Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2017 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Anna Bielecka-Gąszcz

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Zuchora

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2017 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Firm Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko Z. D.

o zapłatę 450,39 zł

1.  umarza postępowanie w sprawie w zakresie żądania zasądzenia kwoty 450,39 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych i trzydzieści dziewięć groszy);

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  nie obciąża pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu należnych stronie powodowej.

Sygn. akt VIII C 1108/14

UZASADNIENIE

W dniu 23 grudnia 2013 roku powód (...) dla Firm Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanej Z. D. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 450,39 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podniósł, że łączyła go z pozwaną umowa nr (...), na mocy której dostarczał pozwanej energię elektryczną, za którą to usługę wystawiał faktury VAT. Pozwana nie dokonała zapłaty kwot wskazanych w fakturach nr (...), na skutek czego po jej stronie powstało zadłużenie w kwocie 413,16 zł. Poza tą kwotą na dochodzoną w sprawie należność składają się skapitalizowane odsetki naliczone od dnia następnego po dniu wymagalności kwot z poszczególnych faktur do dnia wniesienia pozwu w łącznej wysokości 37,23 zł. (pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k. 2-3)

W dniu 29 stycznia 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanej na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

Powyższy nakaz zaskarżyła sprzeciwem pozwana podnosząc, że znajduje się w trakcie negocjacji z powodem, co czyni powództwo przedwczesnym.

Postanowieniem z dnia 5 marca 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie przedmiotowej sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi . (nakaz zapłaty k. 4, sprzeciw k. 4v., postanowienie k. 7)

Następnie po przekazaniu sprawy z e.p.u. powód podtrzymał powództwo w całości. (odpowiedź na sprzeciw k. 10-11, pozew k. 29-31)

W piśmie procesowym z dnia 16 września 2014 roku ustanowiony przez pozwaną zawodowy pełnomocnik wniósł o oddalenie powództwa w całości, jako przedwczesnego, bowiem skierowanego w trakcie trwania negocjacji między stronami zmierzającymi do ustalenia wysokości zadłużenia i jego podstaw. W uzasadnieniu wskazał, że pozwana w 2011 roku zawarła z powodem umowę, na mocy której powód dostarczał do jej mieszkania energię elektryczną. Pozwana nie była zadowolona z zawartej umowy, ponieważ powód wystawiał faktury na kwoty znacznie przekraczające faktyczne zużycie prądu. W związku z powyższym pozwana ostatecznie postanowiła rozwiązać przedmiotową umowę. Jednocześnie między stronami doszło do sytuacji, w której wpierw powód dokonał zwrotu na rzecz pozwanej nadpłaconych kwot, a następnie wystawił kolejną fakturę ją obciążającą. Wówczas pozwana poprosiła przyjaciółkę M. B., która w jej imieniu skontaktowała się z powodem celem wyjaśnienia zaistniałego stanu rzeczy, w szczególności faktycznego stanu zadłużenia i jego podstaw. Negocjacje w tym zakresie znacznie się przedłużały, pozwana nie otrzymała ponadto obiecanej dokumentacji, która miała wyjaśniać wysokość jej zadłużenia. Powód poprzestał wyłącznie na wysłaniu wezwania do zapłaty i wystąpieniu z pozwem. W ocenie strony pozwanej takie działanie powoda nie zasługuje na ochronę prawną, jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i dla pozwanej krzywdzące. (pismo procesowe pozwanej k. 54-55)

W odpowiedzi na powyższe, powód podtrzymał pierwotne stanowisko w sprawie. Wyjaśnił, że faktury stanowiące podstawę pozwu zostały wystawione w okresie obowiązywania umowy stron, nie były korygowane, przy czym faktura nr (...) ma charakter rozliczeniowy i została wystawiona za energię faktycznie zużytą przez pozwaną. Powód wskazał ponadto, że łącząca go z pozwaną umowa została rozwiązana z dniem 30 września 2013 roku, a wszelkie należne pozwanej nadpłaty zostały jej zwrócone. Dodał, że w zakresie negocjowania warunków spłaty zadłużenia przez pozwaną, jedyna propozycja została jej przedstawiona w formie wiadomości sms i dotyczyła umorzenia odsetek ustawowych w przypadku spłaty zadłużenia do dnia 31 lipca 2014 roku, co jednak nie miało miejsca. (pismo procesowe powoda k. 62-63)

Na rozprawie w dniu 19 lutego 2015 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie powództwa w całości. Nie kwestionując zasadności dochodzonej przez powoda kwoty wskazał, że żądanie zapłaty odsetek oraz kosztów nie znajduje żadnego uzasadnienia. Pozwana otrzymała fakturę na znacznie wyższą kwotę i złożyła w jej zakresie reklamację. W wyniku jej rozpatrzenia powód skorygował wystawiony dokument księgowy w ten sposób, iż wystawił nową fakturę opiewającą na kwotę dochodzoną pozwem. I tę fakturę pozwana podważyła (telefonicznie) i wówczas zapewniono ją, że wskazana w jej treści kwota jej prawidłowa, a pozwana otrzyma stosowne wyliczenie. Po wytoczeniu powództwa pozwana z pomocą innych osób ustaliła, że przedmiotowa faktura jest faktycznie prawidłowa. W ocenie pełnomocnika pozwanej, biorąc pod uwagę charakter prowadzonych negocjacji, fakt ich zerwania przez powoda oraz wiek i stan zdrowia pozwanej, żądanie zapłaty odsetek pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. (protokół rozprawy k. 72-72v)

W piśmie procesowym z dnia 24 lutego 2015 roku pełnomocnik pozwanej wskazał, że dochodzona pozwem należność została przez pozwaną opłacona. Jednocześnie podniósł, że dopiero dokumenty załączone do pozwu pozwoliły pozwanej na zorientowanie się co do prawidłowości wyliczeń powoda, co jednak wobec faktu, iż pozwana mieszka sama, ma bardzo słaby wzrok, wymagało odpowiedniego czasu. (pismo procesowe pozwanej k. 74)

W piśmie procesowym z dnia 20 marca 2015 roku powód cofnął pozew w zakresie kwoty 450,39 zł, jednocześnie wnosząc o zasądzenie odsetek ustawowych od w/w kwoty za okres od dnia 24 grudnia 2013 roku do dnia 24 lutego 2015 roku. (pismo procesowe powoda k. 80-80v.)

W toku dalszego postępowania stanowiska procesowe stron nie uległy zmianie. (protokół rozprawy k. 87, k. 106-107, k. 140, pismo procesowe pozwanej k. 112-113, k. 125-126, pismo procesowe powoda k. 118-119, k. 128)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwaną Z. D. łączyła z powodem umowa, na mocy której powód zobowiązał się do dostarczania energii elektrycznej do lokalu pozwanej w ramach prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa, pozwana zaś obowiązana była do zapłaty należności wynikających z dokumentów księgowych wystawionych za dostarczaną energię elektryczną. Umowa została zawarta na czas oznaczony 5 lat, a okres jej wypowiedzenia strony ustaliły na 1 miesiąc. (umowa k. 32, okoliczności bezsporne)

W czasie trwania umowy powód wystawiał na pozwaną faktury VAT za poszczególne okresy rozliczeniowe. W ocenie pozwanej wystawiane dokumenty księgowe opiewały na zawyżone kwoty. Po tym jak pozwanej odcięto dopływ energii elektrycznej, co było związane z nieregulowaniem przez nią zobowiązań względem powoda, pozwana poprosiła o pomoc w rozwiązaniu zaistniałej sytuacji przyjaciółkę M. B.. O nieprawidłowościach w wystawianych fakturach został ponadto poinformowany Miejski Rzecznik Konsumentów w Ł..

W skierowanym do pozwanej piśmie z dnia 27 marca 2013 roku powód wyjaśnił, że środki nadpłaty zostały przeksięgowane na poczet dwóch wystawionych faktur. Jednocześnie pozwana została powiadomiona o widniejącym na jej koncie zadłużeniu w wysokości 957,60 zł. Powód poinformował również pozwaną, że w wyniku dokonanej analizy wystawianych faktur rozliczeniowych roczne deklarowane zużycie energii elektrycznej zostało zmienione z (...) na (...).

W adresowanym do Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Ł. piśmie z dnia 15 kwietnia 2013 roku powód wyjaśnił, iż wystawione na pozwaną faktury rozliczeniowe błędnie rozliczyły ilość zużytej przez odbiorcę energii elektrycznej w dzień i w nocy, co spowodowało powstanie zadłużenia na koncie pozwanej. Wskazał ponadto, iż w dniu 15 kwietnia 2013 roku skorygował wystawione faktury rozliczeniowe, jak również faktury szacunkowe, zmienił ponadto roczną deklarowaną wartość zużycia energii elektrycznej. Na skutek dokonanych zmian na koncie pozwanej powstała nadpłata w kwocie 703,15 zł.

Pismem z dnia 29 lipca 2013 roku powód powiadomił pozwaną, iż w związku z dokonaniem odpowiednich korekt na jej koncie rozliczeniowym widniała nadpłata w wysokości 923,17 zł, której część została przeznaczona na spłatę zadłużenia w kwocie 96,27 zł, zaś pozostała część (826,90 zł) przekazem pocztowym z dnia 19 lipca 2013 roku zwrócona pozwanej.

W dniu 8 sierpnia 2013 roku powód wystawił na pozwaną fakturę rozliczeniową nr (...) (...) za okres od dnia 30 września 2012 roku do dnia 31 marca 2013 roku opiewającą na kwotę 413,16 zł (w tym 1,61 zł z tytułu zaległości odsetkowych) płatną do dnia 22 sierpnia 2013 roku. Z ujętych w treści faktury sześciu prognoz, trzy miały charakter korygujący. Tego samego dnia powód wystawił na pozwaną fakturę szacunkową nr (...) (...) za okres od dnia 1 sierpnia 2013 roku do dnia 30 września 2013 roku opiewającą na kwotę 447,51 zł płatną do dnia 22 sierpnia 2013 roku. (zeznania świadka M. B. k. 106v., pismo k. 12, k. 13, k. 16, faktura k. 23-24, k. 34-35, potwierdzenie dokonania przelewu k. 64, okoliczności bezsporne)

Wobec wątpliwości odnośnie prawidłowości wystawianych przez powoda faktur VAT pozwana wypowiedziała przedmiotową umowę ze skutkiem na dzień 30 września 2013 roku. W związku z rozwiązaniem umowy powód dokonał korekty faktur wystawionych za okres po tej dacie. W piśmie z dnia 11 września 2013 roku powód określił zadłużenie pozwanej na kwotę 860,67 zł (413,16 zł z tytułu faktury (...) + 447,51 zł z tytułu faktury (...)). Z uwagi na powyższe wątpliwości Z. D. nie uiściła kwoty, o której mowa wyżej, oczekując na to, iż powód przedstawi jej dokładne rozliczenie. Powód nie uczynił zadość oczekiwaniom pozwanej, a pismem z dnia 4 grudnia 2013 roku wezwał ją do zapłaty kwoty 860,67 zł wraz z należnością odsetkową w kwocie 31,86 zł w terminie 7 dni pod rygorem wytoczenia powództwa.

Jeszcze przed sporządzeniem wezwania, o którym mowa wyżej, w dniu 3 grudnia 2013 roku powód sporządził fakturę korygującą nr (...) (...) do faktury (...) za sprzedaż energii elektrycznej w ten sposób, iż faktura ta opiewająca na kwotę 447,51 zł została zmniejszona o kwotę 447,51 zł, wobec czego do zapłaty pozostała kwota 0 zł. Pomimo dokonania korekty, powód w wezwaniu z dnia 4 grudnia 2013 roku w dalszym ciągu domagał się od pozwanej zapłaty kwoty 447,51 zł z tytułu faktury (...). (zeznania świadka M. B. k. 106v., pismo k. 14, k. 15, faktura k. 20-21, wezwanie do zapłaty k. 36-37, kserokopia książki nadawczej k. 38-39, okoliczności bezsporne)

W związku z wystawionym wezwaniem do zapłaty oraz dokonaną korektą pozwana po raz kolejny podjęła wątpliwości odnośnie dokonanych przez powoda rozliczeń.

W ramach toczonych między stronami rozmów dotyczących spłaty zadłużenia powód w formie wiadomości sms zaproponował pozwanej umorzenie zadłużenia w zakresie należności odsetkowych pod warunkiem spłaty zadłużenia do dnia 31 lipca 2014 roku. (pismo k. 56-56v., okoliczności bezsporne)

Z. D. w dniu 23 lutego 2015 roku dokonała wpłaty na rzecz powoda kwoty 450,39 zł. (potwierdzenie dokonania przelewu k. 75, okoliczności bezsporne)

Na dwadzieścia cztery dokumenty księgowe wystawione przez powoda w 2013 roku aż trzynaście miało wartość ujemną, a zatem korygowały one zobowiązania finansowe pozwanej poprzez zmniejszenie ich wysokości. (zestawienie k. 65)

Pozwana Z. D. ma 94 lata. Jest osobą schorowaną, cierpiącą na demencję. Utrzymuje się z emerytury w wysokości 1.900 zł. (okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź w oparciu o dowody z powołanych dokumentów, których prawdziwości ani rzetelności sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron procesu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo w zakresie po modyfikacji dokonanej w piśmie procesowym opatrzonym datą 20 marca 2015 roku, Sąd uznał za bezzasadne.

Na wstępie wskazać należy, że w piśmie procesowym, o którym mowa wyżej, powód cofnął pozew co do kwoty dochodzonej należności głównej (450,39 zł), wpłaconej przez pozwaną już po wytoczenia powództwa. Uznając, że częściowe cofnięcie powództwa przez powoda nie jest sprzeczne z prawem ani zasadami współżycia społecznego, nie zmierza również do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.), na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. i art. 203 § 1 k.p.c., Sąd umorzył postępowanie w sprawie w części, której dotyczyło cofnięcie, orzekając jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W przedmiotowej sprawie niesporne były twierdzenia faktyczne powoda o tym, że łączyła go z pozwaną umowa o sprzedaż i dostawę energii elektrycznej, z tytułu której pozwana posiadała zadłużenie w kwocie 450,39 zł. Wobec spłaty powyższego zadłużenia już po wytoczeniu powództwa oś sporu ogniskowała się wokół ustalenia, czy powód może domagać się od pozwanej zapłaty odsetek ustawowych za okres od daty wniesienia pozwu do dnia dokonania wpłaty przez pozwaną. W ocenie Sądu żądanie takie, jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.), winno podlegać oddaleniu.

Zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Wykonywanie prawa podmiotowego w sposób sprzeczny z tymi kryteriami jest bezprawne i z tego względu nie korzysta z ochrony jurysdykcyjnej. Norma zawarta w tym przepisie ma charakter wyjątkowy i może być stosowana tylko po wykazaniu wyjątkowych okoliczności, w sytuacji, gdy w inny sposób nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego przez inną osobę (por. m.in. wyrok SN z dnia 17 października 1969 roku, III CRN 310/69, OSNCP 1970/6/115) oraz w tych szczególnych przypadkach, w których wykorzystywanie uprawnień wynikających z przepisów prawa prowadziłoby do skutku nie aprobowanego w społeczeństwie ze względu na przyjętą w społeczeństwie zasadę współżycia społecznego. Jak podnosi się w judykaturze, treść art. 5 k.c. oznacza odesłanie do zasad słuszności, dobrej wiary w sensie obiektywnym, zasad uczciwości obowiązującej w stosunkach cywilnoprawnych i zasady lojalności wobec partnera (por. m.in. wyrok SN z dnia 3 października 2000 roku, I CKN 308/00, LEX nr 52468; wyrok SN z dnia 4 października 2001 roku, I CKN 871/00, LEX nr 52659). W orzecznictwie Sądu Najwyższego akcentuje się ponadto moralny wymiar zasad współżycia społecznego, podkreślając, że stwierdzenie nadużycia prawa wymaga skonkretyzowania działań, które pozostają w sprzeczności z normami moralnymi godnymi ochrony i przestrzegania w społeczeństwie. Na treść zasad współżycia społecznego składają się przy tym akceptowane i godne ochrony reguły rzetelnego postępowania w stosunkach społecznych (por. m.in. wyrok SN z dnia 3 lutego 1998 roku, I CKN 459/97, LEX nr 78424).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy powtórzyć należy, że w czasie trwania umowy stron powód wielokrotnie korygował wysokość zadłużenia pozwanej, wskazując przy tym, że wystawiane na pozwaną faktury rozliczeniowe błędnie rozliczały ilość zużytej przez odbiorcę energii elektrycznej w dzień i w nocy, co spowodowało powstanie zadłużenia na jej koncie. W samym tylko 2013 roku na dwadzieścia cztery wystawione dokumenty księgowe, trzynaście miało charakter korygujący w tym znaczeniu, iż opiewały one na kwoty ujemne, a więc zmniejszające zobowiązania pieniężne pozwanej. Co istotne powód skorygował również wysokość zadłużenia pozwanej wyliczonego w związku z rozwiązaniem przedmiotowej umowy. Początkowo powód żądał bowiem od pozwanej zapłaty kwoty 860,67 zł, czemu dał wyraz w piśmie z dnia 11 września 2013 roku. Kwota ta wynikała z dwóch faktur VAT, mianowicie faktury nr (...) opiewającej na kwotę 411,55 zł + 1,61 zł odsetek oraz faktury nr (...) opiewającej na kwotę 447,51 zł. Pozwana kwestionowała tak wyliczone zadłużenie, co podnosiła w telefonicznych rozmowach z powodem i żądała przedstawienia precyzyjnego rozliczenia, z którego wynikałoby, w jaki sposób ów rzekome zadłużenie powstało. Jak ustalono w stanie faktycznym, Z. D. nie otrzymała żądanej dokumentacji, a działania powoda ograniczyły się do wystawienia wezwania do zapłaty datowanego na dzień 4 grudnia 2013 roku, w którym zadłużenie pozwanej zostało oznaczone na łączną kwotę 892,53 zł, w tym 860,67 zł z tytułu należności głównej. Powód, będący profesjonalistą w świadczeniu usług polegających na sprzedaży i dostarczaniu energii elektrycznej, a więc będący podmiotem, który przynajmniej z założenia winien zatrudniać osoby dysponujące fachową wiedzą z zakresu m.in. dokonywania rozliczeń związanych z zużyciem energii przez jej odbiorców, nawet w wezwaniu do zapłaty dopuścił się jednak błędu, oznaczona w jego treści kwota zadłużenia była bowiem zawyżona. Godzi się przypomnieć, że dzień przed wystawieniem wezwania powód skorygował wartość zadłużenia pozwanej w ten sposób, iż pomniejszył je o kwotę 447,51 zł, a więc o całość zobowiązania pozwanej wynikającego z faktury nr (...). W wyniku korekty rzeczywiste zadłużenie pozwanej wynosiło zatem 413,16 zł + odsetki, nie zaś 860,67 zł + odsetki, jak wskazał powód w wezwaniu do zapłaty. Pozwana po raz kolejny została zatem postawiona w sytuacji, w której mogła powziąć poważne wątpliwości odnośnie tego, jaki jest faktyczny stan jej zadłużenia. Z. D., będąca nie tylko konsumentem, ale i osobą, która na przestrzeni trwania przedmiotowej umowy była wielokrotnie wprowadzona przez powoda w błąd co do wysokości obciążającego ją zadłużenia, miała zdaniem Sądu pełne prawo do poddawania w wątpliwość wyliczeń powoda, skoro wystawiane przez powoda dokumenty (wezwanie do zapłaty, faktura korygująca) pozostawały ze sobą w oczywistej sprzeczności, a jednocześnie powód, wzywany do przedstawienia precyzyjnego wyliczenia zadłużenia pozwanej, nie uczynił tego. W ocenie Sądu nie do przyjęcia jest przy tym forsowana przez powoda koncepcja, iż pozwana, jako odbiorca energii, winna opłacać wszelkie wystawiane na nią faktury w terminie, a ewentualne zastrzeżenia zgłaszać w formie reklamacji. Niedopuszczalna jest bowiem sytuacja, w której podmiot profesjonalny z jednej strony wystawia nieprawidłowe faktury rozliczeniowe, a więc postępuje nierzetelnie wobec swojego kontrahenta, będącego co wymaga wyraźnego podkreślenia konsumentem, z drugiej zaś żąda, aby konsument ten dokonywał zapłaty zawyżonych względem rzeczywistego zużycia energii kwot, pod rygorem naliczania odsetek i wytoczenia powództwa. Takie zachowanie uznać należy za społecznie nieakceptowane. Znamiennym jest przy tym, iż sam powód przyznał, że zgłaszane przez pozwaną reklamacje rozpatrywał zbyt długo i zwlekał ze zwrotem nadpłaty, na co jednoznacznie wskazuje treść pisma z dnia 29 lipca 2013 roku. Co więcej pozytywne rozpatrzenie zgłaszanych przez pozwaną reklamacji wymagało działania świadka M. B. oraz Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Ł., ponieważ pozwana nie była w stanie samodzielnie podołać konfrontacji z powodem. Nie może przy tym ujść uwadze, że pozwana jest osobą w podeszłym wieku ( w dacie rozwiązania umowy i wystawienia spornych faktur pozwana miała 90 lat), schorowaną, o słabym wzroku, cierpiącą na demencję, nadto utrzymującą się z emerytury w wysokości 1.900 zł. Zwlekanie przez powoda ze zwrotem nadpłat należnych pozwanej niewątpliwie było przez nią dotkliwie odczuwalne. Sądowi nie umknęło również, że powód wystąpił z przedmiotowym powództwem mając pełną świadomość, iż pozwana kwestionuje jego wyliczenia, do czego, o czym była mowa wyżej, Z. D. miała pełne prawo. To bowiem powód swoim nieprofesjonalnym działaniem przejawiającym się m.in. w wystawieniu wezwania do zapłaty, w którym ujęte było zadłużenie, które powód dzień wcześniej skorygował poprzez znaczne zmniejszenie jego wysokości, sprawił, że pozwana utraciła do niego zaufanie i poddawała w wątpliwość wszelkie przesyłane przez niego faktury. Co przy tym istotne, pozwana przejawiając takie zachowanie nie miała na celu uchylanie się od spłaty zadłużenia, a dążyła wyłącznie do tego, aby powód przedstawił jej precyzyjne i wiarygodne dokumenty, z których wynikałoby, w jaki sposób zadłużenie to zostało wyliczone. Powód mając świadomość wieku pozwanej i wysuwanych przez nią żądań, zignorował jednak jej stanowisko i wystąpił z powództwem do Sądu. Jednocześnie, już po zawiśnięciu sprawy przed Sądem, powód kontynuował negocjacje z pozwaną, w szczególności przedstawił jej propozycję ugody, w myśl której, pozwana spłaciłaby swoje zadłużenie do dnia 31 lipca 2014 roku, a powód zrzekłby się odsetek za zwłokę. Znamienne jest przy tym, że pełnomocnik powoda nie stawił się na żadnej rozprawie, nie wystąpił o zawarcie ugody przed Sądem, a propozycję, o której mowa wyżej powód przedstawił pozwanej w formie wiadomości sms !!! Taki sposób prowadzenia negocjacji przez podmiot zawodowo trudniący się sprzedażą energii uznać należy za co najmniej nieprofesjonalny. W ocenie Sądu, gdyby powód rzetelnie wyliczył wysokość rzeczywistego zadłużenia pozwanej i zamiast wytaczania powództwa, zadośćuczynił jej żądaniu przedstawienia dokumentów, które precyzyjnie, w sposób zrozumiały dla pozwanej, wyjaśniałyby sposób kształtowania się tego zadłużenia, Z. D. uiściłaby sporną kwotę. Jak wykazano wyżej, pozwana nie była osobą, która unikała płacenia swoich zobowiązań, a jej działania miały na celu wyłącznie wyjaśnienie, czy w analizowanym przypadku wysokość jej zadłużenia została prawidłowo oznaczona. Posiadając stosowną wiedzę w powyższym zakresie Z. D. spłaciła swój dług względem powoda.

Reasumując Sąd uznał, że w zaistniałym stanie faktycznym, wobec nierzetelnego działania powoda względem pozwanej, obciążenie Z. D. odsetkami za zwłokę w spłacie swojego zadłużenia należy uznać za sprzeczne z poczuciem sprawiedliwości, godzące w zasady uczciwości obowiązującej w stosunkach cywilnoprawnych oraz reguły rzetelnego postępowania w stosunkach społecznych, a wydany wyrok zasądzający ewentualne świadczenie od pozwanej na rzecz powoda należałoby postrzegać jako niesłuszny, skutkujący wzbogaceniem się powoda bez racjonalnych i obiektywnie weryfikowalnych przesłanek.

Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie po modyfikacji dokonanej w piśmie procesowym z dnia 20 marca 2015 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 102 k.p.c. mając na uwadze szczególnie trudną sytuację życiową i majątkową Z. D., która to sytuacja, zdaniem Sądu, oceniana przez pryzmat zasad współżycia społecznego, uzasadnia odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Zgodnie z treścią powołanego przepisu, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przytoczony przepis stanowi wyjątek od podstawowej zasady orzekania o kosztach procesu, unormowanej w art. 98 § 1 k.p.c. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tegoż sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu. Z uwagi na dyskrecjonalny charakter omawianego przepisu w judykaturze ugruntował się pogląd, iż ewentualna zmiana zaskarżonego postanowienia w przedmiocie kosztów procesu winna następować wyłącznie w wyjątkowych przypadkach, w razie stwierdzenia, że dokonana ocena miała charakter dowolny, oczywiście pozbawiony uzasadnionych podstaw, a przez to rażąco niesprawiedliwy (por. m.in. postanowienie SN z dnia 25.03.2011 r., IV CZ 136/10, LEX nr 785545; postanowienie SN z dnia 19.01.2012 r., IV CZ 118/11, LEX nr 1169157; postanowienie SN z dnia 26.01.2012 r., III CZ 10/12, OSNC 2012/7-8/98; postanowienie SN z dnia 9.02.2012 r., III CZ 2/12, LEX nr 1162689). Jak wynika z poczynionych przez Sąd ustaleń, pozwana jest obecnie osobą 94-letnią, przewlekle chorującą, cierpiącą na demencję, a jedynym źródłem jej utrzymania jest emeryturaa w wysokości 1.900 zł. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie zachodzą wyjątkowo uzasadnione okoliczności, które w szczególności opierają się na sytuacji majątkowej i życiowej pozwanej, co uzasadnia zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. do rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 25 października 2012 r., sygn. akt I ACa 571/12, LEX nr 1237890).

ZARZĄDZENIE

Doręczyć odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia pełnomocnikowi powoda.

Sędzia SR Anna Bielecka-Gąszcz