Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. M. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił wymaganego 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku ZUS przyjął za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999 roku okres: 25 lat ogólnego stażu pracy. Nie uwzględniono do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w Odlewni (...) Oddział w K.:

- od dnia 2 kwietnia 1979 roku do dnia 31 marca 1992 roku, ponieważ karty wynagrodzeń i oświadczenie wnioskodawcy nie są wystarczającym dowodem do uznania w/w okresu jako pracy w szczególnych warunkach. Zajmowane stanowiska: elektromonter instalacji maszyn i urządzeń technicznych i elektromonter wymienione w kartach wynagrodzeń nie mieszczą się w zarządzeniu Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego nr 3 z dnia 30 marca 1985 roku. Ponadto brak informacji, jaki był zakres obowiązków i na jakich wydziałach wnioskodawca pracował. Wykazany w kartach wynagrodzeń dodatek za pracę w warunkach szczególnych jest w różnych wysokościach, co świadczy o tym, że wnioskodawca nie pracował stale w warunkach uznawanych za szkodliwe dla zdrowia. Nadto organ rentowy nadmienił, że pracodawca - Odlewnia (...), u którego ubezpieczony był zatrudniony w okresie od 2 kwietnia 1979 roku do 31 marca 1992 roku w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 2 kwietnia 2003 roku nie wymienił zatrudnienia ww okresie jako pracy w szczególnych warunkach;

- od dnia 1 kwietnia 1992 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, ponieważ przedłożone świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 2 kwietnia 2003 roku nie spełnia wymogów formalnych, tj. nie został powołany w nim pełny charakter wykonywanej pracy zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku.

(decyzja –k. 45 plik IV akt ZUS)

Odwołanie od w/w decyzji w dniu 10 listopada 2016 roku, przez swojego pełnomocnika, złożył M. M. wnosząc o zmianę decyzji i przyznanie emerytury oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. W uzasadnieniu skarżący wskazał, że zakwestionowane przez ZUS okresy zatrudnienia były faktycznie świadczeniem pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Znalazło to odzwierciedlenie zarówno w świadectwie pracy, z które-go wprost wynika, iż wykonywana przez ubezpieczonego praca była pracą w warunkach szczególnych jak i fakt wypłacania pracownikowi dodatku za pracę w warunkach szkodliwych. Wnioskodawca w rzeczywistości wykonywał prace wskazanie w rozporządzeniu. Stanowisko pracy, na którym był zatrudniony wiązało się z konserwacją i remontem urządzeń elektrycznych na wydziale pro-dukcyjnym. Wykonywane prace odbywały się w czasie działania urządzeń odlewniczych i w istocie były tożsame (zawierały w sobie) elementy poszczególnych stanowisk, co do których przyjmuje się, iż stanowią pracę w warunkach szczególnych. Łączny okres wykonywanej pracy jest zatem wystarczający dla nabycia prawa do emerytury.

(odwołanie - k. 2- 4)

W odpowiedzi organ rentowy wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k. 30 - 30v)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. M. urodził się w dniu (...).

(bezsporne)

W dniu 7 września 2016 roku wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę.

(wniosek o emeryturę – k. 1 - 4 plik IV akt ZUS)

W okresie od dnia od dnia 2 września 1974 roku do 28 lutego 1979 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Produkcji i (...) w Ł. Oddział Montażowy (...) we W..

(zestawienie lat pracy k. 122)

Następnie w okresie od dnia 2 kwietnia 1979 roku do dnia 30 listopada 2002 roku M. M. był zatrudniony w Zakładach (...) w K. później zmienionych na Odlewnię (...) S.A. w K. zaś ostatnio na Odlewnię (...) sp. z o.o. w K.. Przy czym w okresie od dnia 2 kwietnia 1979 roku do 31 sierpnia 1999 roku wnioskodawca pracował na stanowisku elektromontera instalacji maszyn i urządzeń technicznych, zaś od 1 września 1999 roku do 30 listopada 2002 roku na stanowisku elektromontera utrzymania ruchu.

(zawartość kartotek wynagrodzeń za okres 1992 - 2002 k. 68 -79, zawartość kartotek wynagrodzeń za okres 1985 -1991 k. 80 - 88, karty przebiegu zatrudnienia 89 -91, świadectwo pracy z dnia 30 listopada 2002 roku k. 92, karta obiegowa k. 95, umowa o pracę z dnia 2 kwietnia 1979 roku k. 96, angaż z dnia 1 lutego 1983 roku k. 102, wniosek o ustalenie kategorii osobistego zaszeregowania z dnia 1 kwietnia 1984 roku k. 105, angaże z dnia: 1 lutego 1986 roku, 1 września 1986 roku, 1 lutego 1987 roku, 1 września 1987 roku, 1 marca 1988 roku, 1 września 1988 roku, 1 października 1989 roku, 1 września 1989 roku, 1 marca 1989 roku, 1 lipca 1991 roku, 7 kwietnia 1992 roku, 1 czerwca 1994 roku, 1 grudnia 1992 roku, 1 lipca 1995 roku, 1 maja 1994 roku, 1 kwietnia 1996 roku, 1 października 1996 roku, 1 stycznia 1997 roku, 1 lutego 1997 roku k. 107, 1 października 1997 roku, 1 stycznia 1998 roku, 1 marca 1998 roku, 1 stycznia 1999 roku - k. 106 - k.117; karta służby z dnia 19 sierpnia 1999 roku k. 118, karta uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności brygadzisty k. 119 -120, angaż z dnia 31 sierpnia 1999 roku k. 121, zestawienie lat pracy k. 122, angaże z dnia: 31 sierpnia 1999 roku, 1 lipca 1999 roku, 1 kwietnia 2000 roku, 1 listopada 2000 roku, k. 123 - 124, świadectwo pracy w szczególnych warunkach k. 9 plik IV akt ZUS, zeznania świadka Z. K. k. 58v)

Odlewnia (...) sp. z o.o. w K. składała się z hal. Na pierwszej odbywała się produkcja odlewów, na drugiej była obróbka odlewów, w następnej hali mieściły się warsztaty mechaniczne, ponadto w osobnym budynku mieściła się ciepłownia oraz przepompownia wody. Dodatkowo był jeszcze biurowiec i baza transportu.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:03:31 - 00:11:12 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 18 kwietnia 2017 roku k. 58 - 58 v, zeznania świadka Z. K. k. 58v)

Wnioskodawca w okresie od dnia 2 kwietnia 1979 roku do 31 grudnia 1998 roku pracując w Odlewni (...) sp. z o.o. w K. zajmował się pracami konserwacyjno-remontowymi urządzeń, maszyn oraz oświetlenia. Prace wykonywał na oddziałach produkcyjnych w czasie produkcji, jak również w części socjalnej i biurowej. Część zadań wykonywał w warsztacie tj. przygotowanie materiałów. Ponadto był jeszcze warsztat napraw, ale wnioskodawca w nim nigdy nie pracował. M. M. pracował na malarni, szlifierni, oczyszczalni odlewów, przy piecach, na załadunku pieców, na liniach produkcyjnych formierskich, na przerobie masy, na pompowni oleju czy pompowni gazu.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:03:31 - 00:11:12 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 18 kwietnia 2017 roku k. 58 - 58 v, zeznania świadka Z. K. k. 58v, zeznania świadka J. F. k. 59)

Do obowiązków M. M. należało utrzymywanie wszystkich urządzeń pracujących na działach produkcji czyli na produkcji odlewów i obróbce odlewów, do których była doprowadzana energia elektryczna. Wnioskodawca zakładał nowe instalacje, przy budowie nowej linii produkcyjnej, zajmował się montażem instalacji elektrycznej do silników elektrycznych, zalewarek. Dokonywał wymiany silników, demontażu i montażu łożysk, natomiast ich ewentulane naprawy dokonywane były w warsztacie, w którym wnioskodawca nigdy nie pracował. Duża część czasu zajmowała też naprawa i konserwacja oświetlenia, głównie w kanałach, gdzie pracowały taśmociągi poniżej poziomu zero. Tam były najgorsze warunki, ponieważ było duże zapylenie zaś taśmociągi cały czas pracowały. Część prac dotyczących naprawy i konserwacji oświetlenia wykonywana była na wysokości, bo oświetlenie było na wysokości 5 metrów nad ziemią. Ponadto wnioskodawca wykonywał pomiary elektryczne, wymieniał bezpieczniki w budynku biurowym czy socjalnym i mogło to zajmować mu około 1 godziny w tygodniu. Nadto sporządzany był harmonogram przeglądu urządzeń, realizowany w przypadku braku bieżących zleceń.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:03:31 - 00:11:12 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 18 kwietnia 2017 roku k. 58 - 58 v, zeznania świadka Z. K. k. 58v, zeznania świadka J. F. k. 59)

Zakład, w którym był zatrudniony wnioskodawca pracował w systemie trzyzmianowym. Produkcja szła na pierwszej i drugiej zmianie, a trzecia była zmianą remontową. Czasami było inaczej - pierwsza zmiana była remontowa a druga i trzecia były zmianami produkcyjnymi z uwagi na duże zużycie prądu. Naprawy czy remonty, których nie udało wykonać się na zmianie musiały czekać do okresu remontowego czyli soboty i niedzieli albo zmiany remontowej. Zmiana remontowa była ruchoma. Na zmianie remontowej część zakładu pracowała. Na zmianie remontowej wnioskodawca pracował zarówno na hali produkcyjnej odlewów jak i obróbce odlewów, w zależności od tego, gdzie była potrzeba. Na zmianie remontowej hala obróbki odlewów była cały czas czynna natomiast na hali produkcji odlewów były czynne piece, które przetrzymywały metal. Nie pracowały żeliwiaki, gdzie wytapiało się metal. Proces technologiczny nie pozwalał na wygaszanie pieców nawet na zmianie remontowej, ponieważ wymurówka by popękała. Praca była wykonywana również gdy produkcji nie można było zatrzymać.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:03:31 - 00:11:12 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 18 kwietnia 2017 roku k. 58 - 58 v, zeznania świadka Z. K. k. 58v, zeznania świadka J. F. k. 59)

Były trzy brygady po 5 - 6 a nawet 8 osób, i co trzeci tydzień każda brygada pracowała na zmianie remontowej. Do 1979 roku były trzy zmiany, a potem była już jedna zmiana remontowa. W czasie wakacji był też postój zakładu, trwający około miesiąca. Wtedy wszystkie służby remontowe musiały pracować. Wnioskodawca też wtedy pracował.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:03:31 - 00:11:12 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 18 kwietnia 2017 roku k. 58 - 58 v, zeznania świadka Z. K. k. 58v, zeznania świadka J. F. k. 59)

Wnioskodawca pracował także w godzinach nadliczbowych raz lub dwa razy w miesiącu w soboty lub niedziele i praca trwała po 12 godzin.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:03:31 - 00:11:12 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 18 kwietnia 2017 roku k. 58 - 58 v, zeznania świadka Z. K. k. 58v, zeznania świadka J. F. k. 59)

Wnioskodawca otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szkodliwych.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:03:31 - 00:11:12 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 18 kwietnia 2017 roku k. 58 - 58 v, zawartość kartotek wynagrodzeń za okres 1992 - 2002 k. 68 -79, )

Nie było przestojów w pracy. Wnioskodawca nie miał urlopów bezpłatnych. Ww. praca była wykonywana przez wnioskodawcę w pełnym wymiarze czasu pracy i przez cały rok.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:03:31 - 00:11:12 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 18 kwietnia 2017 roku k. 58 - 58 v, , zeznania świadka Z. K. k. 58v, zeznania świadka J. F. k. 59)

Zmiana stanowiska z elektromontera instalacji maszyn i urządzeń technicznych na elektromontera utrzymania ruchu wiązała się tylko z tym, że wnioskodawca przeszedł na trzy zmiany. Wcześniej pracowałem na jedną zmianę. Zakres obowiązków się nie zmienił.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół 13 lipca 2017 roku 00:11:12 - 00:12:34)

Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(bezsporne, oświadczenie zawarte we wniosku o emeryturę z dnia 7 września 2016 roku k. 2 plik IV akt ZUS)

Za okres zatrudnienia w Odlewni (...) sp. z o.o. w K. pracodawca wydał wnioskodawcy świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych ze wskazaniem, że był zatrudniony ww zakładzie w okresie od dnia 2 kwietnia 1979 roku do 30 listopada 2002 roku i wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązki konserwacyjno - remontowe urządzeń elektrycznych na wydziale produkcyjnym z wyszczególnieniem, że w okresie od dnia 1 kwietnia 1992 roku do 30 listopada 2002 roku pracował na stanowisku elektromontera utrzymania ruchu co jest zgodne z Wykazem A Dziale XIV poz. 25 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz.U. MH i PM nr 1-3 poz. 1)

( świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 2 kwietnia 2003 roku k. 9 plik IV akt ZUS) .

Wnioskodawca wykazał 25 letni okres podlegania ubezpieczeniom społecznym w tym 23 lata, 9 miesięcy i 5 dni okresów składkowych, 5 miesięcy i 11 dni okresów nieskładkowych oraz 10 miesięcy i 24 dni okresy uzupełniające - rola.

(okoliczność bezsporna).

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. z dnia 20 maja 2016 r., Dz.U. z 2016 r. poz. 887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 - wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Z kolei art. 184 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, iż emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do art. 32 ust. 1 powołanej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. ustęp 2 tego przepisu stanowi natomiast, że dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Ustęp 4 cytowanego przepisu stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ustępie 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ustępie 2 i 3 przysługuje prawo
do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Przywołane przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz.43 z zm.).

W myśl § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac
w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ustęp 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.
W § 3 ustawodawca przyjął, że za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany „wymaganym okresem zatrudnienia” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Z kolei § 4 tego rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W przedmiotowej sprawie nie był kwestionowany wymagany okres zatrudnienia. Ubezpieczony M. M. udowodnił bowiem 25 letni okres składkowy
i nieskładkowy.

Przedmiotem sporu było wykazanie przez wnioskodawcę wymaganego okresu, co najmniej 15 lat, pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję uznał, iż M. M. nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Tym samy organ rentowy zakwestionował okres pracy wnioskodawcy od dnia 2 kwietnia 1979 roku do dnia 31 marca 1992 roku oraz od dnia 1 kwietnia 1992 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w czasie zatrudnienia w Odlewni (...) w K. uznając, że zajmowane stanowiska: elektromonter instalacji maszyn i urządzeń technicznych i elektromonter utrzymania ruchu nie mieszczą się w zarządzeniu Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego nr 3 z dnia 30 marca 1985 roku. Nadto organ rentowy nadmienił, że pracodawca - Odlewnia (...), u którego ubezpieczony był zatrudniony w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 2 kwietnia 2003 roku nie wymienił zatrudnienia ww okresie jako pracy w szczególnych warunkach.

Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778). Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art. 473 §1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art. 246 i 247 k.p.c.). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności, od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także gdy z dokumentów wynika co innego. W orzecznictwie (wyroki Sądów Apelacyjnych: w S. z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 374/12 Lex 1223476, w Ł. z dnia 3 kwietnia 2013 roku, III AUa 1267/12 - Lex 1312036, w B. z dnia 17 kwietnia 2013 roku, III AUa 10430/12 - Lex 1314677) przyjmuje się, że „dowód tylko z zeznań świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. Inaczej mówiąc moc dowodowa zeznań świadków, jest tak niska, że dowody z zeznań świadków nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Z tej zatem przyczyny na takich dowodach nie można oprzeć orzeczenia pozytywnego dla strony.” W tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków czy ubezpieczonego, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych, nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60). Sąd nie jest zatem w żaden sposób związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika dokonaną przez pracodawcę w wystawionym pracownikowi świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (art. 233 § 1 k.p.c.) – vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. I UK 316/08, LEX nr 707858, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011r., sygn. akt III UK 213/10, LEX nr 950436). Oczywiście brak odpowiedniego świadectwa pracy jest uchybieniem formalnym, jednak Sąd bada rzeczywisty stan sprawy.

Podkreślić także należy, iż istotnym jest, jakie prace faktycznie w toku swojego zatrudnienia wykonywał skarżący oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia.

Z zeznań świadków, którzy byli zatrudnieni w spornym okresie w Odlewni (...) w K., na stanowiskach elektromonterów, wynika, iż wnioskodawca w ramach zatrudnienia wykonywał prace remontowo - konserwacyjne na oddziale produkcyjnym pozostającym w ruchu w brygadzie na zmianie remontowej, jak również w części socjalnej i biurowej. Część zadań wykonywał także w warsztacie tj. przygotowanie materiałów. Ponadto był jeszcze warsztat napraw, ale wnioskodawca w nim nigdy nie pracował. M. M. pracował na malarni, szlifierni, oczyszczalni odlewów, przy piecach, przy załadunku pieców, na liniach produkcyjnych formierskich, przy przerobie masy, na pompowni oleju czy pompowni gazu. Nawet podczas zmiany remontowej hala obróbki odlewów była cały czas czynna zaś hala produkcji odlewów chociaż nie pracowała to były czynne piece, które przetrzymywały metal. Proces technologiczny nie pozwalał na wygaszanie pieców nawet na zmianie remontowej. Zatem podczas tej zmiany wszystkie oddziały poza odlewnią pracowały normalnie, zaś na odlewni utrzymywana była praca pieców. Nie można zatem mówić - skoro pracowały, choć przy zmniejszonej temperaturze, wszystkie piece, iż oddział ten nie był w ruchu, co mogłoby wyłączyć te okresy z okresów pracy w warunkach szczególnych. Praca odbywała się w takich samych warunkach zagrożenia dla życia i zdrowia.

Do obowiązków wnioskodawcy należało utrzymywanie wszystkich urządzeń pracujących na działach produkcji czyli na produkcji odlewów i obróbce odlewów, do których była doprowadzana energia elektryczna. Wnioskodawca zakładał instalacje przy budowie nowej linii produkcyjnej, zajmował się montażem i demontażem instalacji elektrycznej do silników elektrycznych, zalewarek. Demontował także silniki i montował zapasowe zaś w warsztacie dokonywano ich naprawy. W razie potrzeby dokonywał wymiany łożysk. Dużą część czasu zajmowała też naprawa i konserwacja oświetlenia, głównie w kanałach, gdzie pracowały taśmociągi poniżej poziomu zero. Taśmociągi cały czas były w ruchu. Część prac dotyczących naprawy i konserwacji oświetlenia wykonywana była na wysokości, bo oświetlenie było na wysokości 5 metrów. Ponadto wnioskodawca wykonywał pomiary elektryczne, wymieniał bezpieczniki w budynku biurowym czy socjalnym i mogło to zajmować mu około 1 godziny w tygodniu.

Niezależnie od nazwy stanowiska wpisanego w angażu wnioskodawcy odwołujący pracował przy remoncie i konserwacji urządzeń elektrycznych na wydziale produkcyjnym. Wnioskodawca wykonywał swoje obowiązki także w kanałach. Z zeznań świadków wynika natomiast, że w Odlewni panowało ogromne zapylenie i hałas, było bardzo gorąco. Wnioskodawca nie był oddelegowywany do innych prac. Wymienione wyżej prace były wykonywane w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy, to jest stanowiły podstawowe, zasadnicze zajęcie wnioskodawcy. Z zeznań wnioskodawcy wynika dodatkowo, że niezależnie od wpisanego w angażach stanowiska elektromonter instalacji maszyn i urządzeń technicznych oraz elektromonter utrzymania ruchu zakres obowiązków do wykonania przez cały okres zatrudnienia był taki sam. W spornym okresie wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, w systemie zmianowym, co najmniej po 8 godzin dziennie, zdarzała się również praca w nadgodzinach. Znamiennym jest również, że jak wynika to z zeznań wnioskodawcy oraz kart wynagrodzeń skarżący otrzymywał dodatek za pracę w szczególnych warunkach. Podkreślić także należy, że jak nie było bieżących napraw to wykonywany był według harmonogramu przegląd urządzeń, nie było sytuacji aby nie było pracy.

Podkreślić trzeba, że przestoje wskazywane przez świadków jakie miały miejsce podczas wykonywanej pracy z powodu remontów nie mogą być odliczone, ponieważ są związane ze specyfiką prac w odlewni. Podkreślić należy, że trwały one około miesiąca w ciągu roku i w tym czasie większość pracowników brała urlop. Pozostawali jedynie ci, którzy pracowali w trybie zmianowym i wykonywali prace remontowe. Jednak nawet odliczenie tych 20 miesięcy od stażu pracy w warunkach szczególnych daje wnioskodawcy ponad 15 lat pracy w takich warunkach.

Na ocene sądu nie ma wpływu także praca wykonywana w budynku socjalnym z uwagi na fakt, iż zajmowała ona do godziny tygodniowo, podczas gdy odwołujący w znacznie większym wymiarze pracował w godzinach nadliczbowych wykonyjąc prace zaliczone do prac w warunkach szczególnych..

W związku z powyższym, stwierdzić należy, że ubezpieczony wykazał, iż stale, a więc w sposób ciągły w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy świadczył pracę w okresie nieuznanym przez organ rentowy tj. w okresie od dnia 2 kwietnia 1979 roku do 31 sierpnia 1999 roku oraz od dnia 1 września 1999 roku do dnia 30 listopada 2002 roku, wymienioną w Dziale XIV poz. 25, cytowanego wykazu A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie). Prace te są pracami w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Pomocnicze znaczenie w tym zakresie stanowi wykaz zawarty w załączniku nr 1 do Zarządzenia Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku
w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MG z 1985 roku Nr 1, poz. 1), w którym dziale XIV pod poz. 25 pkt 1 bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie – stanowiska pracy, na których prace wykonywane są w warunkach szczególnych – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przy stanowisku wymienionym w wykazie.

W świetle wykonywanych przez ubezpieczonego M. M. obowiązków odpowiadających wskazanym zarówno w w/w rozporządzeniu jak i zarządzeniu resortowym podkreślenia wymaga, że widniejąca nazwa stanowiska pracy – elektromonter utrzymania ruchu - w świadectwie pracy nie ma istotnego znaczenia.

Udowodniony przez ubezpieczonego staż pracy w szczególnych warunkach wynosi 19 lat, 9 miesięcy, tym samym przekraczający ustawowe minimum 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Reasumując, z zebranego materiału dowodowego wynika jasno, iż wnioskodawca legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych uprawniającym do wcześniejszej ze względu na wiek emerytury.

Na podstawie art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jej nabycia.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 września 2016 roku, to jest od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku o emeryturę.

Wobec wyniku postępowania Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.) zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz M. M. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, mając na uwadze, iż pełnomocnik wnioskodawcy nie określił wartości przedmiotu sporu.

E.W.

(...):

Odpis wyriku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi.

2 VIII 2017 roku.