Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2017r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie następującym

Przewodniczący SSR Magdalena Glinkiewicz

Protokolant st.sekr.sąd. Bożena Czajkowska

Po rozpoznaniu w dniu 18 września 2017 r. w Toruniu.

sprawy z powództwa

A. K.

przeciwko:

J. B.

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Toruń Centrum –Zachód w T.

o:

zapłatę – na skutek sprzeciwu pozwanego od wyroku zaocznego z dnia 29 października 2015r.

orzeka:

I.  uchyla wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 29 października 2015r., sygn. akt (...)w całości;

II.  oddala powództwo;

III.  zasądza od powoda A. K. na rzecz pozwanego J. B. kwotę 1.217 zł (tysiąc dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  przyznaje adw. M. L. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 1.476 zł (tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych) tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu;

V.  kosztami sądowymi, od uiszczenia których powód był zwolniony obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 977/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 czerwca 2015r. powód A. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego J. B. kwoty 10.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2013r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia z powodu naruszenia dóbr osobistych przez pozwanego: czci i dobrego imienia powoda oraz zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że J. B. dokonał wpisu na forum internetowym bezwzględnie naruszając dobra osobiste powoda.

Pismem z dnia 24 września 2015r. Prokurator Prokuratury
Rejonowej T. – Zachód w T. poinformował, że będzie brał udział w postępowaniu.

Wyrokiem zaocznym z dnia 29 października 2015r. tut. Sąd zasądził od pozwanego J. B. na rzecz powoda A. K. kwotę 10.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2013r. do dnia zapłaty, nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.476 zł tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu oraz nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 500 zł tytułem kosztów postępowania, od uiszczenia których powód był zwolniony.

W dniu 12 kwietnia 2017r. zostało uchylone zarządzenie z dnia 6 grudnia 2015r, w przedmiocie prawomocności wyroku zaocznego i nadania klauzuli wykonalności co do pkt. 1 i 3 wyroku zaocznego.

W sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasadzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu. Pozwany zaprzeczył, aby dokonał w internecie wskazanego przez powoda wpisu. Wskazał, ż rzadko korzysta z komputera, w dniu 31 grudnia 2013r. nie korzystał z internetu, powszechnie wiadomo, że w intenecie każdy może podpisać się czyimś imieniem i nazwiskiem. Wpis mógł zostać bardzo łatwo spreparowany. Nadto pozwany wskazał, że od kilku lat jest z powodem w konflikcie.

W odpowiedzi na sprzeciw od wyroku zaocznego powód wniósł o odrzucenie sprzeciwu, jako złożonego po terminie, ewentualnie o utrzymanie wyroku zaocznego w mocy i zasądzenie na rzecz Kancelarii adw. M. L. kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, które nie zostały uiszczone w całości, ani w części.

Na rozprawie w dniu 18 września 2017r. pełnomocnik powoda wniósł o pominięcie dowodu z zeznań powoda, wniósł o zwrócenie się do administratora o udzielenie informacji kto dokonał spornego wpisu w sieci.

Pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie wniosku dowodowego oraz o oddalenie dowodu z przebiegu rozprawy w sprawie (...).

Sąd ustalił, co następuje:

J. B. i A. K. znają się kilku lat. A. K. był jego pracownikiem. J. B. zlikwidował działalność gospodarczą, w dniu 4 kwietnia 2014r. sprzedał nieruchomość przy ul. (...) w T..

W 2013r. J. B. sfinansował założenie (...) Sp. z o.o. w Ł.. Początkowo był właścicielem 100% udziałów w spółce. A. K. był prezesem zarządu spółki.

Bezsporne.

J. B. od 2013r. mieszka w K.. Na adres w K. wysyłana była do pozwanego w listopadzie 2014r. korespondencja z Sądu Okręgowego w Toruniu. A. K. w chwili składania pozwu miał wiedzę o miejscu zamieszkania pozwanego, albowiem sam lub z rodziną przyjeżdżał do pozwanego do K..

Dowód: akt notarialny k. 120-122

pismo k. 124

przesłuchanie pozwanego k. 208

zeznania świadka S. K. k. 207v-208

Od końca 2013r. A. K. i J. B. pozostają w konflikcie.

Bezsporne.

W dniu 31 grudnia 2013r. o godz. 15:46:45 na portalu ww.lodz.naszemiasto.pl został zamieszony wpis „Ciekawe czy pan A. K. z (...) za przekrety z kredytami i wyludzaniem mieszkan od starszych osób tez pojdzie siedzieć…..firma na L. juz nie istnieje ale co się nakradli to szkoda gadac….i dalej na wolnosci. Teraz kolej na inne miasto….oddluzanie N. Polska…. no no…” Osoba dokonująca wpisu podpiasała się imieniem i nazwiskiem pozwanego (...)

Dowód: zrzut ekranu k. 3

Po powzięciu wiedzy o toczącym się postępowaniu J. B. złożył zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej Ł. o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 190a § 2 k.k.(kradzież tożsamości).

Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2017r. Prokuratura umorzyła dochodzenie w sprawie bezprawnego podszywania się w dniu 31 grudnia 2013r. pod J. B. wykorzystując jego dane osobowe w postaci imienia i nazwiska, powodując w ten sposób szkodę majątkową w wysokości 11.976 zł na szkodę pokrzywdzonego J. B., tj. o czyn z art. 190a §2 k.k., wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu zabronionego.

J. B. złożył zażalenie na postanowienie o umorzeniu dochodzenia.

Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2017r., w sprawie IV Kp 156/17, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W toku prowadzonego dochodzenia uzyskano od administratora strony (...) adres IP, z którego został dokonany wpis będący przedmiotem niniejszego postępowania. Następnie zwrócono się do (...) Sp. z o.o., która była w posiadaniu danych dotyczących ustalonego adresu IP o udzielenie informacji, kto jest abonentem korzystającym z ustalonego adresu IP. Z informacji uzyskanej od (...) Sp. z o.o. wynika, że operator Internetu obowiązany jest zatrzymywać i przechowywać tego typu dane przez okres 12 miesięcy licząc od dnia połączenia lub próby nieudanego połączenia, a z dniem upływu tego okresy dane te ma obowiązek zniszczyć. Wpis został dokonany 31 grudnia 2013r., zatem dane musiały zostać zniszczone w dniu 31 grudnia 2014r.

Dowód: postanowienie k. 204-205v

O wpisie w internecie J. B. dowiedział się, gdy dostał pismo od komornika z wezwaniem do zapłaty. Pozwany w K. nie ma internetu, ani komputera. Z interentu korzysta w pracy. Nie dysponuje tabletem. W okresie, gdy wpis został dokonany miał telefon komórkowy.

Dowód: zeznania świadka S. K. k. 208

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów, których autentyczności i zgodności z prawdą nie kwestionowała żadna ze stron, zeznań pozwanego, przesłuchania pozwanego oraz na podstawie art. 230 k.p.c.

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu, albowiem były kompletne i jasne, wraz z pozostałymi dowodami tworzyły dokładny stan faktyczny sprawy. Ich prawdziwość nie budziła w ocenie Sądu jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność przedłożonych dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd uznał za wiarygodny dowód z przesłuchania świadka S. K. co do okresu, od kiedy pozwany nie zamieszkuje przy ul. (...) w T. oraz korzystania przez pozwanego z komputera, internetu. Powód w żaden sposób nie podważył prawdziwości twierdzeń świadka.

Sąd ograniczył dowód z przesłuchania stron do zeznań pozwanego, albowiem pełnomocnik powoda cofnął wniosek o przesłuchanie powoda. Za zgodne z rzeczywistym stanem Sąd uznał twierdzenia pozwanego dotyczące relacji pomiędzy stronami, niedokonania przez pozwanego spornego wpisu w internecie. Pozwany wskazał, że nie wie kto użył jego imienia i nazwiska, wskazał że w ogóle nie wiedział, że istnieje portal naszemiasto.pl.

W przedmiotowej sprawie spór sprowadzał się do tego, czy pozwany zamieścił obraźliwy wpis pod adresem powoda.

Powód opierał swoje roszczenie na art. 24 k. c. w związku z art. 448 k.c. Powód domagał się zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych poprzez zamieszczenie na portalu internetowym obraźliwego wpisu pod jego adresem.

W pierwszej kolejności należy ustalić, czy rzeczywiście doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda. Podstawą roszczenia o ochronę dóbr osobistych są przepisy art. 23 i 24 k.c. Zgodnie z regułami wynikającymi z tych przepisów należy osądzić czy doszło do naruszenia dóbr podmiotu dochodzącego ochrony prawnej i ocenić czy zachowanie osoby naruszającej te dobra osobiste było bezprawne, co z kolei warunkuje przypisanie jej odpowiedzialności prawnej. Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają definicji dobra osobistego, a zawarte w art. 23 k.c. wyliczenie ma charakter jedynie przykładowy. Z brzmienia tego przepisu, jak i całokształtu uregulowań prawnych, należy jednak wnosić, iż dobrem osobistym, które przysługuje osobie fizycznej i podlega ochronie prawnej jest nie tylko cześć, ale również dobre imię i godność. Cześć jest wyrazem pozytywnego ustosunkowania się innych ludzi do wartości osobistej i społecznej określonego człowieka. Godność osobista zaś jest wyrazem wewnętrznego przekonania człowieka o swoim moralnym i etycznym nieposzlakowaniu. Cześć, dobre imię i dobra sława człowieka są pojęciami obejmującymi wszystkie dziedziny życia osobistego, zawodowego i społecznego.

Wskazać należy, iż forma i treść wypowiedzi publikowanych na otwartych internetowych portalach dyskusyjnych odbiega często od przyjętych w innych środkach publicznego przekazu. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że wypowiedzi publikowane w internecie są z reguły anonimowe i wpisywane na gorąco, co nie sprzyja ich wyważaniu. Charakteryzują się one na ogół ostrzejszym językiem i niejednokrotnie są przejaskrawione. Niemniej jednak umieszczane wpisy nie mogą przekraczać pewnych dozwolonych i przyjętych norm. A do takiego przekroczenia w niniejszej sprawie niewątpliwie doszło. Zatem uznać trzeba, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda.

Bez wątpienia, oceniając charakter komentarza umieszczonego na portalu internetowym przyjąć trzeba, że naruszał on dobra osobiste powoda.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że w myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z procedurą cywilną nie do Sądu należy zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności spornych dla rozstrzygnięcia sprawy /art. 232 k.p.c./. Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach /art. 3 k.p.c./ a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

Ogólnie rzecz ujmując, artykuł 232 k.p.c. nakłada na strony obowiązek wskazania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Jeżeli zaś strona nie przedstawia dowodów, to uznać należy, iż dany fakt nie został udowodniony /wyrok S.N. z 11.07.2001r., V CKN 406/00, Prok.i Pr.20002/4/45/’. Wprawdzie przepis ten zawiera też postanowienie, iż Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę, jednakże jest to tylko możliwość, a nie obowiązek Sądu. Nadto to uprawnienie Sądu może być wykorzystywane tylko w szczególnie wyjątkowych sytuacjach, nie może zaś prowadzić do zastępowania stron w spełnieniu ich obowiązków. Działanie Sądu z urzędu może prowadzić do naruszenia prawa do bezstronnego Sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania równego traktowania stron / art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 konstytucji RP) wyrok S.A. z 12.12.2000 r. V CKN 175/00, OSP 2001/7-8/116)/. Dopuszczenie dowodu z urzędu co do zasady nie powinno w ogóle wchodzić w grę, gdy strony są reprezentowane przez fachowych pełnomocników, wtedy bowiem kontradyktoryjność najlepiej może służyć poznaniu prawdy materialnej /A. J. „Kontradyktoryjność a poznanie prawdy w procesie cywilnym w świetle zmian kodeksu postępowania cywilnego„ Przegląd Sądowy 1998/10/63/.

W ocenie Sądu powód nie wykazał, że spornego wpisu dokonał pozwany. Sam podpis pod wpisem (...) nie może stanowić dowodu, że wpisu dokonał pozwany. Imieniem i nazwiskiem pozwanego mógł posłużyć się każdy kto ma dostęp do internetu. Pozwany zaprzeczył, że dokonał spornego wpisu. Powód z kolei nie stawiając się w Sądzie, nie składając wyjaśnień nie wytłumaczył dlaczego uważa, że to pozwany dokonał tego wpisu. Powód składając pozew nie zatroszczył się o ustalenie danych osoby, która dokonała wpisu. Na dowód tego, że to pozwany dokonał wpisu przedłożył jedynie zrzut z monitora komputera. Ustalenie tych danych na przełomie 2016/2017r., po zgłoszeniu zawiadomienia przez pozwanego o możliwości popełnienia przestępstwa, okazało się spóźnione, albowiem jak wynika z art. 180a ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004r. prawo telekomunikacyjne (Dz.U.2016.1489 ze zm) operator Internetu jest obowiązany zatrzymywać i przechowywać tego typu dane przez okres 12 miesięcy licząc od dnia połączenia lub próby nieudanego połączenia, a z dniem upływu tego okresy dane te ma obowiązek zniszczyć. Wpis został dokonany 31 grudnia 2013r., zatem dane musiały zostać zniszczone w dniu 31 grudnia 2014r.

Tym samym po upływie ponad 3 i pół roku od dokonania wpisu bezzasadny był wniosek strony powodowej o zwrócenie się do operatora o udzielenie informacji kto jest abonentem korzystającym z numeru IP (ustalonego w toku prowadzonego dochodzenia), albowiem już w toku dochodzenia zostało ustalone, że dane te zostały zniszczone. Informacja o zniszczeniu danych stanowiła przesłankę do umorzenia dochodzenia, co potwierdził Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi rozpoznając zażalenie pozwanego na umorzenie postępowania.

W ocenie Sądu dowodem na to, że w dniu 31 grudnia 2013r. J. B. dokonał spornego wpisu nie jest zapis protokołu rozprawy z dnia 12 czerwca 2017r. w sprawie I C 210/16 (czyli 3 i pół roku dokonaniu spornego wpisu), gdzie w toku zeznań pozwany podał, że przyszli do niego klienci (...) Sp. z o.o. w Ł. i poinformowali go, że „K. ich oszukał” oraz sfomułowanie pozwanego dotyczące A. K., w którym wskazuje, że „on (A. K.) nas okradł i pluje w twarz”.

Pozwany zaprzeczył, że dokonał spornego wpisu. Powód nie wykazał, że to pozwany dokonał przedmiotowego wpisu. Samo podpisanie się, że osobę, która dokonała wpisu (...) nie stanowi wystarczającego dowodu, że to pozwany rzeczywiście jest autorem wpisu.

Powód nie wykazał, że pozwany naruszył jego dobra osobiste - dobre imię powoda. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił przyjąć, że to pozwany dokonał spornego wpisu.

Mając powyższe na uwadze Sąd uchylił wyrok zaoczny z dnia 29 października 2015r. w całości i oddalił powództwo.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie nie można rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu oprzeć o regulację art. 102 k.p.c. Jak wielokrotnie wskazywał na to w swoim orzecznictwie Sąd
Okręgowy w T. instytucja zasądzenia na rzecz strony wygrywającej kosztów procesu ma nie tylko charakter fiskalny. Groźba konieczności pokrycia kosztów procesu przeciwnika ma motywować osoby inicjujące postępowanie sądowe, po pierwsze do rozważnego formułowania roszczeń, po drugie właściwego określania wartości przedmiotu sporu. Zgłaszający roszczenie, które nie ma jakiegokolwiek oparcia w faktach, ani przepisach prawa ma liczyć się z tym, że zapłaci w przypadku przegranej przeciwnikowi koszty procesu. Całkowite zwolnienie z odpowiedzialności za tego typu brak rozwagi przy pomocy instytucji z art. 102 k.p.c. nie powinno mieć miejsca, albo powinno być uzasadnione wyjątkowymi okolicznościami. (patrz: wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 30 sierpnia 2017r., sygn.. akt VIIICa 329/17) Powód świadomie, jeszcze samodzielnie sformułował roszczenie pozwu, które po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, nie mogły zostać uwzględnione.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego J. B. kwotę 1.217 zł : 1.200 zł koszty zastępstwa procesowego, 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa (pozew złożony w dniu 26 czerwca 2015r.)

Sąd przyznał adw. M. L. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 1.476 zł (1.200 zł plus 23% VAT), tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu (pozew złożony w dniu 26 czerwca 2015r.).