Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie warunków pracy i płacy oddalił powództwo M. M. (1) przeciwko (...) Urzędowi Wojewódzkiemu w Ł. (punkt 1) oraz zasądził od M. M. (1) na rzecz (...) Urzędu Wojewódzkiego w Ł. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Powódka M. M. (1) była zatrudniona w (...) Urzędzie Wojewódzkim w Ł. na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 26 sierpnia 2002 roku na czas nieokreślony, na stanowisku audytora wewnętrznego w Biurze Dyrektora Generalnego w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z dniem 1 lipca 2004 roku powódka została awansowana na stanowisko Kierownika Zespołu Audytu Wewnętrznego.

Zgodnie z Zarządzeniem nr (...) Wojewody (...) z dnia 6 maja 2010 roku wprowadzony został Regulamin Działania Audytu Wewnętrznego (...). Na mocy tego Regulaminu ustalono, iż Zespół (...) składa się z następujących miejsc pracy: stanowiska Kierownika, stanowiska audytora wewnętrznego – wieloosobowe stanowisko pracy oraz stanowiska wspomagające audytora. Powyższy sposób organizacji Zespołu został podtrzymany w nowym Regulaminie wprowadzonym na mocy Zarządzenia Wojewody (...) nr (...) z dnia 5 maja 2016 roku. Od 14 stycznia 2016 roku powódka została przeniesiona na stanowisko audytora wewnętrznego w Zespole (...). W czasie, kiedy powódka pełniła funkcję Kierownika Zespołu Audytu Wewnętrznego na stanowiskach audytorów zatrudnieni byli D. M. i C. S. (1). Przed przeniesieniem D. M. do D. (...) zostały przyjęte nowe 2 osoby – na stanowiska wspomagające. Były to M. W., przyjęta w dniu 1 lutego 2016 roku na stanowisko inspektora wojewódzkiego oraz K. K., przyjęta w dniu 23 marca 2016 roku na stanowisko starszego inspektora. Osoby te pracują nadal na tych stanowiskach, są w trakcie studiów podyplomowych.

Po przeniesieniu D. M. na stanowiskach audytorów wewnętrznych zatrudnieni byli powódka i C. S., który dodatkowo pełnił funkcję Kierownika Zespołu.

Pismem z dnia 19 lipca 2016 roku pracodawca wypowiedział powódce warunki umowy o pracę w zakresie stanowiska, miejsca świadczenia pracy i wynagrodzenia. Jako przyczynę wskazano likwidację stanowiska pracy. Jednocześnie zaproponowano powódce zatrudnienie od dnia 1 listopada 2016 roku w Oddziale Kontroli Finansowej w Wydziale Finansów i Budżetu na stanowisku starszego inspektora wojewódzkiego.

Od dnia 23 listopada 2016 roku powódka przeszła na emeryturę.

W strukturach pozwanego (...) jest audytor wewnętrzny – C. S. (1), który jednocześnie jest Kierownikiem nadal funkcjonującego Zespołu (...). W Zespole ponadto pracują dwie osoby wspomagające tj. M. W. i K. K.. Od dnia 31 marca 2016 roku do Zespołu (...) w pozwanym Urzędzie nie został przeniesiony, ani przyjęty nowy pracownik.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy stwierdził, że powództwo należało oddalić. W pierwszej kolejności Sąd Rejonowy zważył, iż niezasadny był zarzut podniesiony przez stronę pozwaną, a dotyczący naruszenia terminu na wniesienie odwołania uregulowanego w art. 264 k.p.

Wypowiedzenie zmieniające warunki pracy lub płacy albo pracy i płacy przewidziane jest w art. 42 k.p. Przyczyna wypowiedzenia powinna być prawdziwa i konkretna, zaś okoliczności uzasadniające wypowiedzenie umowy o pracę powinny istnieć najpóźniej w dacie złożenia pracownikowi oświadczenia woli o wypowiedzeniu zmieniającym umowę o pracę. W przedmiotowej sprawie jako przyczynę wypowiedzenia powódce warunków umowy o pracę pracodawca wskazał likwidację zajmowanego dotychczas przez M. M. (1) stanowiska pracy. Powódka w pozwanym Urzędzie była zatrudniona na stanowisku audytora wewnętrznego. Pracodawca M. M. w kwestiach dotyczących audytu wewnętrznego podlegał przepisom ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz. U. z 2016 roku, poz. 1870). Art. 274 powołanej ustawy wskazuje na krąg podmiotów, w których prowadzi się audyt wewnętrzny. W dalszej kolejności przepisy ustawy wskazują, iż audyt wewnętrzny prowadzi audytor wewnętrzny zatrudniony w jednostce albo usługodawca niezatrudniony w jednostce (art. 275). W jednostkach, o których mowa w art. 274 ust. 1-6, tworzy się wieloosobowe lub jednoosobowe komórki audytu wewnętrznego, z zastrzeżeniem ust. 2 oraz art. 278. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego komórkę audytu wewnętrznego tworzy się w urzędzie tej jednostki. W przypadku państwowych funduszy celowych komórki audytu wewnętrznego tworzy się w jednostkach budżetowych obsługujących te fundusze. Działalnością wieloosobowej komórki audytu wewnętrznego kieruje audytor wewnętrzny, zwany dalej "kierownikiem komórki audytu wewnętrznego".

W toku przeprowadzonego postępowania Sąd ustalił, iż doszło do faktycznej zmiany organizacyjnej w zakresie struktury Zespołu (...) w (...) Urzędzie Wojewódzkim w Ł.. Do marca 2016 roku w tym Zespole pracowało 5 osób: powódka, 2 innych audytorów (D. M. oraz C. S. (1) będący jednocześnie kierownikiem zespołu) i 2 osoby pomocnicze. Z czasem jeden z audytorów – D. M. został przeniesiony do D. (...). Powódce natomiast zaproponowano przeniesienie do innej komórki organizacyjnej w związku z likwidacją stanowiska. Po rozwiązaniu z M. M. umowy o pracę nie zatrudniono w Zespole nowego pracownika, nie dokonano również wewnętrznych przesunięć w tym zakresie – w czasie rozpoznawania sprawy w Zespole zatrudnione były 3 osoby – C. S. jako jego Kierownik i audytor wewnętrzny oraz 2 osoby na stanowiskach pomocniczych.

Powódka w toku procesu podnosiła jednak, iż pracodawca nie mógł dokonać likwidacji zajmowanego przez nią stanowiska, ponieważ Regulamin organizacyjny wymaga, aby w Zespole był kierownik, wieloosobowe stanowisko audytora i stanowiska pomocnicze. W związku z tym, bez zmiany treści Regulaminu pracodawca nie ma kompetencji do likwidacji stanowiska pracy. Sąd zważył jednak, iż przeprowadzenie zmian, na jakie wskazuje powódka to czynność wieloetapowa. W przedmiotowej sprawie okolicznością nie pozostawiającą żadnych wątpliwości było to, że strona pozwana przeprowadziła realną zmianę organizacyjną swojej struktury poprzez zlikwidowanie stanowiska pracy zajmowanego przez powódkę. Od marca 2016 roku przeprowadzana była stopniowa redukcja zatrudnienia w Zespole (...). Po złożeniu M. M. wypowiedzenia zmieniającego nie dokonano powiększenia kadry zatrudnionej w tym Zespole, nawet w zakresie osób na stanowiskach pomocniczych. Zważyć należy jeszcze, iż zgodnie z powołanymi przepisami ustawy o finansach publicznych w Zespole pracował audytor – był nim C. S., który jednocześnie pełnił funkcję kierownika tego Zespołu. Jednakże jedno z tych zadań nie wyklucza drugiego, zatem nie doszło do sytuacji, w której w powołanej jednostce organizacyjnej nie byłaby zatrudniona osoba, która nie była audytorem.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 §1 i §3 k.p.c. w zw. z §9 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z 2015 roku, poz. 1804).

Apelację od powyższego orzeczenia złożyła powódka zaskarżając ją w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie:

1.  art. 30 par. 4 w zw. z art. 42 kodeksu pracy poprzez jego błędną wykładnię i uznaniu, że wypowiedzenie zmieniające dokonane przez pozwanego było uzasadnione, bowiem doszło do faktycznej likwidacji zajmowanego przez powódkę stanowiska pracy;

2.  art.207 par.3 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i niezwrócenie pisma z dnia 1 marca 2017 roku zawierającego twierdzenia pozwanego pomimo braku wniosku pozwanego o wydanie przez Sąd postanowienia o możliwości złożenia dalszego pisma przygotowawczego zawierającego twierdzenia strony oraz o braku wydania przez Sąd postanowienia o możliwości złożenia przez stronę dalszego pisma przygotowawczego;

3.  art. 207 par. 6 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i:

a.  dopuszczenie dowodów zgłoszonych przez pozwanego na rozprawie w dniu 22 lutego 2017 roku oraz pismem procesowym 1 marca 2017 roku, w szczególności zeznań świadka C. S. (1) pomimo tego, że pozwany nie zgłosił powyższych wniosków dowodowych w odpowiedzi na pozew, a także nie uprawdopodobnił, że nie zgłosił ich w odpowiedzi na pozew bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności;

b.  dopuszczenie twierdzeń pozwanego zawartych w piśmie procesowym z dnia 1 marca 2017 roku pomimo tego, że pozwany nie zgłosił ich w odpowiedzi na pozew, a także nie uprawdopodobnił, że nie zgłoszenie tych twierdzeń w odpowiedzi na pozew nastąpiło bez winy pozwanego lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy, albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

4.  art. 233 par. 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów.

W uzasadnieniu apelacji skarżąca podniosła, że osoby zajmujące stanowisko wspomagające audytora wewnętrznego zostały przez pozwanego skierowane na studia celem uzyskania uprawnień audytora wewnętrznego. Obie osoby wykonują część obowiązków, które wykonywała powódka, czyli przypisanych audytorowi wewnętrznemu bez wymaganych uprawnień.

Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i orzeczenie co do istoty sprawy, tj. zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego dochodzonej przez powódkę pozwem kwoty odszkodowania. Ponadto skarżąca wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, pierwszej i drugiej instancji.

Na rozprawie w dniu 21 sierpnia 2017 roku bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji wydał trafne uzasadnienie znajdujące swoje oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym oraz w obowiązujących przepisach prawa. Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, przyjmując je za własne. Prawidłowa jest również ocena prawna dokonana przez ten Sąd.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż zarzut apelacji dotyczący naruszenia przepisów prawa procesowego, tj. art. 207 § 3 k.p.c. oraz art. 207 § 6 k.p.c. sprowadza się do wykazania, iż rozstrzygnięcie Sądu I instancji zapadło w oparciu o dowody i twierdzenia, które uległy prekluzji dowodowej, tj. powołanych z naruszeniem terminu wynikającego z postanowienia z dnia 22 lutego 2017 roku i z pominięciem rygoru, pod jakim termin ten został zakreślony.

W ocenie Sądu Okręgowego powyższy zarzut nie mógł odnieść zamierzonego skutku w kierunku postulowanym w apelacji.

W tym miejscu przytoczyć należy treść przepisu regulującego zasady dotyczące złożenia odpowiedzi na pozew oraz dalszych pism przygotowawczych przez pozwanego. Stosownie do art. 207 § 3 k.p.c. przewodniczący może także przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę zobowiązać strony do złożenia dalszych pism przygotowawczych, oznaczając porządek składania pism, termin, w którym należy je złożyć, i okoliczności, które mają być wyjaśnione. W toku sprawy złożenie pism przygotowawczych następuje tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi, chyba że pismo obejmuje wyłącznie wniosek o przeprowadzenie dowodu. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym.

Z treści zacytowanego przepisu wynika, że strony mogą składać pisma przygotowawcze zarówno przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę, jak i w toku sprawy. Ustawodawca wprowadził istotne rozróżnienie sposobu złożenia pisma przygotowawczego: z własnej inicjatywy albo na zarządzenie przewodniczącego lub postanowienie sądu. W pierwszym przypadku pismo przygotowawcze może być złożone przez stronę w początkowej fazie postępowania, tj. do rozpoczęcia pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę. Również do tego momentu uprawnienie do zarządzenia złożenia pisma przygotowawczego zostało zastrzeżone dla przewodniczącego. Natomiast w toku postępowania strona z własnej inicjatywy nie może złożyć pisma przygotowawczego. Składanie pism przygotowawczych w toku postępowania uzależnione jest o wcześniejszego wydania przez sąd postanowienia zobowiązującego do złożenia takiego pisma. Wskazać należy, że swoboda stron w tym zakresie została znacznie ograniczona przez ustawodawcę. Jednocześnie warto nadmienić, że powyższe ograniczenie nie dotyczy pism zawierających wnioski dowodowe, ale tylko wówczas, gdy wyczerpują osnowę pisma. Takie pisma strona może składać bez uprzedniego postanowienia sądu.

Powyższe obostrzenia odnoszą się jedynie do pism procesowych, które mogą być uznane za pisma przygotowawcze w rozumieniu art. 127 k.p.c. Chodzi tu o pisma, w których wskazany jest stan sprawy, wypowiedzenie się strony co do twierdzeń strony przeciwnej oraz co do wniosków dowodowych przez nią zgłoszonych, jak również zgłoszenie własnych wniosków dowodowych lub wskazanie podstawy prawnej swoich żądań lub wniosków.

Przepis art. 207 § 6 k.p.c. przede wszystkim nakazuje sądowi pominąć zgłoszone przez stronę spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub, że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy, albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Pamiętać przy tym należy, iż przepisy o prekluzji dowodowej mają służyć porządkowaniu przebiegu procesu dla zapobieżenia jego przewłoce, nie mogą być stosowane w sposób formalistyczny kosztem możliwości merytorycznego rozpoznania sprawy. Przy wykładni przepisów o prekluzji nie można pominąć, że wszelkie ograniczenia praw procesowych strony, rzutujące na możliwość udowodnienia przez nią dochodzonego roszczenia, a w konsekwencji uzyskania wyroku sądowego realizującego jej prawa podmiotowe, powinny być wykładane ściśle, jako wyjątki od ogólnej zasady wyrażonej w art. 217 § 1 k.p.c., zezwalającej na przedstawianie dowodów aż do zamknięcia rozprawy, przy uwzględnieniu ustawowej odrębności wprowadzonej w tym zakresie między innymi przez art. 207 k.p.c.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, iż apelująca nie podnosi, by dopuszczenie omawianych dowodów spowodowało zwłokę w postępowaniu wskazując jedynie brak uprawdopodobnienia przez pozwanego zgłoszonych twierdzeń i dowodów bez swojej winy lub, że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki, albo, że występują inne wyjątkowe okoliczności. Na rozprawie w dniu 22 lutego 2017 roku pełnomocnik strony (...) Urzędu Wojewódzkiego w Ł. wniósł o udzielenie terminu siedmiu dni na zgłoszenie wniosków dowodowych, zgłaszając również konieczność przesłuchania kierownika audytu wewnętrznego C. S. (1) na okoliczność przyczyn wypowiedzenia umowy powódce. W konsekwencji na tej samej rozprawie Sąd Rejonowy wydał postanowienie, zobowiązując pełnomocnika strony pozwanej do złożenia w terminie siedmiu dni informacji o ilości osób zatrudnionych na stanowiskach audytora wewnętrznego w styczniu 2016 roku na moment dokonywania wypowiedzenia zmieniającego powódce oraz na dzień 31 października 2016 roku ze wskazaniem zajmowanego stanowiska, w przypadku osób przeniesionych, zwolnionych – trybu przeniesienia lub zwolnienia z pracy, w przypadku przeniesienia jakie aktualnie zajmują stanowisko oraz wskazania, ile osób aktualnie zajmuje stanowisko związane z przeprowadzeniem audytu wewnętrznego ze wskazaniem rodzaju stanowiska oraz zakresu obowiązków C. S. (1) na moment dokonywania wypowiedzenia zmieniającego powódce oraz aktualnie. Na tej podstawie pełnomocnik strony pozwanej, w dniu 1 marca 2017 roku złożył pismo z załącznikami i jednocześnie podtrzymał wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka C. S. (1). Na rozprawie w dniu 22 lutego 2017 roku obecny był pełnomocnik strony pozwanej, wobec czego siedmiodniowy termin do złożenia informacji upłynął w dniu 1 marca 2017 roku. Zaś pismo przygotowawcze zostało nadane w polskiej placówce pocztowej właśnie w dniu 1 marca 2017 roku, zatem w ostatnim dniu terminu do złożenia pisma, o czym świadczy potwierdzenie nadania przesyłki (k. 68).

Uwzględnienie twierdzeń i dowodów pozwanego, które w gruncie rzeczy nie były spóźnione nie spowodowało zwłoki w rozpoznaniu sprawy, albowiem biorąc pod uwagę datę złożenia pisma przygotowawczego pozwanej (1 marca 2017 roku) i datę wyznaczoną w celu przeprowadzenia rozprawy (22 marca 2017 roku), przeprowadzenie w szczególności dowodu z zeznań świadka C. S. (1) na tej rozprawie było możliwe i w żaden sposób nie spowodowało przedłużenia się procesu, czy skomplikowania jego przebiegu. Zmierzało bowiem do merytorycznego rozpoznania sprawy. Brak było zatem podstaw do stosowania wobec pozwanego negatywnych konsekwencji wynikających z przepisów, tj. art. 207 § 6 k.p.c.

Wobec powyższego w ocenie Sądu Okręgowego zupełnie nietrafione są zarzuty apelacji dotyczące naruszenia przez Sąd Rejonowy zarówno art. 207 § 3 k.p.c. jak i art. 207 § 6 k.p.c., bowiem nie zachodziły podstawy do zwrotu pisma przygotowawczego pozwanego. Wskazać jednocześnie należy, że rozstrzygnięcie przed Sądem Rejonowym oparte również za podstawie załączników do pisma z dnia 1 marca 2017 roku korelowało z dowodami z zeznań świadka C. S. (1) oraz powódki. Dopuszczone do sprawy twierdzenia i dowody, załączone do kwestionowanego pisma, wzmocniły stanowisko Sądu pierwszej instancji. Nadmienić jedynie należy, że nieuwzględnienie powyższych twierdzeń i dowodów z pisma z dnia 1 marca 2016 roku nie wpłynęłoby na zmianę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego.

W ocenie Sądu Okręgowego prawidłowo Sąd Rejonowy dokonał ustaleń faktycznych przedmiotowej sprawy na podstawie dowodów z dokumentów w postaci akt osobowych powódki, w tym m.in. umowy o pracę oraz jej wypowiedzenia przez pracodawcę, zaświadczenia, osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań powódki oraz świadka C. S. (1) złożonych na rozprawach w dniach: 22 lutego 2017 roku oraz 22 marca 2017 roku.

Nie sposób zgodzić się z podniesioną w apelacji argumentacją, że Sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w przypadku, gdy dokonał oceny wiarygodności i mocy dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, stosownie do art. 233 § 1 k.p.c. Na sąd orzekający nałożony został obowiązek wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, uwzględnienia wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, skonkretyzowania okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych dowodów mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w pisemnych motywach wyroku (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 11 lipca 2002 roku, IV CKN 1218/00, Legalis nr 81774). Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu. W szczególności strona skarżąca powinna wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (…). Dla skuteczności podniesienia tego zarzutu obrazy prawa procesowego nie jest wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu. Sąd ocenia bowiem wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego. Jeżeli wnioski wyprowadzone przez sąd orzekający z zebranego materiału dowodowego są logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena tego sądu nie narusza przepisu art. 233 § 1 k.p.c. i musi się ostać, choćby z materiału tego dawały się wysnuć również wnioski odmienne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - I Wydział Cywilny z dnia 12 maja 2015 r. I ACa 1739/14, Legalis nr 1285505).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy wskazać, że w ocenie Sądu Odwoławczego przeprowadzona przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego. Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowej oceny dowodów przyjmując, że pozwany (...) Urząd Wojewódzki w Ł. nie naruszył przepisów kodeksu pracy poprzez złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę powódce podając, że przyczyną była likwidacja zajmowanego przez powódkę stanowiska pracy.

Apelacja nie może przynieść spodziewanych przez skarżącą skutków procesowych przede wszystkim dlatego, iż przyczyna rozwiązania stosunku pracy w dniu 31 października 2016 roku podana przez pozwanego, prawidłowo została uznana przez Sąd Rejonowy jako przyczyna uzasadniona, ponieważ stanowisko pracy skarżącej zostało rzeczywiście zlikwidowane. Tym samym pozwany nie naruszył przepisów dotyczących wypowiadania umów o pracę, w tym art. 30 § 4 kodeksu pracy.

Zgodnie z treścią art. 30 § 4 kodeksu pracy w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Na podstawie art. 42 § 1 k. p. zacytowane przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę mają odpowiednie zastosowanie do wypowiedzeń warunków pracy i płacy.

Prawidłowo Sąd Rejonowy stwierdził, że pracodawca powinien wskazać przyczynę wypowiedzenia umowy w taki sposób, aby umożliwić weryfikację jej istnienia i zasadności. Spełnienie tych warunków wyraża się we wskazaniu okoliczności dotyczących pracownika, jego zachowania oraz zdarzeń również niezależnych od niego, jakie wpłynęły na decyzję pracodawcy.

W dniu 19 lipca 2016 roku M. M. (1) złożono wypowiedzenie zmieniające jej warunki pracy, miejsca pracy oraz płacy, podając jako przyczynę – likwidację stanowiska pracy. Jednocześnie zaproponowano skarżącej pracę na stanowisku starszego inspektora wojewódzkiego w Oddziale Kontroli Finansowej w Wydziale Finansów i Budżetu. Wskazać należy, że skarżąca od sierpnia 2002 roku była zatrudniona w (...) Urzędzie Wojewódzkim na czas nieokreślony na stanowisku audytora wewnętrznego w Biurze Dyrektora Generalnego, następnie od stycznia 2016 roku została przeniesiona na stanowisko audytora wewnętrznego w Zespole (...), a od lipca do października 2016 roku została przeniesiona do Oddziału Kontroli Finansowej w Wydziale Finansów i Budżetu.

Likwidacja stanowiska pracy w ramach rzeczywistych zmian organizacyjnych, polegających na zmniejszeniu zatrudnienia, uzasadnia wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę. Likwidacja stanowiska pracy stanowi rzeczywistą przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, także jeżeli jest na tyle zaawansowana, że nie ma wątpliwości co do jej wykonania (wyrok Sądu Najwyższego z 12 grudnia 2001 r., I PKN 733/00, OSNP 2003, Nr 23, poz. 569, Legalis nr 53695). Skarżąca w uzasadnieniu apelacji przytoczyła stanowisko Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1992 roku (I PRN 40/92), w którym wskazano, że jeżeli stanowisko pracy jest elementem struktury organizacyjnej zakładu pracy, to jego rzeczywista likwidacja musi oznaczać prawnie skuteczną zmianę tej struktury.

Nie sposób przyjąć, że na skutek rozwiązania umowy o pracę ze skarżącą nie doszło do zmiany struktury pozwanego wobec faktu, że na jej miejsce nie została zatrudniona nowa osoba, której powierzono by obowiązki dotychczas pełnione przez skarżącą. Przeprowadzona zmiana miała charakter wieloetapowy, ponieważ już od marca 2016 roku stopniowo redukowano zatrudnienie w Zespole (...). Poza powódką stanowisko audytora wewnętrznego do końca marca 2016 roku zajmowała również Zespole (...), która następnie została przeniesiona na własną prośbę do Wydziału Prawnego, Nadzoru i Kontroli. Następnie stanowisko audytora wewnętrznego zajmowała tylko powódka, a po jej przeniesieniu obowiązki audytora wewnętrznego realizował C. S. (1), który był równocześnie kierownikiem Zespołu Audytu Wewnętrznego. Na stanowisko audytora wewnętrznego nie było naboru po przeniesieniu D. M., a M. W. i K. N. zatrudniono na stanowiskach wspierających w Zespole (...). Wskazane osoby nie miały uprawnień do wykonywania pracy audytora wewnętrznego. Po rozwiązaniu umowy o pracę ze skarżącą nie zatrudniono w Zespole nowego pracownika, ani nie nastąpiło wewnętrzne przesunięcie w tym zakresie.

Wbrew twierdzeniom skarżącej osoby zajmujące stanowiska wspomagające audytora w ramach swoich obowiązków wspierają pracę C. S. (1), wyłączając zakres zadań, do wykonywania których nie mają uprawnień. Natomiast kierownik Zespołu Audytu Wewnętrznego, który przejął czynności zastrzeżone dla audytora, wykonywał takie czynności, jak m.in. sporządzanie programu, zatwierdzanie dokumentów roboczych i sprawozdań oraz informacji przekazywanych do Ministerstwa Finansów. Zakres obowiązków M. W., od 1 kwietnia 2016 roku nie uległ diametralnej zmianie. Wykonywała ona obowiązki dotychczas jej przydzielone, poza prowadzeniem ewidencji. Wskazać przy tym należy, że obowiązki przydzielone M. W. zatrudnionej na stanowisku wspierającym audytora nie pokrywały się z zakresem zadań powódki, powierzonych jej od 2009 roku na stanowisku audytora wewnętrznego. Do obowiązków powódki zatrudnionej jako audytor w Zespole (...) należało m. in. ustalanie zasad i procedur związanych z koordynowaniem działalności Zespołu oraz sprawowanie nadzoru nad ich przestrzeganiem, sprawowanie nadzoru w zakresie wykonywania przez pracowników Zespołu powierzonych im zadań, zwłaszcza nad przestrzeganiem obowiązujących zasad i trybu przeprowadzania audytu wewnętrznego oraz jego zgodności z obowiązującymi standardami, sprawowanie nadzoru nad audytami przeprowadzonymi u beneficjenta, opracowywanie rocznego planu audytu i przeprowadzanie zadań audytowych zgodnie z rocznym planem audytu, sporządzanie sprawozdania z wykonania planu audytu za rok poprzedni. Natomiast na stanowisku wspomagającym audytora zakres obowiązków obejmował m.in. uczestniczenie w przygotowaniu i opracowywaniu materiałów do rocznego planu audytu wewnętrznego, uczestniczenie w przeprowadzaniu zadania audytowego, wykonywanie czynności związanych z wstępnym przeglądem realizowanego zadania audytowego, współdziałanie z audytorem wewnętrznym, sporządzanie dokumentów oraz opracowywanie materiałów pomocniczych do realizacji zadania audytowego. Porównanie zakresów obowiązków powódki oraz osób zajmujących stanowiska wspomagające audytora w Zespole (...) aktualnie pozwala na konkluzję, że z pewnością osoby te nie zostały zatrudnione na stanowisko powódki.

Podnoszone przez skarżącą argumentacja dotycząca skierowania przez pozwanego osób zajmujących stanowisko wspomagające audytora na studia podyplomowe celem uzyskania uprawnień audytorskich w październiku 2016 roku nie podważa autentyczności likwidacji stanowiska M. M. (1). W ocenie Sądu Okręgowego istniejący na chwilę zamknięcia rozprawy stan rzeczy nie pozwolił Sądowi Rejonowemu na stwierdzenie, że osoby te zostały zatrudnione na stanowisko skarżącej. Wskazać należy, że studia podyplomowe trwają jeden rok, a samo studiowanie nie zawsze kończy się zdanym egzaminem. Zdanie egzaminu i nabycie uprawnień audytora jest zdarzeniem przyszłym i niepewnym i niewykluczone jest, że również miejsce pracy osób wspomagających pracę audytora po nabyciu uprawnień ulegnie zmianie.

Podkreślenia wymaga, że strona pozwana przeprowadziła autentyczną zmianę organizacyjną swojej struktury poprzez zlikwidowanie stanowiska pracy zajmowanego przez M. M. (1), która to zmiana rozpoczęła się w marcu 2016 roku i miała charakter wieloetapowy. (...) Urząd Wojewódzki w Ł. poprzez zmianę stanowiska pracy skarżącej oraz zmianę miejsca pracy sygnalizował skarżącej reorganizację w swoich strukturach. Zatem powódka miała wcześniej informacje odnośnie rzeczywistych i znanych jej przyczyn, które zadecydowały o rozwiązaniu z nią umowy o pracę przez pracodawcę.

O ile Sąd Pracy powinien badać, czy likwidacja rzeczywiście miała miejsce i czy była przyczyną wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę, o tyle nie może badać celowości przeprowadzanych zmian organizacyjnych i poddawać w wątpliwość poczynań pracodawcy. Gdyby było inaczej, rola sądów pracy polegałaby na organizowaniu i koordynowaniu działań pracodawców oraz na ustalaniu podstaw ich funkcjonowania, co jest niemożliwe i niedopuszczalne . Takie też stanowisko zostało zaprezentowane przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 listopada 1997 roku wydanego w sprawie I PKN 401/97 (OSNP 1998/18/542), z którego wynika, że kontroli sądu pracy nie podlega ocena zasadności przyjętej przez pracodawcę decyzji o zmianie struktury organizacyjnej zakładu pracy w celu racjonalizacji i ograniczenia zatrudnienia pracowników, lecz tylko ocena zasadności i słuszności przyjętych kryteriów doboru pracowników na stanowiska pracy i kwalifikowania pracowników do zwolnienia z pracy. Sąd Okręgowy w pełni podziela ten pogląd. W istocie faktyczne zmiany organizacyjne spowodowały likwidację etatu zajmowanego przez powódkę. Niezaprzeczalnie uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę mogą stanowić zmiany organizacyjne, polegające na przekształceniu struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa pracodawcy, zwłaszcza gdy pociągają za sobą likwidację stanowisk pracy (por. wyr. SN z 22.9.2000 r., I PKN 35/00, OSNAPiUS 2002, Nr 8, poz. 185; wyr. SN z 7.3.2001 r., I PKN 281/00, OSNP 2003, Nr 1, poz. 5). Oznacza to, że podejmowane przez pracodawcę zmiany organizacyjne stanowią jego autonomiczną decyzję. Dlatego też sąd pracy nie ocenia decyzji pracodawcy pod względem potrzeby dokonania takich zmian. Kontroli sądu pracy nie podlega ocena zasadności przyjętej przez pracodawcę decyzji o zmianie struktury organizacyjnej zakładu pracy w celu racjonalizacji zatrudnienia pracowników. Ocenie sądu podlega jedynie dopuszczalność wypowiedzenia w kontekście przywołanej przez pracodawcę przyczyny. Kontrola sądu ma zatem na celu ochronę stosunku pracy, a nie ingerencję w organizacyjne stosunki w zakładzie pracy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach zastępstwa procesowego postępowania apelacyjnego, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i zasądził od M. M. (1) na rzecz (...) Urzędu Wojewódzkiego w Ł. kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Wysokość kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika pozwanego – radcy prawnego – M. A. w postępowaniu apelacyjnym została ustalona w oparciu o § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 9 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 r., poz.1804 ze zm.).

SSO Zofia Falkowska SSO Magdalena Lisowska del. SSR Anna Przybylska

A.M.