Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2017 r.

Sąd Rejonowy w Brzesku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2017 r. w Brzesku

na rozprawie

sprawy z powództwa P.w B.

przeciwko D. M.

o zapłatę

I.  uchyla nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym przez Sąd

Rejonowy w B. I Wydział Cywilny dnia 31 października 2016r. sygn. akt (...) – w całości;

II.  zasądza od pozwanej D. M. na rzecz strony powodowej

P. w B. kwotę 3 906,37 zł (trzy tysiące dziewięćset sześć złotych 37/100) z odsetkami umownymi za opóźnienie w zapłacie, które nie mogą przekraczać 2-krotności odsetek ustawowych za opóźnienie , liczonymi od dnia 1 czerwca 2016r. do dnia 9 maja 2017 r.;

III.  płatność kwoty zasądzonej w pkt. I wyroku, tj. kwoty 3 906,37 zł, rozkłada na

79 miesięcznych rat: pierwsza rata w kwocie 6,37 zł, a kolejne raty w kwotach po 50,00 zł każda – płatnych do 5-go dnia każdego kolejno następującego po sobie miesiąca, począwszy od miesiąca następnego po miesiącu, w którym uprawomocni się niniejszy wyrok, z odsetkami umownymi za opóźnienie w zapłacie, które nie mogą przekraczać 2-krotności odsetek ustawowych za opóźnienie, w uiszczeniu którejkolwiek z rat;

IV.  oddala powództwo w pozostałej części;

V.  koszty procesu między stronami wzajemnie znosi.

Sędzia

SR Agata Gawłowska – Sobusiak

Sygn. akt I C 105/17

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 9 maja 2017r.

Strona powodowa P.w B. domagała się zasądzenia od pozwanej D. M. kwoty 16 220,77 zł z odsetkami umownymi za opóźnienie równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi od dnia 1 czerwca 2016 r do dnia zapłaty. Nadto strona powodowa wniosła o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu oraz w dalszym piśmie procesowym strona powodowa podniosła, że w dniu 17 lutego 2015r. pozwana zawarła z P. (...) (poprzednikiem strony powodowej) umowę pożyczki gotówkowej nr (...)- (...). Pozwana zobowiązała się do spłaty kwoty pożyczki w łącznej wysokości 17 856,00 zł, na którą składały się: kapitał w wysokości 16 320,00 zł oraz kwota wynagrodzenia umownego w wysokości 1 536,00 zł. Z kwoty pożyczki strona powodowa potrąciła koszt ubezpieczenia i opłaty przygotowawczej, które pozwana zobowiązała się ponieść, a strona powodowa skredytowała. Wobec powyższego pozwanej wypłacono tylko kwotę 6 000,00 zł.

Wobec braku spłaty rat kredytu, w dniu 1 maja 2016r. strona powodowa wypowiedziała pozwanej umowę, po uprzednim wezwaniu pozwanej do zapłaty zaległych rat pismem z dnia 12 kwietnia 2016r z zakreśleniem 7-dniowego terminu zapłaty. Następnie strona powodowa wypełniła weksel gwarancyjny zabezpieczający umowę pożyczki.

Strona powodowa podała, że zabezpieczeniem spłaty kredytu było objęcie pozwanej ubezpieczeniem na życie w (...) S.A. V. (...) w W.. Strona powodowa zawarła na rzecz pozwanej umowę ubezpieczenia, a pozwana zobowiązała się do pokrycia składki ubezpieczeniowej, którą na rzecz ubezpieczyciela przekazała strona powodowa z kwoty udzielonej pożyczki.

Dalej strona powodowa podała, że doliczone do kwoty pożyczki wynagrodzenie za udzielenie pożyczki stanowi umowne wynagrodzenie za możliwość skorzystania przez pozwaną ze środków finansowych przez okres, w jakim ma ona prawo dysponować środkami pieniężnymi powoda tj. przez okres 48 miesięcy tzw. odsetki kapitałowe. Wysokość odsetek stanowiących wynagrodzenie umowne z tytułu pożyczki mieści się w ramach maksymalnej wysokości odsetek określonej w art. 359 § 2 ¹ kc, które nie mogą przekraczać w stosunku rocznym czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Wynagrodzenie zostało obliczone za czas, na który została zawarta umowa, od całkowitej kwoty pożyczki. Wobec obniżenia stopy procentowej NBP, strona powodowa przeliczyła wysokość wynagrodzenia i obniżyła je o kwotę 194,00 zł.

Strona powodowa wskazała, że na kwotę dochodzoną pozwem składały się: suma niespłaconej pożyczki w kwocie 13 392,00 zł, koszty windykacji w kwocie 2 678,40 zł,opłata z tytułu wezwań do zapłaty i monitów w kwocie 135,00 zł, odsetki umowne w kwocie 15,37 zł.

Strona powodowa wyjaśniła, że spółka (...) Sp. z o.o. połączyła się z (...) S.A. na którą przeszła dochodzona pozwem wierzytelność.

Odnosząc się do zarzutów pozwanej, strona powodowa zaprzeczyła, aby pozwana wpłaciła kwotę 4 464,00 zł, natomiast przyznała, że do dnia wypowiedzenia pozwana zapłaciła łącznie 4 270,00 zł. W kwestii prowadzonej windykacji strona powodowa podała, że dokonała licznych wezwań pozwanej do zapłaty i poniosła ich koszty. Nadto strona powodowa podkreśliła, że nie ma podstawy do zwrotu części składki ubezpieczenia, nie zaszło bowiem żadne ze zdarzeń określonych w umowie uzasadniających wygaśnięcie ochrony ubezpieczeniowej. Ochrona ta trwa przez cały okres, na jaki została zawarta umowa, niezależnie czy pożyczka jest spłacana zgodnie z kalendarzem spłat czy jest należna w całości z uwagi na jej wypowiedzenie, co więcej pożyczkodawca nie jest zobowiązany do odstąpienia od kontynuowania ochrony ubezpieczeniowej w przypadku wypowiedzenia umowy pożyczki.

Nadto strona powodowa wniosła o oddalenie wniosku pozwanej o rozłożenie zadłużenia na raty wskazując, że instytucja ta może mieć zastosowanie jedynie wyjątkowo, w szczególnie uzasadnionych wypadkach ze względu na ciężką sytuację majątkową, rodzinną czy zdrowotną, której pozwana nie wykazała.

Tut. Sąd w dniu 31 października 2016r. wydał nakaz zapłaty sygn. akt(...), w którym nakazał pozwanej, aby zapłaciła na rzecz strony powodowej kwotę dochodzoną pozwem, w terminie dwóch tygodni lub wniosła w tym terminie zarzuty.

W zarzutach do nakazu zapłaty oraz w dalszym piśmie procesowym pozwana nie negowała istnienia zadłużenia wobec powoda, ale miała zastrzeżenia do prawidłowości wyliczenia kwoty dochodzonej pozwem. Pozwana podała, że część pożyczki spłaciła, jednak zaniechała dalszych spłat z powodu trudności finansowych.

Pozwana zakwestionowała wysokość naliczonej przez powoda składki ubezpieczeniowej, stanowiącej faktycznie ponad 50% kwoty całej składki. Wskazała, że zwracała się do strony powodowej z zapytaniem, jaka kwota została przekazana do ubezpieczyciela, jednak nie uzyskała odpowiedzi, strona powodowa nie przedstawiła żadnego dowodu przekazania tych środków ubezpieczycielowi. Nadto pozwana zwróciła uwagę, iż nawet w przypadku, gdyby powód przekazał składkę, to w związku z wypowiedzeniem umowy pożyczki ubezpieczyciel winien zwrócić na wniosek powoda około 5 000,00 zł stosownie do zapisów umowy ubezpieczenia (art.8pkt 8), a w związku z tym strona powodowa nie powinna żądać tych środków od pozwanej.

Dalej pozwana miała także wątpliwości co do kosztów windykacyjnych i tzw. wynagrodzenia umownego. Podała, że jej zdaniem strona powodowa w rzeczywistości nie poniosła deklarowanych kosztów windykacji, bowiem wysłała do niej jedynie kilka wezwań do zapłaty, trzykrotnie zadzwoniła, a windykator terenowy dwukrotnie zostawił w drzwiach jej mieszkania wizytówkę. Według pozwanej koszty te nie przekroczyły 150,00 zł, a ich zawyżenie przez stronę powodową narusza zasady współżycia społecznego i może być uznane za klauzulę abuzywną. W zakresie tzw. wynagrodzenia umownego pozwana podała, że zgodnie z umową powinno być liczone w wysokości 11,99% od kwoty 6 000,00 zł tj. kwoty udzielonej pożyczki.

Ostatecznie pozwana wniosła o rozłożenie kwoty dochodzonej pozwem na raty. Pozwana zaznaczyła, że obecnie jest w stanie spłacać raty w wysokości co najwyżej 50, 00 zł miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana D. M. w dniu 16 lutego 2015 r zawarła z (...) Sp. z o.o. w B. umowę pożyczki gotówkowej nr (...)- (...) na łączną kwotę 17 856,00 zł (całkowita kwota do zapłaty). Na wymienioną kwotę składały się:

- kapitał tj. kwota faktycznie udzielonej pożyczki, w kwocie 6 000, 00 zł,

- koszty ubezpieczenia w kwocie 9 516, 00 zł,

- opłata przygotowawcza w kwocie 804, 00 zł,

- wynagrodzenie umowne w kwocie 1 536, 00 zł.

Pozwana zobowiązała się do spłaty wymienionej kwoty w 48 miesięcznych ratach po 372, 00 zł każda. Ostateczny termin spłaty pożyczki ustalono na dzień 12 lutego 2019 r. Wedle harmonogramu spłat, raty pożyczki miały być w pierwszej kolejności zaliczane na opłatę przygotowawczą, dalej na składkę ubezpieczenia, tzw. całkowitą kwotę pożyczki i wynagrodzenie umowne.

Zgodnie z ogólnymi warunkami umowy pożyczki, niespłacenie raty pożyczki i odsetek w ustalonym terminie powodowało powstanie zadłużenia przeterminowanego, od którego strona powodowa mogła naliczać odsetki w wysokości 4-krotności obowiązującej stopy lombardowej NBP.

Strona powodowa zastrzegła sobie prawo naliczenia także kosztów windykacji do 20% kwoty pozostałej do spłaty, ale nie więcej niż faktycznie poniesione koszty windykacji.

Nadto strona powodowa zastrzegła sobie prawo naliczania opłat wynikających w tabeli, stanowiącej załącznik do umowy, tj. opłata za upomnienie pisemne lub wezwanie do zapłaty (koszt 15,00 zł), opłata za monit SMS i monit telefoniczny (koszt 0,00 zł).

W przypadku braku wpłat w terminie pełnych rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności, strona powodowa mogła wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia i wypełnić weksel po uprzednim wezwaniu pozwanej do zapłaty zaległych rat lub ich części, w terminie 7 dni od otrzymania wezwania.

Zabezpieczeniem zwrotu pożyczki był wystawiony i podpisany przez pozwaną weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową uprawniającą stronę powodowa do wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą zadłużeniu wynikającemu z zawartej umowy pożyczki.

Umowa pożyczki zawierała deklarację uczestnictwa pozwanej w umowie ubezpieczenia na życie, na podstawie której wyraziła ona zgodę na objęcie ochroną ubezpieczeniową w ramach grupowego ubezpieczenia na życie. Warunkiem objęcia pozwanej ochroną ubezpieczeniową było opłacenie składki ubezpieczenia jednorazowo w wysokości 9 516,00 zł za cały okres ubezpieczenia, który miał się rozpocząć dnia 17 lutego 2015r., a jego zakończenie miało nastąpić w dniu 16 lutego 2019r.

Dowód:

- umowa pożyczki gotówkowej nr (...)- (...) wraz z załącznikami tj. harmonogramem spłat, wyciągiem z umowy ubezpieczenia – k. 30-37,

- deklaracja wekslowa – k. 38,

- weksel in blanco z dnia 17 lutego 2015r. – k. 3,

- wyciąg z umowy ubezpieczenia – k. 16-17,

- pismo C. V. (...) z dnia 28 kwietnia 2017r. wraz z umową ubezpieczenia pożyczkobiorcy – k. 53- 64.

Pozwana nie regulowała terminowo zobowiązań wynikających z zawartej umowy pożyczki. Na dzień 2 marca 2017r. pozwana spłaciła łącznie 4 270,00 zł pożyczki, zaś odsetki za opóźnienie wynosiły 15, 37 zł.

Pismem z dnia 12 kwietnia 2016 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty zadłużenia w kwocie 372,00 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, jednak bezskutecznie.

Natomiast pismem z dnia 1 maja 2016r. strona powodowa wypowiedziała pozwanej umowę pożyczki z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia.

Wobec braku spłaty zadłużenia strona powodowa wypełniła weksel z datą płatności na dzień 31 maja 2016r na kwotę 16 220,77 zł, na którą składały się:

- kapitał w kwocie 6 000, 00 zł,

- koszty ubezpieczenia w kwocie 9 516, 00 zł,

- opłata przygotowawcza w kwocie 804, 00 zł,

- wynagrodzenie umowne (odsetki kapitałowe) w kwocie 1 536, 00 zł pomniejszone o 194, 00 zł tj. 1 342, 00 zł,

- koszty windykacji w kwocie 2 678, 40 zł,

- opłaty z tabeli w kwocie 135, 00 zł,

- odsetki za opóźnienie w kwocie 15, 37 zł,

pomniejszone o wpłaty w łącznej kwocie 4 270, 00 zł.

Dowód:

- karta klienta – k. 39,

- wyliczenie odsetek – k. 47,

- ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 12 kwietnia 2016 wraz z potwierdzeniem nadania – k. 40-46,

- wypowiedzenie umowy pożyczki z dnia 1 maja 2016r. – k. 4,

- weksel in blanco z dnia 17 lutego 2015r. – k. 3.

- przesłuchanie pozwanej – k. 67-68.

W dniu 26 lutego 2015r. nastąpiło połączenie spółki (...) Sp. z o.o. (spółka przejmowana) ze spółką (...) S.A. (spółka przejmująca).

Dowód:

- odpis aktualny KRS z dnia 3 października 2016r. k. 7-8.

Pozwana ma obecnie 66 lat, jest zamężna, ma czworo dorosłych dzieci, mieszka z mężem.

Na pozwanej ciążą liczne zobowiązania z zaciągniętych pożyczek tzw. chwilówek. Środki z tych źródeł pozwana przeznaczała głównie na leczenie, ponieważ jest przewlekle chora i na bieżące utrzymanie. Przedmiotową pożyczkę w P. pozwana zaciągnęła celem spłaty wcześniejszych zobowiązań.

Pozwana utrzymuje się ze świadczenia emerytalnego w wysokości 1 819,00 zł, które obciążone jest zajęciem komorniczym. Po potrąceniu komorniczym pozwanej pozostaje do dyspozycji kwota 1 270,00 zł, z których dodatkowo spłaca raty pozostałych zadłużeń. Mąż pozwanej także pobiera emeryturę, posiadają z pozwaną rozdzielność majątkową małżeńską.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanej – k. 67-68.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w pierwszej kolejności w oparciu o wyżej wymienione dokumenty.

Dokument w postaci odpisu aktualnego KRS – jako dokument urzędowy – stanowił dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone, tj. przekształceń po stronie powodowej.

Dokumenty w postaci: umowy kredytowej z harmonogramem spłat, deklaracji wekslowej, weksla in blanco, wyciągu z umowy ubezpieczenia, karty klienta, wezwania do zapłaty, pisma ubezpieczyciela, wypowiedzenia umowy pożyczki – jako dokumenty prywatne – stanowiły dowód tego, że osoba, która je podpisała złożyła oświadczenia w nich zawarte. Na podstawie tych dokumentów Sąd ustalił, jakie roszczenie przysługuje stronie powodowej wobec pozwanej, tj. z jakiego tytułu i w jakiej wysokości.

Sąd dał wiarę przesłuchaniu pozwanej D. M. dotyczącym jej sytuacji finansowej oraz rodzinnej, a mającym istotne znaczenie dla rozpoznania wniosku o rozłożenie spłaty zadłużenia na raty. Zeznania te były spontaniczne, szczere i przekonywujące.

Sąd zważył co następuje:

Strona powodowa P. w B. dochodziła w przedmiotowym postępowaniu roszczeń z weksla w wysokości 16 220,77 zł, wystawionego przez pozwaną D. M.. Strona powodowa wskazywała, że weksel in blanco był zabezpieczeniem pożyczki udzielonej pozwanej.

Zobowiązanie wekslowe, na gruncie ustawy Prawo wekslowe, ma charakter samodzielny i abstrakcyjny. Oznacza to, że samo podpisanie weksla rodzi zobowiązanie wystawcy i to bez względu na przyczynę jego wystawienia. Zgodnie z art. 101 Prawa wekslowego, istotą weksla własnego jest bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty sumy pieniężnej potwierdzone podpisem. Źródłem zobowiązania wekslowego jest w tym przypadku umowa dochodząca do skutku przez wydanie weksla lub jego zwrócenie posiadaczowi. W przypadku dokumentu, który w chwili wręczenia nie zawiera wszystkich elementów weksla własnego, jak w przypadku weksla in blanco, umowa ta ma na celu powstanie zobowiązania wekslowego w przyszłości. Zobowiązanie powstaje dopiero po uzupełnieniu dokumentu przez upoważnioną osobę o elementy niezbędne do uznania dokumentu za weksel własny. Czynności prawne, z których wynikają zobowiązania wekslowe, same nie określają celu gospodarczego lub społecznego tego rodzaju przysporzenia. Cel ten określa dopiero wyraźna lub dorozumiana umowa leżąca u podstaw zaciągnięcia zobowiązania wekslowego, wskazująca tzw. stosunek podstawowy dla tego zobowiązania. Umowę tę stanowi w szczególności deklaracja wekslowa, w której strony określają warunki, od których spełnienia uzależnione jest uzupełnienie weksla in blanco. W przypadku weksla, który w chwili jego wystawienia był wekslem niezupełnym abstrakcyjny charakter zobowiązania wekslowego ulega istotnemu osłabieniu (por.: „Prawo wekslowe – kom.” red. Stec 2016).

Rozpoznając zarzuty od nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla, sąd może uwzględnić stosunek zobowiązaniowy, w związku z którym weksel został wystawiony, gdy strona zainteresowana przeniesieniem sporu na płaszczyznę stosunku podstawowego podniesie stosowne zarzuty dotyczące stosunku zobowiązaniowego będącego podstawą wystawienia weksla. Strony mogą się zatem powoływać na podstawy faktyczne i prawne wynikające z łączącego je stosunku prawnego, który jest źródłem dochodzonego przez powoda roszczenia cywilnoprawnego (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2005 r. V CK 780/04).

W przedmiotowej sprawie strony łączyła umowa pożyczki oraz porozumienie- deklaracja wekslowa upoważniająca stronę powodową do uzupełnienia weksla na sumę odpowiadającą zadłużeniu pozwanej wobec strony powodowej wynikającemu z zawartej umowy pożyczki. Pozwana nie negowała zobowiązania wekslowego, ale wniosła o sprawdzenie poprawności wyliczenia zadłużenia pozostałego do spłaty.

Podniesienie przez pozwaną zarzutów wynikających ze stosunku podstawowego wymagało przeprowadzenia przez Sąd ustaleń w tym zakresie.

Pozwana przede wszystkim zarzucała, że strona powodowa pomimo wypowiedzenia umowy pożyczki obciążyła ją pełnym kosztem składki ubezpieczeniowej. Nadto pozwana zarzuciła zbyt wysokie koszty windykacyjne oraz nieprawidłowe wyliczenie tzw. wynagrodzenia umownego tj. odsetek kapitałowych.

Jak wynika z umowy pożyczki łączącej strony oraz wyciągu umowy ubezpieczenia stanowiącej ogólne warunki ubezpieczenia, składka za czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela wynosiła 9 516,00 zł i miała być opłacona jednorazowo za cały okres ubezpieczenia. Sąd wzywał stronę powodową, a także ubezpieczyciela, do przedstawienia dokumentów potwierdzających objęcie ubezpieczeniem pozwanej, a przede wszystkim potwierdzenia uiszczenia jednorazowej składki w kwocie 9 516, 00 zł, co było w ogóle warunkiem objęcia pozwanej ochroną ubezpieczeniową. Zarówno strona powodowa, jak i ubezpieczyciel, nie przedstawili ani dokumentu potwierdzającego opłacenie składki, ani też nawet ewentualnej daty jej uiszczenia. W tej sytuacji należy przyjąć, że składka w kwocie 9 516, 00 zł nie została uiszczona na rzecz ubezpieczyciela.

Nadto, mając na uwadze wysokość składki ubezpieczenia do kwoty pożyczki, tj. wysokość składki stanowi 158, 6% kwoty pożyczki, należałoby rozważyć, czy w przedmiotowej sprawie nie doszło do nadzabezpieczenia. W pewnych sytuacjach, w których stwierdzony został stan nadzabezpieczenia możliwe jest uznanie umowy w części dotyczącej tego zabezpieczenia za nieważną, albo abuzywną ( por. wyrok SN z dnia 28 października 2010 r sygn. akt II CSK 218/10 Legalis nr 276045). Te rozważania byłyby zasadne dopiero po przedłożeniu potwierdzenia uiszczenia składki.

Dalej, jak wynika z umowy pożyczki, strona powodowa miała prawo naliczyć koszty windykacji w kwocie do 20% kwoty pozostałej do spłaty, ale nie więcej niż faktycznie poniesione koszty windykacji. Nadto strona powodowa miało prawo naliczyć opłaty dodatkowe związane z windykacją takie jak: opłata za upomnienie pisemne lub wezwanie do zapłaty, opłata za monit SMS i monit telefoniczny. Przy czym z tabeli tych opłat zawartej w umowie wynika, że koszt wezwania do zapłaty wynosił 15,00 zł, natomiast za monit sms i telefoniczny strona powodowa nie pobierała jakichkolwiek opłat. Strona powodowa podała, że poniosła koszty windykacyjne w łącznej kwocie 2 678,40 zł, jednak nie przedłożyła żadnych dowodów potwierdzających wykonanie jakichkolwiek czynności w tym zakresie, ani tym bardziej nie podała kosztów tych czynności. Jeżeli natomiast chodzi o dodatkowe opłaty, to przedstawione zostało tylko jedno wezwanie do zapłaty, a więc należało przyjąć, zgodnie z tabelą, że strona powodowa poniosła z tego tytułu koszt w kwocie 15,00 zł.

Dalej, strona powodowa była uprawniony na podstawie umowy pożyczki do naliczania odsetek umownych od kapitału w wysokości 4-krotności stopy lombardowej NBP – tzw. wynagrodzenie umowne – które wyliczone zostały pierwotnie na kwotę 1 536,00 zł, a po obniżeniu stopy lombardowej na kwotę 1 342,00 zł. Pozwana te koszty kwestionowała, jednak należy zaznaczyć, że strona powodowa udzielając pożyczki miała pełne prawo do naliczenia odsetek, które stanowią pewną korzyść ekonomiczną. W niniejszym przypadku odsetki te zostały sformułowane niestandardowo, jako tzw. wynagrodzenie umowne, niemniej koszty te są naliczane przez wszystkie banki w przypadku każdej umowy kredytowej.

Także po wypowiedzeniu umowy pożyczki powód kontynuował naliczanie dalszych odsetek ale za opóźnie, ostatecznie na dzień 2 marca 2017 r. odsetki te wynosiły 15, 37 zł.

Reasumując dowiedzione zostało, że zobowiązanie pozwanej z tytułu umowy pożyczki zawartej ze stroną powodowa obejmowało:

- kapitał w kwocie 6 000,00 zł,

- opłatę przygotowawcza w kwocie 804,00 zł,

- wynagrodzenie umowne (odsetki kapitałowe) w kwocie 1 342,00 zł,

- odsetki za opóźnienie w kwocie 15, 37 zł,

- koszt upomnienia w kwocie 15,00 zł,

łącznie 8 176,37 zł. Ponieważ pozwana wpłaciła łącznie kwotę 4 270,00 zł, roszczenie strony powodowej było uzasadnione do kwoty 3 906,37 zł (8 176, 37 zł – 4 270, 00 zł= 3 906, 37 zł) i taka kwotę zasądzono .

Strona powodowa żądała odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie na podstawie art. 481 § 1 kc, których wysokość do dnia 31 grudnia 2015 r wynikała z art. 359 § 2 kc, a od dnia 1 stycznia 2016 r wynika z art. 481 § 2 kc.

Wobec powyższego Sąd zasądził od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 3 906,37 zł z odsetkami umownymi za opóźnienie w zapłacie, które nie mogą przekraczać 2-krotności odsetek ustawowych za opóźnienie, od dnia 1 czerwca 2016r. do dnia wydania wyroku tj. 9 maja 2017r.

Zgodnie z art. 320 kpc w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może zasądzone świadczenie rozłożyć na dogodne raty. Chodzi tu o sytuacje, w których ze względu na stan majątkowy, rodzinny czy zdrowotny spełnienie zasądzonego świadczenia byłoby dla pozwanego niemożliwe do wykonania lub w każdym razie bardzo utrudnione i narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dn. 25.01.2013r. I Aca 1080/12, Lex 1313300). Z drugiej strony chodzi także o to, aby umożliwić pozwanemu dobrowolne wykonanie wyroku, a wierzyciela nie narażać na nieefektywne wydatki egzekucyjne. Takie rozumienie art. 320 kpc pozostaje w zgodzie z art. 31 ust. 3 Konstytucji, uzależniającym dopuszczalność ustanowienia w ustawie ograniczenia korzystania z konstytucyjnego prawa, jakim jest wierzytelność, od tego, czy nie narusza ono istoty tego prawa oraz czy jest konieczne w demokratycznym państwie m.in. dla porządku publicznego albo wolności i praw innych osób (por. uchwała SN z dnia 15 grudnia 2006 r III CZP 126/06 OSNC 2007/10/147).

W ocenie Sądu sytuacja rodzinna i majątkowa pozwanej uzasadniała rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Pozwana nie byłaby w stanie uiścić zasądzonej kwoty jednorazowo i niezwłocznie, albowiem dla pozwanej ta kwota jest zbyt wysoka. Pozwana utrzymuje się z niewysokiej emerytury, obciążonej dodatkowo zajęciem komorniczym. Z kwoty, która pozostaje po zajęciu, pozwana opłaca raty zasądzone innymi, licznymi wyrokami sądowymi. Skoro pozwana deklaruje, że chce się wywiązać się z zobowiązania, to należy dać jej szansę na dobrowolną spłatę.

Rozkładając zasądzoną kwotę na raty, Sąd miał na względzie również interes strony powodowej. Należy podkreślić, że maksymalny okres spłaty rozłożonego na raty świadczenia nie może przekraczać 10 lat, mając na uwadze art. 125 kc. Sąd uznał, że ratą możliwą do spłaty przez pozwaną będzie rata w wysokości 50, 00 zł. Przy tak ustalonej wysokości raty pozwana spłaci zadłużenie w ciągu niespełna 7 lat. Wobec powyższego, Sąd rozłożył płatność zasądzonej wyrokiem kwoty 3 906,37 zł na 79 miesięcznych rat: pierwsza rata w kwocie 6, 37 zł płatna w miesiącu następnym po miesiącu, w którym uprawomocnił się wyrok, a kolejne 78 rat w kwotach po 50,00 zł każda – płatnych do 5-go dnia każdego kolejno następującego po sobie miesiąca, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w uiszczeniu którejkolwiek z rat.

Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat (por. uchwała SN z dnia 15 grudnia 2006 r III CZP 126/06 OSNC 2007/10/147). Rozkładając zasądzone świadczenie na raty, sąd nie może natomiast odmówić przyznania wierzycielowi odsetek za okres poprzedzający wydanie wyroku (por. uchwała SN z dnia 22 września 1970 r III PZP 11/70 OSNC 1971/4/61). Stąd odsetki od dochodzonej kwoty zostały zasądzone do dnia wydania wyroku, tj. do 9 maja 2017 r. Jeśli jednak pozwana będzie opóźniała się z zapłatą poszczególnych rat, stronie powodowej będą się należały odsetki za opóźnienia w zapłacie kolejnych rat (por.; H. Pietrzkowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2009, s. 336).

W tym stanie rzeczy na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc. Biorąc pod uwagę, że roszczenie zostało uwzględnione w niespełna jednej czwartej części- Sąd zniósł koszty procesu pomiędzy stronami.

SSR Agata Gawłowska- Sobusiak