Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 31 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 marca 2016 roku

sprawy z wniosku (...) Spółki Akcyjnej z/s w K.

z udziałem M. G. (1) i M. G. (2)

o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 30 kwietnia 2015 roku, sygn. akt I Ns 216/13

postanawia:

1. zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie pierwszym w ten sposób, że stwierdzić iż wnioskodawca występujący wówczas pod nazwą (...) Spółka Akcyjna, nabył z dniem 1 stycznia 2008 roku przez zasiedzenie służebność gruntową o cechach służebności przesyłu, obciążającą nieruchomość położoną we wsi K. gmina T. składającą się z działki oznaczonej w rejestrze gruntów numerem 70/4 dla której Sąd Rejonowym w Piotrkowie Tryb. prowadzi księgę wieczystą (...), stanowiącą własność uczestników M. G. (1) i M. G. (2), przebiegającą w sposób przedstawiony na mapie sporządzonej w dniu 11 stycznia 2016 roku przez geodetę U. B., polegającą na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej poprzez utrzymywanie i eksploatacje linii elektroenergetycznej wysokiego napięcia (...) oraz wejście i wjazd na nieruchomość obciążoną, w tym także sprzętem ciężkim, w celu dokonywania wszelkich czynności związanych z konserwacją, remontem, naprawą, przebudową, usuwaniem awarii, wymianą słupów lub innych elementów linii elektroenergetycznej oraz usuwania drzew i krzewów zagrażających linii elektroenergetycznej,

2. ustalić , iż każdy z uczestników ponosi koszty postepowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

SSO Dariusz Mizera

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Beata Grochulska

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 583/15

UZASADNIENIE

(...) SA w K. domagały się stwierdzenia, że w dniu 1 stycznia 2008 roku spółka (...) SA nabyła przez zasiedzenie służebność gruntową na nieruchomości położonej we wsi K., gmina T., składającej się z działki oznaczonej numerem (...), dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), stanowiącą własność uczestników M. G. (1) i M. G. (2) , polegającą na

- przeprowadzeniu przez obciążoną nieruchomość linii elektroenergetycznej (...) R. M., R. - P. wraz z tzw. pasem technologicznym o szerokości 60m - po 30m w każdą stronę od osi linii i umożliwieniu funkcjonowania i modernizacji tej linii, w tym na prawie dostępu, wejścia, przechodu i przejazdu (w tym sprzętem ciężkim) osób przez wnioskodawcę upoważnionych w celu dokonywania wszelkich czynności związanych z konserwacją, remontem, naprawą, przebudową, usuwaniem awarii linii, w tym dokonywania wymiany słupa, bądź słupów lub innych niezbędnych elementów linii elektroenergetycznej oraz usuwania drzew i krzewów przekraczających 3m wysokości;

- zapewnieniu każdoczesnemu użytkownikowi wieczystemu lub właścicielowi nieruchomości położonej w miejscowości O., składającej się z działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Bełchatowie, V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...), na której posadowiono należącą do wnioskodawcy stację elektroenergetyczną - (...) (...) KV R., do której przyłączona jest linia elektroenergetyczna(...) relacji R. - M., R. - P., prawa wejścia, dostępu, przechodu i przejazdu przez obciążoną nieruchomość w celu konserwacji, remontu, przebudowy lub naprawy linii elektroenergetycznej (...)relacji R. - M., R. - P. przechodzącej przez nieruchomość uczestników.

Uczestnicy postępowania M. G. (1) i M. G. (2) wnosili o oddalenie wniosku.

Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2015r. w sprawie INs 216/13 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. wniosek oddalił i ustalił, że każdy uczestnik ponosi koszty swego udziału w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Uczestnicy M. G. (1) i M. G. (2) są właścicielami nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), położonej w K., stanowiącej wspólność ustawową majątkową małżeńską, dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Skarb Państwa jest właścicielem nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), położonej w O., dla której Sąd Rejonowy w Bełchatowie prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Decyzją datowaną na dzień 12 lutego 1985 roku geodeta miejski Urzędu Miasta i Gminy w B. działając na podstawie art. 35 ust. 1. 2, 3 i art. 36 ust. 1, 2, 3 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. nr 10, poz. 64 z 1974 roku), na wniosek Zakładów (...), zezwolił na przeprowadzenie na nieruchomościach wskazanych obywateli, budowy linii energetycznej(...) R. - Ł. zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową Nr (...).II1. (...)-3 z dnia 17 grudnia 1984 roku wydaną przez Urząd Wojewódzki w P. (...).

Decyzją datowaną na dzień (...), Naczelnik Miasta i Gminy w T., działając na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości i art. 104 k.p.a. na wniosek Centralnego O. Energetycznego Zakład (...) w sprawie zezwolenia na wejście w teren tutejszej gminy celem budowy linii 400 kV R. - Ł., zezwolił wnioskodawcy na wejście w teren miejscowości objętych wykazem właścicieli gruntów, celem przeprowadzenia wyżej wymienionych prac.

Na działce (...) posadowiony jest słup o nr (...)stalowy, kratowy, odporowo-narożny. rozstaw przewodów tego słupa wynosi ok. 18 m. Wysokość ich zawieszenia to 32 m.

Na (...) Spółce Akcyjnej w W. ciąży obowiązek wynikający z przepisów dbania o linię (...), w taki sposób, by przesył następował bez zakłóceń, bez przerwy. W związku z tym, na wiosnę i na jesień każdego roku dokonywany jest obchód na działce (...). Polega to na tym, że firma której zlecane są prace dokonuje obchodu całej długości linii. Określa stan techniczny linii, izolatorów, fundamentu. Na podstawie protokołów z obchodów sporządza się plan remontów długo i krótkoterminowych.

Obloty helikopterowe stanowiły uzupełnienie obchodów pieszych i dostarczały dodatkowych informacji, gdyż helikopter zawierał kamerę wizyjną i termowizyjną, fotografując otoczenie linii, co mogłoby np. negatywnie wpływać na funkcjonowanie linii. Kamera na podczerwień stwierdzała przegrzewanie niektórych elementów, czyli zapowiadała moment zbliżającej się awarii. Takie obloty były w 2006 roku i 2010 roku. Mniej więcej co 5 lat.

Szerokość pasa technologicznego 60 m (po 30 m od osi linii) jest najbardziej zasadna i wystarczająca dla bezpieczeństwa osób, mogących przebywać długotrwale poza strefą pasa technologicznego, czyli przez czas nieograniczony.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane w uzasadnieniu dowody w postaci zeznań świadków oraz opinii biegłego sądowego z zakresu energetyki i elektroenergetyki, a przede wszystkim w oparciu o przedstawione przez wnioskodawcę dokumenty. Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków, które były spójne i logiczne. Również sporządzona przez biegłego opinia była rzetelna oraz odpowiadała zakreślonej przez Sąd tezie dowodowej. Z kolei przedstawiona w sprawie dokumentacja wykazała, że rzeczywiście wnioskodawca (...) Spółka Akcyjna w W. jest następcą prawnym podmiotów na których rzecz zostały wydane decyzje zezwalające na wejście w teren, na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości.

W ocenie Sądu Rejonowego wniosek o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej podlegał oddaleniu.

P. o służebności przesyłu zostały wprowadzone do kodeksu cywilnego ustawą z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731), obowiązującą od dnia 3 sierpnia 2008 roku. Natomiast przed dniem 3 sierpnia 2008 roku, na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, dopuszczalne było wyłącznie ustanowienie służebności gruntowych, których konstrukcję opisywały art. 285 - 295 k.c, a więc stwierdzenie służebności, którą obecnie określamy mianem służebności przesyłu następowało w formie stwierdzenia zasiedzenia służebności gruntowej. W orzecznictwie sądowym dopuszczono możliwość ustanowienia służebności gruntowej, która treścią odpowiada służebności przesyłu.

Zgodnie z art. 285 § 1 k.c, nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa). Stosownie natomiast do treści art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Wówczas zastosowanie znajduje § 2 wskazanego wyżej art. 172 k.c, zgodnie z którym, po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w zlej wierze.

Zasadniczym punktem niniejszej sprawy była odpowiedź na pytanie, czy wykonywanie uprawnień wynikających z decyzji wydanej na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (jedn. tekst: Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.) stanowiącej tytuł prawny do ich wykonywania, prowadzi do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu.

Odpowiedzi negatywnej na tak postawione pytanie udzielił Sąd Najwyższy w uchwale podjętej w składzie siedmiu sędziów dnia 8 kwietnia 2014 roku. sygn. akt III CZP 87/13. Sąd Rejonowy w pełni podzielił zarówno ztezę, jak i z uzasadnieniem wyżej wskazanej uchwały.

Podkreślić należy, że instytucję przewidzianą w art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, ustawodawca uważał za „szczególny tryb wywłaszczenia" (rozdział 5 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku). Przepis ten stanowił, że organy administracji państwowej, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe mogą za zezwoleniem naczelnika gminy, a w miastach - prezydenta lub naczelnika miasta (dzielnicy) zakładać i przeprowadzać na nieruchomościach - zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową - ciągi drenażowe, przewody służące do przesyłania płynów, pary, gazów, elektryczności oraz urządzenia techniczne łączności i sygnalizacji, a także inne podziemne lub nadziemne urządzenia techniczne niezbędne do korzystania z tych przewodów i urządzeń. Nieruchomość, na której założono i przeprowadzono przewody i urządzenia podlegała wywłaszczeniu w trybie zwykłym tylko wtedy, gdy wskutek tych działań przestała się nadawać do dalszego racjonalnego użytkowania przez właściciela na cele dotychczasowe (art. 35 ust. 3 u. z. t. w. n.). Przeprowadzenie przewodów i urządzeń wiązało się z zagwarantowaniem prawa dostępu do nich w późniejszym czasie w celu wykonania czynności związanych z konserwacją przez osoby upoważnione przez właściwy organ, instytucję lub przedsiębiorstwo państwowe (art. 35 ust. 2 u. z. t. w. n.).

Należy zauważyć, że inny jest charakter władania cudzą nieruchomością w zakresie treści służebności gruntowej (po dniu 3 sierpnia 2008 roku - służebności przesyłu), a inny jest charakter władania nieruchomością przez przedsiębiorcę, w związku z wydaniem w stosunku do jej właściciela decyzji mających podstawy w art. 35 ust. 1 u. z. t. w. n. (art. 70 ust. 1 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości i art. 124 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami). Działania przedsiębiorcy korzystającego z urządzeń przesyłowych, które legalnie postawił na cudzej nieruchomości w związku z wywłaszczeniem jej właściciela przez ograniczenie przysługującego mu prawa własności, polegające na wstępie na te nieruchomość i podejmowanie w stosunku do własnych urządzeń działań koniecznych dla zapewnienia im sprawności technicznej, jest wykonywaniem uprawnień zagwarantowanych takiemu przedsiębiorcy w ustawie (art. 35 ust. 2 u.z.t.w.n. i art. 70 ust. 2 u.g.g.), albo w; decyzji, dla której podstawę tworzy art. 124 ust. 6 u.g.n. Nie są to akty posiadania cudzej nieruchomości, skierowane przeciwko jej właścicielowi, których wykonywanie mogłoby doprowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej, w zakres której wchodziłoby uprawnienia do wykonywania w stosunku do nieruchomości takich działań, na które przedsiębiorcy pozwalają ustawy wywłaszczeniowe.

Decyzja wydana na podstawie art. 35 ust. 1 u.z.t.w.n. była aktem kształtującym treść prawa własności zgodnie z art. 140 k.c. Nie powodowała powstania służebności w ścisłym tego słowa znaczeniu, ponieważ skutki ograniczenia prawa własności (art. 147, 149 i 152 k.c.) różnią się od skutków prawnych wywołanych przez ustanowienie służebności, a podobieństwa między nimi wynika z kreowanego nimi obowiązku znoszenia (pali) przez właściciela zmian rzeczowych na jego nieruchomości. Z decyzji tej wynikają więc uprawnienia o charakterze administracyjnym, czasami nazwane szczególną służebnością ustawową.

Przedsiębiorca przesyłowy, z inicjatywy którego na podstawie art. 35 ust. 1 u.z.t.w n. wydano decyzję zezwalającą na korzystanie z cudzej nieruchomości w sposób oznaczony w ust. 2 tego przepisu, także aktualnie ma tytuł do utrzymywania na tej nieruchomości urządzeń, które postawił w związku z wydaniem decyzji. Decyzja ta nie traci bowiem mocy obowiązującej wskutek upływu czasu. Trzeba przyjąć, że obecnie, po uchyleniu art. 35 ust. 2 u.z t.w n.. w razie potrzeby wejścia na nieruchomość w celu zapewnienia konserwacji urządzeń przesyłowych, przedsiębiorca może ubiegać się o wydanie decyzji zezwalającej mu na to, w razie braku zgody właściciela, a nałożony nimi obowiązek znoszenia ingerencji w uprawnienia właściciela podlega egzekucji administracyjnej (art. 124 ust. 6 u. g. n.).

Reasumując, Sąd Najwyższy odszedł od stanowiska, jakoby decyzja o wejściu w teren wydana na podstawie art. 35 ust. 1 u. z t.w.n. daje podstawy zasiedzenia. Zgodnie z obecnym stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale z dnia 8 kwietnia 2014 roku, wykonywanie uprawnień w zakresie wynikającym z decyzji wydanej na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, nie prowadzi do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu.

Wobec powyższego oraz dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, nie sposób zgodzić się z wnioskodawcą jakoby fakt, że (...) Spółka Akcyjna w K. oraz jej poprzednicy prawni działali na podstawie aktów prawa, a w szczególności decyzji administracyjnych, uzasadniał dobrą wiarę wnioskodawcy. Sąd podkreślił , że nie wszystkie z przedłożonych decyzji mają właściwy charakter z punktu widzenia prawa administracyjnego, a w szczególności wątpliwe jest nadanie im miana decyzji ostatecznych. Dodatkowo, jeżeli chodzi o decyzje wejścia w teren, brak jest załączników potwierdzających kto otrzymał te decyzje. Wszak wnioskodawca nie udowodnił w sposób dostateczny, że każda z decyzji pozwalających jego poprzednikom prawnym na wejście w teren nieruchomości stanowiącej prywatną własność, celem przeprowadzenia prac związanych z budową linii 400 kV, została doręczona poprzednikom prawnym uczestników. Nie można zatem uznać, aby objęcie przez posiadacza we władanie nieruchomości w zakresie służebności przesyłu oraz korzystanie z niej miało źródło w ostatecznej, niepodważalnej i wiążącej decyzji administracyjnej, a więc tym samym nie można przyjąć, że w sprawie niniejszej mamy do czynienia z posiadaniem w dobrej wierze.

W związku z powyższym, przyjmując trzydziestoletni okres zasiedzenia liczony od początku czasu trwania zasiedzenia, czyli od roku 1988, daje dopiero rok 2018, zatem na dzień dzisiejszy żądanie wnioskodawcy jest przedwczesne i jako takie podlegało oddaleniu.

Od powyższego postanowienia apelację złożył wnioskodawca zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj:

- art. 234 kpc w zw. z art. 7 i art. 6 kc oraz z art. 292 zd. drugie i art. 172 § 1 kc

poprzez zaprzeczenie dobrej wiary poprzednika prawnego wnioskodawcy w sytuacji, gdy istnieje domniemanie prawne dobrej wiary po stronie wnioskodawcy, którym sąd jest związany, a uczestnicy nie przeprowadzili dowodów obalających to domniemanie;

- art. 328 § 2 w zw. z art. 361 kpc wskutek poprzestania w uzasadnieniu wyroku na ogólnikowych stwierdzeniach odnoszących się odmowy przyjęcia dobrej wiary wnioskodawcy oraz sprowadzenia rozważań uzasadnienia do wykładni art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.) i pominięcie w uzasadnieniu omówienia części dowodów, którymi wnioskodawca wyjaśniał okoliczności wejścia w posiadanie nieruchomości zbudowania i eksploatowania na niej linii elektroenergetycznej.

- art. 328 § 2 w zw. z art. 233 § 1 kpc poprzez sprzeczne wskazanie w uzasadnieniu postanowienia, że na rzecz poprzedników prawnych (...) S.A. zostały wydane decyzje zezwalające na wejście w teren, na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości z jednoczesnym przyjęciem, że wnioskodawca i jego poprzednicy prawni nie działali na podstawie obowiązującego prawa, a w szczególności decyzji administracyjnych,

- art. 233 § 1 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy i nieuwzględnienie w rozstrzygnięciu okoliczności wynikających z dokumentów, w tym decyzji załączonych do wniosku o zasiedzenie służebności gruntowych zawierające w swojej treści uprawnienie do wejścia na grunt w celu budowy linii (...) relacji R. - Ł. na terenie całej gminy T., co skutkowało pominięciem przez Sąd okoliczności potwierdzających dobrą wiarę wnioskodawcy

- art. 278 § 1 w zw. z art. 227 kpc przez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego geodety pomimo, iż w sprawie nie zostały niewyjaśnione okoliczności wymagające wiadomości specjalnych,

2. naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnie lub niewłaściwe zastosowanie, tj art. 7 kc w zw. z art. 292 kc i art. 172 § 1 kc przez błędną wykładnie; oraz niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu przez Sąd Rejonowy, że dla przyjęcia dobrej wiary posiadacza służebności gruntowej konieczne jest wykazanie tytułu prawnego do tej nieruchomości, co przesądza o złej wierze poprzednika prawnego wnioskodawcy jako posiadacza służebności gruntowej o charakterze służebności przesyłu i jest wystarczające do obalenia domniemania dobrej wiary, podczas gdy dla oceny dobrej wiary zasadnicze znaczenie ma świadomość posiadacza i usprawiedliwione przekonanie o przysługiwaniu mu stosownego uprawnienia, oceniane na moment obejmowania w posiadanie służebności gruntowej, a nie istnienie tego prawa.

Występując z tymi zarzutami skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie wniosku, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji/

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest uzasadniona i skutkuje zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Na wstępie należy zaznaczyć, że Sąd Okręgowy uzupełnił ustalenia sądu pierwszej instancji o to, że w dacie 1 stycznia 2008r. nazwa wnioskodawcy brzmiała (...) S.A. z siedzibą w W.”, nie mniej jednak wnioskodawca i (...) S.A. z siedzibą w W. to ten sam podmiot, co potwierdza odpis pełny z KRS. Wnioskodawca o nazwie z dnia 1 stycznia 2008 roku (...) S.A., jest następcą prawnym Skarbu Państwa w imieniu i na rzecz którego działał (...), Zakład (...), który wybudował przedmiotową linię elektroenergetyczną(...) relacji R. - M., R. - P.. Następstwo prawne wnioskodawcy przebiegało w sposób dokładnie przedstawiony przez wnioskodawcę w uzasadnieniu wniosku.

Jak wynika z uzasadnienia sądu pierwszej instancji podstawą oddalenia wniosku o stwierdzenie nabycia służebności gruntowej odpowiadającej obecnie znanej w kodeksie cywilnym służebności przesyłu, było przekonanie sądu, że wnioskodawca i jego poprzednicy prawni uprawnienie do korzystania z nieruchomości uczestników w zakresie służebności czerpią z decyzji z dnia 15 lipca 1985r. wydanej przez Naczelnika Miasta i Gminy w T. na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z 12 marca 1958r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Zgodnie zaś z przytoczonym w uzasadnieniu stanowiskiem Sądu Najwyższego wykonywanie uprawnień w zakresie wynikającym z takiej decyzji nie prowadzi do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu.

Sąd pierwszej instancji nie jest jednak w pełni konsekwentny, bowiem w dalszej części uzasadnienie, odnoszącej się do problematyki dobrej wiary, wskazuje na wątpliwość co do skuteczności tej decyzji administracyjnej i niewykazanie by była ona doręczona poprzednikom prawnym uczestników postępowania. Na koniec zaś stwierdza, że nie można przyjąć, by objęcie przez poprzedników prawnych wnioskodawcy we władanie nieruchomości uczestników w zakresie służebności przesyłu oraz korzystanie z niej miało źródło w wiążącej decyzji administracyjnej.

Ta niekonsekwencja sądu sprawia, że nie sposób jest odmówić trafności stawianemu przez skarżącego zarzutowi naruszenia przepisu art. 328 § 2 w związku z art. 233 § 1 kpc.

W ocenie Sądu Okręgowego nie ulega wątpliwości że co najmniej od końca 1987r. poprzednicy prawni wnioskodawcy korzystali z nieruchomości uczestników w zakresie odpowiadającym obecnej służebności przesyłu w związku z przebiegającą nad nieruchomością uczestników linią energetyczną (...). Wydana w dniu 15 lipca 1985r. decyzja Naczelnika Miasta i Gminy w T. nie mogła rodzić uprawnień dla wnioskodawcy i jego poprzedników prawnych do korzystania z nieruchomości uczestników a to z tego powodu, że nie została ona doręczona osobom zainteresowanym - właścicielom nieruchomości przez które linia energetyczna miała przebiegać. Wynika to wprost z informacji zamieszczonej pod treścią decyzji o osobach adresatów decyzji. Decyzja została doręczona jedynie wnioskodawcy. Powyższe skutkować musi przyjęciem, że władztwo poprzedników prawnych wnioskodawcy było posiadaniem samoistnym w zakresie służebności prowadzącym do zasiedzenia służebności gruntowej o cechach służebności przesyłu.

Jednocześnie Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy istniały podstawy do przyjęcia po stronie wnioskodawcy i jego poprzedników prawnych dobrej władzy, co oznacza, iż nabycie służebności przez zasiedzenie nastąpiło po 20 latach.

Kodeks cywilny odwołuje się do domniemania dobrej wiary przy ocenie skutków stanów faktycznych i stosunków prawnych, w obrębie których ma ona znaczenie (art. 7 kc), ale nie definiuje tego pojęcia. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wypracowane zostały dwa poglądy na temat sytuacji, w których można przypisać dobrą wiarę osobie wykonującej pewne uprawienia. Według poglądu tradycyjnego, dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu, że danej osobie przysługuje wykonywane przez nią prawo (por. m.in. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 11 grudnia 1975 r„ III CZP 63/75, OSNCP 1976, nr 12, poz. 259, uchwałę Sądu Najwyższego z 24 marca 1980 r., III CZP 14/80. OSNCP 1980, nr 9, poz. 161). Drugie stanowisko zakłada, że dobra wiara posiadacza jest równoznaczna z jego przekonaniem, opartym na obiektywnych przesłankach, wywodzących się ze stosunku będącego podstawą i przyczyną konkretnego stanu faktycznego, iż wykonując w swoim imieniu prawo, niczyjego prawa nie narusza (por. m.in. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 25 maja 1955 r„ ł CO 14/55, OSNCK 1956, nr 4, poz. 92).

Od początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku, Sąd Najwyższy konsekwentnie i w zasadzie bez wyjątków, odwołuje się do tradycyjnej koncepcji dobrej wiary i według niej ocenia posiadanie wykonywane z zamiarem nabycia prawa przez zasiedzenie (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 6 grudnia 1991 r., III CZP 108/91, OSNC 1992, nr 4, poz. 48, postanowienia Sądu Najwyższego z 22 grudnia 1998 r., II CKN 59/98, i z 4 listopada 1999 r., II CKN 560/98). Zgodnie z tą koncepcją, nie jest w dobrej wierze ten, kto wykonuje prawo, o którym wie, że mu nie przysługuje, ale także ten, to wykonuje nieprzysługujące mu prawo bez tej świadomości, o ile przy dołożeniu należytej staranności mógłby się dowiedzieć o rzeczywistym stanie prawnym danej sytuacji.

Przyjęte rozumienie dobrej wiary w związku z wykonywaniem posiadania prowadzącego do zasiedzenia, w tym i służebności o treści służebności przesyłu, oznacza, że za osobę zasiadującą tę służebność w dobrej wierze można by uznać jedynie tego, kto z cudzej nieruchomości korzysta nie w zakresie treści dowolnego prawa, ale wyłącznie w zakresie treści służebności o treści służebności przesyłu, a w danych okolicznościach jego błędne przekonanie o przysługiwaniu mu uprawnień mieszczących się w zakresie tej służebności jest usprawiedliwione. Wytworzenie się błędnego ale w danych okolicznościach usprawiedliwionego przekonania o powstaniu na rzecz przedsiębiorcy korzystającego z urządzeń przesyłowych posadowionych na cudzym gruncie służebności o treści służebności przesyłu musiałoby mieć oparcie w zdarzeniach, których zaistnienie mogło wywołać takie przekonanie.

W przedmiotowej sprawie takim zdarzenie może być wydanie i doręczone poprzednikom prawnym wnioskodawcy decyzji Naczelnika Miasta i Gminy w Tuszynie., która jednak w istocie rzeczy nie doprowadziło do uzyskania uprawnień do władania nieruchomością uczestników w zakresie służebności, o czym wówczas poprzednik prawny wnioskodawcy nie wiedział.

Dlatego też Sąd Okręgowy w uwzględnieniu apelacji na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżone postanowienie uwzględniając wniosek, przy czym terytorialny zasięg służebności, określony przez wnioskodawcę jako pas technologiczny o szerokości 60 m, został zaznaczony na mapie sporządzonej przez biegłego geodetę , stanowiącej integralną część postanowienia.

SSO Dariusz Mizera

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Beata Grochulska

Na oryginale właściwe podpisy