Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2017 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Anna Bielecka-Gąszcz

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Zuchora

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2017 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko M. G.

o zapłatę 2.784,25 zł

1.  zasądza od pozwanej M. G. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 1.115,65 zł (jeden tysiąc sto piętnaście złotych i sześćdziesiąt pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  nie obciąża pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu należnych stronie powodowej.

Sygn. akt VIII C 2771/16

UZASADNIENIE

W dniu 6 czerwca 2016 roku powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego adwokatem, wytoczył przeciwko pozwanej M. G. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 2.784,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1.200 zł.

W uzasadnieniu powód podniósł, że dochodzona pozwem wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwaną kwoty z tytułu zawartej w dniu 5 maja 2016 roku z (...) Sp. z o.o. umowy pożyczki nr (...). W dniu 6 maja 2016 roku powód na mocy umowy cesji nabył wierzytelność względem pozwanej, na którą na dzień wniesienia pozwu składają się: należność główna w kwocie 2.780 zł oraz odsetki w kwocie 4,25 zł naliczone od niespłaconej należności głównej za okres od dnia 7 maja 2016 roku do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu. (pozew w e.p.u. k. 4-5)

W dniu 23 sierpnia 2016 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie postanowienie, w którym wobec stwierdzonego braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi. (postanowienie k. 6)

Następnie po przekazaniu sprawy z e.p.u. powód uzupełnił braki pozwu i podtrzymał powództwo w całości. (pozew k. 9-10)

W dniu 6 października 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał przeciwko pozwanej nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (VIII Nc 5863/16), który pozwana zaskarżyła sprzeciwem w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Pozwana zakwestionowała wysokość dochodzonego roszczenia, poniosła, że powód nie wykazał, co składa się na dochodzoną kwotę, w szczególności, jaka jej część stanowi kapitał, a jaka prowizje i pozostałe naliczone opłaty. Pozwana podniosła przy tym, że zawarta umowa opiewała na kwotę 2.200 zł, a więc niższą od dochodzonej przez powoda. (nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 31, sprzeciw k. 34-37)

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał powództwo w całości. Wskazał, że na dochodzoną pozwem należność składają się: wypłacona kwota pożyczki 1.000 zł, prowizja w kwocie 1.640 zł oraz opłata windykacyjna 360 zł, pomniejszone o uiszczoną przez pozwaną kwotę 220 zł. Wpłata ta była przy tym jedyną, jaka została przez pozwaną dokonana. Ponadto powód wyjaśnił, że wymienione w harmonogramie kwoty stanowiły całość zobowiązania pozwanej przy przyjęciu, iż to będzie terminowo spłacane, co jednak w sprawie nie miało miejsca. W konsekwencji pozwana zobowiązana była do poniesienia dodatkowych opłat.

Replikując na powyższe pozwana, podtrzymując stanowisko wyrażone w sprzeciwie, wskazała, że w skład rat pożyczki wchodziła prowizja za obsługę w wysokości 120 zł miesięcznie, a zatem gdy do obsługi pożyczki nie doszło, prowizja nie powinna być naliczana. Pozwana zakwestionowała ponadto zasadność naliczania opłat windykacyjnych, podnosząc, że stanowią one niedozwolone klauzule umowne. (odpowiedź na sprzeciw k. 43-44, pismo procesowe pozwanej k. 56-57)

W toku dalszego postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie, przy czym w piśmie procesowym z dnia 8 czerwca 2017 roku powód wyjaśnił, że na dochodzoną tytułem opłat windykacyjnych kwotę 360 zł składają się opłaty w kwocie po 6 zł za każdy dzień opóźnienia spłaty jakiejkolwiek kwoty wynikającej z umowy pożyczki, naliczane przez okres 60 dni. (pismo procesowe powoda k. 63-63v., protokół rozprawy k. 70-70v.)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 września 2015 roku pozwana M. G. zawarła z pierwotnym wierzycielem (...) Sp. z o.o. w W. umowę pożyczki ratalnej nr (...), na mocy której udzielono jej pożyczki pieniężnej w kwocie 1.000 zł. Pozwana zobowiązała się spłacić otrzymaną kwotę wraz z prowizją za udzielenie pożyczki w kwocie 200 zł oraz prowizją za obsługę w wysokości 120 zł należną za każdy okres odsetkowy, w 12 miesięcznych ratach w wysokości i terminach określonych w harmonogramie spłat. Termin całkowitej spłaty pożyczki strony umowy oznaczyły na dzień 10 października 2016 roku. W umowie zastrzeżono ponadto, że za każdy dzień opóźnienia spłaty jakiejkolwiek kwoty wynikającej z umowy pożyczkodawca naliczy opłatę windykacyjną w kwocie 6 zł, przy czym opłata ta mogła być naliczana przez okres 60 dni. Za opóźnienie w spłacie pożyczki pożyczkodawca był uprawniony do naliczania odsetek karnych w wysokości zgodnej z obowiązującymi przepisami prawa. W umowie nie zastrzeżono natomiast odsetek kapitałowych. Całkowita kwota do spłaty obciążająca pozwaną wynosiła 2.640 zł. Pożyczkodawca mógł wypowiedzieć umowę pożyczki, m.in. w sytuacji, gdy pożyczkobiorca nie dokona spłaty zobowiązań wynikających z umowy w ustalonym terminie. Termin wypowiedzenia wynosił 30 dni po uprzednim bezskutecznym wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni. Zgodnie z harmonogramem spłaty, pozwana była zobowiązana do uiszczania rat do 10-go dnia każdego miesiąca, w kwocie po 220 zł każda rata, przy czym termin wymagalności pierwszej raty został oznaczony na dzień 10 listopada 2015 roku. (umowa ramowa pożyczki k. 11-13, harmonogram spłat k. 38v., okoliczności bezsporne)

M. G. nie spłaciła udzielonej jej pożyczki, poprzestając na dokonaniu w dniu 18 listopada 2015 roku na rzecz pożyczkodawcy jednej wpłaty w kwocie 220 zł. (potwierdzenie przelewu k. 69, okoliczności bezsporne)

W związku z brakiem wywiązywania się przez pozwaną z zawartej umowy, pierwotny wierzyciel pismem z dnia 5 maja 2016 roku wypowiedział dłużniczce umowę pożyczki, wzywając jednocześnie do spłaty zadłużenia w kwocie 2.780 zł. (wypowiedzenie umowy k. 46, wyciąg z książki nadawczej k. 47-49)

W dniu 6 maja 2016 roku (...) Sp. z o.o. w W. zawarł z (...) Spółką Akcyjną w W. umowę o przelew wierzytelności m.in. wobec dłużnika M. G.. W załączniku do umowy sprzedaży wierzytelności zadłużenie pozwanej zostało oznaczone na kwotę 2.780 zł, z czego kwota 1.640 zł stanowiła prowizję, zaś kwota 360 zł opłatę windykacyjną (60 x 6 zł). W załączniku odnotowano wpłatę pozwanej w wysokości 220 zł. (umowa przelewu wierzytelności k. 14-18, załącznik nr 1 do umowy przelewu wierzytelności k. 19)

Do dnia wyrokowania pozwana nie zapłaciła kwoty dochodzonej przedmiotowym powództwem. (okoliczność bezsporna)

Pozwana M. G. ma 45 lat. Jest bezrobotna. Mieszka wraz z synem, utrzymując się z zasiłku rehabilitacyjnego w wysokości 1.700 zł oraz alimentów syna w kwocie 500 zł. Syn pozwanej studiuje w trybie dziennym, płatnym, na co przyznany ma kredyt studencki (600 zł miesięcznie przez 10 miesięcy w roku), ponadto podejmuje się prac dorywczych, z których otrzymuje około 200-300 zł miesięcznie. Pozwana spłaca pożyczkę hipoteczną w kwocie 810 zł miesięcznie, ponosi również koszty związane z utrzymaniem mieszkania (490 zł) oraz umową o świadczenie usług telekomunikacyjnych i internetowych (160 zł). Dodatkowo pozwana dobrowolnie wpłaca do komornika kwotę po 150 zł. Od września 2017 roku pozwana będzie także zobowiązana do spłaty zadłużenia w firmach pożyczkowych (łącznie 350 zł miesięcznie), które dotychczas spłacała za nią jej matka, zaś od października do uiszczania kwoty 500 zł miesięcznie za studia syna, które będą się odbywać w języku angielskim. Pozwana leczy się psychiatrycznie, wydając na leki ok. 100 zł miesięcznie. (dowód z przesłuchania pozwanej k. 70-70v.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, które nie były kwestionowane przez strony, a ponadto na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanej na okoliczność jej sytuacji życiowej i majątkowej.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne częściowo i zasługuje na uwzględnienie w zakresie kwoty 1.115,65 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty.

W przedmiotowej sprawie niesporne były twierdzenia faktyczne powoda o tym, że pozwana zawarła umowę pożyczki, na mocy której otrzymała od pierwotnego wierzyciela kwotę 1.000 zł. Poza sporem pozostawało ponadto, że pozwana w związku z zaciągniętą pożyczką dokonała wyłącznie jednej wpłaty w kwocie 220 zł, którą powód zaliczył na poczet opłaty za udzielenie pożyczki. Wątpliwości nie budziło również, że pierwotny wierzyciel jest przedsiębiorcą zajmującym się prowadzeniem działalności gospodarczej m.in. w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych, a strona pozwana, jako osoba fizyczna jest konsumentem. Dlatego też należało ustalić, czy postanowienia umowy z dnia 17 września 2015 roku były dla jej stron wiążące. Sąd bowiem może, a nawet powinien dokonywać oceny postanowień zawartych umów, a także postanowień samych wzorców umów, co do ich zgodności z prawem. Ocena ta może zostać dokonana również in concreto w toczącym się miedzy przedsiębiorcą, a konsumentem sporze, którego przedmiotem są skutki prawne określone postanowieniami umowy. Umowy konsumenckie podlegają bowiem ocenie w świetle klauzuli generalnej z art. 385 ¹ §1 k.c. z wyłączeniem jedynie jednoznacznie sformułowanych postanowień określających główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ, co musi zostać wykazane przez proferenta (por. m.in. wyrok SA w Warszawie z dnia 15 czerwca 2007 roku, VI Ca 228/07, LEX).

Przedmiotowym pozwem strona powodowa domagała się zasądzenia od pozwanej kwoty 2.784,25 zł z tytułu umowy pożyczki gotówkowej z dnia 17 września 2015 roku. Godzi się przypomnieć, że na oznaczoną w umowie całkowitą kwotę do spłaty (2.640 zł) składały się: kwota wypłacona pozwanej – 1.000 zł, prowizja za udzielenie pożyczki – 200 zł oraz prowizja za obsługę należna za każdy okres odsetkowy – 120 zł. Biorąc zaś pod uwagę, że pozwana wykonała swoje zobowiązanie tylko częściowo, pożyczkodawca wypowiedział umowę pożyczki, wskazując, że zadłużenie z tego tytułu wzrosło o kwotę 360 zł. Na kwotę tę złożyły się opłaty windykacyjne naliczane przez pożyczkodawcę w kwocie po 6 zł za każdy dzień opóźnienia w spłacie zadłużenia, przez okres 60 dni.

W ocenie Sądu postanowienia przedmiotowej umowy dotyczące prowizji za obsługę stanowią w istocie próbę obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych. Wskazana w umowie prowizja za obsługę, tj. kwota 120 zł, była pobierana za każdy okres odsetkowy i doliczana do każdej raty pożyczki. Już sam w sobie sposób naliczania prowizji ukazuje jej bliźniacze podobieństwo do odsetek. Dokonując analizy treści umowy Sąd ustalił, że pożyczkodawca podjął próbę obejścia przepisu art. 359 § 2 ¹ k.c. poprzez zastosowanie zawyżonych prowizji za obsługę pożyczki, co znajduje odzwierciedlenie w znacznie przekraczającej odsetki maksymalne rzeczywistej wysokości tychże. Zauważenia wymaga przy tym, że w przedmiotowej umowie pierwotny wierzyciel w ogóle nie zastrzegł możliwości naliczania odsetek kapitałowych, wprost wskazując w umowie, że na kwotę pożyczki do spłaty składa się kapitał powiększony o prowizję za udzielenie pożyczki, prowizję za obsługę oraz ewentualnie opłaty windykacyjne. Skoro ze swej definicji odsetki stanowią zapłatę za korzystanie z cudzego kapitału, a w umowie jedyną formą zapłaty za korzystanie z kapitału udostępnionego przez pożyczkodawcę pozwanej jest prowizja za obsługę, pełni ona faktycznie funkcję odsetek, a zatem jej wysokość podlega ocenie na podstawie powołanego wyżej przepisu. Mając na względzie, że w niniejszym przypadku mamy do czynienia z obrotem konsumenckim, Sąd uznał, iż stosowany przez pierwotnego wierzyciela zabieg prowadzi do naruszenia interesów konsumenta. Zastrzeżenie takich prowizji, zmierzające do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych jest niedopuszczalne ( art. 359 § 2 ¹ k.c. ), a zatem jako sprzeczne z ustawą – nieważne, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy ( art. 58 § 1 k.c. ). Niezależnie od powyższych rozważań podnieść należy, że skoro omawiana prowizja miała być pobierana za obsługę pożyczki, wątpliwości budzi uprawnienie powoda do jej pobierania za okres, przez który pozwana nie uiszczała rat, a już w szczególności za okres po wypowiedzeniu umowy. Niewątpliwie bowiem w tym okresie pożyczka nie była już obsługiwana. Wskazania wymaga również, że w sprawie w ogóle nie wyjaśniono, na czym ta obsługa miałaby polegać. Skoro prowizja miała być pobierana za konkretną czynność (obsługę) to zasadność jej naliczenia konstytuowałaby się dopiero wówczas, gdyby czynność taka została w rzeczywistości podjęta. Powinność wykazania powyższego na mocy art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. obciążała powoda, który powinności tej nie sprostał. Podnieść wreszcie należy, że wysokość omawianej prowizji jest nie tylko nieproporcjonalna do kwoty udzielonej pożyczki (przewyższa ją), ale także do rodzaju czynności, których podjęcie pokrywa. W ocenie Sądu trudno sobie bowiem wyobrazić, aby czynności przedsięwzięte przez pierwotnego wierzyciela, związane z obsługą pożyczki, wymagały poniesienia wydatków w kwocie 1.440 zł.

Reasumując Sąd uznał, że w rzeczywistości kwestionowany zapis o prowizji za obsługę stanowił ukryte odsetki, z tym zastrzeżeniem, że ich wysokość znacznie przekraczała wartość odsetek maksymalnych. O czym była mowa, przepis art. 58 § 1 k.c. daje możliwość wejście w miejsce nieważnych postanowień umowy odpowiednich przepisów ustawy. W omawianym przypadku istnieje możliwość zastosowania odpowiednich przepisów ustawy, tj. przepisów Kodeksu cywilnego o odsetkach maksymalnych, dlatego też w miejsce spornych postanowień umowy Sąd wprowadził te przepisy. W konsekwencji Sąd przyjął, że z tytułu spornych zapisów powód jest uprawniony dochodzić w miejsce kwoty 1.440 zł, wyłącznie kwoty 131,40 zł, która odpowiada wysokości odsetek maksymalnych naliczonych od kwoty pożyczki wypłaconej pozwanej (1.000 zł) za okres 12 miesięcy.

Strona powodowa dochodziła w przedmiotowej sprawie od pozwanej także kwoty 360 zł z tytułu opłat windykacyjnych za opóźnienie w spłacie rat pożyczki (opłata ta była pobierana przez 60 kolejnych dni w wysokości po 6 zł za każdy dzień). Wskazana opłata została zastrzeżona w zawartej przez pierwotnego wierzyciela i pozwaną umowie, jako obciążająca pozwaną w razie niewykonania umowy przez pożyczkobiorcę. Zgodnie z treścią przepisu art. 353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, że ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy. Takim przepisem jest między innymi art. 483 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody, wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi, przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Cytowany przepis, z uwagi na zawartą w nim normę prawną, jest przepisem bezwzględnie obowiązującym. Wskazać przy tym należy, że jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, który Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podziela, przy ocenie charakteru zastrzeżonej kary należy brać pod uwagę charakter prawny zobowiązań, które należą do essentialia negotii, a nie obowiązki pochodne (dodatkowe) niemające charakteru dominującego, a przez to niedecydujące/wpływające na charakter zobowiązania strony – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 roku, w sprawie sygn. akt V CKN 171/00, LEX nr 52662. W przedmiotowej sprawie, na podstawie zawartej z pozwaną umowy, pożyczkodawca zobowiązał się udzielić pozawnej pożyczki w kwocie 1.000 zł, zaś pozwana do jej spłaty na warunkach określonych w umowie. Zobowiązanie pozwanej od początku miało zatem charakter strice pieniężny i za niewykonanie właśnie tego zobowiązania, co wprost wskazał pełnomocnik powoda w piśmie procesowym z dnia 8 czerwca 2017 roku, pierwotny wierzyciel naliczył pozwanej opłatę windykacyjną w łącznej wysokości 360 zł. W takiej sytuacji zastrzeżenie w umowie kary umownej należy jednak uznać za niedopuszczalne i jako takie w świetle przepisu art. 58 k.c. nieważne. Podnieść nadto należy, że zgodnie z art. 385 ¹ § 1 i 3 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nieuzgodnione indywidualnie, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Okoliczności niniejszej sprawy wskazują, że pozwana jako konsument nie miała rzeczywistego wpływu na treść postanowień umownych, a dotyczących zastrzeżonych opłat windykacyjnych pobieranych z tytułu nieterminowego dokonywania spłat rat pożyczki. Postanowienia, o których mowa, nie były z pozwaną jako konsumentem indywidualnie uzgadniane, pierwotny wierzyciel posługiwał się wzorcem umowy w omawianym zakresie, a niewątpliwie kształtują one obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumenta. Należy zatem uznać, że postanowienia te nie wiążą pozwanej, gdyż w tym zakresie spełnione są przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c. W tym miejscu podkreślić również należy, że w wyroku z dnia 2 lutego 2005 roku (sygn. akt XVII Amc 42/04) Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów za niedozwolone i zakazane do wykorzystywania w obrocie z konsumentami uznał postanowienia wzorców umownych nakładających na kredytobiorcę obowiązek uiszczenia opłaty za spóźnioną spłatę minimalną. Wprawdzie przedmiotowy wyrok dotyczy umowy o kartę kredytową i spłat minimalnych, to jednocześnie w ocenie Sądu ma per analogiam zastosowanie do przedmiotowego stanu faktycznego.

W konsekwencji Sąd w omawianym zakresie - co do należności dochodzonych z tytułu prowizji za obsługę pożyczki w wysokości przekraczającej wartość odsetek maksymalnych (tj. ponad kwotę 131,40 zł) oraz z tytułu opłat windykacyjnych - oddalił powództwo. W pozostałym zakresie powództwo zasługiwało na uwzględnienie, w konsekwencji Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.115,65 zł (1.000 zł z tytułu kapitału + 200 zł z tytułu prowizji za udzielenie pożyczki + 131,40 zł odsetek maksymalnych + 4,25 zł odsetek karnych, pomniejszone o wpłatę pozwanej – 220 zł) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty.

Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek w umówionej wysokości, jako że przepis art. 481 k.c. obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminu płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i choćby wierzyciel nie doznał szkody. Odpowiedzialność dłużnika za ustawowe odsetki w terminie płatności ma zatem charakter obiektywny. Do jej powstania jedynym warunkiem niezbędnym jest powstanie opóźnienia w terminie płatności. Zgodnie z treścią § 2 art. 481 k.c. jeżeli strony nie umówiły się co do wysokości odsetek z tytułu opóźnienia lub też wysokość ta nie wynika ze szczególnego przepisu, to wówczas wierzycielowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie. Stosownie zaś do treści art. 482 § 1 k.c. od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 102 k.p.c. mając na uwadze szczególnie trudną sytuację życiową i majątkową M. G., która to sytuacja, zdaniem Sądu, oceniana przez pryzmat zasad współżycia społecznego, uzasadnia odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu.

Zgodnie z treścią powołanego przepisu, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przytoczony przepis stanowi wyjątek od podstawowej zasady orzekania o kosztach procesu, unormowanej w art. 98 § 1 k.p.c. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tegoż sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu. Z uwagi na dyskrecjonalny charakter omawianego przepisu w judykaturze ugruntował się pogląd, iż ewentualna zmiana zaskarżonego postanowienia w przedmiocie kosztów procesu winna następować wyłącznie w wyjątkowych przypadkach, w razie stwierdzenia, że dokonana ocena miała charakter dowolny, oczywiście pozbawiony uzasadnionych podstaw, a przez to rażąco niesprawiedliwy (por. m.in. postanowienie SN z dnia 25 marca 2011 roku, IV CZ 136/10, LEX nr 785545; postanowienie SN z dnia 19stycznia 2012 roku, IV CZ 118/11, LEX nr 1169157; postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2012 roku, III CZ 10/12, OSNC 2012/7-8/98; postanowienie SN z dnia 9 lutego 2012 roku, III CZ 2/12, LEX nr 1162689). Jak wynika z poczynionych przez Sąd ustaleń, pozwana jest bezrobotna i utrzymuje się z przyznanego zasiłku rehabilitacyjnego. M. G. spłaca zadłużenia pożyczkowe w łącznej kwocie 1.160 zł, będzie ponadto zmuszona ponosić obiektywnie wysokie jak na jej możliwości finansowe koszty związane ze studiami syna. Pozwana leczy się przy tym psychiatrycznie, co niewątpliwie ma wpływ na jej możliwości zarobkowe. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie zachodzą wyjątkowo uzasadnione okoliczności, które w szczególności opierają się na sytuacji majątkowej i życiowej pozwanej, co uzasadnia zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. do rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 25 października 2012 roku, sygn. akt I ACa 571/12, LEX nr 1237890).

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.