Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Marta Ładzińska

Ławnicy: Aleksandra Dobrowolska, Maria Rutkowska

Protokolant: Agnieszka Zamojska

po rozpoznaniu w dniu 24.11.2016 r. w Jeleniej Górze

sprawy z powództwa R. S.

przeciwko Wojewódzkiemu Centrum (...) w J.

o odszkodowanie

I.  zasądza od strony pozwanej Wojewódzkiego Centrum (...) w J. na rzecz powódki R. S. kwotę 11.156,01 zł (jedenaście tysięcy sto pięćdziesiąt sześć złotych 01/100);

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  nadaje wyrokowi w punkcie I rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3.718,67 zł.

Aleksandra Dobrowolska SSR Marta Ładzińska Maria Rutkowska

Sygn. akt IV P 230/15

UZASADNIENIE

Powódka R. S. pozwem wniesionym przeciwko Wojewódzkiemu Centrum (...) w J. żądała uznania za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony wręczonego powódce dnia 30.11.2015 r., ewentualnie, w przypadku upływu okresu wypowiedzenia przed rozstrzygnięciem przedmiotowej sprawy, wniosła o przywrócenie powódki do pracy na dotychczasowych warunkach płacy i pracy.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że jest zatrudniona w Zakładzie (...) w B. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 32 lat.

W dniu 30.11.2015r. powódka otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę za wypowiedzeniem. W uzasadnieniu wskazano, że pracodawca utracił zaufanie do powódki oraz że nastąpiło narażenie ZOL w B. na straty finansowe ze względu na zawinione działanie powódki. Pracodawca jako przyczyny wypowiedzenia wskazał:

- fakt, że powódka jako opiekun prawny pacjenta ZOL w B. od grudnia 2013 r. nie przekazywała na rachunek bakowy placówki części dochodów pacjenta w zakresie przyznanego mu zasiłku opiekuńczego;

- powódka nie stosowała się do zarządzeń dyrekcji, w związku z czym pracodawca już w 2014 r. miał zamiar rozwiązać umowę z powódką, w szczególności powódka nieprawidłowo naliczała opłaty za pacjentów oraz podpisywała umowy w imieniu pracodawcy nie posiadając do tego uprawnień;

- powódka nie posiada umiejętności pracy w grupie, jest bezczynna i bierna w pracy.

W ocenie powódki zarzuty nie są prawdziwe.

Powódka przyznała, że od grudnia 2013 r. nie wykazywała zasiłku pielęgnacyjnego przyznanego M. M. (1) do podstawy naliczania opłaty stanowiącej ekwiwalent kosztów utrzymania i wyżywienia ww. w zakładzie opiekuńczo leczniczym. Wynikało to z decyzji ówczesnego kierownika placówki. Okoliczność ta nie doprowadziła do negatywnych konsekwencji finansowych po stronie pracodawcy, ponieważ ewentualne kwestie związane z wadliwym wykonywaniem przez nią funkcji opiekuna prawnego nie rzutowały na profesjonalizm podejmowanych przez nią czynności zawodowych i nie mogły stanowić podstawy do zakwestionowania jakości jej pracy. W związku ze zmianą stanowiska kierownictwa ZOL w sprawie zaliczania zasiłku pielęgnacyjnego do podstawy naliczania opłaty za pobyt w ZOL powódka uregulowała należność za cały sporny okres wraz z odsetkami.

Odnośnie kolejnego zarzutu zawartego w wypowiedzeniu umowy o pracę powódka wskazała, że od 1.06.2013 r. nie pracuje na stanowisku statystyka medycznego, a w konsekwencji nie wykonuje obowiązków wskazanych w wypowiedzeniu. Do momentu przekształcenia jednostek nadrzędnych nie informowano ZOL w B. o zarządzeniach dyrekcji Centrum Szpitalnego Kotliny J.. Powódka nie pełniła funkcji kierownika ośrodka, więc nie miała uprawnień do ustalania opłat, kwalifikowania do opieki komercyjnej i podpisywania umów, ale wszystkie te czynności wykonywała na polecenie ówczesnej dyrekcji. Od 1.06.2013 r. powódka pracuje jako pielęgniarka odcinkowa. W tym stanie rzeczy w ocenie powódki przyczyny wypowiedzenia nie stanowią rzeczywistej podstawy aktualnego wypowiedzenia stosunku pracy.

Powódka zaprzeczyła brakowi umiejętności pracy w grupie, swojej bezczynności i bierności w pracy. Podniosła, że od 30 lat nikt nie kwestionował jej pracy z pacjentem, przygotowania merytorycznego, współpracy z koleżankami i przełożonymi. Powódka działa w stowarzyszeniu Integracja, mającym na celu pomoc w aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych.

Pismem z dnia 15.09.2016 r. (k. 78) powódka zmodyfikowała żądanie pozwu, wskazując, że żąda zasądzenia na jej rzecz odszkodowania w wysokości stanowiącej równowartość wynagrodzenia powódki za okres wypowiedzenia, a pismem z dnia 22.09.2016 r. (k. 108) sprecyzowała to stanowisko, wskazując, że żąda odszkodowania w kwocie 11.894,79 zł tytułem odszkodowania.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów postępowania wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, że zaprzecza wszelkim twierdzeniom powódki, których wyraźnie nie przyznaje.

Pozwana zarzuciła, że powódka nie wykonywała obowiązków pracowniczych w sposób prawidłowy, a w wypowiedzeniu umowy o pracę wskazano realne i faktyczne przyczyny rozwiązania stosunku pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka R. S. jest zatrudniona w Wojewódzkim Centrum (...) od dnia 01.12.1993 r., ostatnio na stanowisku pielęgniarki. Swoje obowiązki wykonywała w Zakładzie (...) w B..

Od 2003 r. do 31.05.2013 r. R. S. pracowała jako statystyk medyczny.

Średnie wynagrodzenie powódki w okresie 1.09.2015 r. – 31.12.2015 r. tj. z ostatnich trzech miesięcy, liczone jak ekwiwalent za urlop wynosiło 3.718,67 zł brutto.

( dowód : bezsporne , a nad t o: zaświadczenie z dnia 28.12.2015 r., k – 24)

Do obowiązków powódki należało m.in. wykonywanie czynności pielęgniarskich i pielęgnacyjnych. Powódka miała nadto obowiązek podawania leków, robienia zastrzyków, mierzenia ciśnienia, zmieniania opatrunków, zaopatrywania przeciwodleżynowego, wprowadzania do systemu danych dotyczących wykonanych czynności oraz szereg innych.

( dowód: bezsporne, a nadto: zakres obowiązków zawarty w aktach osobowych powódki, część B poz. 41)

Pismem z dnia 14.01.2014 r. pracodawca rozwiązał umowę o pracę z powódką, jako przyczynę wskazując nieprzestrzeganie zarządzeń dyrektora (...), w tym zarządzenia nr (...), podejmowanie decyzji kwalifikujących pacjentów do pobytów komercyjnych, zawieranie umów z pacjentami na pobyty komercyjne, niezgodnych z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 30.12.1998 r. i nieważnych, gdyż zawieranych w imieniu Dyrektora ZGiChP w K., podczas gdy zespół już nie istniał, gdyż z dniem 1.09.2011 r. został przekształcony w (...). Jako powód wypowiedzenia umowy wskazano również podpisywanie umów przez powódkę, pomimo braku pełnomocnictwa do reprezentowania centrum.

( dowód : bezs porne , a nadto : wypowiedzenie z dnia 14.01.2014 r., k. 13)

Powódka pismem z dnia 20.01.2014 r. ustosunkowała się do zarzutów sformułowanych w wypowiedzeniu. Pismem z dnia 23.012.014 r. pracodawca „wycofał pismo z dnia 14.01.2014 r.” dotyczące wypowiedzenia umowy o pracę.

( dowód : pismo z dnia 20.01.2014 r., k- 14, pismo z dnia 23.01.2014 r., k – 15)

Pismem z dnia 23.11.2015 r. strona pozwana (...) rozwiązała umowę o pracę z powódką, jako przyczyny wskazując utratę zaufania do powódki oraz narażenie pracodawcy na straty finansowe. U. niniejsze przyczyny wypowiedzenia strona pozwana wskazała, że w listopadzie 2015r. w toku kontroli ustalono, że na koncie jednego z pacjentów ZOL w B. widnieją zaległości wynikające z tego, że od grudnia 2013 r. powódka – jako opiekun prawny tego pacjenta – nie przekazywała zasiłku pielęgnacyjnego pobieranego przez pacjenta na potrzeby opłacania jego pobytu w ZOL.

Pismem tym wskazano, że pracodawca już w 2014 r. zamierzał rozwiązać umowę o pracę z powódką, ze względu na to, że powódka nie przestrzegała zarządzeń dyrektora (...), co skutkowało działaniem powódki na podstawie przepisów, które już nie obowiązywały. Zawierała umowy z pacjentami nieposiadającymi uprawnień do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych. W 2011 r. powódka podpisała 7, a w 2012 r. – 2 umowy.

Pracodawca wskazał, że niezależnie od powyższego brak po stronie powódki umiejętności pracy w zespole, powódka wykazuje się bezczynnością i biernością w pracy, powodującą brak skuteczności w wykonywaniu powierzonych działań.

( dowód: wypowiedzenie z dnia 23.11.2015 r., k- 10)

W ZOL w B. funkcjonują dwa oddziały, na każdym z nich jest po 34 pacjentów. W okresie od lutego do grudnia 2015 r. otwarty był w trzeci oddział z 15 pacjentami. W tym czasie zatrudniono dodatkowych pracowników – 4 opiekunki i 1 pielęgniarkę. W grudniu 2015 r. zamknięto trzeci oddział i zaproponowano części pielęgniarek wykonywanie pracy w szpitalu w J., innym nie przedłużono umów okresowych.

( do w ód : bezsporne , a nadto: zeznania świadka J. J., k 31 v- 3 3 , zeznania świadka B. U., k – 79v -80 )

Pracownicy ZOL w B. pracują na dwóch zmianach: dziennej i nocnej. Na każdej zmianie dziennej obecna jest jedna pielęgniarka, dwie opiekunki medyczne lub dwie pielęgniarki i jedna opiekunka oraz jedna salowa, rehabilitanci. Na zmianie nocnej pracuje jedna pielęgniarka i jedna opiekunka medyczna lub dwie pielęgniarki bez opiekunki.

( dowód : bezsporne )

Opiekunki medyczne składały skargi na powódkę do kierownika ZOL, wskazując, że powódka źle je traktuje i niewłaściwie się do nich odzywa. Opiekunki medyczne wskazywały że powódka nie pomaga im przy myciu, podnoszeniu pacjentów, przy ich toalecie oraz że zwraca się do nich słowami „idź”, „zrób”, „głupia jesteś”. Kierownik ZOL przeprowadził w związku z tymi skargami dwie rozmowy z powódką.

Opiekunki medyczne prosiły pielęgniarkę koordynująca, aby nie umieszczać ich na jednej zmianie z powódką.

( dowód : zeznania świadka L. N., k- 81 – 83, zeznania świadka R. K., k – 82v , zeznania świadka H. G. , k – 84-84 v , zeznania świadka M. K. , k – 85-86v, zeznania świadka J. O. , k – 86v-87v )

Powódka udzielała pomocy opiekunkom medycznym przy kąpaniu, noszeniu pacjentów. Robiła to rzadziej niż inne pielęgniarki. Gdy opiekunki medyczne wykonywały czynności pielęgnacyjne, powódka zajmowała się innymi obowiązkami – pielęgniarskimi lub biurowymi.

( dowód : zeznania świadka B. U., k – 79v -80 , J. O. , k – 86v-87v , M. J., k – 177v-178v )

Powódka zwracała się czasami do współpracujących z nią opiekunek medycznych słowami: „idź,”, „zrób” etc. Wynikało to z dynamicznej sytuacji panującej na oddziale.

( dowód : zeznania świadka L. N., k- 81 – 83 , zeznania świadka I. P. , k – 178v-179v )

Pracownicy: A. Ł., A. D., M. S., I. P. byli zadowoleni ze współpracy z powódką w ramach dyżurów.

( dowód: zeznania świadka A. D., k – 45v, zeznania świadka A. Ł., k – 45v-46, zeznania świadka M. S. , k – 87v-88v, zeznania świadka I. P. , k – 178v-179v)

W okresie od 2000 r. do 2014 r. kierownikiem ZOL w B. była J. J.. Zajmowała się ona naliczaniem opłat za pacjentów w ZOL. W związku z przekonaniem, że pacjentom przebywającym w placówkach zapewniających całodobową opiekę nie przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, J. J. jako kierownik ZOL zasugerowała powódce, by zasiłku pielęgnacyjnego pobieranego przez M. M. (1) nie zgłaszała do podstawy ustalania opłaty za pobyt.

J. J. ustnie upoważniła powódkę do zawierania umów na pobyty komercyjne. Powódka zawarła tych umów (...) w 2011 r. i 2 w 2012 r.

( dowód : zeznania świadka J. J., k 31 v- 33 )

W okresie od grudnia 2013 r. do października 2015 r. powódka jako opiekun prawny M. M. (2) nie wykazywała do podstawy naliczania opłaty za pobyt w ZOL pobieranego przez niego zasiłku opiekuńczego z MOPS w kwocie 153 zł miesięcznie. W związku z tym nie pobierano od tej kwoty opłaty w wysokości 70 %, tj. 107,1 zł miesięcznie, tj. za cały okres 2.463,30 zł (70% x 153 zł x 23 miesiące). Zasiłek był przekazywany na konto podopiecznego - M. M. (2).

Powódka po ustaleniu, że zasiłek podlega wliczeniu do podstawy naliczania opłaty, dokonała należnej wpłaty na rzecz ZOL wraz ustawowymi odsetkami.

( dowód : bezsporne, a nadto zeznania świadka L. N., k – 81 v , przesłuchanie powódki, k – 180-181v )

Powódka prawidłowo wykonywała swoje obowiązki pracownicze. Po jej zmianach nie było uwag do stanu pacjentów lub oddziału. Utrzymywała prawidłowe relacje z pacjentami i ich rodzinami.

( dowód : zeznania świadka E. S. , k – 32v-33, zeznani a świadka A. D. k - 45 v, zeznania świadka A. Ł., k – 45v-46 , zeznania świadka B. U., k – 79v -80, zeznania świadka M. S. , k – 87v-88 v , zeznania świadka I. P. , k – 178v-180 , zeznania świadka D. K., nagranie k - 140 )

Powódka była pozytywnie oceniana przez pracodawcę w ramach ocen okresowych.

( dowód: oceny okresowe zawarte w aktach osobowych powódki, część B poz. 15,52,54,55)

Powódka działa w Stowarzyszeniu Osób Niepełnosprawnych. Dzięki jej działaniom ZOL w B. otrzymał szereg darów, w tym sprzęt medyczny, łózka, leki, pościel, pampersy etc.

( d owód : zeznania świadka D., k – 33-33v , zeznani świadka A. D. k - 45 v, zeznania świadka A. Ł., k – 45v-46 , zeznania świadka I. P. , k – 178v-180 )

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na dowodach z dokumentów, na zeznaniach świadków oraz na przesłuchaniu powódki. Dowody z dokumentów nie były przez żadną ze stron kwestionowane i nie budziły wątpliwości Sądu.

Odnośnie zeznań świadków Sąd dał wiarę wszystkim świadkom. Zauważyć należy, że choć pozornie zeznanie te były sprzeczne, w rzeczywistości charakteryzowała je spójność. Możliwe i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego jest, że różny był stosunek powódki do poszczególnych współpracowników. Mogło to wynikać choćby z wzajemnej sympatii / antypatii. Ponadto choć Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, którzy wskazywali, że powódka nie udzielała pomocy opiekunkom medycznym w takim zakresie jak inne pielęgniarki, Sąd ocenił ten fakt odmiennie niż strona pozwana.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady.

Sąd podzielił stanowisko powódki, że do rozwiązania z nią umowy o pracę na czas nieokreślony, z zachowaniem okresu wypowiedzenia, doszło bez uzasadnionych przyczyn.

Powódka ostatecznie żądała w związku z powyższym zasądzenia od strony pozwanej odszkodowania.

Podstawą żądania powódki był przepis art. 45 § 1 k.p., zgodnie z którym w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

W przedmiotowej sprawie pracodawca nie naruszył przepisów formalnych dotyczących trybu wypowiedzenia umowy o pracę, wskazanych w przepisach art. 30 § 2, 3, 4 i 5 k.p. Złożył bowiem oświadczenie o wypowiedzeniu w formie pisemnej, zachował wymagany okres wypowiedzenia, podał przyczyny uzasadniające wypowiedzenie i pouczył powódkę o prawie odwołania do sądu pracy. Pismo z dnia 23.11.2015 r. stanowiące wypowiedzenie umowy o pracę nie naruszało więc przepisów o wypowiadaniu umów o pracę.

Powódka powoływała się na fakt, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione, a wskazane w nim przyczyny rozwiązania umowy są nieprawdziwe.

Zgodnie z treścią przepisu art. 30 § 4 kodeksu pracy, w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Celem wprowadzenia takiego obowiązku pracodawcy przewidzianego w art. 30 § 4 k.p. jest to, by pracownik wiedział, czy i jakie zarzuty stawia mu pracodawca lub czym kierował się przy podejmowaniu określonej decyzji personalnej, a sąd pracy - aby badał i oceniał te fakty i okoliczności, które zadecydowały o wypowiedzeniu umowy.

W judykaturze oraz piśmiennictwie jednolicie przyjmuje się, że pracodawca w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę na czas nieokreślony ma obowiązek wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. Niewykonanie tego obowiązku jest bowiem naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów o pracę w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Prawo pracy kształtuje powszechną ochronę przed wypowiedzeniem umowy o pracę na czas nieokreślony. Pracownicy chronieni są przed dowolnym wypowiadaniem umów o pracę, albowiem oświadczenie woli pracodawcy w tym zakresie może być dokonane tylko z uzasadnionych powodów (tak: prof. Ludwik Florek w Kodeks Pracy. Komentarz pod red. prof. Tadeusza Zielińskiego, Dom Wydawniczy ABC , Warszawa 2003, s.346-348).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że przy ocenie zasadności wypowiedzenia umowy o pracę sąd winien uwzględniać słuszne interesy zakładu pracy oraz przymioty pracownika związane ze stosunkiem pracy, a okoliczności przemawiające za ochroną pracownika przed wypowiedzeniem uwzględnia się w stosunku do pracowników sumiennie i starannie wykonujących obowiązki pracownicze i przestrzegających dyscypliny pracy (tak: uchwała Sądu Najwyższego z 27 czerwca 1985 r. III PZP 10/85 , publ. OSNCP z 1985 r. , z.11 , poz. 164 ).

W związku z brzemieniem przepisu art. 30 § 4 k.p. w kontekście twierdzeń powódki, Sąd badał, czy okoliczności wskazane jako przyczyny wypowiedzenia w piśmie z dnia 23.11.2015 r. były uzasadnione i rzeczywiste.

W przedmiotowej sprawie nie był sporny okres zatrudnienia powódki u strony pozwanej, rodzaj umowy łączącej strony, wysokość wynagrodzenia. Sporne było jedynie, czy okoliczności wskazane jako przyczyny wypowiedzenia w piśmie z dnia 23.11.2015 r. były uzasadnione i rzeczywiste.

Postępowanie przed sądem pracy toczy się w granicach zakreślonych przyczyną podaną w wypowiedzeniu. Sąd powinien dokonać oceny zasadności przyczyny wypowiedzenia w granicach przyczyn podanych pracownikowi przez pracodawcę (wyrok SN z 10.11.1998 r., I PKN 434/98, OSNAPiUS Nr 21/1999, poz. 688.).

Zgodnie z orzecznictwem Sadu Najwyższego ciężar udowodnienia zasadności przyczyny stanowiącej podstawę wypowiedzenia obciąża pracodawcę, pracownika natomiast obciąża dowód istnienia okoliczności przytoczonych przez niego w celu wykazania, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione.

W przedmiotowej sprawie, jak wynika z oświadczenia pracodawcy, przyczyną wypowiedzenia powódce umowy o pracę były utrata zaufania do powódki oraz narażenie pracodawcy na straty finansowe. Uszczegóławiając niniejsze przyczyny wypowiedzenia strona pozwana wskazała, że w listopadzie 2015r. w toku kontroli ustalono, że na koncie jednego z pacjentów ZOL w B. widnieją zaległości wynikające z tego, że od grudnia 2013 r. powódka – jako opiekun prawny tego pacjenta – nie przekazywała zasiłku pielęgnacyjnego pobieranego przez pacjenta na potrzeby opłacania jego pobytu w ZOL.

Pismem tym wskazano, że pracodawca już w 2014 r. zamierzał rozwiązać umowę o pracę z powódką, ze względu na to, że powódka nie przestrzegała zarządzeń dyrektora (...), co skutkowało działaniem powódki na podstawie przepisów, które już nie obowiązywały. Powódka wg strony pozwanej zawierała umowy z pacjentami nieposiadającymi uprawnień do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych. W 2011 r. powódka podpisała 7, a w 2012 r. – 2 umowy.

Pracodawca wskazał, że niezależnie od powyższego brak po stronie powódki umiejętności pracy w zespole, a powódka wykazuje się bezczynnością i biernością w pracy, powodującą brak skuteczności w wykonywaniu powierzonych działań.

Sąd badał w pierwszej kolejności przyczynę opisaną jako utrata zaufania i narażenie pracodawcy na straty finansowe na skutek nieprzekazywania przez powódkę zasiłku pielęgnacyjnego pobieranego przez pacjenta, którego była opiekunem prawnym, na potrzeby opłacania jego pobytu w ZOL.

W ocenie Sądu przyczyna ta nie jest uzasadnioną przyczyną rozwiązania z powódką umowy o prace. Po pierwsze podkreślić należy, że powódka wykonuje obowiązki opiekuna prawnego M. M. (3) niezależnie od zatrudnienia u strony pozwanej. W przypadku uznania, że swoje obowiązki opiekuna wykonuje nieprawidłowo, uzasadnione jest zawiadomienie o tym właściwego Sądu Rodzinnego oraz wnioskowanie o zmianę opiekuna prawnego. Niewłaściwe wykonywanie funkcji opiekuna nie miało w ocenie sądu wpływu na jakość wykonywanych przez powódkę obowiązków pracowniczych. Już ta okoliczność w ocenie sądu nie pozwala na przyjęcie, że możliwe było dokonanie wypowiedzenia powódce na ww. podstawie. Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 czerwca 1985 r., III PZP 10/85, OSNCP 1985, nr 11, poz. 164 „ocena zasadności wypowiedzenia umowy o pracę w ramach art. 45 k.p. powinna być dokonana z uwzględnieniem słusznych interesów zakładu pracy oraz przymiotów pracownika związanych ze stosunkiem pracy. Inne okoliczności dotyczące pracownika, niezwiązane ze stosunkiem pracy, mogą w wyjątkowych wypadkach stanowić podstawę uznania na zasadzie art. 8 k.p., że wypowiedzenie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego".

Ponadto strata finansowa, na którą powoływał się pracodawca, wynosiła 2.463,30 zł za cały okres, tj. 107,10 zł miesięcznie i została przez powódkę wyrównana wraz z odsetkami natychmiast po ustaleniu, że pobierany przez M. M. (1) zasiłek pielęgnacyjny winien być wliczany w podstawę wymiaru opłaty za pobyt w ZOL.

Dodatkowo zwrócić uwagę należy na fakt, że przyjęty przez powódkę sposób podawania dochodów pupila (tj. nieuwzględniający pobieranego zasiłku pielęgnacyjnego) wynikał z sugestii ówczesnej dyrektor ZOL. Sąd dał wiarę w tym zakresie zeznaniom świadka J. J., która sporządziła pisemne oświadczenie oraz zeznawała na te okoliczności na rozprawie. Świadek zeznała, że w związku z ustaleniem, że osobom, które przebywają w placówkach zapewniających całodobową opiekę nie przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, zasugerowała powódce, by zasiłku pielęgnacyjnego pobieranego przez M. M. (1) nie zgłaszała do podstawy ustalania opłaty za pobyt. Powodem takiego stanowiska była obawa ówczesnej dyrektor ZOL, że konieczny będzie zwrot nienależnie pobranych zasiłków pielęgnacyjnych, co miało miejsce w przeszłości.

Niezgłoszenie zasiłku pielęgnacyjnego do podstawy ustalania opłaty za pobyt wynika w ocenie Sądu dodatkowo z faktu, że zarówno kierownik ZOL jak i powódka nie rozróżniały pojęć „zasiłek pielęgnacyjny” i „dodatek pielęgnacyjny”.

Zasiłek pielęgnacyjny jest wypłacany przez MOPS na podstawie Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych i przysługuje:

–

niepełnosprawnemu dziecku (do 16 roku życia),

–

osobie niepełnosprawnej, która ukończyła 16 lat i ma orzeczoną niepełnosprawność w stopniu znacznym,

–

osobie niepełnosprawnej, która ukończyła 16 lat i ma orzeczoną niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym, pod warunkiem że niepełnosprawność (bez względu na jej stopień) powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia,

–

osobie, która ukończyła 75 lat życia (bez żadnych innych warunków).

Dodatek pielęgnacyjny jest natomiast wypłacany przez ZUS na podstawie przepisów Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, pod warunkiem że osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia. Dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, która przebywa w zakładzie opiekuńczo leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym. Od zasady tej jest wyjątek - gdy uprawniony do świadczeń i dodatku przebywa poza tymi placówkami przez okres dłuższy niż dwa tygodnie w miesiącu - dodatek przysługuje.

Wprowadzenie przez ustawodawcę wyraźnego rozróżnienia pomiędzy dodatkiem a zasiłkiem pielęgnacyjnym nie może budzić żadnych wątpliwości, z rozróżnieniem tym związane są dwie odrębne podstawy prawne dla ewentualnego nabycia uprawnień do tych świadczeń (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 10 czerwca 1999 r., III AUa 238/99, OSA 2000/1/3) .

Jak wynika jednak z zeznań świadka J. J. i przesłuchania powódki R. S., nie rozróżniały one tych pojęć, co nie może stanowić uzasadnionej podstawy utraty zaufania przez pracodawcę do powódki. Nie można też przyjąć, że naraziło to pracodawcę na straty finansowe.

Podkreślić dodatkowo należy, że dla uznania zasadności wypowiedzenia decydujące znaczenie ma rodzaj i ciężar gatunkowy przyczyny wypowiedzenia. Waga tej przyczyny może przesądzać o bezskuteczności powoływania się pracownika na okoliczności dotyczące jego interesu (tak: Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 czerwca 1985 r., III PZP 10/85, OSNCP 1985, nr 11, poz. 164).

Abstrahując od faktu, że wykonywanie obowiązków opiekuna nie należało do obowiązków pracowniczych powódki, Sąd uznał, że waga zarzucanego jej przewinienia nie pozwala na uznanie go za zasadną przyczynę wypowiedzenia.

Kolejną przyczyną wypowiedzenia powódce umowy o pracę była utrata zaufania do powódki oraz narażenie pracodawcy na straty finansowe, wynikające z tego, że powódka nie przestrzegała zarządzeń dyrektora (...), w tym zarządzenia nr (...) z dnia 01.09.2011 r. w sprawie odwołania zarządzeń wewnętrznych obowiązujących w tzw. Szpitalu (...), co skutkowało działaniem powódki na podstawie przepisów, które już nie obowiązywały i zawieraniem umów z pacjentami nieposiadającymi uprawnień do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych – w 2011 r. 7 umów, a w 2012 r. – 2 umowy.

W ocenie Sądu pracodawca po pierwsze nie wykazał, aby zapoznał powódkę z jakimkolwiek zarządzeniem obowiązującym w (...), a w szczególności z zarządzeniem nr (...), na które powoływał się w wypowiedzeniu. Strona pozwana nie przedłożyła na tę okoliczność żadnych dowodów, a zobowiązana przez Sąd do złożenia dokumentu potwierdzającego zapoznanie się przez powódkę z zarządzeniem nr (...) z dnia 1.09.2011 r. – nie wykonała obowiązku (postanowienie z dnia 15.09.2016 r., k – 90 v). Skutkuje to koniecznością zastosowania przepisu art. 233 § 1 i 2 k.p.c., zgodnie z którym Sąd ocenia według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu. W ocenie Sądu nieprzedstawienie przez stronę pozwaną dokumentu potwierdzającego zapoznanie się przez powódkę z zarządzeniem nr (...) z dnia 1.09.2011 r. wskazuje na fakt, że dokument taki nie istnieje, a powódka nie została z tym zarządzeniem zapoznana.

Po drugie strona pozwana nie wykazała, że powódka działała na podstawie przepisów, które już nie obowiązywały. Ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał natomiast na pracodawcy. Po trzecie – pracodawca oparł wypowiedzenie na przyczynach, które miały miejsce odpowiednio 4 i 3 lata przez dokonaniem wypowiedzenia, co nie pozwala uznać ich za uzasadnione przyczyny wypowiedzenia.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2001 r. w sprawie sygn. akt I PKN 216/00, publ. OSNAPiUS 2002, nr 20, poz. 483, Sąd Najwyższy stwierdził, że uchybienia w wykonywaniu obowiązków pracowniczych w odległej przeszłości w stosunku do chwili złożenia oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę nie stanowią uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia (art. 45 § 1 k.p.). W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy przyjął, że odległą przeszłością jest okres półtoraroczny od stwierdzenia przez pracodawcę uchybień w wykonywaniu obowiązków przez pracownika. W przedmiotowej sprawie wypowiedzenie miało miejsce 23.11.2015r., a uchybienia – w 2011 r. i 2012 r.

Wypowiedzenie umowy po okresie kilku lat od powzięcia przez pracodawcę wiadomości o przyczynie uzasadniającej wypowiedzenie - jeżeli nie ma ona charakteru ciągłego - należy uznać w ocenie Sądu za nieuzasadnione.

Kolejną przyczyną wypowiedzenia wskazaną przez pracodawcę było uznanie, że brak po stronie powódki umiejętności pracy w zespole, że powódka wykazuje się bezczynnością i biernością w pracy, powodującą brak skuteczności w wykonywaniu powierzonych działań.

Zarzut ten nie znalazł odzwierciedlenia w materiale dowodowym.

Sąd ustalił, że powódka swoje obowiązki wykonywała prawidłowo, że była pozytywnie oceniana przez pracodawcę w ramach ocen okresowych oraz że nigdy nie było skarg na stan pacjentów czy oddziału po zmianie powódki. W zakresie tym jednolicie zeznawali wszyscy świadkowie i Sąd nie miał podstaw do odmiennych ustaleń. Ponadto na nieprawdziwość zarzutu bezczynności i bierności w pracy wskazuje współpraca powódki z holenderska gminą, która przekazywała na rzecz ZOL w B. pomoc materialną w postaci sprzętu medycznego, pampersów, łóżek etc. Zarzut bezczynności i bierności w pracy nie został udowodniony.

Brak umiejętności pracy w zespole nie jest w ocenie Sądu wystarczająco konkretną przyczyną wypowiedzenia. W judykaturze jednolicie przyjmuje się, że przyczyna wypowiedzenia powinna być nie tylko prawdziwa, ale i konkretna. W toku postępowania dowodowego strona pozwana zmierzała do wykazania, że powódka niewłaściwie odnosiła się do współpracowników, że nie pomagała opiekunkom medycznym w szeregu czynności pielęgnacyjnych, co miało wypełniać treścią stwierdzenie „brak umiejętności pracy w zespole”.

W ocenie Sądu – taki sposób prowadzenia postępowania dowodowego nie sanował braków wypowiedzenia z dnia 23.11.2015 r. w zakresie przyczyny opisanej jako „brak umiejętności pracy w zespole”. Pracodawca winien te konkretne przyczyny wskazać w wypowiedzeniu, jednak posłużył się niekonkretną formułą „brak umiejętności pracy w zespole”. Przyczyna została wskazana w sposób niedokładny i niekonkretny.

Oceniając jednak zeznania świadków w tym zakresie Sąd uznał, że nawet w przypadku przyjęcia, że przyczyna wypowiedzenia jest wystarczająco konkretna, nie można przyjąć, że jest ona rzeczywista.

Pracownicy: A. Ł., A. D., M. S., I. P. byli zadowoleni ze współpracy z powódką w ramach dyżurów. Jak już wyżej wskazano, jest zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, że różny był stosunek powódki do poszczególnych współpracowników, co mogło wynikać z wzajemnej sympatii czy antypatii pomiędzy powódką a innymi pracownikami.

Świadek J. O. – tj. opiekunka medyczna zeznawała, że powódka nie pomagała jej przy przewijaniu, kąpaniu, przenoszeniu, sadzaniu pacjentów. Jednak ostatecznie świadek stwierdziła, że niektóre czynności, takie jak toalety poranne i wieczorne, czyli mycie i przebieranie pacjentów, były wykonywane wspólnie z powódką. Jedynie świadek B. U. kategorycznie zeznawała, że nie otrzymywała od powódki żadnej pomocy. Pozostałe osoby zeznające w sprawie nie były bezpośrednimi świadkami takich zachowań powódki, a jedynie relacjonowały, że opiekunki medyczne skarżyły się na współpracę z powódką.

Ponadto żaden ze świadków nie stwierdził kategorycznie że powódka w tym czasie „nic nie robiła”. Świadkowie zeznawali, że powódka „była wówczas w dyżurce” (k. 87), „mierzyła ciśnienie, rozdawała leki” (k. 80v). Biorąc pod uwagę specyfikę obowiązków pracowniczych powódki, polegających nie tylko na czynnościach pielęgnacyjnych, ale też – pielęgniarskich oraz na wprowadzaniu następnie wszelkich działań podjętych wobec pacjenta do systemu, stwierdzić należy, że zasadne jest przyjęcie, że powódka wykonywała w czasie dyżurów swoje obowiązki.

Zachowanie powódki, oceniane przez opiekunki jako niewłaściwe odnoszenie się do nich, polegające w istocie na wydawaniu poleceń w trybie rozkazującym, mogło wynikać z charakteru pracy powódki i dynamiki zdarzeń na oddziale w ZOL. Trudno wymagać od powódki, by w czasie wykonywania czynności pielęgniarskich lub innych wobec pacjenta, zwracała się każdorazowo do współpracowników słowami: „proszę zrobić”, „proszę umyć”, etc., w sytuacji gdy inny pacjent wymaga pilnej interwencji pracownika, bez względu na to czy jest to interwencja obiektywnie czy subiektywnie konieczna.

Niechęć opiekunek medycznych do pracy z powódką na jednym dyżurze wynikała w ocenie Sądu z faktu, że powódka była pracownikiem dużo wymagającym od pozostałych, stawiającym zarówno sobie jak i innym bardzo wysokie wymagania. Fakt subiektywnej niechęci niektórych współpracowników do powódki nie może być uznany za uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia z nią umowy o pracę.

W ocenie Sądu prawdopodobną rzeczywistą przyczyną wypowiedzenia powódce umowy o pracę była likwidacja trzeciego oddziału ZOL w B. i konieczność zmniejszenia zatrudnienia.

Z tych przyczyn Sąd uwzględnił roszczenie powódki o odszkodowanie i zasądził na jej rzecz w punkcie I wyroku, w oparciu o przepis art. 45 § 1 k.p. w zw. z art. 47 (1) k.p., odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia brutto, tj. w kwocie 11.156,01 zł.

W stosunku do powódki obowiązywał bowiem trzymiesięczny okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony. Z zaświadczenia o średnim miesięcznym wynagrodzeniu R. S. z ostatnich trzech miesięcy, liczonym na zasadach ekwiwalentu za urlop wynika, że wynagrodzenie to wynosiło 3.718,67 zł brutto. Powódka domagała się odszkodowania w wysokości 11.894,79 zł. Z tych względów w pozostałym zakresie powództwo oddalono, jak w punkcie II wyroku.

Rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie III wyroku nadano wyrokowi w punkcie I do kwoty 3.718,67 zł na podstawie przepisu art. 477 ² § 1 k.p.c., tj. w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.

W dacie wydawania wyroku nie było prawomocne postanowienie z dnia 7.12.2016 r. w zakresie zwrotu kosztów dojazdu świadka, co skutkowało niemożnością orzeczenia o całości kosztów postępowania. W tym zakresie zostanie wydane osobne postanowienie.

W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji.