Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2017 r. w Olsztynie

sprawy K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o zasiłek chorobowy

na skutek odwołania K. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 13 grudnia 2016 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje odwołującej prawo do zasiłku chorobowego za okres od 23.05.2016r. do 16.06.2016r. i od 23.06.2016r. do 10.08.2016r.

Sygn. akt IV U 66/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych - decyzją z dnia 13 grudnia 2016r., znak (...) – na podstawie art. 17 ust. 1 i art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa odmówił K. G. prawa do zasiłku chorobowego za okresy: od 23.05.2016r. do 16.06.2016r. oraz od 23.06.2016r. do 10.08.2016r.

W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że we wskazanym okresie w trakcie pobierania zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy, wypłacanego przez płatnika składek Spółdzielnię Handlowo-Produkcyjną w M. ubezpieczona pełniła obowiązki Członka Rady Nadzorczej i uczestniczyła w posiedzeniu Rady Nadzorczej w biurze Spółdzielni (...) w M. w dniach: 02.06.2016; 14.06.2016r., 01.07.2016r, 28.07.2016r. Fakt ten udokumentowany jest pismami Spółdzielni z dnia 15.10.2016r i 29.11.2016r. Powyższe okoliczności potwierdzają, że zwolnienia lekarskie były wykorzystywane w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem.

Od powyższej decyzji ubezpieczona K. G. złożyła odwołanie wnosząc o jej zmianę.

W uzasadnieniu podała, iż decyzja ZUS jest błędna, niezdolność do pracy wynikła z wykrycia i leczenia choroby nowotworowej, a nadto, iż trwa do dnia dzisiejszego. Przyznała, że nie sposób zgodzić się z argumentacją organu rentowego, że pełnienie przez nią funkcji członka rady nadzorczej spółdzielni powoduje wykorzystanie przez nią zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego celem. Powołując się na przepis art. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazała, iż udział w radach nadzorczych nie jest tytułem ani do obowiązkowego, a nie do dobrowolnego ubezpieczenia. Podała również, iż w dniach zebrań rady nadzorczej nie świadczyła pracy.

W odpowiedzi na odwołanie, pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniósł o oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu stwierdził, że w trakcie pobierania zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy ubezpieczona pełniła obowiązki Członka Rady Nadzorczej, uczestniczyła w posiedzeniach Rady Nadzorczej w biurze Spółdzielni (...) w M. w dniach 02.06.2016r. 14.06.2016r., 01.07.2016r oraz w dniu 28.07.2016 r.

Okoliczności sprawy wskazują, iż odwołująca w okresie orzeczonej niezdolności wykonywała obowiązki wynikające z pełnienia funkcji członka rady nadzorczej i tym samym wykorzystywała zwolnienie lekarskie w sposób niezgodny z przeznaczeniem. Ponadto organ rentowy podniósł , że z tytułu pełnienia w/w funkcji odwołująca otrzymywała wynagrodzenie.

Wskazano, że celem zwolnienia od pracy jest odzyskanie przez ubezpieczonego zdolności do pracy, a w jego osiągnięciu przeszkodą mogą być wszelkie zachowania ubezpieczonego utrudniające proces leczenia i rekonwalescencji.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołująca K. G. jest pracownikiem Spółdzielni (...) w M., w której jednocześnie pełni funkcję członka Rady Nadzorczej.

(dowód: bezsporne)

W okresie od 16 maja 2016r. odwołująca przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby nowotworowej

(bezsporne, nadto potwierdzone: dokumentacja medyczna – wyniki badań, karty informacyjne leczenia szpitalnego k. 11-29)

W okresie od czerwca 2016 r. do lipca 2016 r. – odwołująca brała udział w posiedzeniach Rady Nadzorczej Spółdzielni (...) w M. dwa razy w miesiącu. Odwołująca uczestniczyła w posiedzeniach rady w dniach: 02.06.2016r., 14.06.2016r., 01.07.2016r., 28.07.2016r. za co otrzymała wynagrodzenie – dietę zgodnie z zasadami wynagradzania członków Rady Nadzorczej Spółdzielni (...) w M.. Zgodnie z uchwałą nr (...) przedstawicieli Spółdzielni (...) Rady Nadzorczej za udział w posiedzeniach otrzymują wynagrodzenie w wysokości 150,00 złotych brutto. Uposażenie to odwołująca otrzymywała w zależności od ilości posiedzeń w danym miesiącu. W spornym okresie 2016 roku uczestniczyła w czterech posiedzeniach, na których siedziała, słuchała i głosowała. Zazwyczaj odbywały się na godzinę dziewiątą lub dziesiątą, a całe posiedzenia trwało od około dwóch do dwóch i pół godziny.

(dowód: przesłuchanie odwołującej k: 38-38v, regulamin pracy Spółdzielni k. 69-74, uchwała nr (...) k.75, wyciąg ze statut spółdzielni k.76-80)

Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2017r. dopuszczono dowód z opinii biegłego z zakresu onkologii na okoliczność, czy uczestnictwo odwołującej w posiedzeniach Rady Nadzorczej Spółdzielni (...) w M. w dniach 2.06.2016r., 14.06.2016r., 01.07.2016r. i 28.07.2016r. stanowiło wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego przez odwołującą w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem, czy też nie stanowiło to niezgodnego z przeznaczeniem wykorzystania zwolnienia lekarskiego i co na to wskazuje.

Biegły sądowy, po zbadaniu wnioskodawczyni i po zapoznaniu się z dokumentacją sądowo-lekarską stwierdził, iż odwołująca poddana była chemioterapii. Ponadto stwierdził, iż podstawowym zaleceniem lekarskim dla pacjentów w trakcie chemioterapii jest unikanie nadmiernego przeciążenia organizmu fizycznego i/lub psychicznego. Z tego powodu pacjenci w trakcie chemioterapii mogą przebywać na zwolnieniu lekarskim. W trakcie chemioterapii pacjenci często przebywają na zwolnieniu lekarskim, ale nie zawsze. W razie dobrego samopoczucia pacjenta możliwe jest wykonywanie przez nich pracy, która nie stanowi nadmiernego obciążenia. Odwołująca zachorowała na raka piersi w 2016 roku i z tego powodu miała zastosowane leczenie operacyjne, następnie zastosowano chemioterapię. Kolejną operację przebyła w 2017 roku, a następnie hormonoterapię. Z wywiadu wynika, że pacjentka w trakcie chemioterapii w okresie czerwiec – grudzień 2016 roku na ogół czuła się dobrze, czasami kilka dni bezpośrednio po podaniu chemioterapii czuła się gorzej – występowało osłabienie, złe samopoczucie, badana wówczas więcej odpoczywała. W dniach 2.06.2016r, 14.06.2016r., 01.07.2016r., i 28.07.2016r. badana nie otrzymywała chemioterapii i czuła się dobrze, nie odczuwała żadnych objawów niepokojących. Jak twierdzi badana wykonywana przez nią praca nie stanowiła nadmiernego obciążenia fizycznego i / lub psychicznego, posiedzenia rady nadzorczej to praca umysłowa. W związku z tym biorąc pod uwagę aspekt medyczny biegły stwierdził, iż badana nie musiała rezygnować ze swojej pracy w tych dniach - bo czuła się dobrze, a praca nie stanowiła nadmiernego obciążenia dla organizmu.

(dowód: opinia biegłego k. 47-48, dokumentacja medyczna – wyniki badań, karty informacyjne leczenia szpitalnego k. 11-29 )

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie K. G. jest w całości zasadne.

Zakres sporu pomiędzy stronami sprowadzał się do ustalenia –czy ubezpieczona wykonywała w okresach orzeczonych niezdolności do pracy pracę zarobkową ewentualnie wykorzystywała zwolnienie lekarskie w sposób niezgodny z jego celem.

Po pierwsze, podkreślić należy, że stosownie do przepisu art. 17 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.05.31.267) - ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Oznacza to, że ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego w przypadku wystąpienia jednej z dwóch niezależnych przesłanek, określonych w art. 17 ust. 1 przytoczonej ustawy, a więc wykonywania pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy lub wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia ( zob. wyrok SN z 20.01.2005r., sygn. I UK 154/04, publ. OSNP 2005/19/307).

Analizując pierwszą z negatywnych przesłanek, Sąd orzekający podziela pogląd SN, iż pracą zarobkową, której wykonywanie w okresie orzeczonej niezdolności do pracy powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa jest każda aktywność ludzka zmierzająca do osiągnięcia zarobku, w tym pozarolnicza działalność gospodarcza, choćby nawet polegająca na czynnościach nie obciążających w istotny sposób organizmu przedsiębiorcy i zarazem pracownika pozostającego na zwolnieniu lekarskim (zob. wyrok SN z 05.04.2005r., sygn. I UK 370/04, publ. OSNP 2005/21/342).

Należy zgodzić się także z interpretacją - pojęcia „pracy zarobkowej” zaprezentowaną w innym orzeczeniu SN, zgodnie z którym mamy zatem w tym przypadku do czynienia z odwołaniem się do wykonywania pracy na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku zatrudnienia w szerokim tego słowa znaczeniu. Nie chodzi więc w szczególności o wykonywanie pracy podporządkowanej, czy zależności służbowej, co jest charakterystyczne dla stosunku pracy. Jest to więc „praca” w potocznym tego słowa znaczeniu, w tym także wykonywanie różnych czynności na podstawie różnych stosunków prawnych o charakterze cywilnoprawnym, a także prowadzenie własnej działalności gospodarczej, samozatrudnienie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16 maja 1996 r. III AUr 388/96 Prawo Pracy 1997/2 str. 43; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 stycznia 1999 r. III AUa 945/98 OSA 1999/11-12 poz. 58 str. 112; wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2000 r. II UKN 513/99 OSNAPiUS 2001/20 poz. 627; z dnia 19 lipca 2001 r. II UKN 494/2000 OSNP 2003/9 poz. 234, 20.01.2005 r. I UK 154/04). Praca powinna być świadczona osobiście, choć nie musi to być praca fizyczna (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 1999 r. II UKN 236/99 OSNAPiUS 2001/7 poz. 237; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 23 maja 1997 r. III AUa 155/97 Prawo Pracy 1997/7 str. 45). O zakwalifikowaniu wykonywania określonych czynności jako „pracy” decyduje charakter stosunku prawnego, na podstawie którego są wykonywane i rodzaj tych czynności. Ważne jest, czy były wykonywane w rzeczywistości.

I tak w rozpoznawanej sprawie, ubezpieczona niewątpliwie uczestniczyła w posiedzeniach rady nadzorczej, pełniąc funkcję członka Rady Nadzorczej Spółdzielni (...) w M..

Zgodnie z relacją odwołującej na posiedzeniach siedziała, słuchała i głosowała w związku z rozpatrywaniem różnych wniosków.

Czynności odwołującej podczas posiedzenia ograniczały się tylko do słuchania i głosowania nad wnioskami. Posiedzenia zazwyczaj odbywały się na godzinę dziewiątą lub dziesiątą, a całe posiedzenia trwało około od dwóch do dwóch i pół godziny. Poza tym, wskazać również należy, że – wynagrodzenie – dieta dla członka Rady było wypłacane za posiedzenie, w którym członek brał udział. Czynności podejmowane przez odwołującą miały charakter sporadyczny i incydentalny. Jak zeznała sama odwołująca była obecna jedynie na czterech takich posiedzeniach, za które otrzymała dietę.

Nadto, co istotne, należy wskazać także na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 25.02.2014r. ( SK 18/13) gdzie wskazano, że „Art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 r. poz. 159) w zakresie, w jakim stanowi podstawę utraty prawa do zasiłku chorobowego ubezpieczonego, który w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonywał pracę zarobkową, uzyskując wynagrodzenie przekraczające minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę, jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.” W tym kontekście warto wskazać, że odwołująca otrzymała wynagrodzenie w niewielkiej wysokości, a mianowicie 150 złotych brutto za każde posiedzenie.

W tym miejscu powołać należy także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04.11.2009r. (IUK 140/09) – zgodnie z którym „nie może być uznany za pracę zarobkową w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25.06.1999r. ryczałt za udział w posiedzeniach Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej stanowiący formę społecznej działalności niektórych jej członków”.

Wobec podnoszenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. zarzutu naruszenia również drugiej przesłanki z art. 17 cyt. Ustawy, samodzielnie wyłączającej prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego tj. wykorzystywania zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, Sąd zbadał również tę kwestię, powołując dowód z opinii biegłego lekarza. Zgodnie bowiem z ugruntowanym poglądem w orzecznictwie SN ustalenie, czy wykonywane w okresie zwolnienia czynności są sprzeczne z celem tego zwolnienia i tym samym mogą przedłużyć jego okres, wymaga wiedzy medycznej.

Treść przedłożonej w sprawie opinii biegłego jednoznacznie dowodzi, iż udział odwołującej w posiedzeniach rady nadzorczej, które odbyły się czterokrotnie - nie sprzeciwiał się celowi wystawianych zwolnień lekarskich. Biegły podkreślił, że badana nie musiała rezygnować ze swojej aktywności w tych dniach – bo czuła się dobrze, a praca nie stanowiła nadmiernego obciążenia organizmu.

Sąd orzekający, dał wiarę zawartym w opinii biegłego lekarza konkluzjom, ponieważ są jasne, logiczne, przekonujące i wewnętrznie spójne. Odznaczają się wysokim stopniem fachowości i rzetelności. W opinii tej biegły miał na uwadze całokształt materiału dowodowego, wraz ze znajdującą się w nim dokumentacją oraz stan zdrowia odwołującej, stwierdzony na podstawie badań dokonanych bezpośrednio przed wydaniem opinii. W ocenie Sądu zarzut organu dotyczący wykorzystania zwolnienia w sposób sprzeczny z jego celem nie może zostać uwzględniony, albowiem samo uczestnictwo w posiedzeniach Rady Nadzorczej w kontekście zwolnienia nie ma wpływu na proces powrotu chorego do zdrowia, zwłaszcza w przypadku, gdy takie czynności mają charakter incydentalny i nie powodują obciążenia organizmu.

W ocenie Sądu orzekającego, przedłożona w sprawie opinia nie nasuwa żadnych wątpliwości pod względem jej profesjonalizmu i w pełni uwzględnia tezy dowodowe, zawarte w postanowieniu Sądu z dnia 20 kwietnia 2017 r.

Z powyższych powodów, w przekonaniu Sądu orzekającego zachodzą powody by przyjąć, że odwołująca zachowaniem swoim nie wyczerpała przesłanek do utraty prawa do zasiłku chorobowego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Z powyższych względów, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc w zw. z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa a contrario zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał odwołującej prawo do zasiłku.

SSR G. R.