Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariola Watemborska (spr.)

Sędziowie: SSO Elżbieta Jaroszewicz,

del. SSR Joanna Krzyżanowska

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Zadrożna

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2017 r. w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa J. G. (1)

przeciwko J. G. (2)

o alimenty

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego

w B. z dnia 3 lutego 2017r., sygn. akt III RC 71/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 (drugim) w ten sposób, że ustalone alimenty w kwocie po 450 zł podwyższa do kwoty po 550 zł (pięćset pięćdziesiąt złotych) miesięcznie,

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

3.  znosi wzajemnie koszty postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt IV Ca 207/17

UZASADNIENIE

Małoletni powód J. G. (1) działając poprzez swojego przedstawiciela ustawowego ojca C. G. w pozwie wniesionym do Sądu Rejonowego w B. domagał się stwierdzenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego powoda C. G. wobec małoletniego J. G. (1) ustalonego wyrokiem Sądu Rejonowego w B.z dnia 26 kwietnia 2016 roku w sprawie o sygn. akt III RC 16/15. Nadto domagał się zasądzenia od pozwanej J. G. (2) na rzecz małoletniego J. G. (1) alimentów w kwocie po 750 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 18 stycznia 2016 roku wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że od dnia 17 stycznia 2016 roku pozostaje pod wyłączną pieczą ojca C. G., albowiem pozwana ze względu na stan zdrowia nie była w stanie sprawować opieki nad dzieckiem. Od tego czasu pozwana w żaden sposób nie partycypowała w kosztach utrzymania syna i wszystkie koszty utrzymania i wychowania małoletniego przeszły na jego ojca.

Pozwana J. G. (2) w odpowiedzi na pozew uznała roszczenie do kwoty 350 złotych, zaś w pozostałym zakresie wniosła o oddalenie powództwa podnosząc w pierwszej kolejności, że w chwili obecnej nie jest konieczne dalsze oddziaływanie lecznicze i rehabilitacyjne wobec małoletniego, bowiem jego stan zdrowia uległ znacznej poprawie, zatem zmniejszył się koszty jego utrzymania. Ponadto wskazała, że aktualnie opłata z tytułu uczęszczania małoletniego do przedszkola wynosi 250 złotych, zatem zmniejszyła się o około 200 złotych w porównaniu do opłat pobieranych w poprzedniej placówce. Pozwana podniosła, że aktualnie znajduje się w bardzo trudnej sytuacji majątkowej ze względu na zdiagnozowaną u niej(...). Pozwana była bez pracy, zarejestrowana jako bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w B., zaś wcześniej prowadzoną działalność gospodarczą zmuszona została zawiesić. Pozwana utrzymuje się wyłącznie z wynajmu nieruchomości w P. i z tego tytułu uzyskuje dochód w kwocie netto 500 złotych miesięcznie. Innych dochodów pozwana nie uzyskuje.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że małoletni powód J. G. (1) urodził się (...) w B.. Jest synem C. G. i J. G. (2). Do dnia 17 stycznia 2016 roku osobistą pieczę nad małoletnim sprawowała matka małoletniego J. G. (3) i jego miejscem pobytu było każdorazowe miejsce zamieszkania matki, bowiem rodzice małoletniego żyli w rozłączeniu. W tym okresie ojciec małoletniego był zobowiązany do uiszczania rat alimentacyjnych na rzecz małoletniego J., które ostatecznie wyrokiem Sądu Rejonowego w B. z dnia 26 kwietnia 2016 roku w sprawie III RC 16/15 ustalone zostały na kwotę 650 złotych miesięcznie i obowiązywały w okresie od 1 czerwca 2014 roku do 17 stycznia 2016 roku.

Od dnia 18 stycznia 2016 roku miejscem pobytu małoletniego jest każdorazowe miejsce zamieszkania jego ojca, bowiem matka małoletniego zachorowała. Stan ten potwierdzony został orzeczeniem Sądu Rejonowego w B. w sprawie I. N. 12/16 Sądu Rejonowego w Bytowie. Od dnia 18 stycznia 2016 roku ojciec małoletniego C. G. sprawuje bezpośrednią pieczę nad małoletnim. Małoletni wraz z ojcem mieszka w B. w domu należącym do rodziców C. G., w którym prowadzone jest wspólne gospodarstwo domowe, na rzecz którego ojciec małoletniego każdego miesiąca płaci 450 złotych, z tego kwota 250 złotych przeznaczana jest na wyżywienie i środki czystości dla małoletniego powoda.

Małoletni rośnie, rozwija się, wymaga wzmożonej edukacji. Chodzi do przedszkola niepublicznego (...), w którym opłata miesięczna wynosi 288 złotych wraz z zajęciami z robotyki, 15 złotych tytułem opłaty dla (...).

Z dalszych ustaleń Sądu I instancji wynika, że wobec małoletniego (...) P. w B. wydała opinię o potrzebie wczesnego wspomagania jego rozwoju, w tym w szczególności o potrzebie wzmożonej pracy logopedycznej. Małoletni objęty jest specjalistyczną terapią pedagogiczną, logopedyczną i psychologiczną przez Fundację (...). Ponadto uczęszcza na odpłatną terapię logopedyczną z odpłatnością 40 złotych za jednostkę terapeutyczną, lekcje pływania – 104 złotych miesięcznie, zajęcia grupowe prowadzone (...) (...) (...) W. S., za które uiszcza opłatę w kwocie 50 złotych oraz do Szkoły (...) i (...) z odpłatnością 28 złotych za miesiąc. Miesięcznie ojciec małoletniego wydaje na leki kwotę 100 złotych, 70 złotych na terapię psychologiczno – logopedyczną, 100 złotych na odzież oraz 400 złotych na paliwa, ponieważ dowozi dziecko do przedszkola w B..

Ustalił jednocześnie Sąd Rejonowy, że matka małoletniego J. G. (2) ma wykształcenie średnie, z zawodu jest sprzedawcą, prowadzi sezonową działalność gospodarczą w okresie od maja do września pod firmą (...), której przedmiotem jest działalność (...). Działalność tę prowadzi w okresie pięciu miesięcy w ciągu roku i z tego tytułu uzyskuje dochód w wysokości 1.500 złotych. W pozostałym okresie roku, pozwana nie pracuje, jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotna bez prawa do zasiłku. Ponadto uzyskuje dochód z wynajmowania lokalu mieszkalnego w wysokości około 500 złotych miesięcznie netto. J. G. (2) jest także właścicielką lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ulicy (...), który nabyła w ramach umowy darowizny od dziadka A. T..

J. G. (2) mieszka w B. w lokalu mieszkalnym wraz ze swoim dziadkiem A. T.. Z tego tytułu wraz z A. T. ponosi kosztów eksploatacyjnych, w tym czynsz, opłatę za wodę, gaz, energię elektryczną.

Ojciec małoletniego C. G. ma wykształcenie wyższe, z zawodu jest informatykiem. Ukończył również studia podyplomowe z zarządzania systemami logistycznymi i bezpieczeństwa sieci komputerowych. Mieszka wraz z rodzicami, jest kawalerem i oprócz powoda nie ma innych dzieci na utrzymaniu. Obecnie pracuje w przedsiębiorstwie transportowym swoich rodziców prowadzonym pod firmą (...) w B., jak również pomaga im w prowadzeniu gospodarstwa rolnego o areale około 30 ha. Z tego tytułu uzyskuje dochód w wysokości 1.500 złotych. Wcześniej pracował w przedsiębiorstwie (...).

Pozwany jest członkiem Koła (...) w B., posiada broń myśliwską i opłaca składki członkowskie, które rocznie wynoszą 357 złotych. Pozwany nie jest właścicielem żadnych nieruchomości. Do roku 2013 był właścicielem pojazdu osobowego marki V. (...).

Pozwany był członkiem Obwodowej Komisji Wyborczej w wyborach do Parlamentu. Europejskiego w maju 2014 roku, z czego uzyskał dochód w kwocie 200 złotych, ponadto zajmuje się naprawą komputerów.

Z dalszych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że pozwana od roku 2015 leczy się psychiatrycznie z powodu zaburzeń adaptacyjnych. W dniu 22 września 2016 roku została skierowana do szpitala psychiatrycznego, gdzie rozpoznano u niej (...) oraz podejrzenie (...). Pozwana była hospitalizowana w okresie od 23 września 2016 roku do 27 września 2016 roku i została wypisana na własne żądanie. Ponadto cierpi na bóle kręgosłupa. Stwierdzono u niej niewielkie (...) i z tego powodu została skierowana na rehabilitację.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy w B. wyrokiem z dnia 3 lutego 2017r. ustalił, że obowiązek alimentacyjny ojca wobec małoletniego syna J. wygasł z dniem 18 stycznia 2016r., sąd zasądził przy tym alimenty od pozwanej na rzecz małoletniego J. w kwocie po 450 złotych miesięcznie począwszy od 4 lipca 2016r., oddalając powództwo w pozostałym zakresie i znosząc wzajemnie między stronami koszty postępowania.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało w przeważającej części na uwzględnienie.

Zważył Sąd I Instancji, że od dnia 18 stycznia 2016 roku bezpośrednią pieczę nad małoletnim powodem sprawował jego ojciec C. G., w konsekwencji od dnia 18 stycznia 2016 roku w świetle art. 135 § 2 kro wykonywał on obowiązek alimentacyjny względem małoletniego w całości poprzez osobiste starania o jego utrzymanie i wychowanie. W rezultacie Sąd ustalił, że obowiązek alimentacyjny C. G. wynikający z orzeczenia wygasł z dniem 18 stycznia 2016 roku, o czym orzekł w punkcie 1. wyroku.

Sąd uznał również za wiarygodne zeznania zarówno ojca małoletniego C. G. z wyjątkiem jego stwierdzenia, że pozwana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej uzyskuje dochód w kwocie 100.000 złotych, albowiem twierdzenie to nie zostało potwierdzone żadnym innym wiarygodnym dowodem w sprawie.

Jako wiarygodne Sąd uznał zeznania pozwanej J. G. (2). W świetle tych zeznań Sąd uznał, że aktualnie koszt utrzymania małoletniego powoda wynosi 1045 złotych miesięcznie, na co składają się następujące wydatki: 250 złotych tytułem wyżywienia i środków czystości, 303 złotych-opłaty przedszkolne oraz 492 złotych - koszty leczenia i rehabilitacji. Nadto Sąd uznał za udowodnione okoliczności dotyczące możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców małoletniego. Pozwana jest z zawodu sprzedawcą, prowadzi dochodową działalność gospodarczą o charakterze sezonowym, uzyskuje czynsz z tytułu wynajmowania nieruchomości w P., jak również jest właścicielką nieruchomości lokalowej położonej w B.. Powyższe okoliczności wskazują na to, że matka małoletniego powoda niewątpliwie nie jest osoba ubogą. Sąd Rejonowy miał jednak na uwadze aktualny stan zdrowia pozwanej. Cierpi ona na (...), która wyłącza ją z pełnej aktywności zawodowej. Pozwana ze względu na zdiagnozowaną chorobę leczy się, zażywa leki, uczestniczy w terapii psychologicznej, co generuje dodatkowe koszty jej utrzymania. Ponadto pozwana cierpi na schorzenia neurologiczne i odczuwa dolegliwości kręgosłupa, zaś poza sezonem letnim pozostaje bez pracy mając status osoby bezrobotnej.

Zauważył Sąd I instancji, że ojciec małoletniego jest osobą o znacznie większych możliwościach zarobkowych niż jego matka. Posiada wykształcenie wyższe, z zawodu jest informatykiem, ukończył również studia podyplomowe z zarządzania systemami logistycznymi i bezpieczeństwa sieci komputerowych. Obecnie pracuje w przedsiębiorstwie transportowym swoich rodziców prowadzonym pod firmą (...) w B., jak również pomaga w prowadzeniu gospodarstwa rolnego o areale około 30 ha. Z tego tytułu uzyskuje dochód w wysokości 1.500 złotych. Wcześniej pracował w przedsiębiorstwie (...).

W tych okolicznościach Sąd uznał, że ze względu na chorobę pozwanej udział finansowy każdego z rodziców w utrzymaniu małoletniego nie może być równy, bowiem stopa życiowa i możliwości zarobkowe ojca małoletniego w chwili obecnej są znacznie większe niż pozwanej.

Powołując się na art. 133 § 1 kro i 135 § 2 kro Sąd Rejonowy uznał za zasadne ustalenie obowiązku alimentacyjnego pozwanej wobec małoletniego syna w kwocie 450 złotych miesięcznie. Zdaniem Sądu alimenty w takiej wysokości pozostają adekwatne do rzeczywistych i usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, jak i do możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanej, która w chwili obecnej cierpi na ciężką chorobę uniemożliwiającą jej podjęcie pracy. W ocenie Sądu usprawiedliwione potrzeby małoletniego J. G. (1) w okresie, odkąd zamieszkał on z ojcem wynoszą 1045 złotych miesięcznie, na co składały się koszty jego wyżywienia, zakupu odzieży, środków czystości, opłat przedszkolnych, korzystania z zajęć dodatkowych, w tym zajęć prowadzonych według programu terapeutycznego W. S., koszty leczenia i rehabilitacji.

Jednocześnie Sąd nie uznał za usprawiedliwiony wydatek ponoszony przez ojca małoletniego w kwocie 400 złotych miesięcznie tytułem dojazdów małoletniego do przedszkola w B., bowiem - zdaniem Sądu - małoletni może uczęszczać do placówki przedszkolnej w B., co niewątpliwie zredukowałoby w/w koszty.

W ocenie Sądu, udział pozwanej w zaspakajaniu potrzeb małoletniego nie może być analogiczny do udziału ojca dziecka z uwagi na jej chorobę, która uniemożliwia aktualnie jej prawidłowe funkcjonowanie na płaszczyźnie zawodowej. Tym niemniej pozwana uzyskuje stałych dochód z tytułu wynajmu nieruchomości w P., więc zasądzone od niej raty alimentacyjne nie będą stanowiły większej uciążliwości finansowej. Przed zdiagnozowaniem u pozwanej (...), Sąd uznał ją w uzasadnieniu orzeczenia w sprawie III RC 16/15 z dnia 26 kwietnia 2016 roku za osobę aktywną zawodowo, zaradną i pracowitą. Tym niemniej z materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie tego rodzaju twierdzeń nie sposób wywieść w całej rozciągłości wobec choroby pozwanej.

Biorąc powyższe rozważania pod uwagę, Sąd Rejonowy na podstawie art. 133 § 1 kro przy zastosowaniu art. 135 § 1 kro zasądził od pozwanej J. G. (2) na rzecz małoletniego J. G. (1) alimenty w wysokości 450,00 złotych poczynając od dnia wniesienia pozwu do dnia 4 lipca 2016 roku.

W pozostałej części Sąd na podstawie art. 133 § 1 kro przy zastosowaniu art. 135 § 1 kro a contrario powództwo oddalił uznając, że aktualne możliwości zarobkowe i finansowe pozwanej nie umożliwiają jej łożenia na utrzymanie małoletniego rat alimentacyjnych w większej wysokości. Ponadto Sąd oddalił powództwo za okres przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie, bowiem powód wniósł pozew o zasądzenia alimentów dopiero 4 lipca 2016 roku, uznać zatem należało, że w okresie od 18 stycznia 2016 roku do 3 lipca 2016 roku jego usprawiedliwione potrzeby zaspakajane były w inny sposób przez każdego z rodziców bez konieczności ingerencji Sądu Rodzinnego w spełnianie w tym okresie obowiązku alimentacyjnego wobec małoletniego.

W powołaniu na treść art. 100 k.p.c. stanowiącemu, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone sąd zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania. Powód wygrał sprawę w około 50%, w tej sytuacji Sąd ustalił, że koszty postępowania pomiędzy stronami znoszą się wzajemnie.

Z taki rozstrzygnięciem sprawy nie zgodził się małoletni powód reprezentowany przez ojca, który we wniesionej apelacji, zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w zakresie punktu 2,3 i 4 tj. w części dotyczącej ustalającym obowiązek alimentacyjny pozwanej wobec małoletniego J. G. (1) na kwotę 450 złotych miesięcznie, oddalającym powództwo w kwocie ponad 450 złotych miesięcznie oraz znoszącym wzajemnie między stronami koszty postępowania.

Apelujący wniósł o zmianę pkt 2 i 3 zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, iż pozwana J. G. (2) zobowiązana jest do świadczenia na rzecz małoletniego J. G. (1) tytułem alimentów kwotę po 750 złotych miesięcznie, płatnych do dnia 10-tego każdego miesiąca do rąk ojca małoletniego powoda C. G., z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności każdej z rat poczynając od dnia 18 stycznia 2016 r. oraz zmianę pkt. 4 zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania w I instancji – zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 98 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego.

Powód w złożonej apelacji zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, a wyrażający się w mylnym i nieprawidłowym przyjęciu, iż obecne koszty utrzymania małoletniego J. G. (1) wynoszą 1.045 złotych, podczas, gdy w rzeczywistości oscylują one w granicach 1.600 złotych miesięcznie (250 złotych – wyżywienie i środki higieniczne, 250 złotych opłaty za przedszkole, 15 złotych – rada rodziców w przedszkolu, 100 złotych – zakup leków, 88 złotych – zajęcia taneczne i robotyka, 70 złotych – terapia psychologiczno- ortopedyczna, 180 złotych – zajęcia logopedyczne, 50 złotych – zajęcia S., 104 złotych – zajęcia basenowe, nauka pływania, 100 złotych – zakup odzieży i obuwia, 400 złotych – koszty dojazdu małoletniego do i z miejsca zamieszkania do przedszkola, na terapie, na zajęcia;

- pominięcie okoliczności przy ustalaniu wysokości obowiązku alimentacyjnego pozwanej, iż pozwana zupełnie nie interesuje się małoletnim J. G. (1), w najmniejszym stopniu nie partycypuje w ciężarze jego wychowania i sprawowania nad nim opieki, w związku z czym zarówno całość sprawowanej opieki, wychowania, jak również koszty utrzymania małoletniego ponad kwotę 450 złotych ponosi ojciec małoletniego we własnym zakresie;

- nieuzasadnionym i na wskroś błędnym założeniu, iż koszty związane z codziennym dojazdem małoletniego do przedszkola i na zajęcia z B. do B. są w istocie kosztami zbędnymi, podczas gdy uszło Sądowi I instancji, że małoletni zamieszkał z ojcem w B. w wyniku zdarzeń niezależnych od nich obojga, a nadto że nie ma możliwości zorganizowania i uczestniczenia przez małoletniego w szeregu zajęć koniecznych dla jego prawidłowego rozwoju w miejscu jego zamieszkania (w B. nie ma np. basenu, ani też grup i ośrodków terapeutycznych), a sami psycholodzy prowadzący leczenie małoletniego podnoszą, iż nie są wskazane dalsze zmiany w najbliższym jego otoczeniu, a taką zmianą niewątpliwie byłaby zmiana przedszkola, bezpośrednio przed tzw. „zerówką”;

- nieuzasadnionym i błędnym przyjęciu, iż ciężka choroba, na którą cierpi pozwana, uniemożliwia jej podjęcie pracy, podczas gdy wniosek taki nie może wypływać z przedłożonego przez pozwaną materiału dowodowego, ograniczonego co do zasady do skierowania pozwanej na badania lekarskie, jednej faktury na zakup leków, dwóch opisów badania radiologicznego (nie stwierdzających zmian chorobowych), karty pojedynczego leczenia szpitalnego (zakończonego wypisem pozwanej na jej wyraźne żądanie), a sama pozwana w sezonie zimowym od zawsze pozostaje bez zatrudnienia (zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej), podejmowanego przez nią co roku od maja do września włącznie;

- nieuzasadnionym i błędnym przyjęciu, że ze względu na chorobę pozwanej, leczy się ona, zażywa leki, uczestniczy w terapii psychologicznej – co też generuje dodatkowe koszty jej utrzymania, podczas gdy wniosek taki jest dowolny, nie poparty ze strony pozwanej żadną wiarygodną dokumentacją medyczną względnie finansową, a ta znajdująca się w aktach może być co najwyżej dowodem na podjęcie prób postawienia lekarskiej diagnozy, a nie zdiagnozowanej choroby, jak również jednostkowego zakupu leków przez pozwaną;

- dowolnym i błędnym przyjęciu, że ze względu na choroby pozwanej, udział finansowy każdego z rodziców w utrzymaniu małoletniego nie może być równy, bowiem stopa życiowa i możliwości zarobkowe ojca małoletniego w chwili obecnej są znacznie większe od pozwanej, podczas gdy Sąd Rejonowy wydaje się zupełnie pomijać egzekwowaną przez pozwaną od powoda, za pośrednictwem komornika wierzytelność, wynikającą z wyroku ustalającego obowiązek alimentacyjny powoda wydanego przez Sąd Rejonowy w Bytowie w sprawie sygn.. akt: RC 16/15, a nadto, że sam powód – z uwagi na konieczność sprawowania całej opieki i ciężaru wychowania małoletniego J. we własnym zakresie – ma znacznie ograniczone możliwości podjęcia innej względnie dodatkowej pracy, a same przyczyny ustalenia przez Sąd nierównej sytuacji życiowej i możliwości majątkowych stron pozostają niejasne i w pełni dowolne, a przede wszystkim, z szeroko rozumianym dobrem dziecka;

Ponadto apelujący zarzucił wyrokowi także naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności:

- art. 133 §1 oraz 135 §1 i §2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, wyrażające się w pomniejszeniu i zmarginalizowaniu usprawiedliwionych potrzeb małoletniego J., przy jednoczesnym uwypukleniu złej sytuacji życiowej i materialnej pozwanej jako zobowiązanej do alimentacji, skutkujące w efekcie ustaleniem nierównego obowiązku alimentacyjnego obojga rodziców, kosztem dobra małoletniego i z naruszeniem zasady równego obciążenia i partycypowania obojga rodziców w zaspokajaniu potrzeb wspólnego dziecka;

- art. 133 §2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego poprzez pominięcie, że pozwany swój obowiązek alimentacyjny realizuje poprzez sprawowanie osobistej pieczy nad małoletnim, a nadto faktycznie pomaga prowadzić gospodarstwo rolne rodziców celem uzyskania dochodów na zaspokojenie potrzeb małoletniego, dodatkowo spłaca zadłużenie wynikające z treści wyroku ustalającego obowiązek alimentacyjny powoda wydanego przez Sąd Rejonowy w Bytowie w sprawie sygn. akt: RC 16/15.

- art. 135 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego poprzez oparcie rozstrzygnięcia w oparciu przede wszystkim o możliwości majątkowe i zarobkowe obowiązanej do alimentacji.

Zarzucono ponadto wyrokowi naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. obrazę art. 233 §1 Kodeksu postępowania cywilnego oraz art. 98 § 1 kpc.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji jako bezzasadnej i zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powoda przedłożył wydruk z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej, z którego wynika, że pozwana w dniu 3 maja 2017r wznowiła wykonywanie indywidualnej działalności.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wywiedziona przez powoda w zakresie podwyższenia kwoty zasądzonych alimentów do wysokości 550 zł miesięcznie zasługuje na uwzględnienie, w pozostałym zakresie jako bezzasadna podlega oddaleniu.

Na wstępie zważyć należy, że zgodnie z treścią art. 135 § 1 kro zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Z przepisu tego wypływa wniosek, iż wysokość rat alimentacyjnych jest wypadkową pomiędzy usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego z jednej strony, z drugiej zaś - majątkowymi i zarobkowymi możliwościami zobowiązanego do alimentacji.

Jednym z podstawowych założeń prawa rodzinnego jest obowiązek wzajemnego wspierania się członków rodziny, skonkretyzowany w przepisach regulujących obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka. Sam natomiast obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w razie potrzeby także wychowania. O jego zakresie decydują w każdym przypadku usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, w tym przypadku małoletniego powoda oraz możliwości finansowe i zarobkowe zobowiązanego, tj. pozwanej. Zakres tych potrzeb, które winny być przez rodziców zaspakajane, wyznacza treść art. 96 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie - odpowiednio do jego uzdolnień - do życia w społeczeństwie. Stosownie do tej dyrektywy, rodzice obowiązani są zapewnić dziecku nie tylko środki na zakup żywności, czy odzieży, ale także na zaspokojenie jego potrzeb kulturalnych i wypoczynku.

Mając na uwadze podniesione przez apelującego zarzuty błędnego ustalenia stanu faktycznego oraz naruszenia prawa materialnego i procesowego, należało uznać, że Sąd I instancji nie dopuścił się zarzucanych mu naruszeń, a zmiana orzeczenia przez Sąd Okręgowy wynika jedynie z nowych okoliczności mających miejsce już po zamknięciu rozprawy przez I instancji. Jak wynika bowiem z okazanego przez stronę powodową na rozprawie apelacyjnej wydruku z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej, pozwana w dniu 3 maja 2017r. wznowiła wykonywanie indywidualnej działalności.

Mając na uwadze powyższe uznać należało, że możliwości zarobkowe pozwanej jako matki zobowiązanej do alimentowania syna uległy zwiększeniu wobec czego jest ona w stanie uiszczać tytułem alimentów na rzecz syna kwotę po 550 złotych miesięcznie.

Rzeczą sporną pomiędzy stronami pozostaje to, ile wynoszą faktyczne koszty utrzymania małoletniego powoda i czy wszystkie te koszty, to koszty niezbędne do utrzymania i wychowania 6-letniego syna stron.

Przede wszystkim powód nie zgadza się z ustaleniem sądu, z których wynika, że aktualny koszt utrzymania małoletniego to kwota 1045 zł (przy ustaleniu że na leczenie i rehabilitację małoletniego należy wydać 492 zł) i przy założeniu że wydatek w kwocie 400 złotych miesięcznice z tytułu dojazdów małoletniego do przedszkola w B. nie jest wydatkiem koniecznym.

Sąd Okręgowy rozumiejąc sytuację, w jakiej znalazł się nagle małoletni powód i jego ojciec, podziela jednak stanowisko Sądu Rejonowego, że nie ma przeszkód, aby dziecko uczęszczało do przedszkola w miejscu zamieszkania, co niewątpliwie zmniejszyłoby koszty jego utrzymania związane z codzienny zawożeniem i odbiorem dziecka z przedszkola.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala również uznać, że rodzice małoletniego J., mają różne możliwości zarobkowe – ojciec dziecka ma te możliwości zdecydowanie wyższe. Jest on zdrowym, młodym mężczyzną, jest informatykiem z wyższym wykształceniem, pracuje w rodzinnym gospodarstwie rolnym oraz w firmie transportowej ojca.

Matka dziecka ma problemy ze zdrowiem psychicznym, ma stany depresyjne, od 2015r. leczy się psychiatrycznie. Pozwana ma wykształcenie średnie bez matury, prowadzi sezonową działalność gospodarczą w postaci (...), z którego w sezonie osiąga dochód w wysokości 1.500 zł miesięcznie. Powód nie wykazał aby był to wyższy dochód. Dodatkowo pozwana utrzymuje się z czynszu jaki otrzymuje za wynajem nieruchomości w miejscowości P. w kwocie 750 złotych miesięcznie.

Jak już wyżej wskazano zgodnie z treścią art. 135 § 1 k.r. i op. zakres świadczeń alimentacyjnych wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, z drugiej strony zaś możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Współzależność między tymi dwoma przesłankami wyraża się tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Dopiero więc ustalenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, następnie zaś porównanie tych wartości umożliwia ustalenie, czy i w jakim zakresie potrzeby uprawnionego mogą być zaspokojone przez zobowiązanego.

Zgodnie z treścią art. 135 § 1 k.r.i op. zakres świadczeń alimentacyjnych uzależniony jest więc nie tylko od potrzeb uprawnionych, ale również od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Słusznie Sąd Rejonowy uznał, iż obecny stan zdrowia oraz uzyskiwane dochody przez pozwaną, nie pozwalają jej na płacenie alimentów w kwocie dochodzonej pozwem tj. po 750 złotych miesięcznie, może je jednak w ocenie Sądu Okręgowego uiszczać w kwocie po 550 złotych miesięcznie, co mając na uwadze wiek dziecka nie jest kwotą niską.

Obowiązek utrzymania dziecka ciąży na obojgu rodzicach, a w chwili obecnej ojciec dziecka ma zdecydowanie wyższe możliwości zarobkowe od matki dziecka zatem może on ponosić te koszty w wyższym zakresie. Rację ma przy tym strona powodowa twierdząc, że ojciec dziecka realizuje swój obowiązek alimentacyjny także przez osobistą opiekę nad małoletnim synem, nie zmienia to jednak sytuacji, że jego sytuacja życiowa jest zdecydowanie lepsza – ojciec małoletniego mieszka wspólnie z rodzicami, z pełnoletnim rodzeństwem (bratem i siostrą), pracuje również w rodzinnym gospodarstwie.

Mając więc na uwadze potrzeby małoletniego powoda oraz możliwości zarobkowe pozwanej, kwotą wystarczającą na zaspokojenie potrzeb małoletniego - zdaniem Sądu Okręgowego - która winna obciążać pozwaną jako matkę zobowiązaną do alimentacji jest kwota po 550 złotych miesięcznie.

W tych okolicznościach, Sąd Okręgowy w myśl art. 386 § 1 k.p.c. uwzględnił w części apelację powoda i zmienił zaskarżony wyrok w pkt 2 w ten sposób, że podwyższył alimenty należne od pozwanej małoletniemu powodowi z kwoty po 450 złotych miesięcznie do kwoty po 550 złotych miesięcznie.

Na podstawie art. 385 kpc Sąd II instancji oddalił apelację powoda w pozostałym zakresie jako bezzasadną.

Zgodził się także Sąd Okręgowy z twierdzeniem Sądu I instancji, że powództwo alimentacyjne w zakresie dotyczącym roszczeń sprzed wytoczenia powództwa nie zostało przez powoda udowodnione, wobec czego podlegało oddaleniu. Dochodzenie alimentów za czas ubiegły reguluje art. 137 § 2 (dodany nowelą z 2008 r.). Natura prawna alimentów polega na dostarczeniu uprawnionemu na bieżąco środków utrzymania. Dlatego nadal aktualna jest uchwala składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 25 lutego 1968 r. (III CZP 65/68 OSNCP 1969, nr 5 poz. 83) według której żądanie alimentów za czas miniony może mieć na względzie niezaspokojone potrzeby uprawnionego, wykonanie zobowiązań zaciągniętych przez niego dla zaspokojenia potrzeb, zaległości np. w opłatach za mieszkanie. Chodzi tu więc o niezaspokojone potrzeby, które są ciągle aktualne – czyli podlegające zaspokojeniu także w okresie po wniesieniu pozwu.

Także w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, w ocenie Sądu Okręgowego, orzeczenie Sądu I instancji może się ostać. Jako podstawę rozstrzygnięcia Sąd ten wskazał art. 100 kpc, z którego wynika, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub wzajemnie rozdzielone. Decyzja, czy w wypadku uwzględnienia powództwa tylko w pewnej części koszty procesu powinny być wzajemnie zniesione, czy też stosunkowo rozdzielone, powinna być zawsze oparta na słuszności. Artykuł 100 kpc nie wymaga arytmetycznie dokładnego rozdzielenia kosztów procesu według stosunku części uwzględnionej do oddalonej, ale stawia słuszność jako zasadnicze kryterium rozłożenia kosztów.

Mając na uwadze to, że apelacja w części została uwzględniona w części oddalona, należało także w postępowaniu apelacyjnym znieść wzajemnie koszty postępowania apelacyjnego na podstawie art. 100 kpc w zw. z art. 108 kpc.

.