Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV K 271/16

UZASADNIENIE

Jak wynika z analizy karty karnej skazanego, akt sprawy i dołączonych odpisów wyroków, K. Ś. został skazany następującymi prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Krasnymstawie z dnia 15 marca 2007 r. w sprawie II Ks 4/07 za czyn popełniony w dniu 13 marca 2007 r. wyczerpujący dyspozycję art. 65 §3 k.k.s. w zw. z art. 65 § 1 k.k.s. na karę grzywny w wymiarze 260 stawek dziennych po 35 zł stawka, na poczet której zaliczono skazanemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 13 do 15 marca 2007 r.;

2.  Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 30 grudnia 2011 r. w sprawie IV K 218/10 za czyny popełnione w okresie od stycznia do 29 sierpnia 2008 r. wyczerpujące dyspozycję:

-

art. 258 § 1 k.k. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;

-

art. 86 § 3 k.k.s. w zw. z art. 86 § 1 k.k.s. w zb. z art. 63 § 2 k.k.s. w zb. z art. 54 §2 k.k.s w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 5 k.k.s. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 150 stawek dziennych po 50 zł stawka;

jako karę łączą wymierzono skazanemu rok pozbawienia wolności;

3.  Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie II K 1025/11 za czyn popełniony w dniach 10 marca i 8 października 2009 r. wyczerpujący dyspozycję art. 233 § 1 k.k. na karę roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono tytułem próby na okres 5 lat; na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzeczono grzywnę w wymiarze 70 stawek dziennych po 10 zł stawka;

4.  Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 7 marca 2014 r. w sprawie VII K 965/11 za czyn popełniony w dniu 30 sierpnia 2009 r. wyczerpujący dyspozycję art. 191 § 1 k.k. w zb. z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

5.  Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 19 grudnia 2014 r. w sprawie IV K 372/12 za czyny:

-

z art. 258 § 3 k.k. popełniony w okresie od 1 marca 2009 r. do 23 marca 2010 r. na karę 2 lat pozbawienia wolności;

-

z art. 263 § 2 k.k. popełniony w okresie od 1 maja do 30 sierpnia 2009 r. na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

-

z art. 291 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełniony w dacie bliżej nieustalonej w okresie od 1 czerwca do 30 września 2009 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 50 stawek dziennych po 20 zł stawka;

-

z art. 278 § 1 k.k. w zb. z art. 227 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełnione w dacie bliżej nieustalonej, w okresie od 1 sierpnia do 30 września 2009 r., we wrześniu 2009 r. daty bliżej nieustalonej i 12 lutego 2010 r. po przyjęciu, że stanowią ciąg przestępstw z art. 91 § 1 k.k. na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 150 stawek dziennych po 20 zł stawka;

-

z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełniony w marcu 2010 r. daty dziennej bliżej nieustalonej na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności i grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych po 20 zł stawka;

-

z at. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełniony w marcu 2010 r., daty dziennej nieustalonej na karę 3 lat pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 100 stawek dziennych po 20 zł stawka;

-

z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 227 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. popełniony w dniu 23 marca 2010 r. na karę 3 lat pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 100 stawek dziennych po 20 zł stawka;

jako karę łączną wymierzono skazanemu 5 lat pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 400 stawek dziennych po 20 zł stawka; na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 23 marca 2010 r. do 3 października 2012 r;

6.  Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie IV K 225/15 za czyny:

-

z art. 258 § 1 k.k. popełniony w okresie od 12 lutego 2014 r. do 12 czerwca 2014 r. na karę roku pozbawienia wolności;

- ciąg przestępstw z art. 86 § 1 k.k.s. w zw. z art. 86 § 3 k.k.s. w zb. z art. 63 § 2 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1, 2 i 5 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. popełniony w okresie od 13 lutego 2014 r. do 12 czerwca 2014 r. na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych po 70 zł stawka,

jako karę łączną wymierzono skazanemu 2 lata pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 4 lata;

7.  wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie IV K 337/15:

- połączono jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami: Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 30 grudnia 2011 r. w sprawie IV K 218/10 (pkt 2), Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 7 marca 2014 r. w sprawie VII K 965/11 (pkt 4) i Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 19 grudnia 2014 r. w sprawie IV K 372/12 (pkt 5) i jako karę łączną wymierzono 6 lat pozbawienia wolności;

- połączono jednostkowe kary grzywny orzeczone wyrokami: Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 30 grudnia 2011 r. w sprawie IV K 218/10 (pkt 2), Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie II K 1025/11 (pkt 3), Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 19 grudnia 2014 r. w sprawie IV K 372/12 (pkt 5) i jako karę łączną wymierzono 400 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 40 zł;

8.  Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie IV K 70/16 za czyn z art. 86 § 3 k.k.s. w zb. z art. 63 § 6 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. na karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 100 zł stawka;

Pismem z dnia 29 lipca 2016 r. skazany wzniósł o wydanie wyroku łącznego obejmującego wyroki Sądu Okręgowego w Lublinie wydane w sprawach: IV K 372/12, IV K 218/10, Sądu Rejonowego w Chełmie wydane w sprawach: VII K 965/11, II K 1025/11, V Ko 5302/16 i wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie wydany w sprawie IV K 70/16 z zastosowaniem zasady absorpcji (k.3).

Podczas rozprawy sądowej oskarżyciel publiczny wniósł o wydanie wyroku łącznego i połączenie jednostkowych kar grzywny orzeczonych w sprawach Sądu Okręgowego w Lublinie: IV K 225/16, IV K 337/15, IV K 70/16 i orzeczenie kary łącznej grzywny w wysokości 600 stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 40 złotych.

Sąd Okręgowy w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 569 § 1 k.p.k. wyrok łączny może zostać wydany w stosunku do osoby, która została skazana prawomocnie wyrokami różnych sądów i zachodzą warunki do orzeczenia kary łącznej.

Rozpoznając wniosek skazanego o wydanie wyroku łącznego Sąd miał na względzie, iż w dniu 1 lipca 2015 roku weszła w życie ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 396). Wskazaną nowelą przepis art. 85 § 1 k.k. otrzymał następujące brzmienie: „Jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną”. Stosownie jednak do treści art. 19 cyt. ustawy zmieniającej, przepisu art. 85 k.k. i następnych z rozdziału IX Kodeksu karnego w brzmieniu nadanym wskazaną ustawą, nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie tejże ustawy, chyba ze zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie tej ustawy.

K. Ś. został prawomocnie skazany po dniu wejścia w życie cyt. wyżej ustawy, wyrokami Sądu Okręgowego w Lublinie: w sprawie IV K 225/15, łącznym w sprawie IV K 337/15 i w sprawie IV K 70/16. Wobec czego oraz mając na względzie nowelizację powołanych przepisów Sąd rozważał także przepis art. 4 § 1 k.k. Zgodnie z jego treścią: „jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy”. W związku z czym Sąd w przedmiotowej sprawie, rozważał zastosowanie przepisów rozdziału IX Kodeksu karnego w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015 r., jak i przed tym dniem.

Stosownie do treści art. 85 k.k. (w brzmieniu przed nowelizacją) Sąd orzeka karę łączną wówczas, gdy sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające połączeniu. Warunkiem wymierzenia kary łącznej jest więc to, aby przestępstwa ustalone różnymi prawomocnymi wyrokami popełnione zostały przez sprawcę, zanim zapadł pierwszy, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, wyrok i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2013 r., II KK 89/13).

Jak wskazuje Sąd Najwyższy w uchwale mającej moc zasady prawnej, zawarty w art. 85 k.k. zwrot: "zanim zapadł pierwszy wyrok" odnosi się do pierwszego chronologicznie wyroku, który zapadł przed popełnieniem przez sprawcę kolejnego przestępstwa (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2005 roku, I KZP 36/04, OSNKW 2005/2/13).

W omawianym układzie procesowym takim pierwszym chronologicznie wyrokiem, tj. granicznym momentem czasowym, pozwalającym na przyjęcie zbiegu realnego przestępstw jest wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 30 grudnia 2011 r. w sprawie IV K 218/10. Przed wydaniem powołanego orzeczenia K. Ś. dopuścił się innych przestępstw, za które został skazany wyrokami w sprawach: Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 19 grudnia 2012 r. sygn. akt II K 1025/11, Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 7 marca 2014 r, sygn. akt VII K 965/11, Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 19 grudnia 2014 r. sygn. akt IV K 372/12. Poza omawianym zbiegiem pozostają natomiast czyny, za które K. Ś. został skazany wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie IV K 225/15. Tym samym brak jest warunków do objęcia wskazanego wyroku węzłem kary łącznej. W tym zakresie wydany już został przez Sąd Okręgowy w Lublinie wyrok łączny z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie IV K 337/15.

Ponadto łączeniu podlegałyby kary grzywny orzeczone wyrokami: Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 30 grudnia 2011 r. sygn. akt IV K 218/10, Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 19 grudnia 2012 r. sygn. akt II K 1025/11, Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 19 grudnia 2014 r. sygn. akt IV K 372/12 oraz Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 29 czerwca 2016 r. sygn. akt IV K 70/16. Trzy pierwsze z wymienionych kar zostały objęte węzłem kary łącznej w wyroku łącznym Sądu Okręgowego z dnia 30 grudnia 2015 r. sygn. akt IV K 337/15, należałoby zatem, rozwiązać karę łączną grzywny orzeczoną tym wyrokiem i określić na nowo zbieg przestępstw uwzględniając karę grzywny orzeczoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 29 czerwca 2016 r. sygn. akt IV K 70/16.

Natomiast biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy w brzmieniu obowiązującym po nowelizacji przy wydawaniu wyroku łącznego w zakresie kar pozbawienia wolności w grę wchodziłyby: kara łączna orzeczona wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 27 sierpnia 2015 r. sygn. akt IV K 225/15 i kara łączna orzeczona wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 30 grudnia 2015 r. sygn. akt IV K 337/15. Najniższa możliwa do orzeczenia kara pozbawienia wolności wynosiłaby 6 lat, a najwyższa 7 lat. Zatem możliwa do orzeczenia kara łączna pozbawienia wolności byłaby równa orzeczonej w wyroku łącznym Sądu Okręgowego z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie IV K 337/15 w najniższym swoim wymiarze, bądź wyższa. Co więcej mimo łączenia kary bezwzględnej pozbawienia wolności 6 lat z karą 2 lat pozbawienia wolności w zawieszeniu na 4 lata, w tym układzie procesowym nie byłoby możliwe orzeczenie kary łącznej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Łączeniu podlegałyby także kary grzywny orzeczone wyrokami Sądu Okręgowego: z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie IV K 337/15, z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie IV K 225/15 i z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie IV K 70/16.

Dokonana analiza dwóch stanów prawnych prowadzi zdaniem Sądu do wniosku, że względniejsze dla skazanego będzie zastosowanie przepisu art. 85 kk i następnych z rozdziału IX Kodeksu karnego w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 roku.

W związku z powyższym, określając wymiar kary łącznej w wyroku łącznym w pkt I w niniejszej sprawie, Sąd orzekał w granicach określonych w art. 39 § 1 i 2 k.k.s. w zw. z art. 86 § 1 i 2 k.k.

Zgodnie z art. 39 § 1 k.k.s. Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa skarbowe do ich sumy, nie przekraczając jednak 1.080 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolności; karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach i latach. Stosownie zaś do treści § 2 wskazanego przepisu w razie skazania za zbiegające się przestępstwo skarbowe i przestępstwo określone w innej ustawie karnej, sąd wymierza karę łączną na zasadach określonych w niniejszym kodeksie; przepis art. 43 § 1 Kodeksu karnego stosuje się odpowiednio. Najniższa możliwa do wymierzenia ilość stawek dziennych wynosi w tym przypadku 150, zaś najwyższa - 720. Zgodnie z treścią art. 86 § 2 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s należało określić na nowo wysokość stawki dziennej w oparciu o kryteria z art. 23 § 3 k.k.s., przy czym nie mogła ona przekraczać najwyższej ustalonej poprzednio, a więc 100 zł. Sąd podzielił przy tym stanowisko zawarte w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawie II KK 259/11, LEX nr 1084720, zgodnie z którym punktem wyjścia dla dokonania stosownych obliczeń stawki dziennej grzywny na podstawie art. 23 § 3 k.k.s. jest kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązująca w czasie popełnienia przypisanego czynu.

Przystępując do wymiaru kary łącznej Sąd miał na uwadze dyrektywy wymiaru kary opisane w art. 53 § 1 i § 2 k.k. Należy przy tym zauważyć, że stopień winy i stopień społecznej szkodliwości czynów nie mogą być okolicznościami rzutującymi na wymiar kary łącznej. Zostały one bowiem zbadane i właściwie ocenione już na etapie orzeczeń jednostkowych i wpłynęły na wysokość poszczególnych kar. Niewątpliwie natomiast sąd wydający wyrok łączny winien kierować się dyrektywą prewencji indywidualnej oraz generalnej. Chodzi tutaj w szczególności o to, aby właściwie ukształtowana kara łączna oddziaływała wychowawczo na sprawcę przestępstwa oraz chroniła społeczeństwo przed niebezpieczeństwem ponownego ataku skierowanego na dobra chronione prawem.

Orzekając karę łączną Sąd uwzględnił wszystkie te okoliczności i wymierzył K. Ś. w zakresie zbiegu jednostkowych kar grzywny karę łączną przy zastosowaniu zasady mieszanej – asperacji. W szczególności uznał, że nie znajduje uzasadnienia wniosek skazanego o wymierzenie kary przy zastosowaniu zasady pełnej absorpcji. Sąd Okręgowy podziela stanowisko wyrażone przez judykaturę, że zasadę pełnej absorpcji stosuje się w wymiarze kary łącznej zupełnie wyjątkowo, gdy związek podmiotowo-przedmiotowy zbiegających się przestępstw jest tak ścisły, że upodabnia je do jednego przestępstwa (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 lutego 2014, sygn. akt: II AKa 12/14, LEX nr 1437860). Sytuacja taka nie ma miejsca w realiach niniejszej sprawy. Popełnione przez K. Ś. przestępstwa są zróżnicowane pod względem przedmiotowym, część z nich to przestępstwa skarbowe, przestępstwa przeciwko mieniu, pozostałe to przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu. Przypisane skazanemu czyny z art. 278 § 1 k.k. i art. 280 § 1 k.k. różnią się ponadto osobami pokrzywdzonych. Zauważyć również należy, iż zastosowanie na gruncie sprawy niniejszej zasady pełnej absorpcji mogłoby ugruntować u sprawcy przekonanie, iż popełnienie wielu przestępstw jest opłacalne, co w konsekwencji powodowałoby, iż kara nie spełniałaby swoich funkcji represyjnych oraz wychowawczych i to zarówno w aspekcie indywidualnym, jak i społecznym. Z drugiej strony natomiast Sąd uznał, iż zastosowanie zasady kumulacji wiązałoby się z nadmiernym stopniem represji karnej, biorąc pod uwagę bliski związek czasowy przy popełnieniu przestępstw. Zastosowanie tej metody również nie byłoby zasadne, gdyż tak samo, jak zasada absorpcji, winna ona być stosowana wyjątkowo, w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Zdaniem Sądu wymierzona skazanemu kara łączna uwzględnia zarówno rodzaj, ilość i sposób popełnionych przez niego przestępstw. Tak ukształtowana kara winna w sposób należyty uświadomić skazanemu nieuchronność kary, spełniając w ten sposób wobec niego cele wychowawcze i zapobiegawcze. Jednocześnie w sposób należyty będzie ona wpływać na świadomość prawną społeczeństwa spełniając swoje zadania w zakresie prewencji generalnej.

W pozostałej części łączone wyroki oraz wyrok łączny w sprawie IV K 337/15 podlegają odrębnemu wykonaniu (art. 576 § 1 k.p.k.).

Na podstawie art. 572 k.p.k. postępowanie w pozostałym zakresie umorzono.

Uwzględniając sytuację finansową K. Ś., na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., Sąd zwolnił skazanego od wydatków wynikających z wydania wyroku łącznego, obciążając nimi Skarb Państwa.