Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jacek Chaciński

Protokolant - starszy sekretarz sądowy Wioletta Wójtowicz

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2017 roku w Lublinie

sprawy Z. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania Z. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 23 marca 2016 roku, znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala Z. G. prawo do emerytury od dnia 14 marca 2016 roku.

Sygn. akt VIII U 2576/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 marca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił Z. G. prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych na podstawie art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 roku, poz. 877 ze zm.).
W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podał, że wnioskodawca na dzień
1 stycznia 1999 roku nie udowodnił 25-letniego okresu ubezpieczenia, a jedynie 23 lata i 12 dni okresów składowych i uzupełniających oraz
15 - letniego okresu pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 10 lat, 7 miesięcy i 27 dni tego rodzaju pracy.

W uzasadnieniu organ podniósł, że nie uwzględnił do pracy w warunkach szczególnych okresu 5 czerwca 1971 roku do 1 czerwca 1977 roku i od 30 listopada 1977 roku do 15 lutego 1978 roku z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Kółek (...) w S., ponieważ przedłożone dokumenty nie stanowią dostatecznej wartości dowodowej, a ponadto wnioskodawca nie przedstawił świadectw wykonywania pracy za te okresy. Natomiast do ogólnego stażu pracy nie uwzględnił zatrudnienia od 5 czerwca 1971 roku do 1 czerwca 1977 roku i od 30 listopada 1977 roku do 15 lutego 1978 roku, ponieważ okresy te pokrywają się częściowo z pracą w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w W. Oddział w Ł. (decyzja – k. 227 a.e.).

Odwołanie od tej decyzji złożył wnioskodawca Z. G. i wskazał, że pracował w warunkach szczególnych od 5 czerwca 1971 roku do 1 czerwca 1977 roku i od 30 listopada 1977 roku do 15 lutego 1978 roku w Spółdzielni Kółek (...) w S. jako kierowca ciągnika i od 19 kwietnia 1988 roku do 20 września 1994 roku jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze powyżej 3,5 tony w Gminnej Spółdzielni (...) w S.” (k. 2-3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumenty leżące u podstaw zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 3-3v a.s.).

Na rozprawie w dniu 27 września 2016 roku pełnomocnika wnioskodawcy wskazał, że domaga zaliczenia się okresu pracy w Gminnej Spółdzielni (...) w S. od 19 kwietnia 1988 roku do 31 maja 1996 roku jako zatrudnienia w warunkach szczególnych oraz okresu pracy od 5 czerwca 1971 roku do 25 maja 1977 roku oraz od 30 listopada 1977 do 15 lutego 1978 roku w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. do ogólnego stażu pracy i jako pracy w warunkach szczególnych (k.16v a.s.),

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wnioskodawca Z. G. urodził się w dniu (...).

W dniu 30 października 2013 roku po raz pierwszy złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury (k. 1-4 a.e.).

Decyzją z dnia 17 grudnia 2013 roku organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, ponieważ nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999 roku 25-letniego okresu ubezpieczenia oraz 15-letniego kresu pracy w warunkach szczególnych (k. 103 akt ZUS).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca Z. G. (k. 206-210).

Wyrokiem z dnia 5 stycznia 2015 roku w sprawie o sygn.akt VII U 170/14 Sąd Okręgowy w Lublinie w pkt I oddalił odwołanie wnioskodawcy, a pkt II wniosek Z. G. o zaliczenie do stażu ubezpieczeniowego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. (k.216 a.e.).

W dniu 14 marca 2016 roku wnioskodawca zwrócił się o ponowne rozpoznanie wniosku o prawo do emerytury (k.218 a.e.).

Organ rentowy ponownie rozpoznając sprawę zaliczył do stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy okresy: od 28 lutego 1969 roku do 4 czerwca 1971 roku, od 25 kwietnia 1973 roku do 11 kwietnia 1975 roku, od 27 maja 1977 roku do 30 listopada 1977 roku, od 25 lutego 1978 roku do 18 kwietnia 1988 roku, od 19 kwietnia 1988 roku do 14 listopada 1991 roku, od 15 listopada 1991 roku do 20 września 1994 roku, od 18 kwietnia 1995 roku do 30 kwietnia 1995 roku, od 14 maja 1996 roku do 31 maja 1996 roku . Łącznie uwzględnił 23 lata i 12 dni okresów składkowych i uzupełniających. Do pracy w warunkach szczególnych zaliczył okresy od 27 maja 1977 roku do 30 listopada 1977 roku i od 25 lutego 1978 roku do 18 kwietnia 1988 roku tj. łącznie 10 lat, 7 miesięcy i 27 dni (karta przebiegu zatrudnienia k.226 a.e.).

Sąd ustalił w niniejszym postępowaniu, iż od dnia 5 czerwca 1971 roku Z. G. został zatrudniony w Spółdzielni Kółek (...) w S. na stanowisku kierowcy ciągnika na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwo pracy z dnia 21 maja 1977 roku k. 5 a.s. ).

Na zajmowanym stanowisku przy pomocy ciągnika(...) i sprzętu do niego doczepianego wykonywał prace polowe i transportowe. W ramach prac polowych, które rozpoczynały się od marca i trwały do później jesieni rozsiewał wapno, wykonywał opryski, rozlewał na polach wodę amoniakalną. Ponadto przewoził materiały budowlane, nawozy, mleko, żywiec, a zimą posypywał również drogi piaskiem i solą oraz je odśnieżał. Prace te wykonywał co najmniej przez 8 godzin dziennie. Nie zajmował się załadunkiem i rozładunkiem. W przypadku awarii otrzymywał ciągnik zastępczy , a naprawą zajmowali się mechanicy (zeznania wnioskodawcy k. 16-17, 37v,46v a.s., zeznania świadków: A. G. k. 35v-36 a.s., F. N. k. 36 -36v a.s., H. N. k. 36v a.s.,)

W okresie od 25 kwietnia 1973 roku do 11 kwietnia 1975 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową (książeczka wojskowa k. 135-137 a.e.).

Następnie powrócił do pracy u macierzystego pracodawcy z tożsamym zakresem obowiązków (zeznania wnioskodawcy k. 16-17,37v, 46v a.s., zeznania świadków: A. G. k. 35v-36 a.s., F. N. k. 36 -36v a.s., H. N. k. 36v a.s.,)

Od dnia 27 maja 1977 roku do dnia 30 listopada 1977 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w W. Oddział w Ł. (umowa o pracę z dnia 27 maja 1977 rok, pismo rozwiązujące stosunek pracy z dnia 30 listopada 1977 roku- akta osobowe k. 23 as.).

Następnie od 1 grudnia 1977 roku ponownie został zatrudniony w charakterze kierowcy ciągnika w Spółdzielni Kółek (...) na stanowisku kierowcy ciągnika z tożsamym zakresem obowiązków jak uprzednio u tego pracodawcy. Z dniem 15 lutego 1978 roku rozwiązano z nim stosunek pracy (świadectwo pracy z dnia 10 października 1991 roku k. 4 a.s., zeznania wnioskodawcy k. 16-17,37v, 46v a.s., zeznania świadków: A. G. k. 35v-36 a.s., F. N. k. 36 -36v a.s., H. N. k. 36v a.s.,).

W okresie od 19 kwietnia 1988 roku do 20 września 1994 roku był zatrudniony na podstawie stosunku pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego w Gminnej Spółdzielni (...) w S.” (świadectwo pracy z dnia 21 września 1994 roku). Jeździł samochodem S. (...) o dopuszczalnym ciężarze do 5 ton. Przewoził nim węgiel, materiały budowlane, produkty spożywcze. Załadunkiem i rozładunkiem zajmowali się inni pracownicy. Sporadycznie zajmował się naprawami samochodu (zeznania wnioskodawcy k. 16-17,37v, 46v a.s zeznania świadków: H. P. k. 36v-37 a.s., G. L. k. 37-37v a.s.).

Od dnia 21 września 1994 roku do 1994 roku do 31 maja 1996 roku pracował w Gminnej Spółdzielni (...) w S.” ma podstawie umowy zlecenia (umowa zlecenie k. 121 a.e., zaświadczenie k. 120 a.e.).

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawcy o wykonywaniu przez niego w spornych okresach pracy w szczególnych warunkach. Jego zeznania są wewnętrznie spójne, logiczne i znajdują potwierdzenie w dowodach z dokumentów oraz w zeznaniach świadków: A. G., F. N., H. N. (odnośnie zatrudnienia w Spółdzielni Kółek(...) w S.), H. P. i G. L. (odnośnie zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w S.).

Wszyscy świadkowie w sposób spójny przedstawili istotne dla sprawy okoliczności, jak zakres codziennych prac wnioskodawcy wykonywanych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy ciągnika i samochodu ciężarowego. Z ich zeznań wynika, ze nie był kierowany do wykonywania innych czynności, a pracę kierowcy wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy, okresowo w nadgodzinach. Relacja świadków w pełni przekonuje, jeżeli zważy się na fakt, iż wspólnie z wnioskodawcą pracowali w tym samych zakładach pracy. Wraz z wnioskodawcą w Spółdzielni Kółek (...) w S. pracowali: A. G. (na stanowisku kierowcy ciągnika w latach 1967-1986) , F. N. (na stanowisku kierowcy ciągnika w latach 1970-1995)., H. N. ( na stanowisku kierowcy w latach 1969-1995) .
W Gminnej Spółdzielni (...) w S. wraz z wnioskodawcą pracowali: H. P. ( w latach 1983-1994 jako magazynier i prezes), i G. L. (latach 1984-1990 jako kierowca).

Wszyscy świadkowie z racji swoich obowiązków pracowniczych znali organizację zakładów zatrudniających wnioskodawcę, specyfikę czynności wykonywanych na stanowisku kierowcy ciągnika i samochodu ciężarowego. Wykonywali te same, co wnioskodawca czynności pracownicze, lub widywali wnioskodawcę przy pracy. Świadkowie są osobami obcymi dla wnioskodawcy niezainteresowanymi wynikiem postępowania, nie mieli żadnego powodu aby składać zeznania w sposób niezgodny z rzeczywistym obrazem.

Sąd obdarzył także zasadniczo wiarą dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych i aktach organu rentowego. Ich treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron, nie budziły one również wątpliwości Sądu tak, co do ich formy, jak i treści.

Sąd nie podzielił jedynie świadectwa pracy z dnia 21 maja 1977 roku (k.4 a.s..) w zakresie jakim wynika z niego, że stosunek pracy w czasie pierwszego okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Spółdzielni Kółek (...)w S. został rozwiązany w dniu 1 czerwca 1977 roku, oraz świadectwa pracy z dnia 10 października 1991 roku w części jakiej wynika z niego, że po raz drugi wnioskodawca został zatrudniony w w/w Spółdzielni od 30 listopada 1977 roku. Analiza uznanych za wiarygodne akt osobowych wnioskodawcy z Przedsiębiorstwa Państwowej (...) w W. Oddział w Ł. wskazuje, że od dnia 27 maja 1977 roku do dnia 30 listopada 1977 roku wnioskodawca był zatrudniony w tym właśnie podmiocie.

W związku w powyższym Sąd przyjął, że wnioskodawca pracował pierwszym okresie zatrudnienia w Spółdzielni Kółek(...) w S. do dnia 26 maja 1977 roku, a następnie ponownie nawiązał stosunek pracy z tym pracodawcą w dniu 1 grudnia 1977 roku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Prawo do wcześniejszej emerytury dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z uwagi na datę urodzenia wnioskodawcy regulują przepisy art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. 2016 poz. 887 tekst jednolity ze zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983. Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego m.in. w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. wynoszący dla mężczyzn 25 lat, w tym wymagany w przepisach dotychczasowych okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (art. 184 ust. 2 cyt. ustawy).

Powołane wyżej rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku określa wiek emerytalny i okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. Zgodnie z § 3 i § 4 powołanego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, wykazał okres zatrudnienia 25 lat, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z art. 5 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:

1) składkowe, o których mowa w art. 6 ustawy;

2) nieskładkowe, o których mowa w art. 7 ustawy.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS do okresów składkowych zalicza się okresy ubezpieczenia. Do tych okresów niewątpliwie należy zatrudnienie na podstawie umowę o pracę.

Wskazać należy, że zgromadzone w sprawie dowody przemawiają za tym, że wnioskodawca w okresach od 5 czerwca 1971 roku do 24 kwietnia 1973 roku (rok, 10 miesięcy i 20 dni) , od 12 kwietnia 1975 oku do 26 maja 1977 roku(2 lata, miesiąc i 15 dni) i od 1 grudnia 1977 roku do 15 lutego 1978 roku (2 miesiące i 15 dni ) –łącznie 4 lata, 2 miesiące i 20 dni -był zatrudniony na podstawie stosunku pracy w Spółdzielni Kółek (...)w S..

Mając powyższe na względzie wymienione wyżej okresy należało uwzględnić do ogólnego stażu pracy jak okresy składkowe, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy emerytalnej.

W związku z powyższym wnioskodawca łącznie z niespornym okresem uznanym przez ZUS (23 lata i 12 dni) wykazał 27 lat, 3 miesiące i 2 dni okresów składkowych i uzupełniających .

Przechodząc do oceny, zatrudnienie w spornych okresach można zakwalifikować jako pracę w szczególnych warunkach należy podkreślić, że Z. G. występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za te okresy. . Nie może to jednak niweczyć prawa wnioskodawcy do ubiegania się o wcześniejszą emeryturę. Każde świadectwo zawiera jedynie oświadczenie wiedzy, nie tworzy praw podmiotowych, ani ich nie pozbawia. Dokument, ten niebędący dokumentem urzędowym nie ma cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw (wyrok Sądu Najwyższego z 2 czerwca 2006 roku, I PK 250/05, uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 28 września 1990 roku, III PZP 15/90).

Sąd, w przeciwieństwie do organu rentowego, nie jest związany określonymi środkami dowodowymi. Zgodnie, bowiem z treścią art. 473 k.p.c., stanowiącego, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron. Oznacza to, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Z kolei ustalenie przez Sąd w toku postępowania odwoławczego, że dana praca była wykonywana w szczególnych warunkach jest wystarczającą podstawą do uznania wykonywanej pracy za pracę tego rodzaju.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, iż Z. G. w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał:

1)w okresach od 5 czerwca 1971 roku do 24 kwietnia 1973 roku (rok, 10 miesięcy i 20 dni) i od 12 kwietnia 1975 oku do 26 maja 1977 roku(2 lata, miesiąc i 15 dni) i od 1 grudnia 1977 roku do 15 lutego 1978 roku (2 miesiące i 15 dni ) „prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych” wymienione w wykazie A, dziale VIII „W transporcie i łączności”, pod pozycją 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Natomiast w akcie resortowym w załączniku do uchwały nr 24 Zarządu Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych z dnia 14 czerwca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych kółek rolniczych (Infor. KZRK i OR 1983, poz. 18), w dziale VIII „W transporcie i łączności” pod poz. 3 „Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych” w pkt 1 figuruje stanowisko „kierowca ciągnika”.

2) od dnia od 19 kwietnia 1988 roku do 20 września 1994 roku (6 lat, 5 miesięcy i 2 dni) w Gminnej Spółdzielni (...) w S. prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów” wymienione w wykazie A, dziale VIII „W transporcie i łączności”, pod pozycją 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Natomiast akt resortowy, to jest uchwała nr (...) Zarządu Głównego (...) Związku Spółdzielni Rolniczych (...) z dnia 25 lipca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy spółdzielczości rolniczej, wskazuje szczegółowe stanowiska zawarte w wykazie A cytowanego wyżej rozporządzenia i wśród stanowisk opisanych w dziale VIII, w pozycji 2, w pkt. 1 figuruje stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony;

Sąd Okręgowy w pełni podziela przy tym stanowisko Sądu Apelacyjnego w Poznaniu wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 czerwca 2015 roku (III AUa 1804/14, LEX nr 1781954), iż przyjęcie, że tylko kierowcy ciągników zatrudnieni w firmach transportowych wykonywali pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej, wypaczałoby sens tej regulacji. Identyczne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 19 sierpnia 2015 roku (III AUa 1279/14, Lex nr 1798703). Sąd Apelacyjny w Poznaniu w przytoczonych orzeczeniach podkreślał, że praca kierowcy ciągnika w dziale VIII pkt 3 załącznika A rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku została wymieniona obok pracy kierowców kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Nie sposób przyjąć, iż ciągniki przeznaczone są do prac w firmach transportowych, do wykonywania prac przewozowych. Ciągniki kojarzą się przede wszystkim z maszynami wykonującymi prace w rolnictwie i nie służą wyłącznie do prac transportowych, do świadczenia usług przewozowych. Przeciwnie, wykorzystywane są do różnych prac, usług, które mogą mieć związek z różnymi branżami, w tym z pracami w rolnictwie. Skoro praca kierowców ciągników została umieszczona w Dziale VIII wymieniającym „Prace w transporcie i łączności”, to należy przyjąć, iż czynnikiem wyróżniającym, który spowodował umieszczenie prac kierowców tych pojazdów w wykazie, była także okoliczność, że są to maszyny w ruchu, niebezpieczne dla otoczenia, nie tylko wówczas, gdy poruszają się po drogach publicznych. Ponadto ciągniki, są pojazdami samobieżnymi i z tej przyczyny są zamieszczone w dziale załącznika A wymieniającym prace w transporcie. Takiej samej oceny odnośnie zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych pracy kierowcy ciągnika wykonującego prace polowe w rolnictwie dokonał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyrokach: z dnia 1 kwietnia 2015 roku (III AUa 1842/14, LEX nr 1679889), z dnia 11 maja 2016 roku (III AUa 109/16) i z dnia 28 września 2016 roku (III AUa 784/16).

Sąd Okręgowego rozpoznający niniejszą sprawę w pełni podziela powyżej reprezentowane poglądy prawne. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie podziela poglądów Sądu Najwyższego zaprezentowanych w wyrokach z dnia 3 grudnia 2013 roku (I UK 172/13) i z dnia 25 października 2016 roku (II UK 352/15), że praca traktorzysty może był uznana za pracę w warunkach szczególnych tylko wtedy, gdy pracownik wykonywał wyłącznie prace transportowe, a nie prace rolnicze, jako że to stanowisko pracy zostało umieszczone w dziele „W transporcie i łączności”, uznając, iż nie taka była intencja ustawodawcy, bo gdyby tak było, to z pewnością w ogóle nie umieściłby on stanowiska pracy „kierowcy ciągników” w treści ww. rozporządzenia. Nie można bowiem nie zwrócić uwagi na to, że praktycznie wszyscy traktorzyści zatrudnieni w jednostkach gospodarki uspołecznionej wykonywali przede wszystkim dwa rodzaje prac – polowe i transportowe, jedynie okazjonalnie zajmując się innymi pracami jak np. odśnieżanie dróg. Wynikało to z chęci jak najbardziej racjonalnego wykorzystania zatrudnionych na tych stanowiskach pracowników, ale przede wszystkim charakteru użytkowanego przez nich sprzętu. Oczywistym jest bowiem, że traktor (ciągnik) jest maszyną rolniczą, przystosowaną do wykonywania różnorodnych prac polowych, za pomocą różnorakich maszyn rolniczych przyczepianych do niego. Pojazd ten charakteryzuje się bardzo dużą mocą silnika i niewielką prędkością maksymalną, co automatycznie powoduje, że kiepsko sprawdza się w transporcie i wykorzystywanie go w takim charakterze jest co do zasady nieekonomiczne. O ile jeszcze, jeżeli chodzi o transport na krótkie dystanse to korzystanie z tego typu maszyn może być uzasadnione, to w przypadku tras dłuższych już nie. Traktor jest nieekonomicznym środkiem transportu, gdyż z jednej strony nieefektywnie wykorzystywany jest czas kierowcy, który zamiast kilku kursów, wykonuje zaledwie jeden, a z drugiej zaś strony zużycie paliwa jest większe niż w przypadku samochodu ciężarowego, co jest konsekwencją bardzo dużej mocy silnika traktora. Tym niemniej w realiach gospodarki realnego socjalizmu wykorzystywanie ciągników do transportu było racjonalne, gdyż po pierwsze dzięki temu traktorzyści także w okresach, gdy nie było prac rolnych (przede wszystkim chodzi o okres zimowy) mieli zajęcie, a po drugie często była to jedyna możliwość wykonania określonych usług transportowych na rzecz wsi, jako że przedsiębiorstwa świadczące tego typu usługi na rzecz terenów wiejskich, dysponowały dalece niewystarczającą ilością samochodów ciężarowych. Natomiast kwestia, czy taki transport był racjonalny z punktu widzenia ekonomii, w ramach ówczesnego ustroju gospodarczego nikogo przesadnie nie interesowała. Z powyższych względów, jako że zdecydowana większość traktorów była wykorzystywana w rolnictwie, niemal wszyscy traktorzyści pracowali wykonując przede wszystkim prace polowe, a jedynie w okresach niewykonywania prac polowych, prace transportowe. Dlatego też gdyby podzielić pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyżej wskazanych wyrokach należałoby uznać, że praktycznie żaden traktorzysta nie pracował w szczególnych warunkach, skoro nie wykonywał wyłącznie prac transportowych. Ponadto należy zauważyć, że w wykazie A ww. rozporządzenia w dziale VII „W transporcie i łączności” pod pozycją 3 wymienione są „Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych”. Mając w pamięci powyższy pogląd Sądu Najwyższego można sobie wyobrazić, że istniał jakiś traktorzysta, który wykonywał wyłącznie prace transportowe, gdyż zajmował się np. przewozem kruszywa w kamieniołomie za pomocą ciągnika z przyczepą i którego zgodnie z wyżej prezentowanym poglądem można by uznać za osobę pracującą w szczególnych warunkach.

Nie można wąsko uzależniać możliwości zaliczenia pracy na danym stanowisku od tego, czy jej charakter pokrywa się z nazwą działu czy też nie, gdyż jak widać chociażby na powyższych przykładach, umiejscawianie niektórych stanowisk w treści ww. rozporządzenia miało charakter arbitralny. Samo łączenie w ramach jednego działu „transportu” i „łączności”, które to branże nie mają ze sobą absolutnie nic wspólnego, świadczy o daleko posuniętej dowolności odnośnie projektowania struktury tego aktu. Choć z drugiej strony można uznać, że ustawodawca umieścił pracę traktorzysty w dziale dotyczącym transportu mając na uwadze okoliczność, że traktorzysta wykonywać może zarówno prace transportowe jak i rolnicze, a umieszczenie tego samego stanowiska w dwóch różnych działach, byłoby sprzeczne z zasadami techniki prawodawczej. Gdyby istotnie ustawodawca chciał uznać za pracę w warunkach szczególnych jedynie pracę traktorzystów pracujących wyłącznie w transporcie, to z pewnością stanowisko to nie zostałoby umieszczone w treści zarządzenia nr 16 Ministerstwa Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.Urz.MRiRW z 1988, poz. 2, nr 4), gdyż nie ulega wątpliwości, że w zakładach pracy podlegających temu ministrowi, wszyscy traktorzyści wykonywali przede wszystkim prace rolnicze. Ponadto nie można nie zauważyć, że na takim samym stanowisku stanął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 czerwca 2014 roku (II UK 368/13). Poza tym oczywistym wydaje się, że szkodliwość pracy traktorzysty w żaden sposób nie jest uzależniona od tego, czy wykonywał on prace rolnicze, czy transportowe. Praca traktorzysty dlatego jest szkodliwa dla zdrowia – i to było powodem uznania jej za pracę w warunkach szczególnych – że traktorzysta w trakcie jej wykonywania jest poddawany przez cały czas pracy silnika bardzo silnym wibracjom, które w dłuższej perspektywie czasowej mają niewątpliwie negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Nadto ówczesne ciągniki nie dysponowały klimatyzacją (i nie zawsze ogrzewaniem), a ich kabiny bardzo nierzadko bywały nieszczelne (o ile w ogóle je miały), przez co traktorzysta był narażony na upał latem i chłód zimą, a w razie braku kabiny nie był chroniony nawet przed opadami, czy kontaktem z kurzem i pyłem. Można wręcz zaryzykować twierdzenie, że wykonywanie prac polowych było bardziej szkodliwe dla traktorzysty niż wykonywanie prac transportowych, gdyż w ich ramach zajmował się także opryskami, co również należy uznać za czynność niebezpieczną i szkodliwą dla zdrowia.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca pracując jako kierowca ciągnika przy pracach polowych i transportowych, świadczył pracę w warunkach szczególnych.

Odnosząc się do możliwości uwzględnienia, jako okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej wskazać należy, że w tej kwestii Sąd Okręgowy w pełni podziela ugruntowane stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone między innymi w wyrokach: z dnia 6 kwietnia 2006 roku (III UK 5/06 OSNP z 2007 roku, Nr 7-8, poz. 108), z dnia 9 marca 2010 roku (I UK 333/09 LEX 585739), z dnia 7 grudnia 2010 roku (I UK 203/10 LEX 786370) i z dnia 25 lutego 2010 roku (II UK 215/09 OSNP z 2011 roku, Nr 15-16, poz. 219). Ze wskazanych orzeczeń jednoznacznie wynika, że okres zasadniczej służby wojskowej podlega zaliczeniu do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach jeśli przed i po odbyciu zasadniczej służby wojskowej wykonywana jest praca tego rodzaju a pracownik w ustawowym terminie (najpóźniej w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej) zgłosi swój powrót do tego zatrudnienia.

Okres tej służby od dnia 25 kwietnia 1973 roku do 11 kwietnia 1975 roku (rok, 11 miesięcy i 18 dni) podlega zatem uwzględnieniu jako okres pracy w szczególnych warunkach, bowiem wnioskodawca, zarówno przed służbą, jak i po powrocie do zakładu, pracę tego rodzaju wykonywał

Sąd nie zaliczył do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 21 września 1994 roku do 1994 roku do 31 maja 1996 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w S.”, albowiem wnioskodawca w tym okresie wykonywał czynności na podstawie umowy zlecenia. Praca wykonywana przez ubezpieczonego w tym okresie nie podlegała zatem reżimowi prawno-pracowniczemu, a reżimowi cywilnoprawnemu. Umowa zlecania należy bowiem do grupy umów cywilnoprawnych.

Okres wykonywania czynności na podstawie umowy zlecania mimo że objęty ubezpieczeniem, nie jest wliczany do okresu pracy w szczególnych warunkach, od osiągnięcia którego uzależnione jest uprawnienie do wcześniejszej emerytury.

Wobec powyższego w niniejszym postępowaniu wnioskodawca udowodnił 12 lat, 7 miesięcy i 10 dni okresów pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Łącznie z niespornym w toku postępowania okresem 10 lat, 7 miesięcy i 27 dni wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach przez 23 lata, 3 miesiące i 7 dni.

Podsumowując Z. G. spełnił warunki do ustalenia mu prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o rentach i emeryturach z FUS.

Na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz ukończył wymagany wiek, tj. 60 lat w dniu (...) roku .

Sąd Okręgowy, kierując się powyższymi wskazaniami, zmienił zaskarżoną decyzję ustalając wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 14 marca 2016 roku tj. od dnia złożenia wniosku o emeryturę.

Z powyższych względów, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy w Lublinie orzekł jak w sentencji wyroku.