W dniu 1 marca 2015 r. strony zawarły stosowne porozumienie zmieniające umowę o pracę.

W tym samym dniu powód przystąpił do instruktażu stanowiskowego, który przeprowadzić miał B. P.. Szkolenie stanowiskowe dotyczyło obsługi tokarki pociągowej. Powód odmówił kontynuowania szkolenia już w jego części wstępnej informując B. P., że nie posiada odpowiednich kwalifikacji i umiejętności do obsługi tego typu tokarek, bowiem ukończony przez powoda kurs dotyczył tokarek numerycznych.

Już w styczniu 2015 r. B. P. posiadał wiedzę o tym, że powód ukończył kurs dotyczący tokarek numerycznych.

Dowód: Akta osobowe powoda (w załączeniu do akt sprawy), w tym:

-

rozkaz dzienny Komendanta Centrum nr (...) z dnia 26.02.2015 r.;

-

porozumienie zmieniające umowę o pracę z dnia 01.03.2015 r.

Zeznania świadka B. P. (k. 147v; płyta CD)

Przesłuchanie powoda (k. 148; płyta CD)

Meldunkiem z dnia 3 marca 2015 r. Szef Wydziału Dydaktycznego ppłk T. W. poinformował Komendanta, że powód nie objął stanowiska tokarza, które mu zostało wyznaczone, z uwagi na brak posiadania przez powoda wiedzy teoretycznej i praktycznej związanej z pracą na tokarce pociągowej, będącej na wyposażeniu warsztatu Sekcji Zabezpieczenia Szkolenia.

W trakcie rozmowy z Szefem Wydziału Dydaktycznego brak umiejętności obsługi tokarki pociągowej powód tłumaczył rozmową przeprowadzoną w lutym 2014 r. z organizacjami związkowymi, podczas której poinformowano powoda, że na nowym stanowisku pracy będzie musiał posiadać umiejętności pracy na tokarce numerycznej.

Dowód: Meldunek z dnia 03.03.2015 r. (k. 66)

W dniu 10 marca 2015 r. strona pozwana wręczyła powodowi wypowiedzenie umowy o pracę. Trzymiesięczny okres wypowiedzenia upływał z dniem 30 czerwca 2015 r. Jako przyczynę wypowiedzenia pracodawca wskazał brak potrzebnych umiejętności do wykonywania prac tokarskich na tokarce pociągowej, będącej na wyposażeniu Grupy Zabezpieczenia Szkolenia, tj. naruszenie art. 100 § 2 Kodeksu pracy w zw. z art. 8 pkt 2 Regulamin pracy Centrum oraz w zw. z pkt 2 ppkt 1 Zakresu obowiązków dla stanowisk pracy oraz naruszenie zasad szkolenia z zakresu BHP (tj. naruszenie art. 237 ³ § 1 Kodeksu pracy) poprzez odmowę podjęcia pracy w dniu 26 lutego 2015 r. podczas przeprowadzanego przez Kierownika warsztatów instruktażu stanowiskowego.

Dowód: Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z dnia 10.03.2015 r. (w aktach osobowych powoda – w załączeniu do akt sprawy)

Przesłuchanie A. D. w charakterze strony pozwanej (k. 148v; płyta CD)

Posiadana przez Centrum tokarka jest tokarką pociągową uniwersalną typu TUE 40, wyprodukowaną w roku 1972 i zmodyfikowaną w roku 2012, o numerze fabrycznym 1038.

Tokarki pociągowe należą do grupy tokarek kłowych i są przeznaczone przede wszystkim do obróbki części w produkcji jednostkowej, małoseryjnej. Tokarki sterowane numerycznie są to obrabiarki o dużej uniwersalności i elastyczności. Za sterowanie wszystkimi układami odpowiedzialny jest komputer, który znajduje się w obrabiarce. Do zadań operatora obrabiarek sterowanych numerycznie należy odczytanie rysunku technicznego dotyczącego elementu przewidzianego do obróbki, zaplanowanie obróbki przedmiotu na obrabiarce CNC, napisanie programu obróbki przedmiotu, sprawdzenie tego programu na symulatorze, przesłanie programu na obrabiarkę, dokonanie analizy i ocena jakości wyrobu, uruchomienie produkcji wyrobu.

Ukończenie kursu operatora tokarek sterowanych numerycznie nie jest jednoznaczne z nabyciem umiejętności obsługi tokarek pociągowych, bowiem umiejętności i rodzaj pracy na poszczególnych typach tokarek nie są tożsame.

Formą potwierdzenia kwalifikacji zawodowych do pracy na tokarce jest egzamin zewnętrzny przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną.

Zagrożenia bezpieczeństwa podczas eksploatacji maszyn do obróbki skrawaniem są duże, dochodzi do wypadków, których przyczyną jest m.in. kontakt z ruchomymi elementami urządzeń.

Dowód: Raport i orzeczenie o stanie bezpieczeństwa maszyny z dnia 31.07.2012 r. (k. 176 – 185)

Opinia biegłego sądowego inż. M. M. (2) z dnia 20.06.2016 r. (k. 155 – 159)

Uzupełniająca opinia biegłego sądowego inż. M. M. (2) z dnia 15.03.2017 r. (k. 212 – 216)

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo o odszkodowanie w związku z niezgodnym z przepisami prawa wypowiedzeniem umowy o pracę zasługiwało na uwzględnienie jako zasadne.

Powód w przedmiotowej sprawie poszukiwał ochrony w art. 45 § 1 i 47 ¹ Kodeksu pracy, zgodnie z którymi w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Powód domagał się w niniejszej sprawie zasądzenia odszkodowania.

Wypowiedzenie umowy o pracę powodowi nastąpiło w trybie art. 30 § 1 pkt. 2 k.p.

Odnosząc się do aspektów formalnych należy wskazać, iż zostało złożone na piśmie, zawierało wskazanie przyczyny wypowiedzenia i pouczenie o środku odwołania (art. 30 § 3, 4 i 5 k.p.).

Rozważając prawidłowość rozwiązania umowy z powodem przez stronę pozwaną należy na wstępie podkreślić, że rozwiązanie umowy o pracę za uprzednim wypowiedzeniem jest zwykłym ustawowym sposobem rozwiązaniem umowy o pracę i jako takie przysługuje obu stronom bezterminowej umowy o pracę. Zgodnie bowiem z przepisem art. 32 k.p. każda ze stron stosunku pracy może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na okres próbny bądź na czas nieokreślony. Uprawnienie to jednak po stronie pracodawcy obarczone jest obowiązkiem wskazania na piśmie przyczyn, dla których pracodawca decyduje się na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem. Zgodnie z art. 30 § 4 k.p., oświadczenie woli pracodawcy o wypowiedzeniu umowy zawartej na czas nieokreślony powinno zawierać przyczynę dokonania tego rodzaju czynności prawnej.

Przyczyna ta nie musi mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości, albowiem wypowiedzenie umowy o pracę jest zwykłym sposobem rozwiązania bezterminowego stosunku pracy (patrz wyrok SN z 04.12.1997 r., I PKN 419/97, OSNP 1998/20/598). Nie oznacza to przyzwolenia na arbitralne, dowolne i nieuzasadnione lub sprzeczne z zasadami współżycia społecznego wypowiedzenie umowy o pracę (wyrok SN z dnia 2001.12.06, I PKN 715/00, Pr. Pracy 2002/10/34).

Pracodawca jest obowiązany udowodnić zasadność wypowiedzenia, przy czym może to czynić tylko w oparciu o tę przyczynę, którą wskazał w wypowiedzeniu (wyrok SN z dnia 19 lutego 1999 r., I PKN 571/98, OSNAPiUS 2000, z. 7, poz. 266). Tak wskazana przyczyna podlega kontroli Sądu z punktu widzenia jej konkretności i rzeczywistości. Podanie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyny pozornej (nierzeczywistej, nieprawdziwej) jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie w pojęciu art. 30 § 4 KP.

Wprowadzenie wymogu podania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony nie oznacza, że wypowiedzenie, w którym podano przyczynę będzie zawsze uzasadnione. Trzeba odróżnić niezgodność z prawem ze względu na uchybienie obowiązkowi podania przyczyny oraz brak zasadności wypowiedzenia, jeśli podana przyczyna nie jest uzasadnionym powodem zwolnienia pracownika w tym trybie (tak. Z. Górak w Kodeks Pracy . Komentarz pod red. K. Barana, komentarz do art. 30 k.p., WK 2016).

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2000 r. (sygn. akt I PKN 641/99) „naruszenie art. 30 § 4 k.p. ma miejsce wówczas, gdy pracodawca nie wskazuje w ogóle przyczyny wypowiedzenia, bądź gdy wskazana przez niego przyczyna jest niedostatecznie konkretna, a przez to niezrozumiała dla pracownika”. Warunku podania pracownikowi przyczyn uzasadniających wypowiedzenie umowy o pracę nie może zastąpić ocena pracodawcy, iż przyczyna ta była znana pracownikowi. Podanie pracownikowi przyczyny wypowiedzenia, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 1 października 1997 r. (sygn. akt I PKN 315/97), „ma umożliwić mu, dokonanie racjonalnej oceny, czy ta przyczyna w rzeczywistości istnieje i czy w związku z tym zaskarżenie czynności prawnej pracodawcy może doprowadzić do uzyskania przez pracownika odpowiednich korzyści (odszkodowania lub przywrócenia do pracy). Niedopuszczalne są więc również przyczyny enigmatyczne, bez konkretnego wskazania, które zachowania lub zaniechania pracownika stanowią przyczynę wypowiedzenia mu pracy. Ponadto ocena wskazanej przyczyny pod kątem jej należytego skonkretyzowania jest dokonywana z perspektywy jego adresata, tj. pracownika. To pracownik ma wiedzieć i rozumieć, z jakiego powodu pracodawca dokonał wypowiedzenia umowy o pracę.

Sąd dokonując zasadności wypowiedzenia i jego zgodności z prawem zobligowany jest do jego kontroli w kontekście przyczyn powołanych w oświadczeniu pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę (zob. wyrok SN z 1 lutego 2000r., I PKN 496/98; wyrok SN z 19 lutego 1999r., I PKN 571/98; wyrok SN z 10 listopada 1998r., I PKN 434/98). Pracodawca nie może zatem ich uzupełniać, ani powoływać się na inne przyczyny niż wskazane, po złożeniu pracownikowi oświadczenia woli (zob. wyrok SN z 19 lutego 1999r., I PKN 571/98; wyrok SN z 10 listopada 1998r., I PKN 423/98). Oznacza to, że przyczyny podane w wypowiedzeniu pracownikowi umowy o pracę, zakreślają granice jego sądowej kontroli.

Jak wynika z treści oświadczenia woli strony pozwanej z dnia 10 marca 2015 r. przyczyną wypowiedzenia powodowi stosunku pracy był „brak potrzebnych umiejętności do wykonywania prac tokarskich na tokarce pociągowej, będącej na wyposażeniu Grupy Zabezpieczenia Szkolenia, tj. naruszenie art. 100 § 2 Kodeksu pracy w zw. z art. 8 pkt 2 Regulamin pracy Centrum oraz w zw. z pkt 2 ppkt 1 Zakresu obowiązków dla stanowisk pracy oraz naruszenie zasad szkolenia z zakresu BHP (tj. naruszenie art. 237 ³ § 1 Kodeksu pracy) poprzez odmowę podjęcia pracy w dniu 26 lutego 2015 r. podczas przeprowadzanego przez Kierownika warsztatów instruktażu stanowiskowego”.

Odnosząc się do wskazanej przez pracodawcę przyczyny wypowiedzenia umowy stwierdzić należy, że choć była ona jednoznaczna i konkretna, z treści wypowiedzenia wynikało bowiem co jest istotą zarzutu stawianego pracownikowi, to przyczyna ta nie uzasadniała zwolnienia powoda z pracy, nawet za wypowiedzeniem, a zatem w zwykłym trybie rozwiązywania umów o pracę.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że powód został poinformowany, że aby mógł kontynuować zatrudnienie u strony pozwanej, musi uzyskać na własny koszt umiejętności do obsługiwania tokarki numerycznej. Informacje takie uzyskali od pracodawcy przedstawiciele związków zawodowych, co potwierdza jednoznacznie zgromadzona w sprawie korespondencja. Zarówno przedstawiciele związków, jak i powód, podjęli próby zweryfikowania prawidłowości ustaleń, że powód ma zdobyć umiejętności do pracy na tokarce numerycznej – budziło to ich wątpliwości, ponieważ dotychczas w Centrum była tylko jedna tokarka - starszego typu tokarka pociągowa. Uzyskali oni jednak informacje, że w przyszłości Centrum będzie posiadało tokarkę numeryczną. Powód podjął zatem szkolenie, poniósł z tego tytułu koszty w wysokości 2.000 zł, a po ukończeniu szkolenia przedstawił uzyskany dokument o ukończeniu kursu pracodawcy, który uznał, że powód zdobył potrzebne umiejętności i wymaga jedynie szkolenia stanowiskowego przed podjęciem pracy. W trakcie szkolenia stanowiskowego w dniu 26.02.2015 r., które było przeprowadzane przez kierownika warsztatów na tokarce pociągowej, powód odmówił podjęcia pracy na tej tokarce, podnosząc, że nie posiada odpowiednich kwalifikacji, by na niej pracować, ponieważ ukończył kurs przygotowujący do pracy na tokarce numerycznej, o zupełnie innej zasadzie działania.

W ustalonych okolicznościach faktycznych uznać należało, że pracodawca nie mógł skutecznie postawić powodowi zarzutu braku umiejętności do wykonywania prac tokarskich na tokarce pociągowej i odmowy podjęcia pracy na tego typu tokarce, nigdy bowiem nie nałożył na powoda obowiązku ich uzyskania. Jeśli nawet między przedstawicielami pracodawcy a przedstawicielami związków zawodowych doszło na którymś etapie rozmów do nieporozumienia co do rodzaju tokarki, na której w przyszłości miał pracować powód, to skutki tego nieporozumienia nie mogą obciążać powoda, tym bardziej, że sygnalizował on wątpliwości co do rodzaju tokarki, której miał dotyczyć kurs. Pracodawca winien był jednoznacznie wskazać pracownikowi rodzaj umiejętności, które ma zdobyć, tym bardziej, że odbycie kursu wiązało się dla powoda z niebagatelnymi kosztami. Zwolnienie z pracy powoda, któremu wcześniej przekazano informację o konieczności nabycia uprawnień do pracy na tokarce numerycznej, i który zapłacił za kurs kwotę 2000 zł z jednoczesnym postawieniem mu zarzutu, że nie uzyskał wymaganych umiejętności i odmówił podjęcia pracy na tokarce pociągowej, jest w ocenie Sądu Rejonowego nieuzasadnione.

Podkreślenia wymaga, że tokarki numeryczne i pociągowe mają zupełnie inne zasady działania, inny jest sposób ich obsługi i uzyskanie umiejętności i wiedzy niezbędnej do pracy na tokarce numerycznej nie jest równoznaczne z posiadaniem umiejętności do pracy na tokarce starszego typu – pociągowej. Powód zasadnie odmówił pracy na urządzeniu, do którego obsługa nie była mu znana, tym bardziej, że praca na tokarce wiąże się – nawet dla doświadczonych pracowników - z zagrożeniami dla bezpieczeństwa. Oczekiwania pracodawcy, że powód powinien przystąpić do pracy na tokarce pociągowej, albowiem szkolenie stanowiskowe zastąpi powodowi kurs szkoleniowy na tej tokarce, były zdaniem Sądu – w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności zaś wniosków wypływających z opinii biegłego – całkowicie nieuprawnione.

` Za nieuzasadniony Sąd uznał również podniesiony przez stronę pozwana w toku postępowania – po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego – zarzut, że powód de facto nie uzyskał umiejętności do pracy na żadnej tokarce, skoro po skończeniu kursu nie zdał egzaminu. Podkreślenia wymaga, że zarzut ten pozwana skonstruowała dopiero na skutek stanowiska biegłego, iż w aktach brak jest potwierdzenia kwalifikacji zawodowych przez powoda w postaci świadectwa zdania egzaminu przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną, i że powód przedstawił jedynie zaświadczenie o ukończeniu kursu, który uprawnia do egzaminu na potwierdzenie kwalifikacji zawodowych. Brak zdania egzaminu nie był powodowi zarzucany i nie stanowił podstawy rozwiązania umowy o pracę. W wypowiedzeniu umowy o pracę pracodawca powołał się na brak potrzebnych umiejętności do wykonywania prac tokarskich na tokarce pociągowej. Umiejętności do pracy na tokarce (numerycznej – zgodnie z uzyskanymi informacjami) powód zdobył podczas kursu. Przedłożone przez powoda świadectwo ukończenia kursu pracodawca uznał za wystarczające do odbycia szkolenia stanowiskowego. Nawet zatem jeśli powód nie potwierdził posiadania kwalifikacji zdaniem egzaminu, to jeśli okoliczność ta nie stanowiła przyczyny zwolnienia powoda z pracy, to nie mogła zostać wzięta pod uwagę przy rozpatrywaniu zasadności wypowiedzenia umowy.

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił w oparciu o całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, tj. o dowody z dokumentów wskazanych w treści uzasadnienia, albowiem ich wiarygodność i autentyczność nie budziła wątpliwości stron ani Sądu, a także w oparciu o osobowe środki dowodowe w postaci zeznań świadków i przesłuchania stron. Ponadto Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy w zakresie pojazdów, maszyn i urządzeń. Odnosząc się do dowodów z dokumentów zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miała treść pism wymienianych pomiędzy Komendantem Centrum a przewodniczącymi związków zawodowych działających u strony pozwanej, w szczególności zaś treść pisma Komendanta Centrum z dnia 12 lutego 2014 r., w którym Komendant wskazywał na rozwiązania stosunku pracy, co prawda nie z powodem, lecz innym pracownikiem, z uwagi na brak posiadania przez tego pracownika kwalifikacji i umiejętności obsługi tokarki numerycznej, a także treść pisma I. P. do Komendanta Centrum, w którym nadawca powołuje się na odbytą w lutym 2014 r. rozmowę z M. R. i podniesioną w trakcie rozmowy kwestię pojawienia się w Centrum tokarek numerycznych.

Z uwagi na cofnięcie przez powoda roszczenia w zakresie zadośćuczynienia z tytułu mobbingu Sąd nie skorzystał przy ustalaniu stanu faktycznego z zeznań świadków R. G., który zeznawał na okoliczność ustalenia, czy powód poddawany był praktykom mobbingowym. Sąd nie skorzystał także z zeznań świadka P. C., bowiem posiadana przez świadka wiedza dotycząca okoliczności wypowiedzenia powodowi umowy o pracę opierała się jedynie na informacjach zasłyszanych. Z zeznań pozostałych słuchanych w sprawie świadków, tj. I. P., T. W., M. R., M. W. i B. P. Sąd skorzystał w pełnym zakresie i ocenił przedmiotowe zeznania jako spójne, spontaniczne, wzajemnie uzupełniające się, i jako takie stanowiące wiarygodny dowód w sprawie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że podane przez pracodawcę przyczyny wypowiedzenia były nieuzasadnione, nie mogły bowiem w świetle okoliczności faktycznych niniejszej sprawy stać się podstawą postawienia powodowi usprawiedliwionych zarzutów co do wykonywania przez niego obowiązków pracowniczych. Z tych też względów Sąd na podstawie art. 45 § 1 i 47 ¹ k.p. zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia powoda zgodnie z załączonym zaświadczeniem o zarobkach.

W punkcie II wyroku Sąd na podstawie art. 355 k.p.c. umorzył postępowanie w zakresie cofniętego ze zrzeczeniem roszczenia żądania zasądzenia odszkodowania z tytułu mobbingu, za które strona pozwana nie liczyła kosztów zastępstwa procesowego.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie III wyroku zgodnie z art. 98 k.p.c., statuującym zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu i kosztami tymi obciążył stronę pozwaną, jako przegrywającą, zasądzając od niej na rzecz powoda koszty zastępstwa prawnego w wysokości 60 zł ustalone na podstawie § 11 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (stawka aktualna w dacie wniesienia pozwu) oraz kwotę 2575 zł z tytułu uiszczonej przez powoda opłaty od pozwu. Powyższe znajduje potwierdzenie w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2002 r., III PZP 15/02 (opubl. OSNP 2003/12/285, Prok.i Pr.-wkł. 2003/7-8/38, OSNP-wkł. 2002/17/1, Biul.SN 2002/8/3, M.Prawn. 2002/19/869) w której wskazano, że w sprawie toczącej się na skutek odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę należy przyjmować jednakową podstawę do zasądzania kosztów zastępstwa prawnego, niezależnie od wyboru żądania.

O obowiązku zapłaty przez stronę pozwaną na rzecz Skarbu Państwa, nieuiszczonych kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa z tytułu opinii biegłego orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), zgodnie z którym kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator lub prokurator, Sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w danej instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Sąd nakazał zatem stronie pozwanej w punkcie IV wyroku uiścić na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu kwotę 1494,97 zł.

O rygorze natychmiastowej wykonalności co do wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia Sąd orzekł obligatoryjnie w punkcie V wyroku na podstawie art. 477 ² §1 k.p.c.