Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Płocku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2017 roku w Płocku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko I. M., M. M. (1) i A. M.

o zapłatę kwoty 212.645,68 zł

I.  zasądza od pozwanych I. M., M. M. (1) i A. M. solidarnie na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 212.645,68 zł (dwieście dwanaście tysięcy sześćset czterdzieści pięć złotych sześćdziesiąt osiem groszy) wraz z odsetkami w wysokości odsetek za zwłokę określonych na podstawie art 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012r. poz. 749, z późn. zm) za okres do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych naliczanymi od dnia 1 stycznia 2016 roku w następujący sposób:

- od kwoty 208.222,12 zł (dwieście osiem tysięcy dwieście dwadzieścia dwa złote dwanaście groszy) od dnia 23 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty;

- od kwoty 4.423,56 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia trzy złote pięćdziesiąt sześć groszy) od dnia 18 marca 2016 roku do dnia zapłaty;

II.  zastrzega pozwanym I. M., M. M. (1) i A. M. prawo do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od nich w punkcie I. sentencji wyroku świadczenia pieniężnego, na ograniczenie odpowiedzialności do wartości spadku nabytego po Ł. M. zmarłym dnia 11 kwietnia 2014 roku w N.;

III.  zasądza od pozwanych I. M., M. M. (1) i A. M. solidarnie na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 25.050,00 zł (dwadzieścia pięć tysięcy pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 14.400,00 zł (czternaście tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanych I. M., M. M. (1) i A. M. solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Płocku kwotę 198,92 zł (sto dziewięćdziesiąt osiem złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze) tytułem poniesionych tymczasowo z sum budżetowych wydatków.

Sygn. akt I C 1032/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 marca 2016 roku, skierowanym do Sądu Rejonowego Lublin - Zachód w Lublinie w ramach elektronicznego postępowania upominawczego, przeciwko M. M. (1), A. M. i I. M. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz solidarnie od pozwanych kwoty 208.222,12 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 23 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 4.423,56 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także zasądzenie zwrotu kosztów sądowych 2.659,00 zł oraz zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, iż jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność m.in. w zakresie obrotu paliwami ciekłymi. Ł. M. był przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży hurtowej paliw i produktów pochodnych. W dniu 22.01.2014r Ł. M. zakupił u powoda łącznie 90,197 m ^{( 3)} olejów napędowych za łączną kwotę brutto 438.222,12 zł. Tego samego dnia wystawiono fakturę VAT nr (...), określającą datę płatności na 22.01.2014r. Paliwo zostało wydane nabywcy, co potwierdzają dowody wydania oraz faktura VAT. W dniu 18.03.2014r nastąpiła częściowa zapłata - Ł. M. zapłacił powodowi kwotę 230.000,00 zł w tytule wskazując „ZAPŁATA ZA FAKTURE (...)”, które zostały zgodnie z przepisami KC zaliczone na poczet należności głównej. Zapłata pozostałej części należności głównej ani odsetek ustawowych za opóźnienie nigdy nie miała miejsca. W dniu 11.04.2014r Ł. M. zmarł, a spadek po nim objęła żona I. M. wprost oraz dzieci: M. M. (1) i A. M. z dobrodziejstwem inwentarza. Wobec powyższego za zobowiązania zmarłego Ł. M. odpowiadają jego spadkobiercy, przy czym I. M. odpowiada całym swoim majątkiem, a M. i A. odpowiadają do wartości odziedziczonego udziału spadkowego. Pozwani wezwani do zapłaty nie uregulowali dochodzonej pozwem kwoty stąd też żądanie. Na żądanie to składają się kwota 208.222,12 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami od dnia 23.01.2014r. do dnia zapłaty oraz kwota 4.423,56 zł tytułem odsetek naliczonych od kwoty 230.000,00 zł od dnia 23.01.2014r do dnia 18.03.2014r (k. 2 - 8).

Postanowieniem z dnia 04 maja 2016 roku Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie przekazał sprawę niniejszą do rozpoznania do Sądu Okręgowego w Płocku (k. 9).

Pozwani w odpowiedzi na pozew z dnia 06 lipca 2016 roku podnieśli zarzut przedawnienia roszczeń powoda oraz zarzut niewłaściwości Sądu Okręgowego w Płocku oraz oświadczyli, iż nie uznają żądania pozwu, zaprzeczają wszystkim nieprzyznanym wyraźnie twierdzeniom powoda. W związku z powyższym wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesów według norm przepisanych. W uzasadnieniu odnośnie zarzutu niewłaściwości miejscowej wskazali, iż ich zdaniem właściwy do rozpoznania sprawy niniejszej byłby Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy z uwagi na gospodarczy charakter sprawy. W zakresie zarzutu przedawnienia powołali się na treść art 554 k.c. i dwuletni okres przedawnienia roszczenia o zapłatę ceny z tytułu umowy sprzedaży. Nadto podnieśli, iż powód przedstawił niepodpisaną kopię faktury, niewskazującą sposobu zapłaty, a ich zdaniem winien przedstawić umowę zawartą ze zmarłym, co ich zdaniem jest sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego i przyjętymi normami prowadzenia działalności gospodarczej. Dalej wskazali, iż w adnotacji umieszczonej na fakturze wskazano DOW.WYD NR (...), (...), (...), podczas gdy do pozwu nie dołączono dowodu wydania (...), (...). W ocenie pozwanych powód nie podołał regułom art 6 k.c. i nie udowodnił i nie uzasadnił swoich roszczeń ani co do zasady, ani co do wysokości (k. 52 - 55).

Postanowieniem z dnia 28.11.2016r Sąd Okręgowy w Płocku nie uwzględnił wniosku pozwanych o stwierdzenie swej niewłaściwości i przekazanie sprawy do X Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego w Łodzi (k. 70 - 04:23).

Powód w odpowiedzi na zarzut przedawnienia zgłoszony przez pozwanych podniósł, iż w dniu zapłaty części należności wynikającej z faktury nastąpiło przerwanie przedawnienia poprzez uznanie. Co do oznaczenia nr dowodu wydania wskazał, iż jest to błąd pisarski (k. 70 - 71 - 06:30).

Na rozprawie w dniu 08 lutego 2017r powód zmodyfikował swe żądanie w ten sposób, iż wniósł o zasądzenie odsetek w wysokości wynikającej z ustawy o transakcjach handlowych, a ewentualnie, jeżeli Sąd nie podzieli tego stanowiska o zasądzenie odsetek ustawowych (k. 106 - 05:34), pozwani z kolei podtrzymali swoje dotychczasowe stanowisko i zarzut przedawnienia roszczenia (k. 106 - 07:29).

W toku dalszego procesu strony podtrzymały swoje wcześniejsze stanowiska, aż do zamknięcia rozprawy.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. jest przedsiębiorcą zajmującym się sprzedaż hurtową paliw i produktów pochodnych (odpis z KRS powoda - k. 17 - 22).

Ł. M. prowadził działalność gospodarczą pod firmą P.H.U. M. Ł. z siedzibą w N. i zajmował się m.in. również sprzedaż hurtową pali i produktów pochodnych. Prowadził stację paliw i zajmował się transportem paliw (wydruk z CEiIDG - k. 26).

Na początku 2014 roku Ł. M. podjął rozmowy z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na temat współpracy w zakresie obrotu paliwami. Rozmowy z nim w imieniu spółki prowadził P. D. (1), który był do grudnia 2016r dyrektorem handlowym w spółce, a miały one miejsce w P. w Browarach (...). Ł. M. nie zależało na związaniu się z jednym dostawcą paliwa, stąd też strony nie podpisały żadnej umowy handlowej, ta bowiem wymagałaby ze strony sprzedawcy zagwarantowania określonych upustów, zaś ze strony kupującego złożenie zobowiązania do odebrania określonej ilości towaru. Panowie ustalili, iż warunki handlowe będą negocjowane co do konkretnego załadunku, danej partii towaru. W przypadku tego spotkania ustalony został upust, jaki sprzedawca zastosuje oraz termin płatności określony na dzień załadunku. Nie ustalono jedynie dnia załadunku umawiając się, iż gdy Ł. M. będzie zainteresowany załadunkiem to wskaże spółce termin. Konkretne warunki transakcji zostały ustalone w momencie zamówienia towaru przez Ł. M. z P. D. (1) telefonicznie, na podstawie wcześniejszych uzgodnień ustalonych podczas spotkania osobistego (zeznania świadka P. D. (1) - k. 107 - 15:17 - 18:12, k. 108 - 21:42, 22:27, K. M. - k. 146v - 10:09).

Spółka posiadała bazę pali w G., a jej biuro handlowe znajdowało się w Ł.. W dniu 22 stycznia 2014 roku o godz. 14:25 Ł. M. przesłał drogą e-mail na adres J. Z., która pracowała w biurze handlowym trzy awizacje na załadunek trzech cystern paliwa wskazując w nich produkt, jego ilość, przewoźnika, dane kierowcy tj. imię, nazwisko, nr dowodu osobistego oraz nr rejs ciągnika i naczepy i były to następujące awizacje:

a)  olej napędowy - 30000 litrów, przwoźnik - M. M. (3), kierowca - K. J., dowód osobisty: A. (...), nr auta (...), nr przyczepy (...);

b)  olej napędowy - 30000 litrów, przwoźnik - (...), kierowca - P. J., dowód osobisty: (...), nr auta (...), nr przyczepy (...);

c)  olej napędowy - 30000 litrów, przwoźnik - (...), kierowca - J. P. (1), dowód osobisty: (...), nr auta (...), nr przyczepy (...)

(awizacje wraz z korespondencją e-mail - k. 117 - 120, zeznania świadka P. D. (1) - k. 108 - 18:12).

J. Z. przesłała z kolei awizacje złożone przez Ł. M. do Z. Ł. - kierownika bazy paliw w G. tego samego dnia o godz. 14:26 również w drodze e-mail, a nadto o godz. 14:29 zwróciła się również tą samą droga do Ł. M. o przesłanie dokumentów rejestrowych firmy. W odpowiedzi na powyższe o godz. 14:34 Ł. M. przesłał jej skan zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, zaświadczenia o numerze REGON, potwierdzenia zarejestrowania podmiotu jako podatnika VAT UE oraz koncesji na obrót paliwami ciekłymi (korespondencja e-mail wraz z załącznikami - k. 122 - 126, 128 - 129, 131 - 136).

Tego samego dnia na bazie paliw w G. stanowiącej własność powoda załadowane zostały trzy cysterny oleju napędowego, zgodnie z przesłanymi awizacjami, a wskazani w nich kierowcy podpisali protokoły pobrania próby wyrobu oraz dowody wydania:

- nr (...) - J. K. - przewoźnik (...), ciągnik (...), naczepa (...) - objętość 30203 m ³;

- nr (...) - J. P. (2) - przewoźnik (...), ciągnik (...), naczepa (...) - objętość 29258 m ³;

- nr (...) - P. J. - przewoźnik (...), ciągnik (...), naczepa (...) - objętość 30736 m ^{( 3)}

(dowody wydania - k. 37 - 39, zeznania świadka P. D. (1) - k. 108 - 16:05 - 21:22, 24:28).

Jeszcze tego samego dnia J. Z., jako osoba upoważniona do wystawienia faktury VAT wystawiła w imieniu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz P.H.U. (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę brutto 438.222,12 zł, w której wskazała termin zapłaty - 0 dni = 2014-01-22, a w uwagach do dokumentu: D.. WYD NR (...), (...), (...). Następnego dnia o godz. 12:10 skan oryginału faktury przesłała Ł. M. na jego adres e-mail (kopia faktury VAT - k. 35 - 36, korespondencja e-mail - k. 138 - 141).

W dniu 18 marca 2014 roku Ł. M. ze swojego rachunku bankowego przelał na rachunek bankowy powoda kwotę 230.000,00 zł wskazując w tytule płatności „ZAPŁATA ZA FAKTURE NR (...) (potwierdzenie wykonania przelewu - k. 40).

Ł. M. nie uiścił całej należności za sprzedany mu olej napędowy w terminie. W związku z powyższym P. D. (1) skontaktował się z nim w tej sprawie i wówczas ten powiedział mu, że sprzedał paliwo drobnym odbiorcom na termin płatności z którego się nie wywiązali i poprosił go o wstrzymanie windykacji należności. Oświadczył, iż zapłaci należność maksymalnie w terminie 14 dni. W związku z powyższym P. D. (1) polecił K. M. nie wszczynanie na razie windykacji. Należności tej nie zapłacił w tym terminie. P. D. (1) próbował jeszcze kontaktować się z nim telefonicznie, ale bezskutecznie (zeznania świadka P. D. (1) - k. 108 - 26:20, K. M. - k. 146v - 12:01).

W dniu 11 kwietnia 2014 roku Ł. M. zmarł (akt poświadczenia dziedziczenia - k. 43).

Powód informacje o tym otrzymał od współpracujących z nim podmiotów oraz z lokalnych gazet. W pierwszym okresie po śmierci postanowiono nie nękać jego żony I. M. żadnymi monitami, wizytami. Szczególnie, iż do spółki wpłynęło pismo I. M. z dnia 13 maja 2014 roku, w którym to poinformowała ona powoda, iż w chwili obecnej trwają wszelkie czynności mające na celu przejęcie przez nią spadku. Z uwagi na to, iż jeszcze to nie nastąpiło, a wobec powoda występują zobowiązania poprosiła o wykazanie pełnego zrozumienia w oczekiwaniu na zakończenie postępowania spadkowego. Wskazała, iż na chwilę obecną nie może podejmować żadnych decyzji finansowych. Wreszcie oświadczyła, iż o dalszych ustaleniach niezwłocznie poinformuje powoda oraz, iż nie uchyla się w żaden sposób od uregulowania zobowiązań (pismo z dnia 13.05.2014r - k. 103, zeznania świadka P. D. (1) - k. 108 - 29:02, K. M. - k. 146v - 06:15).

W dniu 02 grudnia 2014 roku przez notariusza G. D., mającą swoją Kancelarię Notarialną w P., za numerem Rep. A 7492/2014 został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia po zmarłym Ł. M.. Spadek po nim nabyli: z dobrodziejstwem inwentarza syn A. M. ur. (...), z dobrodziejstwem inwentarza córka M. M. (1) ur. (...) oraz żona I. M., po 1/3 części każde z nich (akt poświadczenia dziedziczenia - k. 43 - 44).

W dniu 29 maja 2015 roku powód, działając poprzez pełnomocnika wezwał I. M. w imieniu własnym oraz małoletnich A. M. i M. M. (1), jako spadkobierców Ł. M. do zapłaty w terminie 3 dni kwoty 208.222,12 pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Jednocześnie oświadczył, iż w przypadku ugodowego załatwienia sprawy odstąpi od dochodzenia odsetek ustawowych, które na ten dzień wynosiły kwotę 63.676,53 zł (wezwanie do zapłaty - k. 45 - 46).

W odpowiedzi na powyższe I. M. pismem z dnia 03 czerwca 2015r poinformowała pełnomocnika powoda, iż podjęła działania wyjaśniające zasadność i prawidłowość roszczeń powoda. Jednocześnie wniosła o przesłanie na jej adres oryginałów faktur VAT oraz innych dokumentów, w szczególności zamówienia, korespondencji, dokumentów dostawy, odbioru, wydania (pismo z dnia 03.06.2015r - k. 69).

Jednocześnie w okresie wakacji 2015 roku z P. D. (1) skontaktował się niejaki pan K., który przedstawił się jako pełnomocnik I. M. zajmujący się sprawami spadkowymi. Doszło do spotkania panów na stacji pali należącej wcześniej do Ł. M.. P. D. (1) przekazał mu dokumentację tj. fakturę, wpłatę, dokumenty z wydania i certyfikaty. Nie doszło jednakże do żadnego porozumienia (zeznania świadka P. D. (1) - k. 108 - 109 - 29:54 - 33:39).

Ł. M. zatrudniał w swoje firmie księgową J. J. (2), której dostarczał dokumenty niezbędne do prowadzenia księgowości. Jego firma była na tzw. pełnej księgowości. Przelewy wykonywał samodzielnie, przekazując księgowej potwierdzenia w wersji elektronicznej. Firmę prowadził samodzielnie. Posiadał dwa rachunki bankowe firmowe. Wśród kontrahentów Ł. M. była również powodowa spółka, ale była to współpraca krótkotrwała. Zdarzało się, iż dokonywał on również płatności gotówkowych, także w sporych kwotach. Wówczas dysponował pokwitowaniem potwierdzającym taką wpłatę, które również dostarczał księgowej. Swoje płatności regulował w terminie, często gotówką. Na swoim laptopie posiadał zainstalowany program księgowy, w którym prowadzona była ewidencja sprzedaży oraz kartoteki kontrahentów, w których wskazane były salda obrotów. Branża paliwowa była branżą specyficzną i obowiązywał w niej raczej system przedpłat (zeznania świadka J. J. (2) - k. 147 - 147v - 18:57 - 39:26).

Jednym z pracowników Ł. M. był jego szwagier R. L., który to posiadał m.in. upoważnienie do jego rachunków bankowych. Zdarzało się, iż wypłacał on kwoty nawet rzędu 100.000,00, 200.000,00 zł na polecenie Ł. M., który mówił mu, że potrzebuje tych pieniędzy, po to, aby zapłacić za paliwo (zeznania świadka R. L. - k. 147v - 40:25 - 49:48).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wskazane wyżej dokumenty, bądź też ich kopie oraz zeznania świadków. Jeżeli chodzi o ten ostatni dowód to Sąd dał wiarę zeznaniom świadków w całości. Są one jasne, precyzyjne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają. Sąd dał wiarę również dokumentom i kopiom dokumentów przedłożonych przez powoda, w szczególności fakturze VAT oraz dowodom wydania. Dokumenty te znajdują potwierdzenie dodatkowo w zeznaniach świadków. Przede wszystkim okoliczności wynikające z nich dodatkowo wynikają z zeznań świadków P. D. (1) (k. 107 - 109) i K. M. (k. 146v - 147). Świadkowie opisali przebieg współpracy z Ł. M., okoliczności zakupu przez niego oleju napędowego oraz jego rozliczenia. Są to osoby obce dla stron. Nie są oni już pracownikami powoda, a zatem nie mają żadnych powodów do tego, aby narażać się w ramach niniejszego postępowania na odpowiedzialność karną za składanie fałszywych zeznań. Nadto ich słowa znajdują potwierdzenie w zgromadzonej w aktach sprawy korespondencji e-mail. Z żadnego przepisu prawa nie wynika obowiązek zawierania umów na dostawę paliwa, nawet, gdy jest to znaczna ilość, taka jak w sprawie niniejszej. Owszem jest praktyką zawieranie takich umów, ale praktyką jest również to, na co wskazał P. D. (1), iż w takim przypadku następuję związanie stron. Tymczasem Ł. M. nie chciał się wiązać z powodem i dopiero zaczynał z nim współpracę. To, iż taka współpraca była wynika również z zeznań J. J. (2) oraz R. L., którzy powodową firmę znali. Pozwana I. M. początkowo negowała w ogóle współpracę męża z powodem, potem podnosiła, iż współpraca być może była, ale należności zostały rozliczone. Przeczy temu jednocześnie jej pismo z dnia 13 maja 2014 roku (k. 104), w którym to sama, bez wzywania, zwróciła się do powoda z prośbą o wstrzymanie działań windykacyjnych. Sąd odmówił wiary jej twierdzeniom, iż nie posiada ona żadnej wiedzy na temat pracy męża. Przeczy temu doświadczenie życiowe i logika. Oto pozwana posiadając ten sam laptop co mąż, prowadząc również własną działalność gospodarczą, mając wykształcenie średnie ekonomiczne, nie dostrzegła, iż na komputerze tym zainstalowany jest program księgowy firmy zmarłego męża. W ocenie Sądu pozwana w niniejszym postępowaniu jedynie zasłania się brakiem wiedzy na temat współpracy męża z powodem. Musiała taką wiedzę posiadać, skoro sama miesiąc po jego śmierci wysłała do powoda pismo datowane na dzień 13.05.2014r. Przecież w tym momencie musiała mieć wiedzę o danych powoda i jego współpracy z mężem. Niezależnie od tego, w jakim stanie psychicznym wówczas znajdowała się, miała wiedzę na ten temat. Musiała zatem mieć dostęp do jego dokumentacji, która przecież w żaden sposób nie mogła od tak sobie zaginąć, chociażby ze względu na obowiązki podatkowe. W tym zakresie Sąd odmówił wiary jej twierdzeniom.

Dowód z wydruku obrotów na rachunku bankowym Ł. M. (k. 75 - 99) nic nie wniósł do sprawy niniejszej. Z rachunku tego nie były bowiem dokonywane żadne płatności na rzecz powoda.

Sąd pominął wniosek pełnomocnika pozwanych z dnia 26 kwietnia 2017 roku o zobowiązanie powoda do udzielenia informacji, czy w spółce istniały procedury windykacyjne i jeśli tak to jakie i o przesłanie ich oraz o zobowiązanie spółki do wskazania ilości płatności gotówkowych zrealizowanych na rzecz spółki powodowej w pierwszym kwartale 2014 roku (k. 147v - 50;12 - 55:05), albowiem po pierwsze wnioski te były wnioskami spóźnionymi, a po drugie dotyczyły okoliczności nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy niniejszej. Żadnego znaczenia nie miała dla niej kwestia procedur windykacyjnych obowiązujących u powoda. Nie są one żadnymi przepisami prawa i nie wywołują skutków prawnych wobec jego kontrahentów. Jeżeli chodzi o zestawienie wpłat gotówkowych to powód twierdził, iż takiej wpłaty gotówkowej od Ł. M. nie przyjmował, a zatem to pozwani podnosząc taką okoliczność winnic to udowodnić. Nadto zobowiązanie takie, w sytuacji, gdy spółka prowadzi rozbudowaną działalność gospodarczą dotyczyłyby znacznej ilości podmiotów i nie wiele wniosło do sprawy niniejszej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo w kształcie sformułowanym przez powoda podlegało uwzględnieniu w całości.

Powód w sprawie niniejszej powołał się na odpowiedzialność pozwanych, jako spadkobierców Ł. M., któremu to sprzedał w dniu 22 stycznia 2014 roku olej napędowy. Roszczenie powoda wynikało zatem z umowy sprzedaży zawartej przez niego jako sprzedawcę i Ł. M., jako kupującego i dotyczyło zapłaty ceny. Rolą zatem powoda było udowodnienie tego, iż taka umowa została zawarta oraz, że towar nią objęty został wydany. Rolą z kolei pozwanych było udowodnienie tego, iż nastąpiła zapłata ceny zakupu. Przepisy kodeksu cywilnego, ani też żadne inne przepisy prawa, nie przewidują obowiązku zawarcia umowy sprzedaży oleju napędowego na piśmie. Umowa taka może być zawarta również w formie ustnej. Najprostszym przykładem, jest zakup paliwa na stacji paliw, gdzie żadnej umowy pisemnej się nie podpisuje. Inną kwestią jest, iż zawierając umowę w formie ustnej trudniej jest udowodnić tę okoliczność. Niemniej umowa taka jest umową ważną i wywołuje skutki prawne. W sprawie niniejszej jak ustalił Sąd taka umowa w formie ustnej została zawarta przez Ł. M. i powoda. Umowa ta została również wykonana przez sprzedającego tj. towar został wydany. Kupujący częściowo wywiązał się również ze swojego zobowiązania zapłacił bowiem część ceny zakupu. To również potwierdza zawarcie takiej umowy, szczególnie w sytuacji, gdy była to jedyna transakcja zawarta przez strony. A zatem rolą pozwanych, jako spadkobierców Ł. M. było udowodnienie tego, iż cena została uiszczona. W tym zakresie nie przedstawili oni jednak żadnych dowodów. W zasadzie to nie można nawet jednoznacznie stwierdzić, czy podnieśli takie twierdzenia, bowiem I. M. zasłaniała się w toku niniejszego procesu niewiedzą na temat działalności męża, a jedynie z wniosków dowodowych i oświadczeń pełnomocnika, można wnioskować, iż zamierzał on udowodnić to, że cena została zapłacona. Ale jednocześnie nie zgłosił w tym zakresie żadnego twierdzenia, tylko i wyłącznie własne przypuszczenia. Z określenia na fakturze terminu płatności: „0 dni” nie wynika jednocześnie, iż cena określona w tej fakturze została uiszczona, w sytuacji, gdy linijkę wyżej znajduje się zapis „Pozostało do zapłaty: 438.222,12 zł”, a nadto niespełna miesiąc po wystawieniu faktury Ł. M. uiszcza kwotę 230.000,00 zł powołując się na tę fakturę. Przecież gdyby uiścił tę należność w formie przedpłaty, na co zdaniem pozwanych, wskazuje określenie terminu płatności „0 dni”, to nie uiszczałby ponownie kwoty 230.000,00 zł. Nadto gdyby ta zapłata miała stanowić, jak gdyby dopełnienie przedpłaty zrealizowanej wcześniej to nie byłaby to tak okrągła kwota. Jak wskazała świadek J. J. (2), jak były realizowane przedpłaty to były one zaokrąglane, a skoro tak to ewentualne uzupełnienie przedpłaty stanowiłoby dopełnienie pojedynczych złotówek i groszy i zapewne w przypadku przedmiotowej faktury kończyłoby się kwotą 222,12 zł. Tak zaś nie jest. Wreszcie Ł. M., prowadząc działalność opartą o pełną księgowość, musiał mieć potwierdzenie księgowe wszystkich realizowanych operacji finansowych, w tym również gotówkowych. Musiałby zatem mieć pokwitowanie. Pozwana, jako jego spadkobierca winna nim dysponować, jeżeli w ogóle miało miejsce i w ten sposób udowodnić tę okoliczność. Tak się jednak również nie stało. A zatem w ocenie Sądu powód udowodnił to, iż pozostała do zapłaty kwota objęta pozwem, jeżeli chodzi o należność główną oraz odsetki naliczone za okres od dnia 23.01.2014r do dnia 18.03.2014r od kwoty 230.000,00 zł, o czym jednak jeszcze dalej.

Pozwani w sprawie niniejszej podnieśli jeden podstawowy zarzut tj. zarzut przedawnienia roszczenia powoda. Bez wątpienia w sprawie niniejszej znajdzie zastosowanie termin przedawnienia określony w art 554 k.c., zgodnie z którym to roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch. Termin ten rozpoczął swój bieg z pierwszym dniem wymagalności roszczenia powoda, a zatem z dniem 23 stycznia 2014 roku i nieprzerywany zakończyłby swój bieg z dniem 23 stycznia 2016 roku. Jednakże w sprawie niniejszej miało miejsce przerwanie biegu tego terminu. Stosownie do treści art 123 § 1 pkt 2 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje. Jako ratio legis przerwania biegu przedawnienia w wyniku uznania wskazuje się zasadę ochrony zaufania wierzyciela do dłużnika (por. SN w wyr. z 19.9.2002 r., II CKN 1312/00, OSNC 2003, Nr 12, poz. 168). Jeśli z działań dłużnika wynika, że jest on świadom ciążącego na nim obowiązku spełnienia roszczenia, wierzyciel nie powinien obawiać się przedawnienia. W piśmiennictwie wyróżniane są dwie postacie uznania: uznanie właściwe, mające formę umowy między dłużnikiem a wierzycielem, oraz uznanie niewłaściwe, będące jednostronnym działaniem dłużnika. W sprawie niniejszej w dniu 18 marca 2014 roku Ł. M. dokonał zapłaty części ceny zakupu, dokonując przelewu z własnego rachunku bankowego na rachunek powoda kwoty 230.000,00 zł ze wskazaniem, iż jest to zapłata za przedmiotową fakturę. Działanie takie należy kwalifikować właśnie, jako drugą z w/w form tj. uznanie niewłaściwe. Jak wskazano wyżej, uznanie niewłaściwe jest oświadczeniem wiedzy zobowiązanego, wyrazem jego świadomości istnienia skierowanego przeciwko niemu roszczenia (podobnie wyr. SN z 7.3.2003 r., I CKN 11/01). Dla skuteczności uznania niewłaściwego nie jest wymagane istnienie po stronie zobowiązanego zamiaru wywołania skutku prawnego (przerwania biegu przedawnienia). Uznanie niewłaściwe może mieć postać wypowiedzi lub innego działania. Dla oceny, czy mamy do czynienia z uznaniem roszczenia, istotne jest to, czy zachowanie zobowiązanego, interpretowane zgodnie z powszechnie obowiązującymi regułami znaczeniowymi, mogło uzasadniać przekonanie osoby uprawnionej, iż zobowiązany jest świadom swojego obowiązku, a w konsekwencji oczekiwanie uprawnionego, że świadczenie zostanie spełnione (podobnie wyr. SN z 25.3.2010 r., I CSK 457/09 i z 16.2.2012 r., III CSK 208/11,). Na tej podstawie kwalifikuje się jako uznanie niewłaściwe roszczenia takie zachowania zobowiązanego jak: spełnienie części świadczenia (jeżeli z okoliczności nie wynika, że zobowiązany traktował je jako całkowite zaspokojenie roszczenia), zapłatę odsetek za okres, w którym roszczenie główne jeszcze nie uległo przedawnieniu, wniosek zobowiązanego o odroczenie terminu płatności, o rozłożenie długu na raty czy o umorzenie go w całości lub części (zob. wyr. SN z 19.9.2002 r., II CKN 1312/00, OSN 2003, Nr 12, poz. 168). Uznanie niewłaściwe nie musi precyzować wysokości ani podstawy prawnej roszczenia. Jeżeli jednak dłużnik zastrzega, że uznaje tylko część roszczenia, bieg przedawnienia przerywa się tylko co do tej części. Bez wątpienia w sprawie niniejszej to dłużnik Ł. M. dokonał zapłaty części ceny zakupu. Jednocześnie prowadził on rozmowy z P. D. (2) na temat nie wszczynania windykacji tej należności i zobowiązywał się do zapłaty całości. Z tych okoliczności wynika zatem jednoznacznie, iż dłużnik miał świadomość istnienia swego zobowiązania i obowiązku zapłaty należności dochodzonej przez powoda. A zatem z dniem 18 marca 2014 roku nastąpiło przerwanie biegu terminu przedawnienia. Przedawnienie to rozpoczęło zatem ponownie swój bieg właśnie w tym dniu tj. 18 marca 2014 roku. Dzień, w którym nastąpiło zdarzenie będące podstawą przerwania biegu przedawnienia, jest pierwszym dniem nowego okresu przedawnienia. Brak jest podstaw prawnych do uznania, że bieg przedawnienia rozpoczyna się dopiero w dniu następującym po zdarzeniu powodującym przerwanie przedawnienia. Artykuł 111 § 2 k.c. nie znajduje zastosowania, ponieważ terminy przedawnienia określone są w latach a nie w dniach ( M. Mataczyński, M. Saczywko, w: Gutowski, Komentarz, art. 124, Nb 2, s. 759). Zgodnie zaś z art 112 k.c. termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. A zatem w sprawie niniejszej okres przedawnienia kończył się również z upływem dnia 18 marca ale 2016 roku. I właśnie w tym dniu został wniesiony pozew w sprawie niniejszej, co jednoznacznie wynika z jego wydruku przesłanego przez Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie, a zatem stosownie do treści art 123 § 1 pkt 1 k.c. ponownie nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia, ale tym razem z uwagi na podjętą czynność przed Sądem. W tym miejscu wskazać należy, iż brak było podstaw do uwzględnienia wniosku pozwanych o zwrócenie się do Sądu Rejonowego Lublin - Zachód w Lublinie o wskazanie daty złożenia pozwu w EPU, albowiem data ta wynika z przesłanego przez Sąd wydruku pozwu. W tej zatem sytuacji podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia jest chybiony, bowiem z uwagi na dwukrotne przerwanie biegu tego terminu roszczenie cały czas nie jest roszczeniem przedawnionym.

Powód w sprawie niniejszej po modyfikacji zażądał odsetek liczonych według ustawy o transakcjach handlowych, ewentualnie odsetek ustawowych. Roszczenie w tym zakresie miało charakter roszczenia ewentualnego, a zatem na wypadek nieuwzględnienia pierwszego Sąd zobligowany był przejść do żądania drugiego.

Zgodnie z treścią art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Aktualnie w polskim porządku prawnym mamy do czynienia z kilkoma rodzajami odsetek ustawowych. Bez wątpienia w sprawie niniejszej chodzi o odsetki za opóźnienie, a nie o tzw. odsetki kapitałowe, co wynika z celu w jakim je zastrzeżono. W tej sytuacji mamy do wyboru dwa rodzaje odsetek odsetki ustawowe za opóźnienie uregulowane w art 481 § 2 k.c. oraz odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych uregulowane w art 4 ust 3 ustawy z dnia 08 marca 2013r o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. 2013 poz 403 ze zm.). Odsetki te zostały wprowadzone do polskiego porządku prawnego z dniem 1 stycznia 2016 roku w związku ze zmianą w/w ustawy wprowadzoną ustawą o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 1830). Jednakże zasada określania tych odsetek według w/w ustawy znana była już wcześniej i znajduje ona zastosowanie w sprawie niniejszej mimo tego, iż umowa na podstawie, której powód dochodzi należności zawarta była przed dniem 1 stycznia 2016r. Zgodnie z art 4a w/w ustawy do transakcji handlowych nie stosuje się przepisu art. 481 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.). Nadto, już przed wprowadzeniem tego przepisu w orzecznictwie i judykaturze przyjmowano, iż przepisy w/w ustawy stanowią lex specialis wobec przepisu art 481 § 2 k.c. i w sytuacji, gdy strony danej umowy i sama umowa spełnia wymogi określone w art 7 tej ustawy (w jej brzmieniu sprzed dnia 01.01.2016r), należne są nie odsetki ustawowe, czy ustawowe za opóźnienie, lecz obecnie odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 05 września 2014 roku sygn. akt I ACa 287/14). Stosownie do treści art 56 w/w ustawy zmieniającej do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. A zatem a contrario do odsetek należnych od dnia 1 stycznia 2016 roku stosuje się nowe przepisy i tym samym w sprawie niniejszej od tej daty mają zastosowanie odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. Przed tą datą powodowi są zaś należne odsetki wynikające z tejże ustawy, a dokładniej z art 7 ust 1 w jego brzemieniu sprzed dnia 1 stycznia 2016 roku tj. odsetki w wysokości odsetek za zwłokę określanej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.). Powód skapitalizował odsetki naliczone od kwoty 230.000,00 zł za okres od dnia jej wymagalności tj. 23.01.2014r. do dnia 18.03.2014r właśnie według w.w stawki i jest to kwota 4.423,56 zł i dodatkowo zażądał dalszych odsetek liczonych od tej kwoty od dnia wniesienia pozwu do Sądu tj. 18 marca 2016 roku. W tym przypadku podstawę prawną roszczenia powoda stanowi art 482 § 1 k.c. W sytuacjach, kiedy dopuszczalne jest pobieranie odsetek od zaległych odsetek, ich wysokość może być określona umownie lub może wynikać z ustawy lub wysokości odsetek zastrzeżonych w wypadku opóźnienia w zapłacie świadczenia głównego (por. M. Piekarski, w: Resich, Komentarz, 1972, t. II, s. 1183 oraz A. Rembieliński, w: Winiarz, Komentarz, 1989, t. I, s. 496). Stąd też w sprawie niniejszej do ustalenia wysokości tychże odsetek znajdzie również zastosowanie ustawa o transakcjach handlowych i tym samym powodowi takie właśnie odsetki są należne. Stąd w zakresie zarówno należności głównej, jak i odsetek Sąd w całości uwzględnił żądanie pozwu i zasądził żądane przez powoda kwoty wraz z odsetki ustalonymi według zasad wynikających z ustawy o terminach zapłaty. Jednocześnie z twierdzeń pozwanych nie wynika przeprowadzenie prze z nich postpowania o dział spadku, a zatem odpowiedzialność pozwanych jest odpowiedzialnością solidarną (por art 1055 § 1 k.c.) i również w taki sposób Sąd zasądził w/w kwotę.

W sprawie niniejszej mamy jednakże do czynienia z dziedziczeniem małoletnich dzieci po ojcu. Spadek przez małoletnich został objęty z dobrodziejstwem inwentarza, co wynika wprost z aktu poświadczenia dziedziczenia, a nadto z treści art 1015 § 2 k.c. w jego brzemieniu sprzed dnia 18 października 2015 roku. W przypadku pozwanej w akcie poświadczenia dziedziczenia nie wskazano, czy nabycie nastąpiło wprost, czy również z dobrodziejstwem inwentarza. Jednocześnie pozwana nie składała żadnych oświadczeń w przedmiocie spadku w terminie określonym w art 1015 § 1 k.c. W tej zatem sytuacji znajduje zastosowanie art 1016 k.c. w jego brzemieniu z daty śmierci spadkodawcy. A zgodnie z nim jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 20 grudnia 2012 roku sygn. akt III CZP 89/12 spadkobierca, który nie złożył w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, jest uważany za przyjmującego spadek z dobrodziejstwem inwentarza, jeżeli przynajmniej jeden spadkobierca przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1016 KC). Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1970 roku sygn. akt II CR 388/69 jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza bez względu na to, czy nastąpiło to wskutek odpowiedniego oświadczenia woli, czy też przez niezłożenie takiego oświadczenia przez osobę nie mającą pełnej zdolności do czynności prawnych, uważa się, że spadkobiercy inni posiadający pełną zdolność do czynności prawnych, którzy nie złożyli w ustawowym terminie żadnego oświadczenia w kwestii przyjęcia spadku, również przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Stąd też w sprawie niniejszej w ocenie Sądu Okręgowego również pozwana I. M. nabyła spadek po mężu z dobrodziejstwem inwentarza, skoro nie składała w tym zakresie żadnych oświadczeń.

Stosownie do treści art 319 k.p.c. jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności. Ograniczenie odpowiedzialności dłużnika do określonej wysokości występuje m.in. w sytuacji z art. 1031 § 2 k.c. Zgodnie z tym przepisem (w brzmieniu obowiązującym od 18.10.2015 r.), w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Jak wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie przewidziane w art. 319 k.p.c. zastrzeżenie, iż stronie pozwanej przysługuje prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności, sąd jest obowiązany zamieścić w wyroku z urzędu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 11 lutego 2015 roku sygn. akt I ACa 738/14). Sąd w wyroku powinien zastrzec pozwanemu prawo powoływania się na ograniczenie odpowiedzialności, gdyż możliwość powoływania się w tytule egzekucyjnym na ograniczenie odpowiedzialności istnieje tylko, gdy ograniczenie to zostało zastrzeżone w tytule egzekucyjnym (art. 837 k.p.c. z wyjątkami w nim wskazanymi; por. wyr. SN z 7.5.1972 r., I PR 426/70, OSNCP 1972, Nr 4, poz. 67). Stąd też, jako, że Sąd w sprawie niniejszej ustalił, iż pozwani przyjęli spadek po Ł. M. z dobrodziejstwem inwentarza, to jednocześnie zobligowany był z urzędu zastrzec, im w wyroku prawo powoływania się w toku egzekucji zasądzonego świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do wartości spadku nabytego po w/w.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o treść art 98 k.p.c. obciążając nimi w całości pozwanych solidarnie, albowiem przegrali oni sprawę niniejszą w całości. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym w kwocie 14.400,00 zł ustalone w oparciu o treść § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w jego wersji obowiązującej w okresie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia 27 października 2016 roku, opłata sądowa od pozwu w kwocie 10.633,00 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

Jednocześnie w oparciu o treść art 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art 98 k.p.c. Sąd nakazał pobrać solidarnie od pozwanych poniesioną tymczasowo z sum budżetowych kwotę 198,92 zł.

Mając powyższe na uwadze orzeczono, jak w sentencji wyroku.