Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Grzesik

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2015 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K.

przeciwko M. G.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 23 czerwca 2015r., sygn. akt III C 1019/14

oddala apelację.

Sygn. akt II Ca 1367/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2015 r. Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie, oddalił powództwo (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego w K. przeciwko M. G. o zapłatę kwoty 1.720,93 zł (sygn. akt III C 1019/14).

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód domagając się jego zmiany poprzez uwzględnienie żądania pozwu w całości oraz zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił naruszenie:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie obowiązku rozpoznania całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, iż powód nie wykazał roszczenia tak co do zasady, jak i co do wysokości, podczas gdy wraz ze złożonym pozwem przedłożył komplet dokumentów potwierdzających zasadność i wysokość dochodzonej należności; poprzez błędną ocenę mocy dowodowej przedłożonej umowy cesji wierzytelności z dnia 24 września 2012 r. wraz z wyciągiem z listy wierzytelności stanowiących przedmiot umowy cesji dotyczącym wierzytelności przysługującej od pozwanej w formie wydruku z systemu informatycznego, którym dysponuje w imieniu powoda podmiot zarządzający wierzytelnościami nabytymi przez powoda, tj. (...) S.A. z siedzibą w K.; poprzez nieuwzględnienie wykazania za pomocą dokumentów przedłożonych wraz z pozwem legitymacji procesowej czynnej po stronie powoda w prawie, w tym wydruku z płyty CD z listy wierzytelności stanowiącej przedmiot umowy cesji wierzytelności w odniesieniu do wierzytelności przysługującej wobec pozwanej; poprzez zupełne pominięcie treści zobowiązań pozwanej wynikających z zawartej z bankiem (...) S.A. umowy kredytu odnawialnego, podczas gdy pozwana w żaden sposób nie kwestionowała faktu zawarcia umowy kredytu odnawialnego i w żaden sposób nie wykazała, by w sposób należyty wywiązała się ze zobowiązań wynikających z przedmiotowej umowy;

b)  art. 232 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. oraz w zw. z art. 6 k.c. wskutek nieuwzględnienia wniosków dowodowych zgłoszonych przez powoda w pozwie, tj. m.in. wniosku o zobowiązanie operatora do potwierdzenia nabycia przez powoda wierzytelności przysługującej wobec pozwanej na mocy umowy cesji z dnia 24 września 2012 r.;

c)  art. 509 k.c. w zw. z art. 65 § 2 k.c. poprzez błędną wykładnię wskazanego przepisu i przyjęcie, że powód nie wykazał nabycia dochodzonej wierzytelności od wierzyciela pierwotnego, podczas gdy przedłożył zawartą z (...) S.A. umowę cesji wierzytelności wraz z wyciągiem z listy wierzytelności stanowiących jej przedmiot w odniesieniu do wierzytelności przysługującej wobec pozwanej, czym zrealizował zobowiązanie do wykazania, iż w ramach pakietu wierzytelności nabył zindywidualizowaną wierzytelność wobec pozwanej, a zatem skutecznie nabył wskazaną wierzytelność, a jednocześnie wykazał posiadaną legitymację procesową czynną w niniejszej sprawie.

W uzasadnieniu apelacji powód rozwinął tak postawione zarzuty oraz wniósł jak na wstępie.

Sad Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej nie zasługiwała na uwzględnienie.

i

Na wstępie należy wskazać, iż w myśl przepisu art. 505§ 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej

instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, to uzasadnienie wyroku sądu Odwoławczego w postępowaniu uproszczonym powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej orzeczenia z przytoczeniem przepisów prawa.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy zważył, iż powódka podstawy prawnej dochodzone w niniejszej sprawie roszczenia upatrywała w treści art. 509 k.c. zgodnie z którym, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu ałbo właściwości zobowiązania (§1). Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2). Należy bowiem zauważyć, że powód wywodząc w niniejszej sprawie powództwo o zapłatę, jako jego podstawę faktyczną wskazywał, iż w dniu 09 listopada 2012 r. zawarł z (...) Bankiem (...) S.A. w W. umowę przelewu wierzytelności, na mocy której miał on nabyć wierzytelność przysługującą rzekomo uprzednio wierzycielowi pierwotnemu wobec pozwanej w łącznej kwocie 1.720,83 zł. Strona powodowa twierdziła przy tym, że przedmiotowa wierzytelność przysługiwała wierzycielowi pierwotnemu wobec pozwanej na podstawie zawartej przez M. G. z bankiem (...) S.A. umowy kredytu odnawialnego nr (...)- (...)-270-41 ( (...)) z dnia 04 grudnia 2002 r. Jak trafnie przy tym zauważył Sąd pierwszej instancji, umowa ta odpowiada w swej istocie umowie kredytu w rozumieniu art. 69 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy kredyt odnawialnego) w myśl którego, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W świetle tak zakreślonej podstawy faktycznej żądania pozwu oraz stanowiska procesowego pozwanej kwestionującej zasadność powództwa, w tym zwłaszcza wysokość dochodzonego roszczenia oraz skuteczność cesji wierzytelności, kluczowa dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy była w ocenie Sądu Odwoławczego kwestia rozkładu ciężaru dowodu, którą reguluje art. 6 k.c. stanowiąc, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Co ważne, ciężar dowodu w rozumieniu cytowanego przepisu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów, albowiem stosownie do dyspozycji art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W orzecznictwie wskazuje się, iż „instytucja ciężaru dowodu w znaczeniu materialnym służy do kwalifikacji prawnej negatywnego wyniku postępowania dowodowego. Przepis regulujący rozkład ciężaru dowodu określa, jaki wpływ na wynik procesu ma nieudowodnienie pewnych faktów, inaczej mówiąc kto poniesie wynikające z przepisów prawa materialnego negatywne konsekwencje ich nieudowodnienia” (wyrok SA w Poznaniu z dnia 5 czerwca 2013 r., I ACa 390/13). Ciężar dowodu wiąże się z obowiązkiem twierdzenia i obowiązkiem dowodzenia tych wszystkich okoliczności, które mogą być stosownie do przepisu art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu, w szczególności tych, które są w sprawie sporne. Co prawda reguła ciężaru dowodu nie może być pojmowana w ten sposób, że ciąży on zawsze na powodzie, gdyż w zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii, ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei - na pozwanym (por. orzeczenie SN z dnia 3 października 1969 r., II PR 313/69). Należy mieć jednak na względzie, iż ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza określonym faktom (ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat). Jest to o tyle zrozumiałe, iż nie sposób obciążać określonej strony ciężarem dowodzenia wystąpienia okoliczności negatywnych (vide: wyrok SN z dnia 18 lutego 2010 r., IICSK 449/09).

Przenosząc powyższe na kanwę rozpoznawanej sprawy stwierdzić należało, iż w zaistniałej sytuacji procesowej bez wątpienia to na powodzie spoczywał ciężar wykazania zarówno zasadności dochodzonego roszczenia tak co do samej jego zasady i wysokości, jak również skuteczność przejścia na niego wierzytelności przysługującej uprzednio wierzycielowi pierwotnemu. W związku z tym, spoczywał na nim ciężar wykazania za pomocą obiektywnych i wiarygodnych dowodów nie tylko tego, że skutecznie nabył wierzytelność przysługującą uprzednio wierzycielowi pierwotnemu względem pozwanej, ale przede wszystkim, że wierzyciela pierwotnego łączyła z pozwaną umowa kredytu odnawialnego i o jakiej treści, albowiem to powód z faktu zawarcia przez pozwaną z bankiem (...) S.A. ważnej umowy kredytu odnawialnego i nie wywiązywania się przez pozwaną z warunków umowy wywodził korzystne dlań skutki prawne w postaci istnienia dochodzonej pozwem należności.

Pomijając już nawet kwestię wykazania skutecznego nabycia w drodze umowy cesji przedmiotowej wierzytelności, Sąd Okręgowy doszedł przede wszystkim do przekonania, iż powód nie sprostał ciężarowi dowodowemu wykazania, że pozwaną rzeczywiście łączyła z wierzycielem pierwotnym rzeczona umowa kredytu odnawialnego nr (...) ( (...)), a w szczególności, jakiej treści był stosunek prawny łączący pozwaną z wierzycielem pierwotnym.

Nie można bowiem tracić z pola widzenia tego, iż powód w toku tego postępowania nie załączył do akt sprawy samej umowy kredytu odnawialnego jaka miała rzekomo łączyć pozwaną z bankiem (...) S.A., a z której wynikałaby nie tylko ewentualna kwota jaką pozostawiono pozwanej do dyspozycji w ramach kredytu odnawialnego, ale również zasady i termin spłaty udzielonego kredytu, a także wysokość oprocentowania, czy wreszcie wysokość odsetek umownych za zwłokę w zapłacie. Co prawda nie uszło uwadze Sądu Odwoławczego, iż powód w piśmie procesowym z dnia 30 września 2014 r. zwrócił się o zobowiązanie wierzyciela pierwotnego w trybie art. 248 k.p.c. do przedłożenia umowy kredytu odnawialnego nr (...) ( (...)). Tym niemniej jednak należy mieć na uwadze, że będący wierzycielem pierwotnym bank (...) S.A. w odpowiedzi na zobowiązanie sądu jednoznacznie oświadczył, że nie jest w posiadaniu przedmiotowego dokumentu, albowiem „dokumentacja dotycząca umowy nr (...) została przekazana Nabywcy wierzytelności, zgodnie z postanowieniami umowy sprzedaży wierzytelności” (k.104). W świetle oświadczenia wierzyciela pierwotnego nie powinno budzić zatem najmniejszych wątpliwości, że powód był w posiadaniu przedmiotowych dokumentów, a pomimo tego faktu oraz spoczywającego na nim z mocy art. 6 k.c. ciężaru dowodowego wykazania dochodzonego przezeń roszczenia, dokumentów tych nie przedłożył. Powyższe skutkowało zaś tym, że nie było możliwym w toku tego postępowania dokonanie weryfikacji prawdziwości twierdzeń powoda odnośnie istnienia dochodzonej przezeń wierzytelności, w tym w szczególności co do wysokości zadłużenia pozwanej oraz prawidłowości wyliczeń powoda w zakresie odsetek umownych za zwłokę.

W konsekwencji Sąd Odwoławczy stanął na stanowisku, że powód w niniejszym postępowaniu nie sprostał ciężarowi dowodowemu wykazania, iżby przysługiwała mu względem pozwanej opisana w pozwie wierzytelność, wobec czego nie powinno budzić wątpliwości, że słusznie Sąd pierwszej instancji oddalił powództwo w całości.

Jedynie marginalnie podkreślić w tym miejscu można, że przesądzającym i zarazem wystarczającym dowodem na okoliczność poziomu zadłużenia pozwanej, czy też w ogóle jego istnienia, nie mógł być w żadnym wypadku powoływany przez powoda wyciąg z ksiąg bankowych wierzyciela pierwotnego nr (...) z dnia 11 października 2012 r. (k. 60). Wprawdzie zgodnie z art. 95 ust. 1 Prawa bankowego księgi rachunkowe banków jak również sporządzone na ich podstawie wyciągi, przy spełnieniu wskazanych w tym przepisie warunków, mają moc prawną dokumentów urzędowych. To jednak wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 r. (sygn. P 7/09, OTK-A 2011/2/12), orzeczono, że powyższy przepis, „w części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ". Co więcej, sam ustawodawca w treści art. 95 ust. la dodanego ustawą z dnia 19 kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. z 2013 r., poz. 777) wprost zastrzegł, że moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym. Tym samym przedłożony przez stronę powodową wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) mógł co najwyżej być oceniany przez pryzmat art. 245 k.p.c. jako dokumentu prywatny, stanowiąc dowód jedynie tego, osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Skoro zaś domniemanie zgodności z prawdą treści dokumentu w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych banku nie obejmuje faktu istnienia wierzytelności, to powód nie mógł dla skutecznego wykazania istnienia spornej wierzytelności poprzestać jedynie na przedłożeniu owego wyciągu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację strony powodowej jako niezasadną oddalił, o czym orzekł jak w sentencji.