Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2013 r. w Gdańsku

sprawy J. G.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o wysokość renty rolniczej

na skutek apelacji J. G.

od wyroku Sądu Okręgowego we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 23 listopada 2012 r., sygn. akt IV U 679/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 362/13

UZASADNIENIE

J. G. wniósł odwołanie od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej we W. z dnia 20 lipca 2012 r., na mocy której zakład odmówił mu doliczenia do części składkowej przysługującej wnioskodawcy renty rolniczej okresu pracy zawodowej w Spółdzielni (...) w P. od dnia 10 grudnia 1982 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wniósł o jego oddalenie.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy powołał treść art. 117 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz wskazał, że J. G. na okoliczność wykonywanej pracy w spornym okresie w charakterze wozaka przedłożył zeznania świadków, które nie stanowią wystarczającego dowodu umożliwiającego uwzględnienie tego okresu jako okresu podlegania innemu ubezpieczeniu. Wnioskodawca nie przedłożył oryginalnych dokumentów potwierdzających fakt zatrudnienia w spornym okresie w Spółdzielni (...) w P. – brak świadectwa pracy, wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej, zaświadczenia o podleganiu ubezpieczeniu i wykazu zarobków.

Wyrokiem z dnia 23 listopada 2012 r. w sprawie IV U 679/12 Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

W dniu 15 marca 2012 r. J. G. wystąpił z wnioskiem o rentę rolniczą, wskazując w kwestionariuszu, jako okresy podlegania ubezpieczeniu m.in. okres pracy w charakterze wozaka mleka od dnia 10 grudnia 1982 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r.

W dniu 24 kwietnia 2012 r. Prezes KRUS przyznał wnioskodawcy świadczenie w postaci renty rolniczej od dnia złożenia wniosku.

Do części składkowej świadczenia uwzględniono:

- 5.44 lat opłacania składki na Fundusz Emerytalny Rolników w okresie od dnia 01 lipca 1977 roku do dnia 31 grudnia 1982 r.;

- 2,70 lat opłacania składki na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników w okresie od dnia 01 stycznia 1983 r. do dnia 31 grudnia 1990 r.;

- 20,07 lat podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu po dniu 31 grudnia 1990 r.;

- 1,25 lat podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu.

W dniu 03 lipca 2012 r. J. G. złożył wniosek o zaliczenie mu do części składkowej świadczenia okresu pracy w Spółdzielni (...) w P. w zlewni mleka w W. od dnia 10 grudnia 1982 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r. Na okoliczność potwierdzenia zatrudnienia wskazał dwóch świadków w osobach J. P. i H. D..

W dniu 20 lipca 2012 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję odmawiając wnioskodawcy doliczenia do części składkowej okresu zatrudnienia od dnia 10 grudnia 1982 roku do dnia 30 kwietnia 1990 r. w Spółdzielni (...) w P., albowiem brak dokumentacji potwierdzającej to zatrudnienie.

W dniu 10 grudnia 1982 r. J. G. zawarł z Zakładem (...) w P. umowę o przewóz mleka, na mocy której jako zleceniobiorca zobowiązał się do świadczenia na rzecz zleceniodawcy usług w zakresie przewozu mleka, śmietany i innych artykułów mleczarskich z miejscowości W. P. do miejscowości W..

Zadania zleceniobiorcy obejmowały odbiór towaru od dostawców rolników, załadunek, przewóz, wyładunek i przekazanie do punktu skupu mleka według trasy i w czasie określonym w harmonogramie, stanowiącym załącznik do umowy. Strony umowy ustaliły, że za zlecone czynności zleceniobiorca będzie otrzymywał należność składającą się z: zapłaty za 1 litr przewiezionego mleka w wysokości 0,40 zł, ryczałtu miesięcznego w wysokości 7.600,00 zł. Należność powyższa będzie wypłacana w terminie do 16 dnia każdego miesiąca.

Umowa została zawarta na czas nieokreślony, a początek wykonywania usług określono na dzień 10 grudnia 1982 r. Zgodnie z § 8 pkt 2 umowy umowa może być wypowiedziana przez obie strony. Termin wypowiedzenia umowy ustalono na 14 dni naprzód.

Z § 3 umowy wynika, że zleceniodawca zobowiązał się do zgłoszenia zleceniobiorcy do ubezpieczenia społecznego według obowiązujących zasad, wydania mu legitymacji ubezpieczeniowej i rozliczania z Oddziałem ZUS należnych składek i zasiłków wypłacanych zleceniobiorcy.

Przed dniem 01 stycznia 1999 r. Spółdzielnia (...) w P. jako płatnik składek na ubezpieczenia społeczne, rozliczała się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych na podstawie deklaracji rozliczeniowych bezimiennych tzn. wskazując tylko liczbę ogółem zatrudnionych osób.

W okresie od dnia 15 czerwca 1987 r. do dnia 31 marca 1997 r. oraz od dnia 01 lipca 1987 r. do nadal wnioskodawca prowadził własne gospodarstwo rolne położone w miejscowości W. N., P. i W..

Powyżej ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy oparł na materiale dowodowym zgromadzonym w trakcie trwania postępowania i ujawnionym na rozprawie w dniu 09 listopada 2012 r., tj. dokumentach zebranych w aktach organu rentowego o nr (...). Przedmiotowy materiał Sąd ten uznał za rzetelny i wiarygodny. Strony bowiem w trakcie postępowania nie kwestionowały jego prawdziwości, a jedynie odmiennie go interpretowały oraz wyprowadzały z niego odmienne konkluzje o charakterze tak faktycznym, jak i jurydycznym. Tym samym brak jest przesłanek by odmówić dokumentom zebranym w aktach organu rentowego przymiotu wiarygodności. W konsekwencji przedmiotowy materiał dowodowy pozwolił dokonać w znacznym zakresie rekonstrukcji stanu faktycznego w niniejszej sprawie.

W tym miejscu Sąd I instancji wskazał, iż spornym miedzy stronami, i tym samym stanowiącym istotę przedmiotowego procesu, była kwestia możliwości zaliczenia do części składkowej należnej wnioskodawcy renty rolniczej okresu zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 10 grudnia 1982 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r. na podstawie umowy zlecenia w Spółdzielni (...) w P..

Sąd ten podzielił stanowisko organu rentowego, że spornego okresu nie można uznać za udowodniony, a tym samym uwzględnić odwołania od zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 24 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) emerytura, renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy oraz renta rolnicza szkoleniowa składa się z części składkowej i części uzupełniającej, ustalonych zgodnie z art. 25 i 26. Dla każdej z tych części ustala się wskaźnik wymiaru.

Według art. 25 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników część składkową ustala się przyjmując po 1 % emerytury podstawowej za każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, z uwzględnieniem ust. 2-7. Niepełne lata przelicza się odpowiednio, z uwzględnieniem art. 21a.

W myśl ust. 2 do liczby lat, o których mowa w ust. 1, dolicza się liczbę lat:

1) podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w okresie od dnia 01 stycznia 1983 r. do dnia 31 grudnia 1990 r.;

2) prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym w okresie od dnia 01 lipca 1977 r. do dnia 31 grudnia 1982 r., za który była opłacana składka na Fundusz Emerytalny Rolników;

3) (uchylony);

4) prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym - bez podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu - po ukończeniu 16. roku życia, przypadających przed dniem 01 lipca 1977 r., jednak nie wcześniej niż 25 lat przed spełnieniem warunków nabycia prawa do emerytury rolniczej lub renty inwalidzkiej rolniczej.

Stosownie do treści ust. 2 lit. a do liczby lat, o których mowa w ust. 1, dolicza się również liczbę lat:

1) podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu przed dniem 01 stycznia 1999 r. oraz podlegania zaopatrzeniu emerytalnemu przepadającemu po tej dacie,

2) działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz podlegania represjom wojennym i okresu powojennego, określone w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,

3) odbywania czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo zastępczych form tej służby, przypadających przed dniem 1 stycznia 1999 r.

- jeżeli z tego tytułu ubezpieczonemu nie przyznano emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów.

Zgodnie z art. 52 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a ponadto do przyznawania świadczeń z ubezpieczenia i do ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy regulujące przyznawanie i wypłatę odpowiednich świadczeń przysługujących pracownikom i członkom ich rodzin.

Przepis art. 117 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) stanowi, że okresy składkowe, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2-9 i ust. 2 pkt 1 lit. b-d, pkt 2 lit. d i pkt 4-17, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7, oraz okresy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, mogą być uwzględnione, jeżeli zostały udowodnione dokumentami (zaświadczeniami) lub wpisami w legitymacji ubezpieczeniowej bądź uznane orzeczeniem sądu, z uwzględnieniem ust. 3 i 4.

Do okresów składkowych zalicza się okresy wymienione w art. 6 ustawy emerytalnej, w tym m.in. okresy ubezpieczenia.

Z kolei zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby wykonujące prace na podstawie umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia.

Odpowiednio do tych uregulowań w okresie wcześniejszym przed wejściem w życie w/w ustaw, tj. przed dniem 01 stycznia 1999 r., zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia obowiązkowe ubezpieczenie społeczne określone ustawą, zwane dalej "ubezpieczeniem", obejmowało osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia zawartej na okres co najmniej 15 dni.

W myśl ust. 1 lit. a ubezpieczenie obejmuje również osoby wykonujące na rzecz jednego zleceniodawcy pracę na podstawie umów agencyjnych lub zlecenia krótszych niż 15 dni, jeżeli łączny okres, na który umowy zostały zawarte, wynosi co najmniej 15 dni. Obowiązek ubezpieczenia powstaje wówczas od pierwszego dnia tej umowy, z której wynika, że łączny okres wykonania umów wyniesie co najmniej 15 dni.

Stosownie do ust. 1 lit. b przepisu ust. 1 lit. a nie stosuje się, jeżeli między ostatnim dniem ostatniej umowy a pierwszym dniem następnej upłynęło co najmniej 60 dni.

Przepis art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. stanowi, że osoby spełniające równocześnie warunki do objęcia ubezpieczeniem społecznym określonym ustawą i ubezpieczeniem społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin podlegają ubezpieczeniu określonemu ustawą.

Mając na uwadze powyższe uregulowania prawne Sąd Okręgowy rozważył, czy sporny okres zatrudnienia wnioskodawcy w charakterze wozaka został należycie udowodniony. W tej kwestii Sąd ten podzielił stanowisko organu rentowego.

Zdaniem Sądu I instancji zgromadzony materiał dowodowy pozwala wprawdzie ustalić iż w dniu 10 grudnia 1982 r. między wnioskodawcą, a Zakładem (...) w P. doszło do zawarcia umowy świadczenia usług o przewóz mleka, do której stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu, jednakże nie pozwala na ustalenie z całą pewnością, w jakim okresie J. G. świadczył usługi na rzecz zleceniobiorcy, a tym samym, w jakim okresie podlegał ubezpieczeniu z tego tytułu. Brak także jakiejkolwiek dokumentacji potwierdzającej wysokość uzyskiwanych zarobków z tej pracy.

Wnioskodawca twierdził, że wykonywał usługi wozaka na rzecz Spółdzielni (...) do dnia 30 kwietnia 1990 r., ale na tę okoliczność brak jakiegokolwiek dowodu poza jego zeznaniami. Te zaś nie są wystarczającym dowodem w spornej materii. J. G. nie dysponuje legitymacją ubezpieczeniową, na podstawie której możnaby ustalić czas trwania przedmiotowej umowy zlecenia, choć zapisu § 3 umowy wynika, że taką legitymację winien posiadać. Nie przedstawił też żadnego innego dokumentu potwierdzającego datę rozwiązania umowy ani wysokość uzyskiwanych zarobków.

Sąd Okręgowy zważył, że w postępowaniu ubezpieczeniowym fakt zatrudnienia i podlegania ubezpieczeniom może być udowodniony także zeznaniami świadków, ale w niniejszym przypadku to nie nastąpiło, mimo że wnioskodawca takich świadków wskazał.

Zdaniem tego Sądu generalnie świadkowie potwierdzili fakt wykonywania usługi wożenia mleka na rzecz Mleczarni w P. – punkt skupu mleka w W. potwierdzili, jednakże na podstawie ich zeznań niemożliwe jest ustalenie czasu zatrudnienia wnioskodawcy w tym charakterze. Wprawdzie świadek J. P. przed organem rentowym potwierdził czasookres świadczenia usług wozaka wskazany przez J. G., ale zeznając przed sądem nie umiał już wskazać ram czasowych zatrudnienia wnioskodawcy. Podobnie świadek H. D. nie umiał dokładnie wskazać jak długo wnioskodawca wykonywał usługi wozaka. Świadek wprawdzie zeznał, że zastąpił wnioskodawcę w tej pracy, ale z przedstawionej przezeń umowy wynika, że świadczył je od dnia 15 maja 1990 r., a według zeznań wnioskodawcy zakończył on tę pracę z końcem kwietnia 1990 r. Toteż zeznania świadków mimo, że ocenione przez Sąd I instancji ostatecznie jako wiarogodne co do zasadniczej kwestii wykonywania pracy wozaka przez J. G., nie mogą mieć istotnej wartości dowodowej jeśli chodzi o czasookres jej wykonywania.

Sąd ten podkreślił, że nie można także potwierdzić okresu podlegania przez wnioskodawcę ubezpieczeniu z tytułu wykonywania umowy zlecenia, albowiem w spornym czasie, tj. przed dniem 01 stycznia 1999 r. Spółdzielnia (...) w P. jako płatnik składek na ubezpieczenia społeczne, rozliczała się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych na podstawie deklaracji rozliczeniowych bezimiennych tzn. wskazując tylko liczbę ogółem zatrudnionych osób.

Mając na uwadze powołane okoliczności Sąd Okręgowy ostatecznie doszedł do przekonania, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie, w jakim czasie J. G. podlegał ubezpieczeniu z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umowy zlecenia, toteż brak podstaw do uwzględnienia tego okresu do części składkowej renty rolniczej jako okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu przed dniem 01 stycznia 1999 r.

W związku z powyższym, nie stwierdzając żadnych uchybień faktycznych jak i prawnych zaskarżonej decyzji, na podstawie przepisu art. 477 (14) § 1 k.p.c., Sąd ten orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł J. G. zaskarżając ten wyrok w całości i zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że nie udowodnił w dostateczny sposób spornego okresu zatrudnienia w Spółdzielni (...) w P..

W uzasadnieniu apelacji organ skarżący dokonał streszczenia postępowań: administracyjnego i sądowego-pierwszoinstancyjnego w niniejszej sprawie oraz zakwestionował stanowisko Sądu I instancji, zgodnie z którym nie udowodnił, że w spornym okresie był zatrudniony w (...) Spółdzielni (...) w P.. Podkreślił, że w postępowaniu sądowym w niniejszej sprawie nie ustalono, czy zgodnie z § 3 umowy o przewóz mleka wydano mu legitymację ubezpieczeniową. Odnosząc się do zeznań świadków J. G. stwierdził, że fakt, iż nie potrafili wskazać, w jakim okresie wykonywał pracę wozaka nie może być kluczowy dla sprawy. Zdarzenia te miały bowiem miejsce wiele lat temu i świadkowie ci nie wiedzieli, że będą kiedyś w takiej sprawie zeznawać. Z tej też przyczyny zeznania te są ogólne, lecz nie można odmówić im wiarygodności. Tak samo okoliczność, że pomiędzy zakończeniem pracy przez J. G., a podjęciem pracy przez świadka H. D. jest okres 15 dni, nie świadczy o tym, że odwołujący się nie pracował do dnia 30 kwietnia 1990 r.

Zdaniem apelującego zasadnicze znaczenie w sprawie ma także świadectwo pracy wydane przez (...) Spółdzielnię (...) w P.. Wniosek o przeprowadzenie dowodu z tego dokumentu odwołujący złożył dopiero w apelacji uzasadniając to faktem znalezienia tego dokumentu w zasobach Urzędu Gminy w B. i niemożliwością jego wcześniejszego przedłożenia.

J. G. wskazał, że z treści tego świadectwa pracy wynika, że był zatrudniony u tego pracodawcy w okresie od dnia 10 grudnia 1982 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r. na stanowisku wozaka, co świadczy o zasadności jego żądania.

W konkluzji apelacji skarżący wnosił o:

1) przeprowadzenie dowodu ze świadectwa pracy J. G. na okoliczność jego zatrudnienia w okresie od dnia 10 grudnia 1982 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r. w (...) Spółdzielni (...) w P. na stanowisku wozaka,

2) przeprowadzenie dowodu z informacji Urzędu Gminy w B. z dnia 28 grudnia 2012 r. na okoliczności podane w treści tego pisma,

3) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie w całości żądania odwołującego się i zaliczenie do części składkowej świadczenia okresu jego pracy w Spółdzielni (...) w P. od dnia 10 grudnia 1982 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r.,

4) zasądzenie od organu rentowego na rzecz J. G. kosztów stępowania według norm przepisanych, ewentualnie

5) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Pismem procesowym z dnia 28 stycznia 2013 r., w uzupełnieniu braków formalnych apelacji, J. G. podał kwotę 3.600,00 zł jako wartość przedmiotu zaskarżenia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Po uzupełnieniu postępowania dowodowego w postępowaniu apelacyjnym okazało się, że apelacja J. G. nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Z treści apelacji wynika zarzut naruszenia prawa procesowego, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę przeprowadzonych w sprawie dowodów, a w konsekwencji dokonanie błędnych ustaleń faktycznych w sprawie, polegających na przyjęciu, że wnioskodawca nie wykazał, że w okresie od dnia 10 grudnia 1982 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r. był zatrudniony w Spółdzielni (...) w P. i podlegał z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym.

Wprawdzie przedłożony w postępowaniu apelacyjnym dokument w postaci: „świadectwa pracy” z (...) Spółdzielni (...) w P. (koperta k. 44 akt sprawy), oceniany razem z dowodami przeprowadzonymi w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, a w szczególności: umową o przewóz mleka z dnia 10 grudnia 1982 r. (k. 22-23 akt sprawy), zeznaniami świadków: H. D. (00:03:59 k. 15v. akt sprawy) i J. P. (00:18:11 k. 15v. akt sprawy) oraz przesłuchaniem J. G. w charakterze strony (k. 25-25v. akt sprawy) daje podstawy do przyjęcia, że wnioskodawca w spornym okresie wykonywał pracę na podstawie umowy zlecenia zawartej z (...) Spółdzielnią (...) w P., lecz spór w przedmiotowej sprawie koncentruje się na kwestii, czy okres ten stanowi okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu przed dniem 01 stycznia 1999 r.

W przypadku pozytywnej odpowiedzi na powyższe pytanie, sporny okres stosownie do treści art. 25 ust. 2 lit. a pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 roku Nr 50, poz. 291 ze zm., nazywanej dalej ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników), podlegałby doliczeniu do liczby lat części składkowej renty rolniczej ubezpieczonego.

W świetle przeprowadzonych w niniejszej sprawie dowodów, a w szczególności: pism z (...) Usługowej Spółdzielni (...) w T.: z dnia 24 września 2012 roku (k. 8 akt sprawy) i z dnia 26 października 2012 r. (k. 21 akt sprawy), jak również umowy o przewóz mleka z dnia 10 grudnia 1982 r. (k. 22-23 akt sprawy), okres pracy J. G. od dnia 10 grudnia 1982 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r. należy analizować przez pryzmat obowiązujących w spornym okresie przepisów regulujących kwestię podlegania ubezpieczeniu społecznemu osób, które wykonywały pracę na podstawie umów zlecenia zawartych z jednostkami gospodarki uspołecznionej (do których w poprzednim ustroju społeczno-gospodarczym zaliczano także spółdzielnie).

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że w spornym okresie kwestie te regulowały przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U. z 1975 r. Nr 45, poz. 232 ze zm., nazywanej dalej ustawą o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców).

Wadliwie jednak Sąd ten powołał przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców w brzmieniu obowiązującym od dnia 22 lutego 1995 r., zamiast w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie.

W świetle przepisów art. 1 ust. 1 i 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie osoba, która wykonywała stale, tj. nieprzerwanie co najmniej sześć miesięcy i odpłatnie pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, zawartej z jednostkami gospodarki uspołecznionej objęta jest obowiązkowo ubezpieczeniem społecznym określonym tą ustawą.

W myśl art. 28 ust. 1 zd. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców w pierwotnym brzmieniu oraz art. 27 ust. 1 zd. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców w brzmieniu obowiązującym od dnia 08 czerwca 1983 r. do dnia 21 lutego 1995 r., jeżeli po upływie roku kalendarzowego okaże się, że w ciągu tego roku przeciętny miesięczny dochód z wykonywania umowy nie osiągnął połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej, składki opłacone za ten rok podlegają zwrotowi, a tego roku nie wlicza się do okresu ubezpieczenia wymaganego do uzyskania świadczeń na podstawie ustawy.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców w pierwotnym brzmieniu oraz art. 35 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców w brzmieniu obowiązującym od dnia 08 czerwca 1983 r. do dnia 21 lutego 1995 r. ilekroć przepisy ustawy uzależniają prawo do świadczeń od osiągnięcia dochodu z wykonywania umowy lub ze współpracy w wysokości co najmniej najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej – warunek ten uważa się za spełniony również wówczas, gdy czas pracy określony w umowie lub piśmie jednostki gospodarki uspołecznionej udzielającej zgody na współpracę odpowiada co najmniej pełnemu wymiarowi czasu pracy obowiązującego pracowników jednostki gospodarki uspołecznionej, która zawarła umowę lub udzieliła zgody na współpracę.

Stosownie zaś do treści art. 36 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców w pierwotnym brzmieniu oraz art. 35 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców w brzmieniu obowiązującym od dnia 08 czerwca 1983 r. do dnia 21 lutego 1995 r. przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli przepisy ustawy uzależniają prawo do świadczeń od osiągnięcia dochodu z wykonywania umowy lub ze współpracy z wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej.

W świetle przytoczonych wyżej przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców obowiązkowe ubezpieczenie społeczne obejmowało w spornym okresie zleceniobiorców, o których mowa w jej art. 1, jeżeli osiągali dochód w wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej lub gdy czas ich pracy odpowiadał co najmniej połowie pełnego wymiaru czasu pracy obowiązującego pracowników jednostki gospodarki uspołecznionej, która zawarła umowę.

Przeprowadzone w sprawie dowody nie dają miarodajnych podstaw do ustalenia, czy z tytułu wykonywania pracy na rzecz (...) Spółdzielni (...) w P. w spornym okresie ubezpieczony osiągał dochód w wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej, ani nie pozwalają na ustalenie, w jakim wymiarze czasu wykonywał on tą pracę.

Wprawdzie w przedłożonej w postępowaniu apelacyjnym informacji Urzędu Gminy w B. z dnia 28 grudnia 2012 r. (k. 45 akt sprawy) podano, że J. G. w okresie od dnia 01 stycznia 1990 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r. nie opłacał składki na ubezpieczenie społeczne rolników i pracował w zakładzie uspołecznionym, lecz dokument ten również nie daje podstaw do ustalenia, czy w spornym okresie spełniał przesłanki z ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców do objęcia go obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania umowy zlecenia zawartej z (...) Spółdzielnią (...) w P..

Jednocześnie z treści pisma Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z dnia 16 listopada 2012 r. (k. 26 akt sprawy) wynika, że Zakład nie może potwierdzić podlegania wnioskodawcy w okresie od grudnia 1982 r. do kwietnia 1990 r. ubezpieczeniom społecznym, ponieważ płatnik składek rozliczał się przed dniem 01 stycznia 1999 r. na podstawie deklaracji rozliczeniowych bezimiennych, tj. podając liczbę zatrudnionych pracowników ogółem bez imiennego wykazu osób ubezpieczonych i informacji o składnikach wynagrodzenia tych osób.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że J. G. nie przedłożył legitymacji ubezpieczeniowej zawierającej adnotacje dotyczące jego pracy w spornym okresie, pomimo że zgodnie z § 3 pkt 2 umowy o przewóz mleka z dnia 10 grudnia 1982 r. (k. 22-23 akt sprawy) zleceniodawca zobowiązał się do wydania legitymacji ubezpieczeniowej zleceniobiorcy i dla członków jego rodziny.

Powyższa okoliczność może przemawiać za przyjęciem, że zleceniobiorca nie wydał mu tej legitymacji, ponieważ wnioskodawca nie spełniał w spornym okresie przesłanek do objęcia go obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi z tytułu wykonywania pracy na podstawie w/w umowy.

Do postępowania odrębnego z zakresu ubezpieczeń społecznych w zakresie postępowania dowodowego ma zastosowanie - bez żadnych ograniczeń - reguła wynikająca z 232 k.p.c., obowiązuje więc zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń przez stronę. (por. wyrok S.N. z dnia 07 stycznia 2010 r. w sprawie II UK 148/09, publik. LEX nr 577847).

Ponieważ J. G. kwestionował nie doliczenie do liczby lat części składkowej jego renty rolniczej okresu pracy na podstawie umowy zlecenia zawartej z (...) Spółdzielnią (...) w P. od dnia 10 grudnia 1982 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r., a zatem spoczywał na nim obowiązek przedstawienia dowodów na poparcie swojego stanowiska, zgodnie z którym w okresie tym podlegał z tytułu wykonywania tej umowy obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu.

Negatywną procesową konsekwencją nie wskazania przez stronę dowodów na poparcie jej twierdzeń, jest ich nieudowodnienie.

W ocenie Sądu II instancji przeprowadzone w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe nie daje podstaw do przyjęcia, że w spornym okresie wnioskodawca spełniał, wynikające z ustawy o ubezpieczeniu społecznym agentów i zleceniobiorców, przesłanki do objęcia go obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania pracy na podstawie zawartej z (...) Spółdzielnią (...) w P. umowy o przewóz mleka z dnia 10 grudnia 1982 r.

Tym samym zasadne jest przyjęcie, że ubezpieczony w oparciu o przeprowadzone w sprawie dowody nie zdołał wykazać, że sporny okres stanowi okres, o którym mowa w treści art. 25 ust. 2 lit. a pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, podlegający doliczeniu do liczby lat części składkowej jego renty rolniczej.

Stosownie do treści art. 385 k.p.c. sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.