Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie następującym

Przewodniczący SSR Magdalena Glinkiewicz

Protokolant st.sekr.sąd. Bożena Czajkowska

Po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2017 r. w Toruniu.

sprawy z powództwa

M. G.

przeciwko:

G. J.

o:

zapłatę – na skutek zarzutów pozwanego od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym z dnia 1 czerwca 2016r.

orzeka:

I. uchyla nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym z dnia 1 czerwca 2016r., sygn. akt (...)w całości;

II. zasądza od pozwanego G. J. na rzecz powoda M. G. kwotę 50.348,22 zł (pięćdziesiąt tysięcy trzysta czterdzieści osiem złotych dwadzieścia dwa grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 maj 2016r. do dnia zapłaty;

III. nie obciąża pozwanego kosztami procesu poniesionymi przez powoda;

IV kosztami sądowymi, od uiszczenia których pozwany był zwolniony obciąża Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Toruniu;

V. przyznaje adw. W. K. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 4.428 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

850/16

UZASADNIENIE

Powód M. G. wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym przeciwko G. J. zobowiązującego pozwanego do zapłaty na rzecz powoda kwoty 50.348,22zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów postepowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, iż zawarł z pozwanym umowę pożyczki na kwotę 45.000 zł, która miała być zwrócona do 16 maja 2015 wraz z odsetkami. Jako zabezpieczenie roszczeń pozwany wręczył powodowi weksel in blanco. Pozwany nie zwrócił w terminie pożyczki i uzupełniał weksel na kwotę 40.350,22 zł, na którą składa się 45.000 zł tytułem należność głównej, 305,75 zł tytułem odsetek ustawowych od 16.04.2015 do 16.05.2015 r., 5.042,47 zł odsetki umowne za okres od 17.05.2015 r. do 9.09.2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu w dniu 1 czerwca 2016 r. w sprawie (...)wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, zgodnie z żądaniem powoda.

Pozwany G. J. złożył zarzuty od nakazu zapłaty wnosząc o uchylenie nakazu w całości, oddalenie powództwa, zasądzenie na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych oraz wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty.

Pozwany zakwestionował prawidłowość wypełnienia umowy pożyczki oraz wystawienia i wypełnienia weksla. Przyznał, iż pożyczył od powoda kwotę 4.500 zł , gdzie odsetki miały wynosić 1.000 zł za każdy miesiąc. Podkreślił, iż w chwili zawarcia umowy pożyczki powód nakazał mu złożyć podpisy na niewypełnionej umowie pożyczki oraz czystej kartce papieru. Podał, iż w maju i czerwca 2015r. wpłacił powodowi po 1.000 zł. Następnie kontakt z powodem się urwał. Pozwany wskazał, iż po otrzymaniu nakazu zapłaty zgłosił zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa oszustwa przez powoda.

Postanowieniem z dnia 10 czerwca 2016 r. Sąd Rejonowy w Toruniu wstrzymał wykonanie nakazu zapłaty.

Postanowieniem z dnia 10 czerwca 2016 r. Sąd Rejonowy zwolnił pozwanego od kosztów sądowych i ustanowił dla niego adwokata z urzędu.

Na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2016 r. pozwany wskazał, iż pożyczał od powoda 4.500 zł i spłacił całą należność wraz z odsetkami. Przyznał, iż podpis pod umową z 16.04.2015 r. należy do niego Kwestionował podpisy pod przedłożonymi przez powoda umowami.

Na rozprawie w dniu 10 października 2015 r. pozwany zaprzeczył, iż podpis pod umową należy do niego.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

M. G. dał ogłoszenie w gazecie dotyczące udzielania pożyczek pieniężnych. W odpowiedzi na ogłoszenie skontaktował się z nim G. P. zostały umowy pożyczki. Przy jednej z umów zabezpieczeniem był samochód i weksel. G. J. terminowo spłacił zaciągnięte wówczas zobowiązania.

Dowód: zeznania powoda M. G. z 12.06.2017 r. 00:01:24-00:09:53 k. 150-150v

W dniu 16 kwietnia 2015r. G. J. zawarł z M. G. umowę pożyczki na kwotę 45.000 zł. Spłata pożyczki miała nastąpić do dnia 16 maja 2015r. wraz z odsetkami maksymalnymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Pod umową pożyczki widnieje podpis pozwanego.

Dowód: umowa pożyczki k.66

opinia k. 91-106

zeznania biegłej W. S. z 15.02.2017 r. 00:01:17-00:21:00 k. 133-133v;

zeznania powoda M. G. z 12.06.2017 r. 00:01:24-00:09:53 k. 150-150v

zeznania pozwanego G. J. z 12.06.2017 r. 00:10:37-00:25:00 k. 150v-151

Zabezpieczeniem spłaty zawartej umowy był weksel in blanco podpisany przez G. J..

Dowód: weksel k. 9

G. J. nie spłacił pożyczki w terminie. M. G. uzupełnił weksel in blanco z terminem płatności do dnia 20 maja 2016 r. Pismem z dnia 9 maja 2016 r. wezwał go do zapłaty kwoty 50.350,22 zł pożyczki.

Dowód: weksel k. 9

wezwanie do zapłaty k. 6-7

W dniu 15 czerwca 2016 r. G. J. złożył na Komisariacie Policji T. – Ś. zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa dotyczącego usiłowania doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 50.348,22 zł na szkodę G. J. oraz podrobienia podpisu G. J. na umowie pożyczki z 16.04.2015 r.

Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2016 r. postępowanie w sprawie zostało umorzone

Dowód: postanowienie z 16.12.2016 r. k. 157-158

akta KP T. – Ś. (...)

G. J. jest emerytem, po potrąceniach komorniczych otrzymuje emeryturę w kwocie 1.020 zł, jego żon jest również emerytką, otrzymuje emeryturę w kwocie 960 zł netto, dorabia u kuzynów w Holandii, gdzie sprząta i pilnuje dzieci. Syn pozwanego mieszka w Stanach Zjednoczonych Ameryki, co drugi miesiąc przysyła rodzicom po 200 dolarów. G. J. wraz z żoną wynajmują mieszkanie. Pozwany jest właścicielem samochodu marki F. (...) z 1995r. G. J. nie ma nieruchomości w B., w miejscowości J. (powiat (...)) mieszka na ojcowiźnie jego brat.

Dowód: przesłuchanie pozwanego k. 150v - 151

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów przedłożonych przez strony, opinii biegłej, przesłuchania stron oraz akt KP Ś. (...).

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu, albowiem ich prawdziwość nie budziła w ocenie Sądu jakichkolwiek wątpliwości.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się w dużej mierze na opinii biegłego z dziedziny pisma ręcznego W. S..

Sąd nie jest związany opinią biegłego i ocenia ją na równi z innymi środkami dowodowymi w ramach swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Ocenę opinii biegłego odróżniają jednak szczególne kryteria. Stanowią je: zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonej w niej wniosków. Przedmiotem opinii nie jest bowiem przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). Nie podlega ona zatem weryfikacji jak dowód na podstawie kryteriów prawdy i fałszu. Nie chodzi tu bowiem o kwestię wiarygodności lecz o pozytywne lub negatywne uznanie wartości zawartego w opinii i jej uzasadnieniu rozumowania. Sąd ocenia dowód z opinii biegłego nie tylko przez pryzmat jej wniosków końcowych, ale również w oparciu o dokumentację, na podstawie której została wydana.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał za przekonywującą opinię biegłej, ponieważ była ona logiczna i spójna oraz udzielała w wystarczającym stopniu odpowiedzi na pytania ujęte w tezie postanowienia dopuszczającego ten dowód. Nie można pominąć tego, że sporządzona została przez osobę posiadającą niepodważalną wiedzę dotyczącą dziedziny objętej zakresem przedmiotowym opinii. Biegła posiadała zatem wystarczającą wiedzę i doświadczenie, by móc w prawidłowy sposób odpowiedzieć na pytania zawarte w tezie dowodowej.

Biegła we wnioskach końcowych opinii stwierdziła, iż podpis złożony na drugiej karcie umowy pożyczki z dnia 16 kwietnia 2015 r.na kwotę 45.000 zł został nakreślony przez G. J..

Strona pozwana wniosła o wezwanie biegłego na rozprawę celem zadnia dodatkowych pytań. Biegła w ustnej opinii uzupełniającej podtrzymała swoją opinię, wyjaśniała jakimi metodami posłużyła się w opinii. Zaznaczyła, iż przy złożeniu obu kartek umowy pożyczki układ otworów po zszyciu jest niesymetryczny, co może wskazywać na to, iż obie karty nie stanowiły całości.

Sąd w pełni podzielił wnioski zawarte w opinii biegłego. W ocenie Sądu opinia została sporządzona w sposób rzetelny, jest wiarygodna, oparta na szczegółowej analizie zgromadzonej dokumentacji zgormadzonej w aktach sprawy i w aktach egzekucyjnych. Ponadto opinia korespondują z pozostałym materiałem dowodowym. W ocenie Sądu nie było więc jakichkolwiek podstaw by opinię biegłego uznać za nierzetelną czy niefachową.

Zważyć też należy, że ugruntowany jest w orzecznictwie pogląd, według którego Sąd w sprawie do rozstrzygnięcia której wymagane są wiadomości specjalistyczne nie może wydać orzeczenia wbrew wnioskom wypływającym z opinii uznanej przez tenże Sąd za fachową i rzetelną /zob. np. wyrok SN z 26/10/2006 I CSK 166/06 – publ. Lex nr 209297 lub II UK 277/04 OSNP 2006/5-6/97/.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania powoda M. G., gdyż były one jasne i spójne z ustaleniami Sądu. Powód konsekwentnie wskazywał na okoliczności w jakich doszło do zawarcia umowy, wskazywał kwotę pożyczki.

Sąd za zgodne z prawdą uznał natomiast twierdzenia pozwanego jedynie w zakresie dotyczącym jego sytuacji rodzinnej i finansowej, oraz skontaktowania się z pozwanym w związku z ogłoszeniem w gazecie. Powyższe zeznania znajdowały swoje odzwierciedlenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Sąd odmówił jednak przyznania waloru wiarygodności pozostałym twierdzeniom pozwanego, gdyż były one niespójne i pokrętne. Wypada zauważyć, iż pomiędzy twierdzeniami pozwanego złożonymi w zarzutach od nakazu zapłaty, twierdzeniami na kolejnych terminach rozpraw a jego przesłuchaniem istnieją rozbieżności dotyczące ilości zawartych umów pożyczek, kwoty jaka została pożyczona, kwoty jaka zastała spłacona na rzecz powoda, a także podpisu pod umową. Powód z zarzutach od nakazu zapłaty twierdził , iż pożyczył od powoda kwotę 4.500 zł z z czego spłacił 2.000 zł. Na terminie rozprawy w dniu 29 sierpnia 2016 r. podtrzymał, iż otrzymał kwotę 4.500 zł, wskazując, iż spłacił całą pożyczkę wraz z odsetkami. Nadto przyznał, iż podpisy na umowie pożyczki z dnia 16 kwietnia 2015 r. oraz umową pożyczki z 4 listopada 2014 r. złożony został przez niego. Zaprzeczył natomiast aby podpisy na umowie przewłaszczenia na zabezpieczenie, umowie pożyczki z 15 grudnia 2014 r i z 2 lutego 2015 r. były jego. Podczas kolejnego posiedzenia w dniu 10 października 2016 r,. zaprzeczył aby podpis pod umową z 16 kwietnia 2015 należał do niego. W trakcie przesłuchania pozwany wskazywał, iż podpisywał czyste kartki nadto pożyczył od powoda 3.500 zł, z czego oddał 2.000 zł. Wobec tak niespójnych, zmiennych twierdzeń Sąd nie mógł tym zeznaniom przyznać waloru wiarygodności.

W związku z wniesionymi przez pozwanego zarzutami od nakazu zapłaty, w których pozwany odwołał się do łączącej strony umowy pożyczki, istniejący między stronami spór, z płaszczyzny stosunku prawa wekslowego przeniósł się na ogólną płaszczyznę stosunku prawa cywilnego. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym w postępowaniu nakazowym, po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty, dopuszczalne jest powoływanie się na podstawę faktyczną i prawną, wynikającą z łączącego strony stosunku prawnego, w związku z którym został wystawiony weksel gwarancyjny. Wystawienie weksla ma bowiem na celu zabezpieczenie zobowiązania ze stosunku cywilnoprawnego i polega na tym, że dłużnik stosunku „podstawowego” podpisuje blankiet wekslowy, wręcza go wierzycielowi, upoważniając go do wypełnienia stosownie do wyników obrachunku „podstawowego” stosunku prawnego. Przez te czynności przydana zostaje wierzytelności dodatkowa podstawa w postaci zobowiązania wekslowego. Umożliwia to wierzycielom dochodzenie roszczeń nie tylko w drodze zwykłego procesu, lecz także w postępowaniu odrębnym nakazowym ( vide: uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 07 stycznia 1967 r., sygn. akt III CZP 19/66, OSNCP 1968/5, poz. 79, uchwała Połączonych I.: Cywilnej oraz Pracy i (...) z 24 kwietnia 1972 r., sygn. akt III PZP 17/70, OSNCP 1973/5, poz. 72).

Podstawą żądania powoda był przepis art. 720 k.c., z którego wynika, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku a biorący zobowiązuje się zwrócić te samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Zgodnie z tą regułą do obowiązków powoda w niniejszym postępowaniu należało wykazanie, że pożyczył pozwanej kwotę żądaną pozwem.

Powód złożył na tę okoliczność umowę pożyczki. Z opinii biegłego jednoznacznie wynikało, iż podpis na drugiej karcie umowy należał do pozwanego. Nie było więc wątpliwości, iż pozwany był stroną umowy pożyczki z dnia 16 kwietnia 2015 r. na podstawie której otrzymał 45.000 zł i zobowiązał się do jej zwrotu wraz z odsetkami maksymalnymi. Na uwagę nie zasługują tłumaczenia pozwanego jakoby podpisywał pustą kartkę i przekazywał się pozwanemu. Po pierwsze wskazać należy, iż podpis pod umową jest złożony równo na miejscu wykropkowanym do podpisu (również na wekslu pozwany podpisał się równo na miejscu wykropkowanym do podpisu). Nadto nieprawdopodobnym jest, aby powód jako osoba dorosła, posiadająca doświadczenie w zaciąganiu pożyczek i mająca wiele zobowiązań przekazała osobie obcej pustą kartkę ze swoim podpisem narażając się na kolejne zobowiązania. W tym miejscu wskazać należy, iż biegła z zakresu pisma ręcznego zauważyła, iż otwory po zszyciu kartek są niesymetryczne, a umowa pożyczki została wypisana trzema równymi długopisami. Zdaniem Sądu powyższe nie ma jednak większego znaczenia dla prawdziwości twierdzeń zawartych w umowie i ważności umowy z 16 kwietnia 2016 r. Fakt wypisania umowy kilkoma długopisami również nie może przesądzać, że treść przedłożonej umowy jest niezgodna z rzeczywistym stanem. Nadto nieadekwatność otworów od zszycia może wynikać chociażby z nierównego połącznia kartek czy ich rozszywania. Pozwany nie wykazał, aby pierwsza z kartek umowy (gdzie widnieje kwota pożyczki) została jedynie na potrzeby niniejszego procesu podpięta pod drugą z kartek z oryginalnym podpisem pozwanego. Na marginesie należy wskazać, że gdyby powód chciał dokonać fałszu intelektualnego umowy, to zamiast zmieniać pierwszą stronę umowy i dopinać ją do kartki z oryginalnym podpisem pozwanego, mógł zwyczajnie nadrukować na stronie bez podpisu pozwanego pierwszą stronę umowy, w ten sposób miałby umowę na jednej kartce papieru, wydrukowaną dwustronnie, z oryginalnym podpisem pozwanego.

Na uwagę nie zasługiwały twierdzenia pozwanego, dotyczące ilości podpisanych przez niego umów z powodem oraz zaprzeczania, iż wcześniej podpisywał umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie. Wcześniejsze umowy, które zgodnie z twierdzeniami powoda miały łączyć strony, w tym umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie zostały przez powoda przedstawione jedynie w formie kserokopii i w efekcie powód cofnął wniosek o przeprowadzenie z nich dowodu z uwagi na brak oryginałów, niemniej wskazać należy, iż podpisy złożone na tych umowach w miejscu podpisu pożyczkobiorcy są zdaniem Sądu tożsame z podpisem złożonym na umowie z dnia 16 kwietnia 2015 r., który to podpis jest podpisem nakreślonym przez pozwanego. W ocenie Sądu powyższe wskazuje, iż nie ma wątpliwości, że pozwanego wcześniej już łączyły z powodem umowy pożyczki oraz umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie. Za powyższym przemawia również fakt, iż powód jako osoba obca dla pozwanego posiadała wiedzę dotycząca jego majątku (samochodu, nieruchomości w B.). Wiadomości te powód mógł uzyskać jedynie od pozwanego.

Mając na względzie powołane argumenty natury prawnej i faktycznej Sąd Rejonowy w pkt I wyroku uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 1 czerwca 2016 e. r. sygn. akt I Nc 845/16 w całości i w pkt II zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 50.348,22 zł.

O odsetkach orzeczono zgodnie z przepisem art. 481 k.c.

O kosztach Sąd orzekł po myśli art. 102 k.p.c. określającego zasadę słuszności. Zgodnie z tą zasadą Sąd może w szczególnie uzasadnionych wypadkach zasądzić od strony przegrywającej tylko cześć kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sąd, uznał że trudna sytuacja ekonomiczna wyczerpuje znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego.

W punkcie IV na podstawie art 113 ustawy o kotach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. od kosztami sądowymi, od których uiszczenia pozwany był zwolniony obciążył Skarb Państwa.

Na podstawie § 2, § 4 w zw. z § 8 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia z Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2015.1801) Sąd nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu na rzecz adwokata W. K. kwotę 4.428 zł, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu.