Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 sierpnia 2017r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 sierpnia 2017r. w S.

sprawy A. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o zwrot nienależnie pobranych świadczeń

w związku z odwołaniem A. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 9 maja 2017 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i stwierdza, że A. Ś. nie ma obowiązku zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 listopada 2016r. do 30 listopada 2016r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9.05.2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., powołując się na przepisy art. 138 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016r. poz.887 ze zm.) oraz art. 84 ust. 1, ust. 9 i 11 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016r. poz. 963 ze zm.), zobowiązał A. S. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 01.11.2016r. do 30.11.2016r. w kwocie 741,35zł. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że przychód w tym okresie był wyższy niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

W odwołaniu od tej decyzji A. S. domagał się jej uchylenia. Wskazał, iż w listopadzie 2016r. zmienił pracodawcę. Zgodnie z regulaminem wypłat (...) wynagrodzenie za pracę za miesiąc październik zostało wypłacone w dniu 9 listopada 2016r. Nowy pracodawca (...) Hotel (...), również zgodnie z regulaminem, wypłaty wynagrodzenia za miesiąc listopad dokonał w dniu 25 listopada 2016r. Tak więc w listopadzie otrzymał wynagrodzenia za dwa różne miesiące, powodując przekroczenie dopuszczalnego przychodu przy pobieraniu renty socjalnej. Powołał się też na swoją niepełnosprawność wynikającą z choroby psychicznej i trudną sytuację materialną.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji, przytaczając treść art. 10 ust. 6 i art.15 ustawy z dnia 27.06.2003r. o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 982 ze zm.) regulującego kwestie związane z zawieszeniem renty socjalnej. Ponadto podał, że odwołujący był pouczony o zawieszeniu świadczenia w przypadku osiągnięcia określonego przychodu.

Sąd ustalił, co następuje:

A. S. (ur. (...)) jest uprawniony do okresowej renty socjalnej począwszy od 1.05.2007r. Ostatnio decyzją z dnia 27.06.2016r. przyznano rentę do 30.06.2021r. w kwocie brutto 741,35zł.

Począwszy od lutego 2012r. A. S. podjął zatrudnienie w (...)Sp. z o.o. w S.. Wynagrodzenie za kolejne przepracowane miesiące otrzymywał zgodnie z obowiązującym u pracodawcy regulaminem do 10. dnia kolejnego miesiąca następującego po przepracowanym okresie. I tak wynagrodzenie za pierwszy miesiąc pracy – luty 2012r.- otrzymał 9.03.2012r. (zaświadczenie pracodawcy k.51 akt rentowych). W obowiązujących terminach pracodawca składał kolejne zaświadczenia o wysokości wypłaconego w danym roku wynagrodzenia. Organ rentowy, po przeanalizowaniu zaświadczenia, informował odwołującego, iż osiągnięty przez niego przychód z tytułu zatrudnienia w danym roku nie przekroczył granicznej kwoty przychodu i nie spowodował zmniejszenia, ani zawieszenia pobieranego świadczenia.

Począwszy od 1.11.2016r. A. S. zatrudniony został na stanowisku dozorca przez (...) Hotel (...) w S.. Nie uległo zmianie ani miejsce wykonywania pracy, ani jego stanowisko, zmienił się jedynie pracodawca (wyjaśnienia odwołującego k. 8 akt). Z nadesłanych do organu rentowego zaświadczeń wynika, iż w roku 2016 A. S. otrzymał wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia do 31.10.2016r. w (...)Sp. z o.o. w S. wypłacane do 10-go następnego miesiąca: za grudzień 2015r. - 8.01.2016r., za styczeń 2016r. – 9.02.2016r., za luty 2016r. – 9.03.2016r., za marzec 2016r. – 9.04.2016r., za kwiecień 2016r. – 8.05.2016r., za maj 2016r. – 9.06.2016r., za czerwiec 2016r. – 8.07.2016r., za lipiec 2016r. – 9.08.2016r., za sierpień 2016r. - 9.09.2016r., za wrzesień 2016r. – 7.10.2016r. i za październik 2016r. – 9.11.2016r. Natomiast (...) Hotel (...) w S. poinformował, że A. S. zatrudniony od 1.11.2016r. w roku 2016 osiągnął przychód w wysokości 4.030 zł. w tym wypłata wynagrodzenia za miesiąc listopad 2016r. nastąpiła w dniu 25.11.2016r., a za miesiąc grudzień w dniu 22.12.2016r. ( zaświadczenia w aktach rentowych). Zmiana pracodawcy spowodowała, iż w miesiącu listopadzie 2016r. odwołujący otrzymał wynagrodzenie za październik 2016r. i za listopad 2016r. W ocenie organu rentowego w listopadzie 2016r. odwołujący osiągnął przychód przekraczający 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a w związku z tym pobraną w tym miesiącu rentę socjalną uznał za świadczenie nienależne.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 27.06.2003r. o rencie socjalnej prawo do renty socjalnej zawiesza się w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Ustęp 2 wskazuje, że za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie działalności pozarolniczej. Natomiast za przychód, o którym mowa w ust. 1, w przypadku prowadzenia działalności pozarolniczej uważa się przychód stanowiący zadeklarowaną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.). Za przychód, o którym mowa w ust. 1, uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego (ust. 3 i 4 art. 10 ustawy).

Prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych. Osoba pobierająca rentę socjalną lub jej przedstawiciel ustawowy są obowiązani niezwłocznie powiadomić organ wypłacający rentę socjalną o osiąganiu przychodu w kwocie powodującej zawieszenie prawa do renty socjalnej. Powiadomienie następuje w formie pisemnego oświadczenia. W przypadku gdy składki na ubezpieczenia społeczne są odprowadzane przez płatnika składek, osoba pobierająca rentę socjalną jest obowiązana do przedstawienia zaświadczenia albo oświadczenia określającego kwotę przychodu. Oświadczenia te składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Przy bezspornym stanie faktycznym, istotną dla rozstrzygnięcia kwestią było to, czy A. S. ma obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w rozumieniu art. 138 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr. 353, poz. 1227 ze zm.) za miesiąc listopad 2016r.

Stosownie do treści art. 138 ust. 1 ww. ustawy osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. W myśl ust. 2 tego przepisu za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się;

1. świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub przez osobę pobierającą świadczenia w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania,

2. świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd.

W kontekście powyższego przepisu, uznać należy iż przesłanki w nim określone nie zostały spełnione. Odwołujący z tytułu zatrudnienia w (...)Sp. z o.o. w S. w październiku 2016r. uzyskał wynagrodzenie, które w skali miesiąca nie przekraczało 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Następnie w listopadzie został zatrudniony w (...) Hotel (...) w S. i uzyskane z tego tytułu wynagrodzenie również nie przekraczało 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Przyczyna wypłaty wynagrodzenia za dwa różne miesiące pracy w jednym miesiącu, była zupełnie niezależna od odwołującego i przez niego niezawiniona. Odwołujący w listopadzie 2016r. nie pracował więcej i nie zarobił więcej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Zwiększony przychód w tym miesiącu spowodowany był odmiennym uregulowaniem w regulaminie wynagradzania terminu wypłaty wynagrodzenia u nowego pracodawcy.

W ocenie Sądu, nieuprawnione jest stanowisko organu rentowego, że w listopadzie 2016r. A. S. przekroczył kwotę przychodu skutkującego zawieszeniem prawa do renty socjalnej. Trudno wypłacone wynagrodzenia za dwa odrębne miesiące zaliczyć jako przychód należny wyłącznie jednemu miesiącowi.

Dodatkowo zwrócić uwagę należy, iż nie nastąpiło po stronie wnioskodawcy żadne zawinienie zaistniałej sytuacji. Będąc osobą całkowicie niezdolną do pracy podjął on zatrudnienie, przyczyniając się do poprawy warunków życia rodziny. Nadto w razie zwrotu świadczenia zarówno on jak i jego rodzina zostaliby pozbawieni niezbędnych środków utrzymania. Stanowisko sądów w tej kwestii nie jest jednolite. Zbieżne zajął np. Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 25.10.2012r. sygn. akt III AUa 618/12 (por. też np. wyroki Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8.11.2007r., sygn. akt III AUa 2211/06 oraz Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4.10.2012 r., sygn. akt III AUa 518/12). Natomiast odmienne np. Sąd Apelacyjny w Lublinie z dnia 10.11.2016r. sygn. akt III AUa 542/16.

Dokonując oceny obowiązujących przepisów, Sąd przyjął za podstawę rozważań cel regulacji oraz to, że ustawodawca nie jest w stanie przewidzieć wszystkich mogących wystąpić w rzeczywistości sytuacji. W przypadku opisanym w niniejszej sprawie, celem racjonalnego ustawodawcy nie może być pozbawienie świadczeniobiorcy renty socjalnej w sytuacji, gdy zwiększenie przychodu jest tylko wynikiem operacji technicznej wypłaty wynagrodzenia w jednym miesiącu za dwa miesiące pracy. W takim przypadku Sąd nie może być tylko bezmyślnymi „ustami ustawy”, powinien interpretować przepisy zgodnie ich celem.

Wobec tych rozważań Sąd uznał, że nie doszło do przekroczenia kwoty przychodu określonego w art. 10 ust. 6 ustawy o rencie socjalnej. Pobrana przez A. S. renta socjalna w listopadzie 2016r. nie stanowi nienależnego świadczenia w rozumieniu przytoczonego wyżej art. 138 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżoną decyzję należało zmienić i na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 kpc orzekł, jak w sentencji.