Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 15 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IX Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Jarosław Marczewski

Protokolant:p.o. stażysty Jolanta Wenzel

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2016 r. w Poznaniu

sprawy z powództwa Ł. P.

przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością .sp.k. w Ś.

- o ochronę dóbr osobistych

1. Powództwo oddala.

2. Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 377 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

3. Nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 516,51 zł tytułem zwrotu poniesionych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa wydatków.

SSO Jarosław Marczewski

UZASADNIENIE

W dniu 8 sierpnia 2014 roku powód – Ł. P. skierował do tutejszego Sądu pozew o ochronę dóbr osobistych przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w Ś. , w którym domagał się zobowiązania pozwanego do przesłania do (...) w P. im. Prof. S. D. oświadczenia o treści wskazanej w pozwie.

W uzasadnieniu powód podał, że (...) Sp. z o.o. w K. w swojej działalności zajmuje się sprzedażą sprzętów medycznych. W związku z prowadzoną działalnością w/w spółka w dniu 29 października 2013 r. złożyła formularz ofertowy i przystąpiła do przetargu na dostawę sprzętu medycznego organizowanego przez (...) w P.. Również do tego przetargu przystąpiła pozwana, która prowadzi działalność związaną ze sprzedażą i produkcją sprzętów medycznych. Powód, w ramach prowadzonej przez siebie działalności jest właścicielem firmy : (...) Powód, w związku z wykonywaną przez siebie pracą oraz w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, współpracuje ze Spółką (...) Sp. z o.o.

Pozwana wraz ze złożonymi dokumentami ofertowymi skierować miała do organizatora przetargu, pismo z dnia 10 października 2013 r., w którym zawarła informacje pomawiające powoda o korzystanie z projektów technicznych sprzętu stanowiącego własność pozwanej. Pozwana w przedmiotowym piśmie twierdzić miała, że powód współpracując ze spółka (...) sp. z o.o. oferuje w ramach ofert przez nią składanych, nie należące do niego, projekty sprzętów medycznych.

Pozwana wskazywała również, że powód będąc jej pracownikiem naruszył tajemnicę służbową poprzez wykorzystywanie w sposób bezprawny wiedzy zdobytej w trakcie realizowania stosunku pracy. Wszelkie informacje i twierdzenia pozwanej zawarte w w/w piśmie są w ocenie powoda nieprawdziwe, a pozwana poprzez zawarcie w/w informacji naruszyć miała dobra osobiste powoda. Zarzut pozwanej dotyczący rzekomego korzystania przez powoda z własności intelektualnej pozwanej, a przez to naruszanie uczciwego współzawodnictwa, jak również korzystaniu przez powoda z projektów technicznych należących do pozwanej, nie znajduje oparcia w stanie faktycznym i nie jest poparty żadnymi dowodami.

W ocenie powoda działania pozwanej spółki polegające na umieszczeniu w dokumentach przetargowych pisma pomawiającego stronę powodową spowodowało, że każdy uczestnik przetargu mógł się z nim zapoznać. To z kolei miało doprowadzić do naruszenia dobrego imienia powoda i utratę zaufania potrzebnego do prowadzenia przez niego działalności.

W swojej odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania. Pozwana zaprzeczyła jakoby naruszyła dobra osobiste powoda.

Pozwana podała, że pismo załączone do przetargów nie dotyczyło bezpośrednio powoda, a (...) sp. z o.o.

W piśmie tym rzeczowo przytoczono okoliczności, które faktycznie zaistniały.

W ocenie pozwanej jej działanie nie miało znamion bezprawności, albowiem było dozwolone przez obowiązujące przepisy, miało na celu obronę uzasadnionego interesu stron postępowania przetargowego, a nade wszystko okoliczności przytoczone w piśmie załączonym do dokumentacji przetargowej są prawdziwe.

Dalej pozwana przedstawiła związki (...) Sp. zo.o. z powodem oraz pozwaną oraz przyczyny dla których, zdaniem pozwanej, powód działa bezprawnie. Pozwana zarzuciła powodowi naruszenie majątkowych praw autorskich powoda, naśladownictwo, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, naruszenie dobrych obyczajów kupieckich.

Pozwana dokonała porównania wybranych cech użytkowych i charakterystycznych produktów Powoda i Pozwanej. Pozwana doszła do wniosku, że wszelkie charakterystyczne elementy i cechy sprzętu zostały niemalże wiernie skopiowane przez Ł. P. (identyczny wygląd, materiały, technologia produkcji, sposób gięcia, wymiary gięć, sposób spawania), co dokumentuje załączone do pisma zestawienie zdjęć gotowych produktów w analogicznej perspektywie fotograficznej. W opinii Pozwanej nie ulega wątpliwości, że sprzęt oferowany przez Ł. P. wiernie naśladuje jej sprzęt.

Strony do końca procesu podtrzymywały swoje dotychczasowe, a wyżej opisane, stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie m.in. produkcji urządzeń, instrumentów oraz wyrobów medycznych; powód był przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie m.in. produkcji konstrukcji metalowych i ich części pod firmą (...). Powód własną działalność gospodarczą prowadził od 5 października 2011 do 7 lipca 2014.

Bezsporne, a nadto dowód – wydruk z CEIDG powoda (k. 44), informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru KRS pozwanej (k. 42 i n.).

Powód pracował w pozwanej spółce od 2008 roku do przełomu maja/czerwca 2012r. W ramach swoich obowiązków pracowniczych powód projektował i konstruował meble medyczne. Pomagał także w pracach innym konstruktorom, ale nie w zakresie konstrukcji stołów i wyposażenia sal prosektoryjnych. Po odejściu z pracy w pozwanej spółce, powód zajął się własną działalnością gospodarczą.

Dowód - zeznania powoda (k. 1626), zeznania przedstawiciela pozwanej (k. 1627), kserokopie umów o pracę (k. 688-692), zakres obowiązków (k. 693), zeznania świadka T. B. (k. 1500),

Dzięki pomocy swojej żony, rozpoczynając działalność gospodarczą, powód nawiązał kontakt z (...) sp. z o.o. w K.. Po rozpoczęciu współpracy z powodem (...) Sp. z o.o. w K., w swojej działalności, zaczął trudnić się produkcją sprzętów medycznych, którymi handlował powód. Powód nie był bowiem w stanie sam produkować sprzętu medycznego dla realizacji otrzymywanych zleceń. Spółka (...) Sp. z o.o. w K. przy zgłoszeniach do przetargów posługiwała się katalogami i materiałami reklamowymi stworzonymi przez powoda. Spółka (...) Sp. z o.o. w K. powielała oznaczenia produktów, które powód używał w swoim katalogu. Numery katalogowe powoda i (...) Sp. z o.o. w K. różniły się tylko jedną początkową cyfrą od numerów katalogowych pozwanego – wymyślił to powód.

Dowód – zeznania świadka A. K. (k. 1436-1438), zeznania świadka M. P. (k. 1459), zeznania świadka W. N. (k. 1567)

W związku z prowadzoną działalnością (...) Sp. z o.o. w K. w dniu 29 października 2013 r. złożyła formularz ofertowy i przystąpiła do przetargu organizowanego przez (...) w P. im. Prof. S. D.. Również do tego przetargu przystąpiła pozwana, która prowadzi działalność związaną ze sprzedażą i produkcją sprzętów medycznych.

Pozwana wraz ze złożonymi dokumentami ofertowymi skierowała do organizatora przetargu - (...) w P. im. Prof. S. D., pismo z dnia 10 października 2013r., w którym zawarła informację, że bardzo prawdopodobne jest zgłoszenie się do przedmiotowego przetargu także spółki (...) Sp. z o.o. w K., a także poinformowała o sporze z tym podmiotem wywołanym bezprawnymi działaniami spółki (...) Sp. z o.o. w K. naruszającymi w sposób oczywisty zasady uczciwej konkurencji oraz dodatkowo szereg zasad mieszczących się w katalogu dobrych obyczajów kupieckich. Naruszenia te polegają przede wszystkim na korzystaniu z projektów technicznych sprzętu stanowiących własność (...), a uzyskanych od byłego pracownika tej firmy – Ł. P. ( (...)), który wobec (...) sp. z o.o. jest użyczającym potencjału i wystawiającym referencje. Dalej strona pozwana w swoim piśmie, co do powoda podała: Osoba ta, będąc zatrudniona w strukturach grupy (...), naruszyła obowiązująca ją tajemnicę służbową poprzez wykorzystanie w sposób oczywiście nieuprawniony wiedzy zdobytej w trakcie realizowania stosunku pracy, a jej zachowanie stanowiło czyn zabroniony opisany ww. ustawą. Aktualnie Ł. P. w wyniku przeprowadzonego karnego postępowania przygotowawczego przez funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w K. za swoje czyny został postawiony w stan oskarżenia, a mój mocodawca dodatkowo wytoczył przeciwko niemu stosowne powództwo cywilne przed Sadem Okręgowym w Poznaniu. Przedmiotowe powództwo zostało zabezpieczone postanowieniem tegoż Sądu zakazującym m.in. zbywania i oferowania sprzętu medycznego wyprodukowanego na podstawie bezprawnie uzyskanych projektów. Z tych względów pozwana apelowała, aby w trakcie procedury przetargowej, poprzedzającej wydanie sądowego orzeczenia, uwzględniono powyższe okoliczności przy ocenie poszczególnych uczestników.

Powód dowiedział się o piśmie pozwanej i zapoznał z jego treścią w dniu otwarcia ofert złożonych do przetargu.

Bezsporne, a nadto dowód – zeznania przedstawiciela pozwanej (k. 1628), fotokopia pisma pozwanej z 10.10.2013 r. (k. 10), poświadczone za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika powoda formularze ofertowe (...) Sp. z o.o. i pozwanej (k. 11 – 16); zeznania pozwanego (k. 1626).

Powód wykupił 14 sierpnia 2012 r. u administratora sieci stronę internetową (...)pl. Na stronie tej, działający na zlecenie powoda D. K. (1) zamieszczał dostarczane mu przez stronę powodową wizualizacje produktów medycznych, które były identyczne z wizualizacjami pozwanej: posiadały identyczne błędy (np. brak kółka, przy wózku do worków foliowych 100l przez omyłkę wpisano w opisie, że jest on przeznaczony do worków 60l). W sytuacji, gdy na wizualizacjach pozwanej przez przypadek nie wymazano linii konstrukcyjnych na rysunku u powoda jest to również powielone. System oznaczania wyrobów w katalogu powoda różnił się tylko jedną cyfrą. U konkurencji oznaczenia są zaś zupełnie inne.

Dowód - zeznania przedstawiciela pozwanej (k. 1627), katalog powoda (k. 727 i n.), zeznania świadka B. G. (k. 1503), zeznania świadka R. S. (k. 1504), zeznania świadka M. W. (k. 1525-1526), zeznania świadka A. N. (k. 1527v)

Modele 3D zamieszczone na stronie internetowej powoda pochodzą z zasobów teleinformatycznych pozwanej. Są wierną kopią modeli 3D pozwanego. Firma (...) zamieściła modele 3D w wersji papierowej (w katalogu) przed powstaniem strony www firmy powoda. Tym samym nie ma możliwości, aby firma (...) „dopasowała” swoje modele do modeli 3D firmy powoda.

Dowód – kserokopia opinii biegłego z dziedziny informatyki na potrzeby Sądu Rejonowego w Kościanie w sprawie o sygn. (...) (k. 1586 i n.), kserokopia aktu notarialnego notariusza w P. A. A. z 7.11.2012, rep. A nr 12276/2012 (k. 442 i n.), zeznania świadka T. B. (k. 1501)

Nie ma fizycznej możliwości, aby konstruktor, w tak krótkim czasie jak powód, po zakończeniu współpracy z pozwaną, zaprojektował ok 200 produktów. Jeden projekt projektuje się kilka dni a czasem tygodnie. Projekty, które powód zamieścił w swoich katalogach powstawały w firmie pozwanego przez wiele lat i były często modyfikowane. Numery katalogowe, nazwy i opisy produktów powoda pokrywają się z analogicznymi pozwanego. Produkty pozwanego mają cechy charakterystyczne, np. do części z nich użyto specjalnej uszczelki wyłącznie na zamówienie, która znajduje się również w projekcie powoda. Elementami wspólnymi są specyficzne konstrukcje kółek, sposób spawania elementów. Produkty oferowane przez innych niż powód producentów sprzętu medycznego dostępnego na rynku różnią się znacznie od produktów pozwanego, np. wymiarami, kształtem. Pozwany produkuje stolik na instrumenty medyczne o symboli 2001, w którym używa siłownika specjalnie produkowanego na zamówienie pozwanego w Czechach. Na stronach powoda znalazła się wizualizacja stolika z takim samym siłownikiem.

Dowód - zeznania świadka T. B. (k. 1501), zeznania świadka B. G. (k. 1502), zeznania świadka M. W. (k. 1525-1526), zeznania świadka G. K. (k. 1526v), zeznania świadka Z. B. (k. 1569),

Po pierwszym piśmie pozwanej do powoda powód usunął zdjęcia autorstwa T. O., członka zarządu pozwanej.

W sprawie o sygn. akt tut. Sądu IX GC 915/13 prawomocnie zabezpieczono roszczenie uprawnionego (pozwanej w niniejszej sprawie) przeciwko powodowi z niniejszej sprawy poprzez zakazanie Ł. P. sprzedaży produktów podobnych do produktów pozwanej.

Dowód - zeznania przedstawiciela pozwanej (k. 1627), kserokopia prawomocnego postanowienia tut. Sądu z 17.09.2013 (k. 109 i n.)

Porównanie wybranych cech użytkowych i charakterystycznych produktów pozwanej oraz oferowanych do sprzedaży przez powoda wypada następująco:

a.  Stolik M. (nr katalogowy pozwanej: 2-001, nr katalogowy Ł. P.: 4-001):

• takie same wymiary i kształty,

• podstawa w kształcie litery T z kształtowników prostokątnych,

• identyczne kółka, zamontowane w tych samych miejscach,

• blat takiej samej grubości i o takiej samym zagłębieniu,

• narożniki blatu wykonywane w charakterystyczny sposób, z uciętej i wspawanej ćwiartki rury średnicy fi 30mm,

• siłownik z charakterystyczną dźwignią wykonaną z giętego pręta,

• sposób blokowania obrotu blatu w stoliku na pokrętło,

b.  (...) (nr katalogowy pozwanej: 2-346, nr katalogowy Ł. P.: 4-346):

⚫

takie same wymiary i kształty,

⚫

identyczna galeryjka na blacie i sposób jej montowania bez spawania, identyczny blat, głębokość, sposób zagięć obrzeży,

⚫

identyczny uchwyt do prowadzenia wykonany z rury (jak w wózku 2-500), identyczna nadstawka i sposób jej montażu,

⚫

szuflady wykonane w ten sam sposób, montowane na tych samych prowadnicach, uszczelka przy szufladach produkowana specjalnie wg naszego projektu przez firmę (...),

⚫

identyczne kółka i odbojniki nad kołami,

⚫

identyczne relingi boczne do mocowania wyposażenia, wykonane z płaskownika,

c. (...) (nr katalogowy pozwanej: 2-500, nr katalogowy Ł. P.: 4-500-1):

• takie same wymiary i kształty,

• charakterystyczny zamek/klamka flush fitting,

• charakterystyczne, zaprojektowane i produkowane u pozwanej zawiasy,

• uchwyt do prowadzenia wykonany z rury, o identycznym kształcie,

• identyczne wymiary poszczególnych elementów: grubość blatu, szerokość drzwi.

Dowód – kserokopie katalogów reklamowych pozwanej (k. 250 i n.), kserokopia aktu notarialnego notariusza w P. A. A. z 7.11.2012, rep. A nr 12276/2012 (k. 442 i n.), porównanie tabelaryczne wyrobów medycznych przygotowane przez pracownika pozwanej (k. 1278 i n.), fotografie 3 wybranych produktów powoda i pozwanej (k. 1389 i n.); zeznania świadka T. B. (k. 1501), zeznania przedstawiciela pozwanej, zeznania świadka G. K. (k. 1526v).

Wszystkie produkty, które powód oferował do sprzedaży zostały skonstruowane przez pracowników (...), w tym samego powoda, w czasie, w którym pracował jeszcze w (...). Wszystkie projektu, które tworzą pracownicy pozwanej trafiają do zbioru projektów na serwerze firmowym. Dostęp do tego serwera ma cały dział konstrukcyjny. Konstruktor mógł przegrać pliki konstrukcyjne na własny komputer lub dysk wymienny.

Dowód - zeznania świadka T. B. (k. 1500), zeznania przedstawiciela pozwanej, zeznania świadka G. K. (k. 1526v), zeznania świadka R. G. (k. 1568).

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów oraz innych środków dowodowych, których to dowodów strony nie kwestionowały, a Sąd nie znalazł podstaw, aby czynić to z urzędu. Nie wykazują one śladów podrobienia czy przerobienia. Tyczy się to również opinii biegłego z dziedziny informatyki przygotowanej na potrzeby procesu karnego Sądu Rejonowego w Kościanie w sprawie o sygn. (...). Nie jest to opinia biegłego, o której mowa w przepisie art. 278 § 1 k.p.c. i następnych, lecz może ona stanowić cenny dowód na poparcie twierdzeń stron. Wszak ta odrębna dla niniejszego procesu ekspertyza mogła stanowić przesłankę przemawiającą za koniecznością dopuszczenia przez sąd dowodu z opinii innego biegłego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2008 r. IV CSK 168/2008 Monitor Prawniczy 2008/18 str. 954). Strona pozwana jednak swój wniosek sformułowany w odpowiedzi na pozew cofnęła (por. k. 1628), a powód nie wnosił o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w toku procesu. Sąd nie widział zaś przyczyn, dla których wobec niekwestionowania tez opiniującego zawartych w przedłożonej kserokopii, niekwestionowania autentyczności kserokopii, a także zgodności treści opinii z pozostałym materiałem dowodowym z wiarygodnych osobowych źródeł, przeprowadzać taki dowód z urzędu. Zwłaszcza, gdy obie strony są profesjonalnymi uczestnikami obrotu gospodarczego, dodatkowo reprezentowanymi przez zawodowych pełnomocników.

Zeznania świadka A. K. były wiarygodne, albowiem świadek przedstawiała jedynie informacje, których była pewna, a które były spójne z pozostałym, wiarygodnym, materiałem dowodowym sprawy. Mimo, że świadek była w swoim czasie pracownikiem pozwanej jak i następnie powoda, po analizie jej zeznań nie można powiedzieć, by były stronnicze.

Z zeznań D. K. (2) jak i D. K. (3) Sąd nie skorzystał przy ustalaniu stanu faktycznego tylko z tego względu, że nie były przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy – fakty podane przez świadków miały zasadniczo drugorzędne znaczenie.

Zeznania świadka M. P. Sąd uznał za niewiarygodne w zakresie w jakim nie zostały one potwierdzone przez pozostały materiał dowodowy sprawy i w jakim są sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Nie zostało uznane za wiarygodne twierdzenie świadka o sporządzaniu przez powoda, po zwolnieniu u pozwanej, wszystkich wizualizacji zamieszczonych na stronie internetowej. Świadek, będąca żoną powoda, mimo prawa do odmowy składania zeznań, zeznała na temat okoliczności, które nie znajdują odzwierciedlenia w ustalonym stanie faktycznym. Wobec toczących się przeciwko powodowi postępowania cywilnego (sygn. akt tut. Sądu IX GC 915/13) oraz postępowania karnego, świadek miał interes faktyczny w zniekształcaniu rzeczywistości poprzez podawanie nieprawdy.

Zeznania wszystkich pozostałych słuchanych w sprawie świadków – pracowników pozwanej oraz przedstawiciela pozwanej (T. O.) Sąd uznał za wiarygodne, albowiem były wzajemnie koherentne, spójne z pozostałym materiałem dowodowym zaoferowanym przez pozwaną oraz logiczne i konsekwentne.

Zeznania powoda Sąd uznał za niewiarygodne z podobnych przyczyn, co zeznania jego żony – braku zbieżności z pozostałym materiałem dowodowym i zasadami doświadczenia życiowego co do terminów, okresów i warunków w jakich miał rzekomo stworzyć wszystkie wizualizacje i projektu sprzętu medycznego przez siebie oferowanego.

Sąd zważył, co następuje:

Dobra osobiste powoda chronione są na podstawie przepisów art. 23 i 24 k.c. Przykładowy katalog dóbr osobistych podlegających ochronie prawnej wymieniony jest w art. 23 k.c. Zakres ochrony dóbr osobistych jest z kolei wskazany w przepisie art. 24 § 1 k.c., który stanowi, że „ten czyje dobro zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, żeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny”.

Przepisy te nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz prawie wynalazczym (art. 24 § 3 k.c.), przeto niniejsza sprawa mogła toczyć się równolegle do innych spornych spraw na gruncie prawa autorskiego czy ochrony konkurencji między stronami.

Przesłankami odpowiedzialności z art. 24 k.c. jest istnienie dobra osobistego, jego naruszenie lub zagrożenie naruszenia oraz bezprawność działania sprawcy. Rzeczą poszkodowanego jest wykazanie istnienia dwóch pierwszych przesłanek. Poszkodowany musi wykazać, w jakich swoich odczuciach czy dobrach osobistych został dotknięty zachowaniem się sprawcy oraz na czym naruszenie to polega.

Poszkodowany nie ma natomiast obowiązku wykazywania bezprawności działania sprawcy, gdyż w przepisie art. 24 §1 k.c. ustanowione zostało domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego.

Z tego względu rozpoznając sprawę w przedmiocie ochrony dóbr osobistych Sąd powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, a dopiero w przypadku pozytywnej odpowiedzi ustalić, czy działanie pozwanego było bezprawne.

W realiach niniejszej sprawie uznać należało, że powód wywodził swoje roszczenia z faktu naruszenia przez pozwanego jego dóbr osobistych w postaci dobrego imienia (czci).

Naruszenie dobrego imienia (zniesławienie - art. 212 k.k.) polega na pomówieniu o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć tę osobę w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. Może tu chodzić zarówno o rozpowszechnianie wiadomości określonej treści, która stanowi zarzut pod adresem danego podmiotu, jak i wyrażanie ujemnej oceny jej działalności. Niejednokrotnie naruszanie czci przejawiać się będzie w obu aspektach.

W ocenie Sądu, użyte w piśmie powoda z 10 października 2013 r. sformułowania nie są ocenne, nie stanowią epitetów, nie zawierają określeń powszechnie uznawanych za wulgarne czy obraźliwe. Strona pozwana odniosła się rzeczowo i lapidarnie do okoliczności, które w istocie miały miejsce. Nie przedstawiła przy tym swojej oceny zachowania pozwanego, a jedynie fakty potwierdzone w toku tego procesu.

Pozwana nie skierowała żądnych gróźb niedozwolonych do powoda. Przedstawiła jedynie potwierdzone w sprawie okoliczności wszczęcia przez nią postępowania sądowego i wydania niekorzystnych dla pozwanego orzeczeń w przedmiocie zabezpieczenia jej roszczeń przez tut. Sąd w postanowieniu z 17.09.2013 r. w sprawie o sygn. IX GC 915/13 i Sąd Apelacyjny w Poznaniu w postanowieniu z 30.01.2014 r. I Acz 1823/13.

Za pozwaną oraz Sądem Apelacyjnym w Katowicach należy podkreślić, że bezprawność naruszenia czci wyłączyć może jedynie podawanie informacji prawdziwych, o ile sprawca działał w obronie uzasadnionego interesu (wyrok z 2 kwietnia 2014 r., I ACa 1199/13, publ. (...).(...) (...)_I_ACa_ (...)_2013_Uz_2014-04-02_002). Zajmując się w pierwszej kolejności ustaleniem czy informacje podane w piśmie pozwanej z 10 października 2013 r. były prawdziwe czy nieprawdziwe, Sąd szczegółowo odniesienie się do ustalonego w toku sprawy jej stanu faktycznego.

Pozwana na początku swojej wiadomości do zamawiającego z przetargu wskazała, że bardzo prawdopodobne jest zgłoszenie się do przedmiotowego przetargu także spółki (...) Sp. z o.o. w K.. Fakt zgłoszenia się tego podmiotu miał bezspornie miejsce, co wykazał sam pozwany dowodami załączonymi do pozwu.

Pozwana podała w dalszej części pisma informację o swoim sporze z tym podmiotem, wywołanym bezprawnymi działaniami spółki (...) Sp. z o.o. w K. naruszającymi w sposób oczywisty zasady uczciwej konkurencji oraz dodatkowo szereg zasad mieszczących się w katalogu dobrych obyczajów kupieckich. Naruszenia polegać miały przede wszystkim na korzystaniu z projektów technicznych sprzętu stanowiących własność (...), a uzyskanych od byłego pracownika tej firmy – Ł. P. ( (...)), który wobec (...) sp. z o.o. jest użyczającym potencjału i wystawiającym referencje.

Odnosząc się rzeczowo do przedstawionych okoliczności (zarzuty, które mogą być uznane za naruszające bezpośrednio dobra osobiste powoda zostaną zbiorczo omówione w dalszej części), stwierdzić trzeba, że Sądowi z urzędu wiadomo, że przed tut. Sądem toczyło się postępowanie o sygnaturach akt IX GC 868/14 i IX GC 217/14 między (...) sp. z o.o. a pozwaną w niniejszej sprawie dotyczące czynów nieuczciwej konkurencji zarzucanych sobie nawzajem przez te podmioty. Niekwestionowany w toku sprawy był również fakt skierowania przeciwko powodowi aktu oskarżenia do Sądu Rejonowego w Kościanie.

Z kolei z ustalonego stanu faktycznego sprawy wynika, że powód był wieloletnim pracownikiem pozwanej, zatrudnionym na stanowisku konstruktora; w zakres jego obowiązków wchodziło konstruowanie produktów wyposażenia sal medycznych itp., wytwarzanych i sprzedawanych przez pozwaną. Ł. P. prowadził w dodatku ówcześnie działalność gospodarczą pod firmą (...) i współpracował z (...) Sp. z o.o. przekazując tej firmie wytyczne do produkowanych wyrobów sprzętu i mebli medycznych itp. W odniesieniu do przedsiębiorców, którymi ówcześnie były obie strony procesu, związek dóbr osobistych ze sferą stosunków majątkowych jest szczególnie bliski, ponieważ w istotnej mierze wpływają one na ogólną sytuację ekonomiczną tych podmiotów (Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2007, s. 188).

Poza przedstawieniem powyższych faktów, jedynym mogącym być uznanym za szkalujący powoda fragment pisma pozwanej z 10.10.2013 r. przedstawia się następująco: Ł. P., będąc zatrudniony w strukturach grupy (...), naruszył obowiązująca go tajemnicę służbową poprzez wykorzystanie w sposób oczywiście nieuprawniony wiedzy zdobytej w trakcie realizowania stosunku pracy, a jego zachowanie stanowiło czyn zabroniony opisany ustawą z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (u.z.n.k.).

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe doprowadziło Sąd do następujących, zgodnych z przedstawioną przez pozwaną w swoim piśmie, wniosków:

Ł. P. niewątpliwie pracował wcześniej u pozwanej i posiadał przez to zasadniczo nieograniczony dostęp do bazy projektowej produktów pozwanej. Większość z tych projektów, jak podali świadkowie, stanowi trudne do wykonania i czasochłonne materiały potrzebne do wyprodukowania artykułów, którymi handluje pozwana. Z zeznań świadków wynika również, że część tych projektów stanowi owoc wieloletniej pracy – udoskonaleń i poprawek wielu konstruktorów zatrudnionych u pozwanej. Mimo tego nieuniknione są – co przyznała sama pozwana poprzez swoich przedstawicieli – błędy w tego typu materiałach technicznych. Powód powielił zaś błędy występujące w wizualizacjach i projektach produktów pozwanej. Poza tym powód wykorzystał fotografie wykonane przez T. O. – nie dość, że tego nie kwestionował, to z zeznań tej osoby wynika, że po jej interwencji wspomniane fotografie ze strony internetowej powoda zniknęły. Powód operował w swoich katalogach zasadniczo zbieżnymi numerami katalogowymi wyrobów (różniły się jedną cyfrą od numerów pozwanej; cyfra ta była stała dla wszystkich numerów), tymi samymi opisami i nazwami produktów. Powód powielił w przedstawianych przez siebie wizualizacjach na stronie internetowej unikatowe funkcjonalności, które posiadały szkice i produkty pozwanej (np. wyjątkowe uszczelki, podnośnik produkowany dla pozwanej na zamówienie w Czechach). Wszystko to doprowadziło Sąd do wniosku, że powód wykorzystał w sposób oczywiście nieuprawniony wiedzę zdobytą w trakcie realizowania stosunku pracy, a jego zachowanie mogło stanowić czyn zabroniony z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Nie przesądzając jednak o tym, albowiem nie było przedmiotem niniejszego postępowania przypisanie powodowi sprawstwa czynu z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zwrócić uwagę trzeba, że zachowanie powoda, o którym mowa wyżej może stanowić co najmniej niedozwolone naśladownictwo produktu z art. 13 ust. 1 u.z.n.k. lub naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa z art. 11 ust. 4 u.z.n.k. lub naruszenie dobrych obyczajów kupieckich – art. 3 ust. 1 u.z.n.k. Przedstawione zatem w piśmie pozwanej z 10 października 2013 r. okoliczności były prawdziwe.

Odnosząc się do sporu objętego niniejszym postępowaniem Sąd odwoła się do wykładni art. 24 § 1 k.c. dokonanej przez Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia 18 lutego 2005 r. (III CZP 53/04, OSNC 2005/7-8/114), w której podkreślono, że prawdziwość informacji (w tamtej sprawie informacji prasowej) nie przesądza jeszcze o braku bezprawności naruszenia dobra osobistego. Konieczną przesłanką uchylenia bezprawności jest działanie w uzasadnionym interesie społecznym. W tej kwestii zauważyć trzeba, że orzecznictwo często posługuje się kryterium działania w obronie uzasadnionego interesu publicznego (społecznego) jako przesłanki wyłączającej bezprawność naruszenia dóbr osobistych. Istotą przesłanki „interesu społecznego” jest uznanie, iż w przypadku naruszenia dóbr osobistych może dojść do kolizji różnych interesów podlegających ochronie. Ponieważ nie istnieje jakaś hierarchia interesów pozwalająca a priori stwierdzić przewagę jednego z nich nad drugim - konieczne jest ustalenie, który z nich w konkretnych okolicznościach przeważa. Z tego względu przyjmuje się, że uchylenie bezprawności z powodu działania w obronie uzasadnionego interesu społecznego jest możliwe tylko wówczas, gdy niezależnie od innych okoliczności osoba naruszająca dobra osobiste wykaże prawdziwość twierdzeń dotyczących osoby, w której sferę dóbr osobistych wkroczyła. Same intencje pozwanego, który miał rzekomo działać w obronie uzasadnionych interesów społecznych, nie wystarczą, aby jego działanie uznać za prawnie dozwolone. Przepis artykułu 54 Konstytucji RP zapewnia bowiem wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Jednakże, nie jest to prawo do rozpowszechniania informacji nieprawdziwych, naruszających dobre imię innych osób (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2010 roku, sygn. akt I CSK 649/09, LEX nr 798237; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2007 roku, sygn. akt III CSK 73/07, OSNC-ZD 2008/1/28, M.Prawn. 2008/14/764).

Stąd też trzeba podkreślić, że w interesie społecznym (publicznym) było przedstawienie organizatorowi przetargu publicznego informacji jak w przedmiotowym piśmie pozwanej. Wszak zgodnie z przepisem art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907, ze zm.) zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Pozwana zaś zwróciła słusznie uwagę zamawiającemu z przetargu, w którym startowała również spółka współpracująca z powodem, na istotny i zaistniały fakt, że dodatkowo wytoczyła przeciwko niemu stosowne powództwo cywilne przed Sadem Okręgowym w Poznaniu. Przedmiotowe powództwo zostało zabezpieczone postanowieniem tegoż Sądu zakazującym m.in. zbywania i oferowania sprzętu medycznego wyprodukowanego na podstawie bezprawnie uzyskanych projektów. Z tych względów pozwana jedynie apelowała, aby w trakcie procedury przetargowej, poprzedzającej wydanie sądowego orzeczenia, uwzględniono powyższe okoliczności przy ocenie poszczególnych uczestników. Zdaniem Sądu, ocena o jaką apelowała pozwana, winna być przeprowadzona również w oparciu o normę z przepisu art. 89 ust. 1 pkt 3 Prawa zamówień publicznych. Działanie takie nie może być uznane za bezprawne i sprzeczne z interesem publicznym czy społecznym. Przetarg był organizowany przez jednostkę podlegającą pod Prawo zamówień publicznych, dotyczył sprzętu medycznego zamawianego przez szpital, a w procedurze przetargowej uczestniczyło co najmniej dwóch oferentów. Poza tym postawa powoda nie była koncyliacyjna, a pozwana była zmuszona wytoczyć przeciwko powodowi powództwo dotyczące czynów nieuczciwej konkurencji, które miał popełnić powód. Powództwo to zostało w dodatku zabezpieczone prawomocnym postanowieniem tut. Sądu. W interesie publicznym było zatem przestrzeganie także przez zamawiającego (zapewne nieświadomego wydania postanowienia zakazującego Ł. P. sprzedaży produktów podobnych do produktów pozwanej) zakazu wynikającego z tego orzeczenia.

Z powyższych względów powództwo podlegało oddaleniu w całości jako bezzasadne.

Z tej przyczyny Sąd uznał, że powód przegrał proces w całości i na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 377 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Kwota ta stanowi sumę stawki minimalnej kosztów zastępstwa procesowego z przepisu § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r.) oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Sąd nakazał ściągnąć pokryte tymczasowo ze środków Skarbu Państwa koszty stawiennictwa świadków przyznanych w prawomocnych postanowieniach z 17.12.2014, 11.03.2015 i 13.04.2015 w łącznej kwocie 516,51 zł. W związku z tym, że to powód przegrał sprawę w całości, jest on obowiązany, w myśl przepisów art. 2 ust. 1 i 2 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 2 i art. 83 ust. 2 i art. 113 Ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, do pokrycia tych wydatków.

SSO Jarosław Marczewski