Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lipca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2017 r. w Lublinie

sprawy A. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 4 listopada 2016 r. sygn. akt IV U 1294/15

oddala apelację.

Barbara Hejwowska Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Krystyna Smaga

III AUa 16/17

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z dnia 24 września 2015r., działając na podstawie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, odmówił A. D. prawa do emerytury, wskazując, że ubezpieczona nie udowodniła, iż do dnia 1 stycznia 1999 r. osiągnęła 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Do pracy w szczególnych warunkach zaliczono 6 lat, 7 miesięcy i 25 dni, nie uwzględniając okresów od 3.02.1976r. do 1.07.1979r., od 1.10.1979r. do 31.01.1982r., a także od 15.05.1989r. do 14.11.1991r., gdyż wówczas ubezpieczona była zatrudniona na stanowiskach: robotnik do zawodu, pomoc przędzarza, przędzarz rezerwowy, dziewiarz rezerwowy, które nie zostały wskazane w Zarządzeniu Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7.07.1987r. jako stanowiska uprawniające do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Siedlcach złożyła A. D., wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury. Zaskarżonej decyzji zarzucono niezasadne pominięcie ponad ośmiu lat pracy w szczególnych warunkach, tj. okresu brakującego do pełnego 15-letniego stażu uprawniającego do emerytury w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 4 listopada 2016 r. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił A. D. prawo do emerytury od dnia(...).

Sąd Okręgowy ustalił, że A. D., ur. (...), w dniu 10 września 2015 r. wystąpiła z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Na podstawie przedłożonych dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczona udowodniła staż ubezpieczeniowy w wymiarze 20 lat, 11 miesięcy i 22 dni, w tym 17 lat, 4 miesięcy i 14 dni okresów składkowych oraz 3 lata, 7 miesięcy i 8 dni okresów nieskładkowych. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999 r. ubezpieczona udowodniła staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 6 lat, 7 miesięcy i 25 dni. Do pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresów od 3.02.1976r. do 1.07.1979r. (praca na stanowisku robotnik do zawodu, pomoc przędzarza), od 1.10.1979r. do 31.01.1982r. (praca na stanowisku przędzarz rezerwowy), a także od 15.05.1989r. do 14.11.1991r. (staż na dziewiarni, dziewiarz rezerwowy), gdyż wówczas ubezpieczona była zatrudniona na stanowiskach, które nie zostały wskazane w Zarządzeniu Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7.07.1987r. jako stanowiska uprawniające do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Z uwagi na brak wymaganego przepisami okresu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat decyzją z 24 września 2015 r. organ rentowy odmówił A. D. prawa do emerytury.

Ubezpieczona w okresie od 3 lutego 1976r. do 31 lipca 1995r. była zatrudniona w Zakładach (...) w S.. We wskazanym zakładzie pracy zgodnie z angażami zajmowała następujące stanowiska: od 3.02.1976r. - robotnik do zawodu, od 01.06.1976r. - pomoc przędzarza - przędzarz na maszynach obrączkowych, od 2.07.1979r. - przędzarz, od 01.10.1979r. - przędzarz rezerwowy, od 1.02.1982r. - przędzarz, od 2.01.1985r. – przędzarz na maszynach obrączkowych, od 1.01.1986r. – przędzarz na maszynach obrączkowych, od 5.04.1988r. – prządka na maszynach obrączkowych, od 15.05.1989r. - staż na dziewiarni, od 15.10.1989r. - dziewiarz rezerwowy, od 15.11.1991r. - prządka na maszynach obrączkowych. Zgodnie z umową z dnia 3 lutego 1976r. w okresie od 3 lutego 1976r. do 2 maja 1976r. ubezpieczona odbywała naukę zawodu, zaś od dnia 3 maja 1976r. - wstępny staż pracy w Wydziale(...). Wówczas ubezpieczona wykonywała czynności pracownicze wskazane przez instruktora-szkolącego (mistrza) i pod jego kierownictwem, przy czym już wtedy była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy (codziennie po 8 godzin) realizując pracę na maszynie przędzalniczej. Tak samo wyglądała organizacja pracy, gdy wnioskodawczyni odbywała naukę i staż w Wydziale (...) od dnia 15.05.1989r. do 14.10.1989r. Ubezpieczona posiadała stosowne wykształcenie do wykonywania tego typu pracy, gdyż w 1973r. ukończyła (...) Szkołę Zawodową w S. w zawodzie dziewiarza maszynowego. Od dnia 22.03.1983r. ubezpieczonej na okres ciąży powierzono stanowisko pakowacza w Oddziale Pracy (...), ponownie pracę pakowacza wnioskodawczyni wykonywała od dnia 1.05.1985r. W trakcie zatrudnienia ubezpieczona przebywała na urlopie wychowawczym w okresach od 18.02.1984r. do 1.01.1985r., od 05.04.1986r. do 4.04.1988r. oraz od 11.10.1988 r. do 14.05.1989 r. Pracodawca wystawił A. D. świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, w którym uwzględnił również sporne okresy od 3.02.1976r. do 1.07.1979r., od 1.10.1979 r. do 31.01.1982 r. oraz od 15.05.1989 r. do 14.11.1991 r., jednocześnie wskazując, że ubezpieczona wykonywała prace obejmujące obróbkę surowców włókienniczych i ich przędzenie oraz produkcję i wykańczanie wyrobów włókienniczych ujęte w wykazie A, dziale VII poz. 1 i 4 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Ubezpieczona będąc zatrudniona w Zakładach (...) w S. pracowała na Wydziale (...)i Wydziale(...). W trakcie zatrudnienia na stanowiskach robotnik do zawodu, pomoc przędzarza, przędzarz rezerwowy i dziewiarz rezerwowy ubezpieczona wykonywała czynności pracownicze na maszynach przędzalniczych i dziewiarskich, wówczas cały czas pracując na produkcji w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie było okresów oczekiwania na maszynę, gdyż zawsze była praca na którejś z maszyn przędzalniczych.

Ubezpieczona nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach organu rentowego oraz dokumenty znajdujące się w aktach osobowych ubezpieczonej, których kopie zostały przesłane z archiwum zakładkowego (...) Urzędu Wojewódzkiego w W., jak również na podstawie spójnych i wiarygodnych zeznań świadka Z. G. i ubezpieczonej A. D..

Sąd Okręgowy orzekł, że zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j.t.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999 r., osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl powołanego wyżej art. 32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku, jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 20 lat kobieta), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało ustalenia, czy ubezpieczona spełnia przesłankę wymaganego co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Poza sporem pozostawało bowiem, że A. D. osiągnęła wymagany ustawą wiek w dniu (...)spełniła przesłankę „ogólnego” stażu pracy, wykazując 20 lat, 11 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych, jak również nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył staż w wymiarze 6 lat, 7 miesięcy i 25 dni, nie uwzględniając okresów od 3.02.1976r. do 1.07.1979r., od 1.10.1979r. do 31.01.1982r., a także od 15.05.1989r. do 14.11.1991r., gdyż wówczas ubezpieczona była zatrudniona na stanowiskach: robotnik do zawodu, pomoc przędzarza, przędzarz rezerwowy, dziewiarz rezerwowy, które nie zostały wskazane w Zarządzeniu Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7.07.1987r. jako stanowiska uprawniające do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe dało podstawy do ustalenia, że ubezpieczona A. D., będąc zatrudniona w Zakładach (...) w S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace polegające na obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu oraz produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych, w tym także w okresach zatrudnienia na stanowiskach robotnik do zawodu, pomoc przędzarza, przędzarz rezerwowy, dziewiarz rezerwowy, których organ rentowy nie uwzględnił. Dotyczy to okresów od 03.02.1976r. do 01.07.1979r., od 01.10.1979r. do 31.01.1982r. oraz od 15.05.1989r. do 14.11.1991r. Spójne i wiarygodne zeznania świadka i ubezpieczonej potwierdziły, iż również w w/w okresach A. D. przez cały czas pracowała przy maszynach przędzalniczych i dziewiarskich. Nie może przy tym ujść uwadze, że była to praca zgodna z posiadanym przez nią wykształceniem zawodowym – dziewiarz maszynowy. Niewątpliwie także z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonej wynika, że w okresie przyuczenia do zawodu swoje obowiązki pracownicze wykonywała w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Podkreślenia wymaga, że o zakwalifikowaniu pracy do pracy w warunkach szczególnych nie decyduje nazwa stanowiska, czy też angaż, lecz faktycznie wykonywane przez osobę ubezpieczoną czynności pracownicze. W ocenie Sądu także w/w sporne okresy podlegały zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach, gdyż wówczas A. D. pracując w Wydziale (...) i (...) wykonywała prace ujęte w wykazie A dziale VII poz. 1 i 4 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. obróbkę surowców włókienniczych i ich przędzenie oraz prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych. Co więcej również pracodawca uznał, że właśnie taki był zakres czynności ubezpieczonej w spornych okresach, co wynika ze świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 14.07.1995r. znajdującego się w aktach emerytalnych.

Sąd nie zaliczył do pracy w szczególnych warunkach okresów urlopu wychowawczego, jak również okresów, gdy ubezpieczona z uwagi na ciążę została skierowana do pracy na stanowisku pakowacza w Oddziale Pracy (...). Odnośnie okresów zasiłkowych, kiedy to ubezpieczona pobierała zasiłek macierzyński, to okresy te podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, bowiem przypadały one w całości przed 1991r. Zgodnie zaś z art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ale dopiero po dniu 14 listopada 1991 r.

Po doliczeniu spornych okresów zatrudnienia oraz okresów zasiłkowych przypadających przed 1991r. do okresu uznanego dotychczas przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. jako staż pracy w szczególnych warunkach (6 lat, 7 miesięcy i 25 dni) ubezpieczona na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazała co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pozostałe przesłanki do uzyskania prawa do emerytury zostały przez nią spełnione w chwili złożenia wniosku, czego organ rentowy nie kwestionował i Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił A. D. prawo do emerytury od dnia (...)tj. od miesiąca złożenia wniosku o emeryturę.

Od tego wyroku apelację wniósł organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał:

- naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisu art.194 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i ustalenie prawa do emerytury ubezpieczonej niespełniającej przesłanki do najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach;

- naruszenie art.233 § 1 kpc przez dokonanie ustaleń sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz przyjęcie, że ubezpieczona na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymowała się okresem pracy w szczególnych warunkach wynoszącym ponad 15 lat.

Wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania. W uzasadnieniu skarżący podnosił, że nie kwestionując ustaleń sądu w zakresie uznania pracy wykonywanej przez wnioskodawczynię w przyjętych przez sąd okręgowy okresach okres ten wynosi 14 lat, 10 miesięcy i 23 dni i jest krótszy od wymaganego 15 letniego. Z okresu tego zostały wyłączone zasiłki chorobowe przypadające po dniu 15 listopada 1991 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza zarzucanego w apelacji naruszenia przez Sąd I instancji prawa materialnego, aczkolwiek Sąd Okręgowy popełnił błąd przy zliczaniu okresów pracy w warunkach szczególnych i przy tym założeniu wnioskodawczyni wykazała okres 14 lat, 10 miesięcy i 23 dni,, a wiec mniej niż wymagany okres 15 lat. Jednakże Sąd Okręgowy bezpodstawnie wyłączył w tego okresu okresy zasiłkowe przypadające po dniu 1 listopada 1991 roku. Sąd Apelacyjny ponownie analizując okres pracy wnioskodawczyni zauważa, ze jej staż pracy w warunkach szczególnych obejmuje okresy: od 3 lutego 1976 roku do 21 marca 1983 roku (7 lat, miesiąc i 19 dni), od 28 września 1983 roku do 17 lutego 1984 roku (4 miesiące i 21 dni), od 2 stycznia do 30 kwietnia 1985 roku (3 miesiące i 29 dni), od 25 października 1985 roku do 4 kwietnia 1986 roku (5 miesięcy i 11 dni), od 9 kwietnia do 10 października 1988 roku (6 miesięcy i 2 dni) oraz od 15 maja 1989 roku do 31 lipca 1995 roku (6 lat, 2 miesiące i 17 dni) co po zsumowaniu wynosi 15 lat i 9 dni.

W przepisie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2017 roku, poz.1383), obejmującym stany faktyczne zastane w dniu jego wejścia w życie, ustawodawca w sposób szczególny uregulował sytuację prawną ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. i osobom, które w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 r.) wykazały okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz okresu składkowego i nieskładkowego określonych w art. 27 ustawy (co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn), zagwarantował prawo nabycia emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32. Celem wymienionego przepisu było utrzymanie uprawnień emerytalnych dla wszystkich, którzy w chwili wejścia w życie ustawy spełniają warunki przejścia na emeryturę, z wyjątkiem wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32 ustawy (sprawozdanie stenograficzne z 36 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniach 25 i 26 listopada 1998 r., s. 8-9). Problem dotyczący obliczania okresów zatrudnienia, w tym okresów pracy w warunkach szczególnych zarysował się w związku ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach, która weszła w życie z dniem 1 lipca 2004 r do art. 32, określającego warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przez dodanie przepisu ust. 1a,. W przepisie tym postanowiono, że przy ustalaniu takich okresów zatrudnienia nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik po dniu 14 listopada 1991 r. otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa, a zatem okresy niezdolności do pracy z powodu choroby i macierzyństwa ulegają wyłączeniu z okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze. Dokonując wykładni tych przepisów Sąd Najwyższy uznał art. 184 ustawy o emeryturach i rentach za samoistną podstawę prawa do emerytury w oderwaniu od chwili osiągnięcia wieku emerytalnego (por. uchwałę z dnia 8 lutego 2007 r., II UZP 14/06, OSNP 2007 nr 13-14, poz. 199, wyrok dnia 18 lipca 2007 r., I UK 62/07, OSNP 2008 nr 17-18, poz. 269), a odnosząc się do relacji między art. 184 i wprowadzonym później art. 32 ust. 1a ustawy emerytalnej, zwrócił uwagę na zastosowanie art. 184 do tych ubezpieczonych, którzy w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli pełny staż ubezpieczeniowy, w tym wymagany okres pracy w szczególnych warunkach, lecz nie osiągnęli wieku emerytalnego, oraz zastosowanie art. 32 do tych ubezpieczonych, którzy chociażby jeden z tych okresów osiągnęli po wejściu w życie ustawy, nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r. W wyroku z dnia 8 lutego 2007 r. jasno wskazał, że ubezpieczeni, do których ma zastosowanie art. 184 ustawy, mogą realizować prawo do emerytury na "starych" zasadach po osiągnięciu wieku emerytalnego, nawet jeżeli ten wiek osiągną po dniu 31 grudnia 2007 r. Przyjęte w art. 32 ust. 1a ustawy różnicowanie okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach nawiązuje do daty wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytury i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 107, poz. 450 ze zm.), w której poprzednia definicja okresu pracy w szczególnych warunkach pozostała niezmieniona. Okres tej pracy obejmował zarówno okresy składkowe, jak i okresy nieskładkowe, jeżeli mieściły się one w okresie wykonywania pracy zgodnie z umową o pracę. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 listopada 2003 r., III UZP 10/03 (OSNP 2004 nr 5, poz. 87), stwierdzając, że do okresu pracy w szczególnych warunkach wlicza się okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania stosunku pracy przypadające po dniu wejścia w życie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent.

W konsekwencji utrwalił się w judykaturze pogląd, że art. 32 ust. 1 ustawy nie ma zastosowania do oceny nabycia prawa do emerytury przed dniem 1 lipca 2004 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2005 r., II UK 219/04, OSNP 2005 nr 22, poz. 361 oraz II UK 215/04, OSNP 2005 nr 22, poz. 360 oraz z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05, niepublikowany). Sytuacja osób wymienionych w art. 184, opisywana w doktrynie jako ekspektatywa prawa podmiotowego, polega właśnie na spełnieniu się tylko części stanu faktycznego koniecznego do nabycia prawa, które poprzedza i zabezpiecza przyszłe prawo podmiotowe.

Sąd Apelacyjny po ponownym obliczeniu okresów zatrudnienia wnioskodawczyni w warunkach szczególnych bez odliczania okresów zasiłków chorobowych, stwierdza, że wyrok Sądu Okręgowego aczkolwiek wydany z naruszeniem prawa materialnego – przepisów wskazanych powyżej, odpowiada prawu, bowiem wnioskodawczyni wykazała 15 letni okres wykonywania pracy w warunki szczególnych uprawniający do ustalenie jej prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art.184 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 KPC orzekł, jak w sentencji.