Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2017 r.

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie V Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący SSR Anna Ziembińska

Protokolant: sekr. sądowy Paulina Kowalczyk

przy udziale oskarżyciela publicznego S. Z.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 października 2017 r. sprawy:

1.  J. L. s. T. i Z. ur. (...) w P.

obwinionego o to że:

w piśmie z dnia 2 maja 2016r., będąc właścicielem pojazdu marki V. o numerze rejestracyjnym (...), wbrew obowiązkowi na żądanie Straży Miejskiej, nie wskazał komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w dniu 2 kwietnia 2016r. ok. godz. 7.35. tj. za wykroczenie z art. 96§3 kw w zw. z art. 78 ust. 4 Ustawy z dnia 20.06.97r. Prawo o ruchu drogowym Dz. U. nr 108 poz 908 z późn. zm.

2.  Z. L. c. J. i A. ur. (...) w miejscowości W.

obwinionej o to, że:

w piśmie z dnia 2 maja 2016r., będąc właścicielem pojazdu marki V. o numerze rejestracyjnym (...), wbrew obowiązkowi na żądanie Straży Miejskiej, nie wskazała komu powierzyła pojazd do kierowania lub używania w dniu 2 kwietnia 2016r. ok. godz. 7.35. tj. za wykroczenie z art. 96§3 kw w zw. z art. 78 ust. 4 Ustawy z dnia 20.06.97r. Prawo o ruchu drogowym Dz. U. nr 108 poz 908 z późn. zm.

I.  obwinionego J. L. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 96 § 3 kw wymierza mu karę 200 (dwustu) złotych grzywny.

II.  obwinioną Z. L. uznaje za winną popełnienia zarzucanego jej czynu i za to na podstawie art. 96 § 3 kw wymierza jej karę 200 ( dwustu) złotych grzywny.

III.  zasądza od obwinionych na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 30 ( trzydzieści) złotych tytułem opłaty oraz kwoty po 100 (sto) złotych tytułem kosztów postępowania.

Sygn. akt V W 1412/17

UZASADNIENIE

Na podstawie zgromadzonego i ujawnionego w toku rozprawy głównej materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 kwietnia 2016 r. ok. godz. 7:35 przy ul. (...) w W. Straż Miejska (...) W. ujawniła wykroczenie polegające na postoju pojazdu przy podwójnej linii ciągłej oraz w odległości mniejszej niż 10 metrów od przejścia dla pieszych, popełnione przez kierującego pojazdem marki V. o nr rej. (...), tj. czyn z art. 97 kw.

Z uwagi na powyższe Straż Miejska wezwała współwłaścicieli pojazdu J. L. oraz Z. L. do wskazania kierującego pojazdem lub użytkownika pojazdu w wymienionym wyżej dniu. Wezwania zostały odebrane przez dorosłego domownika - P. L.. Następnie obwinieni nadali pisma datowane na dzień 2 maja 2016 r., w których nie wskazali, komu został powierzony pojazd do kierowania lub używania w wyżej wymienionym dniu.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

1.  notatek urzędowych - k. 1, 8, 11, 18

2.  zdjęć - k. 2, 12

3.  wezwań - k. 3, 13

4.  potwierdzeń odbioru - k. 4, 14

5.  pism obwinionych - k. 5, 15

6.  wyjaśnień obwinionych – k. 45-46

Obwiniony J. L. nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Stawił się na rozprawę i wyjaśnił, iż nie jest prawdą, że nie wskazał osoby, której samochód został powierzony. Podniósł ponadto, że nie był w stanie dokonać takiego wskazania, gdyż z samochodu korzystają również inni członkowie rodziny, a on nie ma obowiązku dysponowania wiedzą, kto w danym dniu faktycznie z samochodu korzystał. Wskazał, iż jest on użytkownikiem przedmiotowego pojazdu. W nadesłanym piśmie powoływał się na fakt, że przepis art. 78 ust. 3 i 4 Prawa o ruchu drogowym nie ma do niego zastosowania, ze względu na to, iż jest on jedynie współwłaścicielem pojazdu. Wyjaśnił, że nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, aby nie popełnić przestępstwa fałszywego oskarżenia.

Obwiniona Z. L. przyznała się do zarzucanego jej czynu. W piśmie skierowanym do Straży Miejskiej podnosiła, że jako współwłaścicielka pojazdu, nie miała ona obowiązku stosowania się do art. 78 ust. 3 i 4 Prawa o ruchu drogowym ani też nie była zobowiązana do tego aby wiedzieć kto w danym dniu korzystał z samochodu. Ponadto wyjaśniła, że niewskazanie wynikało z chęci uniknięcia odpowiedzialności za przestępstwo fałszywego oskarżenia. Przed Sądem wyjaśniła, iż w ogóle nie korzysta z przedmiotowego pojazdu. Samochód był używany przez inne osoby i trudno jej wskazać tę właściwą. Wyjaśniła również, że chciała nadesłać pismo ze wskazaniem osoby, której samochód został powierzony.

Sąd zważył, co następuje:

Uwzględniając przeprowadzone i ujawnione w sprawie dowody, Sąd uznał, iż potwierdziły one ponad wszelką wątpliwość sprawstwo i winę J. L. i Z. L. w odniesieniu do przypisanego im czynu.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom obwinionego J. L. w części, w której potwierdził on, iż jest współwłaścicielem pojazdu, fakt otrzymania wezwania i nie udzielenia nań odpowiedzi zgodnie z jego dyspozycją. Są one potwierdzone innymi dowodami zgromadzonymi w sprawie, tj. ujawnionymi w toku przewodu sądowego dokumentami.

Sąd uznał za wiarygodne wyjaśnienia obwinionej Z. L. zarówno w zakresie tego, że jest współwłaścicielką pojazdu oraz że samochodu używają osoby wspólnie z nią zamieszkujące.

Sąd odmówił przyznania waloru wiarygodności wyjaśnieniom obojga obwinionych w pozostałej części, w której zaprzeczali oni swojemu sprawstwu. Takie twierdzenia stanowią jedynie linię obrony przyjętą przez obwinionych w celu uniknięcia ukarania za popełnione wykroczenie.

Przeprowadzone na rozprawie głównej dowody w postaci dokumentów, ze względu na swój charakter i rzeczowy walor, nie budziły wątpliwości co do ich wiarygodności oraz faktu, na którego okoliczność zostały sporządzone oraz ze względu na okoliczności, które same stwierdzały. Sąd nie znalazł powodów, które podważałyby ich wiarygodność. W związku z powyższym uczynił je podstawą dokonanych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych.

Na wstępie należy podkreślić, że w niniejszym postępowaniu niewątpliwe jest, iż w dniu 2 kwietnia 2016 r. ok. godz. 7:35 przy ul. (...) w W. ujawnione zostało wykroczenie drogowe polegające na postoju pojazdu przy podwójnej linii ciągłej oraz w odległości mniejszej niż 10 metrów od przejścia dla pieszych przez kierującego pojazdem marki V. o nr rej. (...), tj. czyn z art. 97 kw. Potwierdziły to zebrane w sprawie dowody w postaci notatki urzędowej /k. 1 i 11/ oraz zdjęć /k. 2 i 12.

Nie ulega również wątpliwości, iż współwłaściciele pojazdu marki V. o nr rej. (...), tj. obwinieni, zostali skutecznie wezwani przez Straż Miejską (...) W. do wskazania kierującego pojazdem lub użytkownika pojazdu w wymienionym wyżej dniu.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie, Sąd wziął także pod uwagę stanowisko obwinionych, zawarte w argumentacji powołanej w pismach kierowanych do Straży Miejskiej (k. 5 i 15). Stanowisko to sprowadza się do twierdzenia, że obwinionym po wezwaniu ich przez Straż Miejską, miało przysługiwać prawo do odmowy składania wyjaśnień (ewentualnie zeznań), ewentualnie prawo do uchylenia się od odpowiedzi na pytanie w celu uniknięcia ewentualnej odpowiedzialności za przestępstwo fałszywego oskarżenia. Stanowisko to formułuje również m.in. tezę, jakoby właściciel pojazdu nie miał żadnych obowiązków ustawowych wynikających z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym.

W ocenie Sądu nie ma wątpliwości, że twierdzenia obojga obwinionych stanowiły wyłącznie przyjętą przez nich linię obrony i obliczone były na uniknięcie odpowiedzialności za zarzucony czyn.

Zgodnie z art. 96 § 3 kw, karze grzywny podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie wskaże na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Wykroczenie określone w art. 96 § 3 kw ma na celu m.in. ustalenie kierującego pojazdem w razie popełnienia przestępstwa lub popełnienia wykroczenia z udziałem tego pojazdu. Przepis ten odnosi się wprost do obowiązku wynikającego z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którym właściciel lub posiadacz pojazdu jest obowiązany wskazać na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec.

Oboje obwinieni w pismach skierowanych do Straży Miejskiej podnieśli, że współwłasność stanowi odmienną instytucję prawną od własności. Chybione jest powoływanie się przez obwinionych na okoliczność, iż są oni jedynie współposiadaczami pojazdu, do których nie odnosi się dyspozycja art. 96 § 3 kw. Współwłasność jest bowiem stosunkiem pochodnym od własności, a nie samodzielną instytucją prawa. Charakterystyczną cechą własności, a w odniesieniu do powyższego także współwłasności, jest kompleks praw i obowiązków z nich wynikających. Z uwagi na to, że współwłasność jest postacią własności, nie ma podstaw do tego, aby przepisy odnoszące się do właścicieli nie odnosiły skutku względem współwłaścicieli.

W niniejszej sprawie obwinieni nie wykazali również aby spełnione zostały przesłanki uchylające ciążący na nich obowiązek wskazania osoby, której pojazd został powierzony. Odnosząc się do okoliczności, jakoby obwinionym po wezwaniu ich przez Straż Miejską do udzielenia odpowiedzi w trybie art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym przysługiwało tzw. prawo „do milczenia”, wystarczającym będzie przywołanie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30.11.2004 r. (sygn. I KZP 26/04, OSNKW 2004/11-12/102), w której jasno wskazano, że odpowiednie stosowanie - z mocy art. 41 § 1 kpw. - w postępowaniu w sprawach o wykroczenia przepisu art. 183 § 1 kpk, w jego brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 10.01.2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 17, poz. 155), nie oznacza, aby osoba przesłuchiwana w charakterze świadka (składająca oświadczenie dowodowe w tym charakterze) w sprawie o wykroczenie mogła uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli jej udzielenie mogłoby narazić osobę dla niej najbliższą na odpowiedzialność tylko za wykroczenie. Podkreślić należy, że obwinieni zostali wezwani do udzielenia informacji na podstawie ustawy i mieli prawny obowiązek czynności tej dopełnić.

W ocenie Sądu udzielenie odpowiedzi wymijającej, bądź też zasłanianie się niepamięcią, może być uznane za przejaw zachowania sprawczego z art. 96 § 3 kw (podobnie postanowienie Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 26 września 2012 r., sygn. akt VIII Kz 444/12). Niewskazaniem osoby, której powierzony został pojazd do kierowania lub używania poprzez udzielenie odpowiedzi negatywnej będzie bowiem zarówno niewskazanie tej osoby, jak i stwierdzenie zobowiązanego, że nie wie on, w czyjej dyspozycji pozostawał pojazd w czasie zdarzenia (R.A. S., Wykroczenia drogowe. Komentarz, W. K. 2011). W zakresie sprawstwa obwinionych należy również zauważyć, iż sposób ich postępowania w istocie miał na celu uniknięcie odpowiedzialności (lub uchronienie innej osoby) za popełnione wykroczenie drogowe. Należy tu zwrócić uwagę na cztery podstawowe okoliczności. Po pierwsze, pisemna odpowiedź obojga obwinionych opierała się m.in. na uzurpowanym uprawnieniu do odmowy wskazania kierowcy pojazdu, co omówiono powyżej – obwinieni nie odnieśli się do meritum wezwania. Po drugie, zarówno jeden jak i drugi obwiniony, konstruując pisemną odpowiedź, próbowali bardziej znaleźć punkt zaczepienia do zniechęcenia organów postępowania wyjaśniającego do dalszego zajmowania się sprawą niż mieli na celu wypełnienie ciążącego na nich z mocy ustawy obowiązku. Po trzecie i J. L. i Z. L. są współwłaścicielami pojazdu, osobami dorosłymi i poczytalnymi: nic przekonującego nie wskazuje, aby mogli oni mieć jakikolwiek problem z przyporządkowaniem pojazdu do właściwej osoby. Po czwarte, oba wezwania doręczono obwinionym w czasie nieodległym od zdarzenia, eliminując tym samym niekorzystny w tym aspekcie upływ czasu.

Podkreślić wypada również, iż żądanie wskazania pochodzić winno od uprawnionego organu. Zgodnie ze znowelizowanym w 2010 r. art. 17 § 3 kpw i art. 129 ustawy Prawo o ruchu drogowym, straże miejskie posiadają uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach dotyczących art. 96 § 3 kw. Mogą one zatem żądać od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania, komu powierzyli pojazd do kierowania lub używania w określonym czasie. Stanowisko to jest zgodne również z orzecznictwem Sądu Najwyższego - w uchwale 7 sędziów – zasada prawna z dnia 30 września 2014 r. (sygn. akt I KZP 16/14, OSNKW 2014/11/80), wskazano, iż „Na podstawie przepisu art. 17 § 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2013 r., poz. 395 z późn. zm.), w brzmieniu po nowelizacji ustawą z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 225, poz. 1466), straży gminnej (miejskiej) przysługują uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia z art. 96 § 3 Kodeksu wykroczeń”.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu należało uznać obwinionych za winnych popełnienia zarzucanego im czynu, albowiem ich zachowanie wyczerpuje znamiona wykroczenia przewidzianego w art. 96 § 3 kw. W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości w zakresie winy J. L. i Z. L., która została udowodniona. Ponadto obwiniona Z. L. sama przyznała się do popełnienia zarzuconego jej czynu.

Dokonując wymiaru kary Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary z art. 33 kw., Sąd brał zatem pod uwagę stopień społecznej szkodliwości czynu i cele kary w zakresie społecznego oddziaływania, a także cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma ona osiągnąć w stosunku do obwinionych. Sąd wziął również pod uwagę rodzaj i rozmiar szkód wyrządzonych wykroczeniem, stopień winy i zachowanie obwinionych.

Wykroczenie wskazane w art. 96 § 3 kw zagrożone jest karą grzywny. Orzeczona wobec obojga obwinionych kara grzywny w wysokości 200 zł zdaniem Sądu jest odpowiednia do stopnia społecznej szkodliwości czynu obwinionych i stopnia ich zawinienia, a także będzie stanowić dolegliwość o charakterze represyjno - wychowawczym, zapobiegającym w przyszłości ponownemu łamaniu przez obwinionych porządku prawnego. Sąd jest zdania, iż poprzez orzeczenie względem obwinionych kary grzywny, zrealizowane zostaną tak cele prewencji indywidualnej, która ma na celu przede wszystkim powstrzymanie sprawcy od tego typu zachowań w przyszłości, jak i prewencji generalnej, której zadaniem jest kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa i utwierdzanie jego prawidłowych postaw wobec prawa. Dodać należy, iż w sytuacji, gdy maksymalna sankcja karna za wykroczenie z art. 96 § 3 kw wynosi w zw. z art. 24 § 1 kw 5.000 zł grzywny, kara 200 zł grzywny nie może być uznana za karę zbyt surową. Należy też pamiętać, że wymierzanie kary jeszcze łagodniejszej byłoby swoistym premiowaniem osób, które przyjmują „taktykę” nie reagowania (lub odmawiania odpowiedzi) na wezwania uprawnionych organów w związku z czynnościami w sprawach o wykroczenia drogowe (których często są rzeczywistymi sprawcami), w odróżnieniu od osób, które na te wezwania reagują, ponosząc odpowiedzialność za wykroczenie lub wskazując właściwe osoby.

Orzeczenie o zryczałtowanych wydatkach postępowania oraz o opłacie wydano na podstawie art. 118 § 1 kpw w zw. z § 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 roku w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty za wniesienie wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia i art. 119 kpw w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 21 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych. Sąd zasądził od obwinionych na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowania w wysokości po 100 zł i wymierzył im opłatę w wysokości po 30 zł.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji