Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lipca 2017 r. w Warszawie

sprawy M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe odmówił uwzględnienia w podstawie wymiaru świadczenia ubezpieczonego M. K. premii za miesiąc kwiecień 1975 r. z okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w P..

W uzasadnieniu decyzji, organ rentowy zaznaczył, iż zgodnie z treścią art. 116 ust. 5 powołanej ustawy do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Z kolei w myśl przepisu § 21 ust. 1 ww. rozporządzenia środkiem dowodowym, stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Zaświadczenie to pracodawca lub jego następca prawny wystawia w oparciu o dokumentację płacową. Jeżeli nie zachowa się dokumentacja płacowa, pracodawca lub jego następca prawny może wystawić zaświadczenie w oparciu o dokumentację zastępczą z akt osobowych pracownika. Na druku zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu powinna być umieszczona informacja o tym, na podstawie jakiej dokumentacji zaświadczenie wystawiono. W przypadku braku następcy prawnego, archiwa państwowe oraz inne jednostki przechowujące wydają kopie dokumentacji płacowej. Osoba kierująca archiwum uwierzytelnia kopię dokumentów. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że przedłożona przez ubezpieczonego dokumentacja nie wskazuje wypłaty w określonej wysokości premii za kwiecień 1975 r. Są to jedynie „własne zapiski” w formie „notatki”, które nie stanowią środka dowodowego w postępowaniu w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe. Na tej podstawie, organ rentowy uznał, że brak jest podstaw prawnych do uwzględnienia tego składnika wynagrodzenia w podstawie wymiaru świadczenia wnioskodawcy (decyzja z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...) – dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

W dniu 30 grudnia 2016 r., ubezpieczony M. K. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...). Uzasadniając swe stanowisko ubezpieczony wskazał, że zaskarżona decyzja jest sprzeczna z prawem, a mianowicie z § 21 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r., w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, który stanowi, że środkiem dowodowym, stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Ubezpieczony zaznaczył, że wpis umieszczony w przedłożonej przez niego legitymacji ubezpieczeniowej za okres zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1975 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r. obejmuje kwotę wynagrodzenia bez premii za miesiąc kwiecień 1975 r., albowiem premia ta została wypłacona dopiero po zakończeniu kwartału. Stwierdził, że premię za miesiąc kwiecień 1975 r., trzynastą pensję oraz wyrównanie premii, a także inne należności, wynikające z rozliczenia całego okresu zatrudnienia zostały pobrane z jego upoważnienia przez pracownika ww. zakładu pracy w osobie jego bezpośredniego przełożonego - mgr T. K., który następnie przekazał całą kwotę na jego rzecz. Powołując się na treść rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968 r. w sprawie obliczenia podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczony wskazał, że wskutek likwidacji zakładu pracy albo zniszczenia lub zagubienia dokumentów płacowych, co powinno być potwierdzone przez jednostkę nadrzędną nad zakładem pracy, w którym pracownik był zatrudniony, ustalenie podstawy wymiaru następuje na podstawie wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej z uwzględnieniem wysokości zarobków za ostatni rok zatrudnienia, a w razie ich braku na podstawie innych pisemnych dowodów, organ rentowy ustala podstawę wymiaru według danych stwierdzonych przez jednostkę nadrzędną nad zakładem pracy, wynikających z przepisów płacowych przy uwzględnieniu kwalifikacji pracownika oraz zajmowanego przez niego stanowiska lub rodzaju wykonywanych prac. Zgodnie z tym rozporządzeniem ustalenie podstawy wymiaru emerytury następuje więc na podstawie wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej z uwzględnieniem wysokości zarobków za ostatni rok zatrudnienia. Ubezpieczony stwierdził, że jego średnia miesięczna premia za I kwartał 1975 r. z ostatniego okresu zatrudnienia wynosi 6.055,00 zł i powinna być ujęta w podstawie wymiaru emerytury. W ocenie skarżącego, powyższe zostało także przesądzone na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie, III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 listopada 2012 r., który wskazał, że przy ustalaniu, czy istnieje obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie społeczne od określonych składników wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, stosuje się przepisy obowiązujące w okresie, z którego wynagrodzenie jest uwzględniane w podstawie wymiaru emerytury i rent, o czym stanowi § 4 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru świadczeń emerytalnych i rentowych. Wskazał, że na potwierdzenie powyższych okoliczności przedłożył legitymację ubezpieczeniową, odzwierciedlającą wysokość jego zarobków za okres od dnia 1 stycznia 1975 r. do dnia 30 września 1975 r. w kwocie 34.165,16 zł oraz dokument w postaci przekazu pocztowego z dnia 6 sierpnia 1975 r., za pośrednictwem, którego został przyznany na jego rzecz ekwiwalent pieniężny za urlop za 1975 r. w wysokości 12.402,00 zł. Ubezpieczony nadmienił, że w spornym okresie zatrudnienia otrzymywał premie w wysokości do 150%, które w stosunku do niego nie były potrącane. W związku z powyższym, w konkluzji odwołania, ubezpieczony zwrócił się o ponowne przeliczenie przysługującej mu emerytury z uwzględnieniem do podstawy wymiaru świadczenia premii za miesiąc kwiecień 1975 r. w wysokości 6.055,00 zł (odwołanie z dnia 30 grudnia 2016 r. k. 2-3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie z dnia 30 stycznia 2017 r. organ rentowy podniósł, że ubezpieczony na etapie postępowania przed organem rentowym nie przedstawił dokumentacji potwierdzającej wysokość wypłaconej premii za miesiąc kwiecień 1975 r. z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w P.. W powyższym zakresie M. K. przedłożył wyłącznie własne wyliczenia, przysługującej mu spornej premii. Organ rentowy nadmienił, że ubezpieczony był zatrudniony w ww. zakładzie pracy od dnia 1 sierpnia 1974 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r.. Ze świadectwa pracy wystawionego w dniu 30 kwietnia 1975 r. wynika, że otrzymywał miesięczne wynagrodzenie w wysokości 4.000,00 zł oraz premie zgodne z przepisami regulaminu premiowania dla (...). Organ rentowy do ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru za rok 1975 przyjął kwotę zarobku, wynikającą z legitymacji ubezpieczeniowej w wysokości 34.165,00 zł. Ubezpieczony nie przedłożył jednak dokumentacji płacowej, z której wynikałaby wysokość wypłaconej na jego rzecz premii za miesiąc kwiecień 1975 r. Wysokość premii wywodzi natomiast z własnych zapisków i wyliczeń, które nie stanowią dowodu w sprawie. Ustalenie wysokości przysługującej ubezpieczonemu premii musi być natomiast oparte na dokumentacji, z której wynikają konkretne kwoty. Organ rentowy podkreślił, że składniki wynagrodzenia, przysługujące warunkowo lub uznaniowo i to w zmiennych wysokościach, mogą być uwzględnione tylko wówczas, gdy z zachowanej dokumentacji wynika, w sposób niewątpliwy, że doszło do ich faktycznej wypłaty w określonej wysokości, przy czym od wypłat tych odprowadzona została składka na ubezpieczenie społeczne (odpowiedź na odwołanie z dnia 30 stycznia 2017 r. k. 5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K., urodzony w dniu (...), w okresie od dnia 9 marca 1948 r. do dnia 31 czerwca 1952 r. wykonywał pracę w gospodarstwie rolnym. Następnie w okresach: od dnia 1 lipca 1952 r. do dnia 15 czerwca 1970 r. był zatrudniony w Zakładach (...) w S., od dnia 16 czerwca 1970 r. do dnia 16 czerwca 1972 r. by zatrudniony w Fabryce (...) w P., od dnia 16 czerwca 1972 r. do 31 lipca 1974 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w P., od dnia 1 sierpnia 1974 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w P., od dnia 12 maja 1975 r. do dnia 3 listopada 1978 r. świadczył pracę w Biurze (...) w W., od dnia 4 listopada 1978 r. do dnia 30 września 1982 r. był zatrudniony w (...) w W., natomiast od dnia 1 października 1982 r. do dnia 31 maja 1993 r. wykonywał pracę w Przedsiębiorstwie (...) w W. (kwestionariusz dotyczący okresów zatrudnienia wraz z załącznikami k. 2-9, tom I a.r.).

W dniu 30 kwietnia 1993 r. ubezpieczony M. K. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę. Do powyższego wniosku załączył kwestionariusz dotyczący poszczególnych okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy m.in. w postaci zaświadczenia z dnia 21 kwietnia 1993 r., świadectwa pracy z dnia 14 sierpnia 1978 r., świadectwa pracy z dnia 15 czerwca 1972 r., świadectwa pracy z dnia 31 lipca 1974 r., świadectwa pracy z dnia 30 kwietnia 1975 r., świadectwa pracy z dnia 30 września 1982 r. oraz zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (kwestionariusz dotyczący okresów zatrudnienia wraz z załącznikami k. 2-9, tom I a.r.).

Decyzją, z dnia 10 czerwca 1993 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał M. K. emeryturę od dnia 1 czerwca 1993 r., w wysokości 2.425.000,00 zł miesięcznie. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek, z lat kalendarzowych od stycznia 1980 r. do grudnia 1983 r., gdzie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 127,87%, a podstawę wymiaru obliczono poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, wynoszącego 127,87% przez 3.201.400,00 zł – tj. kwotę bazową, co w konsekwencji dało podstawę wymiaru świadczenia w wysokości 4.093.631,00 zł (decyzja z dnia 10 czerwca 1993 r., znak: (...) k. 13, tom I a.r.).

Następnie decyzją z dnia 30 sierpnia 1996 r., znak: (...), o waloryzacji emerytury, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że emerytura M. K. po waloryzacji będzie wynosiła 718,70 zł. Kolejnymi decyzjami organ rentowy dokonywał przeliczenia przyznanego ubezpieczonemu świadczenia emerytalnego oraz waloryzował jego wysokość (decyzja z dnia 30 sierpnia 1996 r., znak: (...) k. 58, dokumentacja zgromadzona w tomie I a.r.).

W dniu 22 grudnia 2009 r. M. K., złożył w organie rentowym wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia, od którego obliczono wysokość należnej mu emerytury. Wraz z wnioskiem przedłożył podanie, w którym wskazał, że wnosi o uwzględnieniem w podstawie wymiaru świadczenia okresu jego zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1974 r. do dnia 31 grudnia 1974 r. w Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w P.. Do wniosku dołączył kserokopię odcinka przekazu pocztowego, kserokopię świadectwa pracy oraz kserokopię legitymacji ubezpieczeniowej (wniosek o przeliczenie z uwzględnieniem minimalnego wynagrodzenia – podstawy wymiaru, od której ostatnio obliczono świadczenie z dnia 22 grudnia 2009 r. k. 92, podanie z dnia 22 grudnia 2009 r. k. 93, kserokopia przekazu pocztowego k. 94, świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1975 r. k. 95, kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej k. 96-97, tom I a.r.).

Decyzją z dnia 2 lutego 2010 r., znak: (...), organ rentowy poinformował M. K. o tym, że do podstawy wymiaru przysługującego mu świadczenia uwzględniono wysokość wynagrodzenia na podstawie następujących dowodów: za okres od dnia 1 lipca 1952 r. do dnia 31 grudnia 1964 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę, od dnia 1 stycznia 1965 r. do dnia 31 grudnia 1968 r. - legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 1 stycznia l969 r. do dnia 15 czerwca 1970 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę, od dnia 16 czerwca 1970 r. do dnia 15 czerwca 1972 r. - legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 16 czerwca 1972 r. do dnia 31 grudnia 1972 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę, od dnia 1 stycznia 1973 r. do dnia 31 lipca 1974 r. - legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 1 sierpnia 1974 r. do dnia 31 grudnia 1974 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę, od dnia 1 stycznia 1975 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r. - legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 12 maja 1975 r. do dnia 3 listopada 1978 r. - legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 4 listopada 1979 r. do dnia 30 września 1982 r. - legitymacja ubezpieczeniowa + Rp-7, od dnia 1 października 1982 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. - Rp-7 + legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 1 stycznia 1993 r. do dnia 31 maja 1993 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę, 01.06.1993 roku - 31.10.1993 roku - minimalne wynagrodzenie oraz od dnia 1 stycznia 1994 r. do dnia 31 lipca 1994 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę (pismo organu rentowego z dnia 2 lutego 2010 r. k. 116, tom I a.r.).

M. K. odwołał się od ww. decyzji. Następstwem tego było postępowanie sądowe w wyniku, którego Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2011 r. oddalił odwołanie, zaś Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 15 listopada 2012 r. zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 22 marca 2010 r. znak: (...) w ten sposób, że przy obliczaniu wysokości emerytury M. K. od dnia 1 grudnia 2009 r. do podstawy jej wymiaru przyjął za miesiące: sierpień, wrzesień, październik, listopad i grudzień 1974 r. po 4.000,00 starych złotych za każdy miesiąc, w pozostałym zakresie oddalił apelację, a wniosek M. K. z dnia 9 listopada 2012 r. o uwzględnienie w podstawie emerytury premii przekazał Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do merytorycznego rozpoznania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 listopada 2012 r. wraz z uzasadnieniem k. 182-187, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 12 sierpnia 2011 r.,k. 207, tom I a.r.).

Decyzją z dnia 28 lutego 2013 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., wykonując prawomocny wyrok Sąd Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przyznał odwołującemu emeryturę w wysokości 2.146,12 zł. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury, organ rentowy uwzględnił przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, wynoszący 160,23%. Podstawa wymiaru obliczona została poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 160,23% przez 717,16 zł, tj. kwotę bazową, co dało kwotę w wysokości 1.149,11 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił 41 lat i 10 miesięcy okresów składkowych. Emerytura po waloryzacji od dnia 1 marca 2013 r. wyniosła 2.231,96 zł (decyzja z dnia 28 lutego 2013 r., znak: (...), k. 211-215, tom I a.r.).

W dniu 25 kwietnia 2013 r. M. K. złożył w organie rentowym wniosek o ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem premii otrzymanej w okresie jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w P. za miesiące sierpień i wrzesień 1974 r. w wysokości 4.574,00 zł, a także za IV kwartał 1974 r. w wysokości 15.401,00 zł. W rozpoznaniu powyższego wniosku, organ rentowy decyzją z dnia 20 maja 2013 r., znak: (...) odmówił uwzględnienia w podstawie wymiaru świadczenia premii za IV kwartał 1974 r. w wysokości 15.401,00 zł oraz premii za miesiące: sierpień i wrzesień 1974 r. w wysokości 4.574,00 zł z Przedsiębiorstwa (...) w P.. Jednocześnie stwierdził, że przedłożona przez M. K. dokumentacja nie wskazuje wypłaty w ww. okresach w podanych przez niego kwotach i dokumenty przedłożone przez niego są to tzw. „własne zapiski” w formie „notatki”, które nie stanowią środka dowodowego w postępowaniu w sprawach o świadczenia emerytalno – rentowe. Ponadto, ZUS wskazał, że zgodnie z treścią § 21 ust 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe, do wniosku w sprawie przyznania świadczenia powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczenia i ich wysokość określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (wniosek z dnia 25 kwietnia 2013 r. k. 219, decyzja z dnia 20 maja 2013 r., znak: (...) k. 221-222, tom I a.r.).

W dniu 18 czerwca 2013 r., M. K., za pośrednictwem organu rentowego, wniósł odwołanie od decyzji ZUS z dnia 20 maja 2013 r., znak (...) inicjując postępowanie sądowe w sprawie o sygn. akt VII U 1763/13 (odwołanie z dnia 18 czerwca 2013 r., k. 2-4 – dokumentacja zgromadzona w aktach sprawy o sygn. VII U 1763/13).

Wyrokiem z dnia 4 sierpnia 2014 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie M. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 20 maja 2013 r., znak: (...). W motywach powyższego rozstrzygnięcia, Sąd Okręgowy zważył, że w związku ze złożeniem przez ubezpieczonego M. K. wniosku z dnia 18 września 2012 r. o przeliczenie świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem premii otrzymanej z Przedsiębiorstwa (...) w P. za miesiące sierpień i wrzesień 1974 r. w wysokości 4.574,00 zł oraz za IV kwartał 1974 r. w wysokości 15.401,00 zł w trybie powołanego art.15 ustawy rentowej, organ rentowy przeprowadził prawidłowe postępowanie wyjaśniające i jednoznacznie ustalił, że wskaźniki wysokości podstawy wymiaru ustalone na podstawie zgromadzonej dokumentacji oraz z uwzględnieniem kwot minimalnego wynagrodzenia pracowników za okresy wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, za które ubezpieczony nie udowodnił wysokości osiągniętego wynagrodzenia wynosi z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych 160,23%. Sąd Okręgowy podkreślił nadto, iż wobec faktu, że ubezpieczony nie dysponuje żadnymi dokumentami poświadczającymi otrzymywanie premii z Przedsiębiorstwa (...) w P. za miesiące sierpień i wrzesień 1974 r. w wysokości 4.574,00 zł i za IV kwartał 1974 r. w wysokości 15.401,00 zł, to tym samym nie można wliczyć ww. kwot do przeliczenia emerytury, tylko na podstawie prywatnych zapisków w kieszonkowym kalendarzyku odwołującego.

Sąd Okręgowy zauważył przy tym, że w aktach sprawy nie ma dokumentów płacowych, które potwierdzałyby otrzymywanie w ww. okresach premii w podanych kwotach. Z kolei przedłożona przez M. K. kserokopia przekazu pocztowego z dnia 6 sierpnia 1975 r., z Przedsiębiorstwa (...) w P., dotyczy ekwiwalentu za urlop, jednak bez wskazania w jak sposób ekwiwalent ten został wyliczony i za ile dni, gdyż brak jest w tym przedmiocie kart płacowych. Natomiast, złożona przez odwołującego kserokopia karty wynagrodzeń za okres styczeń-lipiec 1974 r., nie dotyczy okresu spornego, gdyż jest na niej zapis „zwolniony dnia 1 sierpnia 1974 r.”, a M. K. w Przedsiębiorstwie (...) w P. był zatrudniony w okresie od dnia 1 sierpnia 1974 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r.. Zatem, ta kserokopia karty wynagrodzeń dotyczy wcześniejszego okresu. Ponadto ww. kserokopia karty nie zawiera oznaczenia pracodawcy odwołującego oraz danych osobowych, które pozwoliłyby jednoznacznie zidentyfikować, że dotyczy ona M. K.. Samo wskazanie z imienia i nazwiska nie przesądza jednoznacznie, iż jest to karta wynagrodzeń akurat odwołującego, czy też innej osoby, która tak samo się nazywa. W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy uznał decyzję organu rentowego z dnia 20 maja 2013 r., znak: (...) za prawidłową (wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 sierpnia 2014 r. k. 48-58 – dokumentacja zgromadzona w aktach sprawy o sygn. VII U 1763/13).

Wyrokiem z dnia 28 lipca 2016 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w pkt. 1 oddalił apelację M. K. od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 sierpnia 2014 r., natomiast w pkt. 2 wniosek ubezpieczonego z dnia 11 września 2014 r. o uwzględnienie w podstawie wymiaru emerytury premii za IV kwartał 1974 r. przekazał Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do merytorycznego rozpoznania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 lipca 2016 r. k. 110, k. 114-141 – dokumentacja zgromadzona w aktach sprawy o sygn. VII U 1763/13).

Decyzją z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe odmówił uwzględnienia w podstawie wymiaru świadczenia ubezpieczonego M. K. premii za miesiąc kwiecień 1975 r. z okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w P.. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że przedłożona przez ubezpieczonego dokumentacja nie wskazuje wypłaty w określonej wysokości premii za kwiecień 1975 r. Są to jedynie „własne zapiski” w formie „notatki”, które nie stanowią środka dowodowego w postępowaniu w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe. Na tej podstawie, organ rentowy uznał, że brak jest podstaw prawnych do uwzględnienia tego składnika wynagrodzenia w podstawie wymiaru świadczenia wnioskodawcy (decyzja z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...) – dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

Od niekorzystanej dla siebie decyzji organu rentowego, M. K. złożył w dniu 30 grudnia 2016 r., odwołanie, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 30 grudnia 2016 r. k. 2-3 a.s.).

Zarządzeniem z dnia 22 lutego 2017 r., Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, zobowiązał odwołującego do wskazania w terminie 7 dni miejsca przechowywania jego akt osobowych oraz dokumentacji płacowej z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w P., w szczególności z 1975 r., jak również miejsca przechowywania Regulaminu wynagradzania/ Regulaminu premiowania, obowiązującego u ww. pracodawcy w okresie 1975 r. W wykonaniu powyższego zobowiązania, w piśmie procesowym z dnia 14 marca 2017 r. M. K., jako miejsce przechowywania akt osobowych, regulaminów wynagradzania i premiowania oraz dokumentacji płacowej wskazał na akta niniejszej sprawy, przywołując odpowiednio treść wyroku z dnia 4 sierpnia 2014 r., wydanego przez Sąd Okręgowy w sprawie o sygn. akt VII U 1763/13 oraz treść wyroku wydanego przez Sąd Apelacyjny w sprawie o sygn. akt III AUa 1868/14 z dnia 28 lipca 2016 r. (zarządzenie z dnia 22 lutego 2017 r. k. 9, pismo procesowe z dnia 14 marca 2017 r. k. 19-20 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 16 maja 2017 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przedstawił hipotetyczne szczegółowe obliczenie wysokości emerytury ubezpieczonego z uwzględnieniem w podstawie wymiaru emerytury premii za miesiąc kwiecień 1975 r. Organ rentowy wskazał, że po uwzględnieniu w 1975 r. kwoty premii za miesiąc kwiecień wynagrodzenie ubezpieczonego kształtuje się w następujący sposób: 34.165,00 zł (kwota z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)) + 50.625,00 (kwota z tytułu zatrudnienia w Biurze (...)) + 6.055,00 zł (kwota premii za kwiecień 1975 r.) = 90.845,00 zł. Organ rentowy zauważył jednak, że do wniosku w sprawie przyznania świadczenia powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Środkiem dowodowym, stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Zaświadczenie to pracodawca lub jego następca prawny wystawia w oparciu o dokumentację płacową. Jeżeli nie zachowa się dokumentacja płacowa, pracodawca lub jego następca prawny może wystawić zaświadczenie w oparciu o dokumentację zastępczą z akt osobowych pracownika. Na druku zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu powinna być umieszczona informacja o tym, na podstawie jakiej dokumentacji zaświadczenie wystawiono. W przypadku braku następcy prawnego, archiwa państwowe oraz inne jednostki przechowujące wydają kopie dokumentacji płacowej. Osoba kierująca archiwum uwierzytelnia kopię dokumentów. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że przedłożona przez ubezpieczonego dokumentacja nie wskazuje wypłaty w określonej wysokości premii za kwiecień 1975 r. Są to jedynie „własne zapiski” w formie „notatki”, które nie stanowią środka dowodowego w postępowaniu w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe. Na tej podstawie, organ rentowy uznał, że brak jest podstaw prawnych do uwzględnienia tego składnika wynagrodzenia w podstawie wymiaru świadczenia wnioskodawcy (pismo procesowe z dnia 16 maja 2017 r. k. 34-35 a.s.).

Na rozprawie w dniu 6 lipca 2017 r. ubezpieczony oświadczył, że popiera odwołanie od decyzji z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...). Jednocześnie wskazał, że nie posiada dokumentu, potwierdzającego wypłacenie premii za miesiąc kwiecień 1975 r., którą otrzymał w wysokości 6.055,00 zł. Stwierdził, że premia była wypłacana kwartalnie i za kwiecień, tj. za drugi kwartał 1975 r. otrzymał premię, jednak wpis w legitymacji zarobków za rok 1975 nie obejmuje tego składnika wynagrodzenia, który powinien być doliczony. Ubezpieczony sprecyzował, że ww. kwotę wyliczył w ten sposób, że wyliczył średnią premię z pierwszego kwartału 1975 r. i na tej podstawie uznał, że taka premia została mu wypłacona w lipcu, bądź w sierpniu za pośrednictwem kolegi. Jednocześnie dodał, że nie posiada dokumentu potwierdzającego kiedy dokładnie i w jakiej wysokości kolega pobrał za niego premię. Z kolei pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko jak w odpowiedzi na odwołanie (protokół rozprawy z dnia 6 lipca 2017 r. k. 46-48 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach niniejszej sprawy, aktach rentowych odwołującego oraz aktach sprawy o sygn. VII U 1763/13. Zdaniem Sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...), jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) postawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 4 ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty: oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych, oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu, oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19. Z kolei w myśl art. 15 ust. 6 na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Stosownie natomiast do treści art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie pozostawała możliwość przeliczenia emerytury odwołującego z uwzględnieniem do podstawy wymiaru świadczenia zarobków osiąganych przez niego w okresie zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1975 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r. w Przedsiębiorstwie (...) w P., tj. z uwzględnieniem premii za miesiąc kwiecień 1975 r. W tym miejscu wskazać należy, że jeżeli chodzi o prawidłowość ustalenia przez organ rentowy podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego, to zgodnie z § 21 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Dla celów obliczenia wysokości emerytury organ rentowy musi bowiem dysponować pewnymi danymi, co do wysokości dochodów ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04 lipca 2007 r., I UK 36/07).

Jakkolwiek w postępowaniu przed sądem nie obowiązują ograniczenia, co do zakresu środków dowodowych stwierdzających wysokość wynagrodzenia, to nie oznacza to dopuszczalności ustalania wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Możliwe jest dokonanie jedynie stosownych obliczeń rachunkowych w oparciu o dowody pozwalające na ustalenie wynagrodzenia w spornym okresie, nie można natomiast ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy też hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna. Należy mieć bowiem na względzie, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Uśrednione obliczenia, dokonane bez oparcia w dokumentacji obrazującej pełne warunki płacy za dany okres zatrudnienia nie mogą stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 sierpnia 2013 r., III AUa 459/13, oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 03 września 2013 r., III AUa 303/13). Należy też wskazać, że obowiązek wykazania wynagrodzenia ze wskazywanych lat zatrudnienia wyższego niż przyjęte przez organ rentowy, jako podstawa do przeliczenia emerytury lub renty, ciąży na ubezpieczonym.

W niniejszej sprawie były pracodawca ubezpieczonego wystawił stosowne dokumenty potwierdzające wysokość osiąganych przez wnioskodawcę zarobków w 1975 r., m.in. w postaci legitymacji ubezpieczeniowej. Dokument ten pracodawca wystawił w oparciu o dostępną dokumentację osobową wnioskodawcy w postaci akt osobowych oraz kartoteki zarobkowej. W oparciu o przedłożoną do akt sprawy legitymację ubezpieczeniową, organ rentowy dokonał stosownych wyliczeń wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy. Mając na uwadze całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie na okoliczność rzeczywistych zarobków uzyskiwanych przez wnioskodawcę w 1975 r., za które pracodawca nie wystawił stosownego zaświadczenia lub innego dokumentu, zawierającego m.in. informację o ewentualnych dodatkowych składnikach wynagrodzenia poza stawką zasadniczą, Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca nie udowodnił wyższych zarobków, niż przyjęte przez ZUS, tym bardziej, że sam ubezpieczony przyznał, że taką dokumentacją nie dysponuje. Jednocześnie twierdzenia M. K. ograniczają się w tym zakresie wyłącznie do ogólnych twierdzeń o pobieraniu wyższych zarobków, aniżeli przyjął organ rentowy. W okolicznościach niniejszej sprawy brak jest jakichkolwiek dowodów potwierdzających w sposób pewny i precyzyjny wysokość premii, jaką miał otrzymać ubezpieczony ponad wynagrodzenie zasadnicze w spornym okresie czasu. Należy w tym miejscu podkreślić, że z założenia wszelkie hipotetyczne lub przybliżone dane, jakie można by wyprowadzić z dokumentacji osobowej ubezpieczonego oraz zeznań świadków są w tej mierze niewystraczające. Takie też stanowisko wynika z ugruntowanego już orzecznictwa Sądu Najwyższego. I tak w wyroku z dnia 4 lipca 2007 r. sygn. akt I UK 36/07 Sąd Najwyższy stwierdził, że w postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości emerytury możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzanie wszelkich dowodów, w tym także dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania samego wnioskodawcy. Nie jest jednak możliwe przeliczenie wysokości emerytury w oparciu o jakąś hipotetyczną uśrednioną wielkość premii uzyskiwanej przez ubezpieczonego, wywiedzioną z wysokości premii wypłaconych innym pracownikom. Uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia – oparte na wynagrodzeniu otrzymanym przez innych pracowników – nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy. 2. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie obowiązuje zasada prawdy formalnej, ponieważ całe postępowanie cywilne jest oparte na zasadzie prawdy materialnej (art. 3 k.p.c.). Jednakże uznanie przez sąd pewnych dowodów za niewiarygodne, niewystarczające lub nie mające mocy dowodowej nie oznacza wcale oparcia się na zasadzie prawdy formalnej.”

Na gruncie okoliczności niniejszej sprawy wskazać trzeba, że dla potrzeb ustalenia wysokości premii w spornym okresie czasu, ubezpieczony przedłożył kserokopię odcinka przekazu pocztowego, kserokopię świadectwa pracy oraz kserokopię legitymacji ubezpieczeniowej. W żadnym jednak z tych dokumentów nie wskazano wysokości premii otrzymywanej przez ubezpieczonego, ani kwotowo ani procentowo. Ubezpieczony wskazał, że wysokość premii ustalał jego przełożony, wskazując, że premia należała się prawie zawsze chyba, że została potrącona z uwagi na nie wywiązywanie się przez pracownika z obowiązków służbowych, co w jego przypadku nie miało jednak miejsca. Ubezpieczony wskazał, że premia wynosiła 150% stałego wynagrodzenia, jednakże nie określił, czy była to stała procentowo wysokość premii, czy kwoty te były zmienne oraz jakie były zasady jej przyznawania. Tym samym w obliczu braku jakiejkolwiek dokumentacji płacowej pozwalającej na weryfikację wskazywanych wartości premii nie ma podstaw do zaakceptowania twierdzeń odwołującego, który domaga się uwzględnienia w wysokości wynagrodzenia wartości 150 % przyznanej premii. Ubezpieczony nie przedstawił także zakładowego regulaminu premiowania, a więc nie wiadomo, czy premia ta miała charakter regulaminowy, czy też była przyznawana w oparciu o inne zasady, obowiązujące w zakładzie pracy. Z przedłożonej przez ubezpieczonego legitymacji ubezpieczeniowej nie wynika przy tym, ani wysokości wskazanej premii, ani jej charakter, a także sam fakt jej przyznania. Z kolei przy ustaleniu podstawy wymiaru emerytury z dokumentacji innej niż dokumentacja płacowa uwzględnieniu, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, podlegają tylko te składniki wynagrodzenia, których wypłata w określonej wysokości oraz fakt odprowadzenia składki na ubezpieczenie społeczne jest niewątpliwy. W kwestii tej nie może istnieć żaden stan niepewności. Dlatego też brak było podstaw do tego, aby w objętym sporem okresie zatrudnienia za podstawę wymiaru składek, poza wynagrodzeniem zasadniczym, przyjąć także dodatkowy składnik wynagrodzenia w postaci premii. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nakazywałby uznać ustalenie takie za dowolne, albowiem same twierdzenia odwołującego nie są w tej mierze wystarczające. Ponownie podkreślić trzeba, że udowodnienie faktów spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne (art. 232 k.p.c.), stąd też na odwołującym ciążył obowiązek przedstawienia dowodów dla udowodnienia spornych okoliczności. Muszą to być jednak środki dowodowe, które pozwolą na wiarygodne ustalenie okoliczności faktycznych. Istotnie bowiem, przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie ma możliwości ustalenia wysokości wynagrodzenia, czy też innych jego składników, będących podstawą do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia w sposób prawdopodobny lub przybliżony, do czego faktycznie zmierza odwołanie.

W świetle tak poczynionych ustaleń, Sąd Okręgowy wywiódł, że zaskarżona decyzja organu rentowego jest trafna i z tych względów na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe odmówił uwzględnienia w podstawie wymiaru świadczenia ubezpieczonego M. K. premii za miesiąc kwiecień 1975 r. z okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w P..

W uzasadnieniu decyzji, organ rentowy zaznaczył, iż zgodnie z treścią art. 116 ust. 5 powołanej ustawy do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Z kolei w myśl przepisu § 21 ust. 1 ww. rozporządzenia środkiem dowodowym, stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Zaświadczenie to pracodawca lub jego następca prawny wystawia w oparciu o dokumentację płacową. Jeżeli nie zachowa się dokumentacja płacowa, pracodawca lub jego następca prawny może wystawić zaświadczenie w oparciu o dokumentację zastępczą z akt osobowych pracownika. Na druku zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu powinna być umieszczona informacja o tym, na podstawie jakiej dokumentacji zaświadczenie wystawiono. W przypadku braku następcy prawnego, archiwa państwowe oraz inne jednostki przechowujące wydają kopie dokumentacji płacowej. Osoba kierująca archiwum uwierzytelnia kopię dokumentów. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że przedłożona przez ubezpieczonego dokumentacja nie wskazuje wypłaty w określonej wysokości premii za kwiecień 1975 r. Są to jedynie „własne zapiski” w formie „notatki”, które nie stanowią środka dowodowego w postępowaniu w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe. Na tej podstawie, organ rentowy uznał, że brak jest podstaw prawnych do uwzględnienia tego składnika wynagrodzenia w podstawie wymiaru świadczenia wnioskodawcy (decyzja z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...) – dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

W dniu 30 grudnia 2016 r., ubezpieczony M. K. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...). Uzasadniając swe stanowisko ubezpieczony wskazał, że zaskarżona decyzja jest sprzeczna z prawem, a mianowicie z § 21 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r., w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, który stanowi, że środkiem dowodowym, stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Ubezpieczony zaznaczył, że wpis umieszczony w przedłożonej przez niego legitymacji ubezpieczeniowej za okres zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1975 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r. obejmuje kwotę wynagrodzenia bez premii za miesiąc kwiecień 1975 r., albowiem premia ta została wypłacona dopiero po zakończeniu kwartału. Stwierdził, że premię za miesiąc kwiecień 1975 r., trzynastą pensję oraz wyrównanie premii, a także inne należności, wynikające z rozliczenia całego okresu zatrudnienia zostały pobrane z jego upoważnienia przez pracownika ww. zakładu pracy w osobie jego bezpośredniego przełożonego - mgr T. K., który następnie przekazał całą kwotę na jego rzecz. Powołując się na treść rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968 r. w sprawie obliczenia podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczony wskazał, że wskutek likwidacji zakładu pracy albo zniszczenia lub zagubienia dokumentów płacowych, co powinno być potwierdzone przez jednostkę nadrzędną nad zakładem pracy, w którym pracownik był zatrudniony, ustalenie podstawy wymiaru następuje na podstawie wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej z uwzględnieniem wysokości zarobków za ostatni rok zatrudnienia, a w razie ich braku na podstawie innych pisemnych dowodów, organ rentowy ustala podstawę wymiaru według danych stwierdzonych przez jednostkę nadrzędną nad zakładem pracy, wynikających z przepisów płacowych przy uwzględnieniu kwalifikacji pracownika oraz zajmowanego przez niego stanowiska lub rodzaju wykonywanych prac. Zgodnie z tym rozporządzeniem ustalenie podstawy wymiaru emerytury następuje więc na podstawie wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej z uwzględnieniem wysokości zarobków za ostatni rok zatrudnienia. Ubezpieczony stwierdził, że jego średnia miesięczna premia za I kwartał 1975 r. z ostatniego okresu zatrudnienia wynosi 6.055,00 zł i powinna być ujęta w podstawie wymiaru emerytury. W ocenie skarżącego, powyższe zostało także przesądzone na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie, III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 listopada 2012 r., który wskazał, że przy ustalaniu, czy istnieje obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie społeczne od określonych składników wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, stosuje się przepisy obowiązujące w okresie, z którego wynagrodzenie jest uwzględniane w podstawie wymiaru emerytury i rent, o czym stanowi § 4 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru świadczeń emerytalnych i rentowych. Wskazał, że na potwierdzenie powyższych okoliczności przedłożył legitymację ubezpieczeniową, odzwierciedlającą wysokość jego zarobków za okres od dnia 1 stycznia 1975 r. do dnia 30 września 1975 r. w kwocie 34.165,16 zł oraz dokument w postaci przekazu pocztowego z dnia 6 sierpnia 1975 r., za pośrednictwem, którego został przyznany na jego rzecz ekwiwalent pieniężny za urlop za 1975 r. w wysokości 12.402,00 zł. Ubezpieczony nadmienił, że w spornym okresie zatrudnienia otrzymywał premie w wysokości do 150%, które w stosunku do niego nie były potrącane. W związku z powyższym, w konkluzji odwołania, ubezpieczony zwrócił się o ponowne przeliczenie przysługującej mu emerytury z uwzględnieniem do podstawy wymiaru świadczenia premii za miesiąc kwiecień 1975 r. w wysokości 6.055,00 zł (odwołanie z dnia 30 grudnia 2016 r. k. 2-3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie z dnia 30 stycznia 2017 r. organ rentowy podniósł, że ubezpieczony na etapie postępowania przed organem rentowym nie przedstawił dokumentacji potwierdzającej wysokość wypłaconej premii za miesiąc kwiecień 1975 r. z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w P.. W powyższym zakresie M. K. przedłożył wyłącznie własne wyliczenia, przysługującej mu spornej premii. Organ rentowy nadmienił, że ubezpieczony był zatrudniony w ww. zakładzie pracy od dnia 1 sierpnia 1974 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r.. Ze świadectwa pracy wystawionego w dniu 30 kwietnia 1975 r. wynika, że otrzymywał miesięczne wynagrodzenie w wysokości 4.000,00 zł oraz premie zgodne z przepisami regulaminu premiowania dla (...). Organ rentowy do ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru za rok 1975 przyjął kwotę zarobku, wynikającą z legitymacji ubezpieczeniowej w wysokości 34.165,00 zł. Ubezpieczony nie przedłożył jednak dokumentacji płacowej, z której wynikałaby wysokość wypłaconej na jego rzecz premii za miesiąc kwiecień 1975 r. Wysokość premii wywodzi natomiast z własnych zapisków i wyliczeń, które nie stanowią dowodu w sprawie. Ustalenie wysokości przysługującej ubezpieczonemu premii musi być natomiast oparte na dokumentacji, z której wynikają konkretne kwoty. Organ rentowy podkreślił, że składniki wynagrodzenia, przysługujące warunkowo lub uznaniowo i to w zmiennych wysokościach, mogą być uwzględnione tylko wówczas, gdy z zachowanej dokumentacji wynika, w sposób niewątpliwy, że doszło do ich faktycznej wypłaty w określonej wysokości, przy czym od wypłat tych odprowadzona została składka na ubezpieczenie społeczne (odpowiedź na odwołanie z dnia 30 stycznia 2017 r. k. 5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K., urodzony w dniu (...), w okresie od dnia 9 marca 1948 r. do dnia 31 czerwca 1952 r. wykonywał pracę w gospodarstwie rolnym. Następnie w okresach: od dnia 1 lipca 1952 r. do dnia 15 czerwca 1970 r. był zatrudniony w Zakładach (...) w S., od dnia 16 czerwca 1970 r. do dnia 16 czerwca 1972 r. by zatrudniony w Fabryce (...) w P., od dnia 16 czerwca 1972 r. do 31 lipca 1974 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w P., od dnia 1 sierpnia 1974 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w P., od dnia 12 maja 1975 r. do dnia 3 listopada 1978 r. świadczył pracę w Biurze (...) w W., od dnia 4 listopada 1978 r. do dnia 30 września 1982 r. był zatrudniony w (...) w W., natomiast od dnia 1 października 1982 r. do dnia 31 maja 1993 r. wykonywał pracę w Przedsiębiorstwie (...) w W. (kwestionariusz dotyczący okresów zatrudnienia wraz z załącznikami k. 2-9, tom I a.r.).

W dniu 30 kwietnia 1993 r. ubezpieczony M. K. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę. Do powyższego wniosku załączył kwestionariusz dotyczący poszczególnych okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy m.in. w postaci zaświadczenia z dnia 21 kwietnia 1993 r., świadectwa pracy z dnia 14 sierpnia 1978 r., świadectwa pracy z dnia 15 czerwca 1972 r., świadectwa pracy z dnia 31 lipca 1974 r., świadectwa pracy z dnia 30 kwietnia 1975 r., świadectwa pracy z dnia 30 września 1982 r. oraz zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (kwestionariusz dotyczący okresów zatrudnienia wraz z załącznikami k. 2-9, tom I a.r.).

Decyzją, z dnia 10 czerwca 1993 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał M. K. emeryturę od dnia 1 czerwca 1993 r., w wysokości 2.425.000,00 zł miesięcznie. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek, z lat kalendarzowych od stycznia 1980 r. do grudnia 1983 r., gdzie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 127,87%, a podstawę wymiaru obliczono poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, wynoszącego 127,87% przez 3.201.400,00 zł – tj. kwotę bazową, co w konsekwencji dało podstawę wymiaru świadczenia w wysokości 4.093.631,00 zł (decyzja z dnia 10 czerwca 1993 r., znak: (...) k. 13, tom I a.r.).

Następnie decyzją z dnia 30 sierpnia 1996 r., znak: (...), o waloryzacji emerytury, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że emerytura M. K. po waloryzacji będzie wynosiła 718,70 zł. Kolejnymi decyzjami organ rentowy dokonywał przeliczenia przyznanego ubezpieczonemu świadczenia emerytalnego oraz waloryzował jego wysokość (decyzja z dnia 30 sierpnia 1996 r., znak: (...) k. 58, dokumentacja zgromadzona w tomie I a.r.).

W dniu 22 grudnia 2009 r. M. K., złożył w organie rentowym wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia, od którego obliczono wysokość należnej mu emerytury. Wraz z wnioskiem przedłożył podanie, w którym wskazał, że wnosi o uwzględnieniem w podstawie wymiaru świadczenia okresu jego zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1974 r. do dnia 31 grudnia 1974 r. w Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w P.. Do wniosku dołączył kserokopię odcinka przekazu pocztowego, kserokopię świadectwa pracy oraz kserokopię legitymacji ubezpieczeniowej (wniosek o przeliczenie z uwzględnieniem minimalnego wynagrodzenia – podstawy wymiaru, od której ostatnio obliczono świadczenie z dnia 22 grudnia 2009 r. k. 92, podanie z dnia 22 grudnia 2009 r. k. 93, kserokopia przekazu pocztowego k. 94, świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1975 r. k. 95, kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej k. 96-97, tom I a.r.).

Decyzją z dnia 2 lutego 2010 r., znak: (...), organ rentowy poinformował M. K. o tym, że do podstawy wymiaru przysługującego mu świadczenia uwzględniono wysokość wynagrodzenia na podstawie następujących dowodów: za okres od dnia 1 lipca 1952 r. do dnia 31 grudnia 1964 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę, od dnia 1 stycznia 1965 r. do dnia 31 grudnia 1968 r. - legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 1 stycznia l969 r. do dnia 15 czerwca 1970 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę, od dnia 16 czerwca 1970 r. do dnia 15 czerwca 1972 r. - legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 16 czerwca 1972 r. do dnia 31 grudnia 1972 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę, od dnia 1 stycznia 1973 r. do dnia 31 lipca 1974 r. - legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 1 sierpnia 1974 r. do dnia 31 grudnia 1974 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę, od dnia 1 stycznia 1975 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r. - legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 12 maja 1975 r. do dnia 3 listopada 1978 r. - legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 4 listopada 1979 r. do dnia 30 września 1982 r. - legitymacja ubezpieczeniowa + Rp-7, od dnia 1 października 1982 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. - Rp-7 + legitymacja ubezpieczeniowa, od dnia 1 stycznia 1993 r. do dnia 31 maja 1993 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę, 01.06.1993 roku - 31.10.1993 roku - minimalne wynagrodzenie oraz od dnia 1 stycznia 1994 r. do dnia 31 lipca 1994 r. - minimalne wynagrodzenie za pracę (pismo organu rentowego z dnia 2 lutego 2010 r. k. 116, tom I a.r.).

M. K. odwołał się od ww. decyzji. Następstwem tego było postępowanie sądowe w wyniku, którego Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2011 r. oddalił odwołanie, zaś Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 15 listopada 2012 r. zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 22 marca 2010 r. znak:(...) w ten sposób, że przy obliczaniu wysokości emerytury M. K. od dnia 1 grudnia 2009 r. do podstawy jej wymiaru przyjął za miesiące: sierpień, wrzesień, październik, listopad i grudzień 1974 r. po 4.000,00 starych złotych za każdy miesiąc, w pozostałym zakresie oddalił apelację, a wniosek M. K. z dnia 9 listopada 2012 r. o uwzględnienie w podstawie emerytury premii przekazał Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do merytorycznego rozpoznania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 listopada 2012 r. wraz z uzasadnieniem k. 182-187, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 12 sierpnia 2011 r.,k. 207, tom I a.r.).

Decyzją z dnia 28 lutego 2013 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., wykonując prawomocny wyrok Sąd Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przyznał odwołującemu emeryturę w wysokości 2.146,12 zł. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury, organ rentowy uwzględnił przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, wynoszący 160,23%. Podstawa wymiaru obliczona została poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 160,23% przez 717,16 zł, tj. kwotę bazową, co dało kwotę w wysokości 1.149,11 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił 41 lat i 10 miesięcy okresów składkowych. Emerytura po waloryzacji od dnia 1 marca 2013 r. wyniosła 2.231,96 zł (decyzja z dnia 28 lutego 2013 r., znak: (...), k. 211-215, tom I a.r.).

W dniu 25 kwietnia 2013 r. M. K. złożył w organie rentowym wniosek o ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem premii otrzymanej w okresie jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w P. za miesiące sierpień i wrzesień 1974 r. w wysokości 4.574,00 zł, a także za IV kwartał 1974 r. w wysokości 15.401,00 zł. W rozpoznaniu powyższego wniosku, organ rentowy decyzją z dnia 20 maja 2013 r., znak: (...) odmówił uwzględnienia w podstawie wymiaru świadczenia premii za IV kwartał 1974 r. w wysokości 15.401,00 zł oraz premii za miesiące: sierpień i wrzesień 1974 r. w wysokości 4.574,00 zł z Przedsiębiorstwa (...) w P.. Jednocześnie stwierdził, że przedłożona przez M. K. dokumentacja nie wskazuje wypłaty w ww. okresach w podanych przez niego kwotach i dokumenty przedłożone przez niego są to tzw. „własne zapiski” w formie „notatki”, które nie stanowią środka dowodowego w postępowaniu w sprawach o świadczenia emerytalno – rentowe. Ponadto, ZUS wskazał, że zgodnie z treścią § 21 ust 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe, do wniosku w sprawie przyznania świadczenia powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczenia i ich wysokość określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (wniosek z dnia 25 kwietnia 2013 r. k. 219, decyzja z dnia 20 maja 2013 r., znak: (...) k. 221-222, tom I a.r.).

W dniu 18 czerwca 2013 r., M. K., za pośrednictwem organu rentowego, wniósł odwołanie od decyzji ZUS z dnia 20 maja 2013 r., znak (...) inicjując postępowanie sądowe w sprawie o sygn. akt VII U 1763/13 (odwołanie z dnia 18 czerwca 2013 r., k. 2-4 – dokumentacja zgromadzona w aktach sprawy o sygn. VII U 1763/13).

Wyrokiem z dnia 4 sierpnia 2014 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie M. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 20 maja 2013 r., znak: (...). W motywach powyższego rozstrzygnięcia, Sąd Okręgowy zważył, że w związku ze złożeniem przez ubezpieczonego M. K. wniosku z dnia 18 września 2012 r. o przeliczenie świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem premii otrzymanej z Przedsiębiorstwa (...) w P. za miesiące sierpień i wrzesień 1974 r. w wysokości 4.574,00 zł oraz za IV kwartał 1974 r. w wysokości 15.401,00 zł w trybie powołanego art.15 ustawy rentowej, organ rentowy przeprowadził prawidłowe postępowanie wyjaśniające i jednoznacznie ustalił, że wskaźniki wysokości podstawy wymiaru ustalone na podstawie zgromadzonej dokumentacji oraz z uwzględnieniem kwot minimalnego wynagrodzenia pracowników za okresy wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, za które ubezpieczony nie udowodnił wysokości osiągniętego wynagrodzenia wynosi z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych 160,23%. Sąd Okręgowy podkreślił nadto, iż wobec faktu, że ubezpieczony nie dysponuje żadnymi dokumentami poświadczającymi otrzymywanie premii z Przedsiębiorstwa (...) w P. za miesiące sierpień i wrzesień 1974 r. w wysokości 4.574,00 zł i za IV kwartał 1974 r. w wysokości 15.401,00 zł, to tym samym nie można wliczyć ww. kwot do przeliczenia emerytury, tylko na podstawie prywatnych zapisków w kieszonkowym kalendarzyku odwołującego.

Sąd Okręgowy zauważył przy tym, że w aktach sprawy nie ma dokumentów płacowych, które potwierdzałyby otrzymywanie w ww. okresach premii w podanych kwotach. Z kolei przedłożona przez M. K. kserokopia przekazu pocztowego z dnia 6 sierpnia 1975 r., z Przedsiębiorstwa (...) w P., dotyczy ekwiwalentu za urlop, jednak bez wskazania w jak sposób ekwiwalent ten został wyliczony i za ile dni, gdyż brak jest w tym przedmiocie kart płacowych. Natomiast, złożona przez odwołującego kserokopia karty wynagrodzeń za okres styczeń-lipiec 1974 r., nie dotyczy okresu spornego, gdyż jest na niej zapis „zwolniony dnia 1 sierpnia 1974 r.”, a M. K. w Przedsiębiorstwie (...) w P. był zatrudniony w okresie od dnia 1 sierpnia 1974 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r.. Zatem, ta kserokopia karty wynagrodzeń dotyczy wcześniejszego okresu. Ponadto ww. kserokopia karty nie zawiera oznaczenia pracodawcy odwołującego oraz danych osobowych, które pozwoliłyby jednoznacznie zidentyfikować, że dotyczy ona M. K.. Samo wskazanie z imienia i nazwiska nie przesądza jednoznacznie, iż jest to karta wynagrodzeń akurat odwołującego, czy też innej osoby, która tak samo się nazywa. W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy uznał decyzję organu rentowego z dnia 20 maja 2013 r., znak: (...) za prawidłową (wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 sierpnia 2014 r. k. 48-58 – dokumentacja zgromadzona w aktach sprawy o sygn. VII U 1763/13).

Wyrokiem z dnia 28 lipca 2016 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w pkt. 1 oddalił apelację M. K. od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 sierpnia 2014 r., natomiast w pkt. 2 wniosek ubezpieczonego z dnia 11 września 2014 r. o uwzględnienie w podstawie wymiaru emerytury premii za IV kwartał 1974 r. przekazał Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do merytorycznego rozpoznania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 lipca 2016 r. k. 110, k. 114-141 – dokumentacja zgromadzona w aktach sprawy o sygn. VII U 1763/13).

Decyzją z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe odmówił uwzględnienia w podstawie wymiaru świadczenia ubezpieczonego M. K. premii za miesiąc kwiecień 1975 r. z okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w P.. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że przedłożona przez ubezpieczonego dokumentacja nie wskazuje wypłaty w określonej wysokości premii za kwiecień 1975 r. Są to jedynie „własne zapiski” w formie „notatki”, które nie stanowią środka dowodowego w postępowaniu w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe. Na tej podstawie, organ rentowy uznał, że brak jest podstaw prawnych do uwzględnienia tego składnika wynagrodzenia w podstawie wymiaru świadczenia wnioskodawcy (decyzja z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...) – dokumentacja zgromadzona w tomie II a.r.).

Od niekorzystanej dla siebie decyzji organu rentowego, M. K. złożył w dniu 30 grudnia 2016 r., odwołanie, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 30 grudnia 2016 r. k. 2-3 a.s.).

Zarządzeniem z dnia 22 lutego 2017 r., Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, zobowiązał odwołującego do wskazania w terminie 7 dni miejsca przechowywania jego akt osobowych oraz dokumentacji płacowej z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w P., w szczególności z 1975 r., jak również miejsca przechowywania Regulaminu wynagradzania/ Regulaminu premiowania, obowiązującego u ww. pracodawcy w okresie 1975 r. W wykonaniu powyższego zobowiązania, w piśmie procesowym z dnia 14 marca 2017 r. M. K., jako miejsce przechowywania akt osobowych, regulaminów wynagradzania i premiowania oraz dokumentacji płacowej wskazał na akta niniejszej sprawy, przywołując odpowiednio treść wyroku z dnia 4 sierpnia 2014 r., wydanego przez Sąd Okręgowy w sprawie o sygn. akt VII U 1763/13 oraz treść wyroku wydanego przez Sąd Apelacyjny w sprawie o sygn. akt III AUa 1868/14 z dnia 28 lipca 2016 r. (zarządzenie z dnia 22 lutego 2017 r. k. 9, pismo procesowe z dnia 14 marca 2017 r. k. 19-20 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 16 maja 2017 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przedstawił hipotetyczne szczegółowe obliczenie wysokości emerytury ubezpieczonego z uwzględnieniem w podstawie wymiaru emerytury premii za miesiąc kwiecień 1975 r. Organ rentowy wskazał, że po uwzględnieniu w 1975 r. kwoty premii za miesiąc kwiecień wynagrodzenie ubezpieczonego kształtuje się w następujący sposób: 34.165,00 zł (kwota z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)) + 50.625,00 (kwota z tytułu zatrudnienia w Biurze (...)) + 6.055,00 zł (kwota premii za kwiecień 1975 r.) = 90.845,00 zł. Organ rentowy zauważył jednak, że do wniosku w sprawie przyznania świadczenia powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Środkiem dowodowym, stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Zaświadczenie to pracodawca lub jego następca prawny wystawia w oparciu o dokumentację płacową. Jeżeli nie zachowa się dokumentacja płacowa, pracodawca lub jego następca prawny może wystawić zaświadczenie w oparciu o dokumentację zastępczą z akt osobowych pracownika. Na druku zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu powinna być umieszczona informacja o tym, na podstawie jakiej dokumentacji zaświadczenie wystawiono. W przypadku braku następcy prawnego, archiwa państwowe oraz inne jednostki przechowujące wydają kopie dokumentacji płacowej. Osoba kierująca archiwum uwierzytelnia kopię dokumentów. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że przedłożona przez ubezpieczonego dokumentacja nie wskazuje wypłaty w określonej wysokości premii za kwiecień 1975 r. Są to jedynie „własne zapiski” w formie „notatki”, które nie stanowią środka dowodowego w postępowaniu w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe. Na tej podstawie, organ rentowy uznał, że brak jest podstaw prawnych do uwzględnienia tego składnika wynagrodzenia w podstawie wymiaru świadczenia wnioskodawcy (pismo procesowe z dnia 16 maja 2017 r. k. 34-35 a.s.).

Na rozprawie w dniu 6 lipca 2017 r. ubezpieczony oświadczył, że popiera odwołanie od decyzji z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...). Jednocześnie wskazał, że nie posiada dokumentu, potwierdzającego wypłacenie premii za miesiąc kwiecień 1975 r., którą otrzymał w wysokości 6.055,00 zł. Stwierdził, że premia była wypłacana kwartalnie i za kwiecień, tj. za drugi kwartał 1975 r. otrzymał premię, jednak wpis w legitymacji zarobków za rok 1975 nie obejmuje tego składnika wynagrodzenia, który powinien być doliczony. Ubezpieczony sprecyzował, że ww. kwotę wyliczył w ten sposób, że wyliczył średnią premię z pierwszego kwartału 1975 r. i na tej podstawie uznał, że taka premia została mu wypłacona w lipcu, bądź w sierpniu za pośrednictwem kolegi. Jednocześnie dodał, że nie posiada dokumentu potwierdzającego kiedy dokładnie i w jakiej wysokości kolega pobrał za niego premię. Z kolei pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko jak w odpowiedzi na odwołanie (protokół rozprawy z dnia 6 lipca 2017 r. k. 46-48 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach niniejszej sprawy, aktach rentowych odwołującego oraz aktach sprawy o sygn. VII U 1763/13. Zdaniem Sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 23 listopada 2016 r., znak: (...), jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) postawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 4 ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty: oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych, oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu, oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19. Z kolei w myśl art. 15 ust. 6 na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Stosownie natomiast do treści art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie pozostawała możliwość przeliczenia emerytury odwołującego z uwzględnieniem do podstawy wymiaru świadczenia zarobków osiąganych przez niego w okresie zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1975 r. do dnia 30 kwietnia 1975 r. w Przedsiębiorstwie (...) w P., tj. z uwzględnieniem premii za miesiąc kwiecień 1975 r. W tym miejscu wskazać należy, że jeżeli chodzi o prawidłowość ustalenia przez organ rentowy podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego, to zgodnie z § 21 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Dla celów obliczenia wysokości emerytury organ rentowy musi bowiem dysponować pewnymi danymi, co do wysokości dochodów ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04 lipca 2007 r., I UK 36/07).

Jakkolwiek w postępowaniu przed sądem nie obowiązują ograniczenia, co do zakresu środków dowodowych stwierdzających wysokość wynagrodzenia, to nie oznacza to dopuszczalności ustalania wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Możliwe jest dokonanie jedynie stosownych obliczeń rachunkowych w oparciu o dowody pozwalające na ustalenie wynagrodzenia w spornym okresie, nie można natomiast ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy też hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna. Należy mieć bowiem na względzie, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Uśrednione obliczenia, dokonane bez oparcia w dokumentacji obrazującej pełne warunki płacy za dany okres zatrudnienia nie mogą stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 sierpnia 2013 r., III AUa 459/13, oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 03 września 2013 r., III AUa 303/13). Należy też wskazać, że obowiązek wykazania wynagrodzenia ze wskazywanych lat zatrudnienia wyższego niż przyjęte przez organ rentowy, jako podstawa do przeliczenia emerytury lub renty, ciąży na ubezpieczonym.

W niniejszej sprawie były pracodawca ubezpieczonego wystawił stosowne dokumenty potwierdzające wysokość osiąganych przez wnioskodawcę zarobków w 1975 r., m.in. w postaci legitymacji ubezpieczeniowej. Dokument ten pracodawca wystawił w oparciu o dostępną dokumentację osobową wnioskodawcy w postaci akt osobowych oraz kartoteki zarobkowej. W oparciu o przedłożoną do akt sprawy legitymację ubezpieczeniową, organ rentowy dokonał stosownych wyliczeń wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy. Mając na uwadze całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie na okoliczność rzeczywistych zarobków uzyskiwanych przez wnioskodawcę w 1975 r., za które pracodawca nie wystawił stosownego zaświadczenia lub innego dokumentu, zawierającego m.in. informację o ewentualnych dodatkowych składnikach wynagrodzenia poza stawką zasadniczą, Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca nie udowodnił wyższych zarobków, niż przyjęte przez ZUS, tym bardziej, że sam ubezpieczony przyznał, że taką dokumentacją nie dysponuje. Jednocześnie twierdzenia M. K. ograniczają się w tym zakresie wyłącznie do ogólnych twierdzeń o pobieraniu wyższych zarobków, aniżeli przyjął organ rentowy. W okolicznościach niniejszej sprawy brak jest jakichkolwiek dowodów potwierdzających w sposób pewny i precyzyjny wysokość premii, jaką miał otrzymać ubezpieczony ponad wynagrodzenie zasadnicze w spornym okresie czasu. Należy w tym miejscu podkreślić, że z założenia wszelkie hipotetyczne lub przybliżone dane, jakie można by wyprowadzić z dokumentacji osobowej ubezpieczonego oraz zeznań świadków są w tej mierze niewystraczające. Takie też stanowisko wynika z ugruntowanego już orzecznictwa Sądu Najwyższego. I tak w wyroku z dnia 4 lipca 2007 r. sygn. akt I UK 36/07 Sąd Najwyższy stwierdził, że w postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości emerytury możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzanie wszelkich dowodów, w tym także dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania samego wnioskodawcy. Nie jest jednak możliwe przeliczenie wysokości emerytury w oparciu o jakąś hipotetyczną uśrednioną wielkość premii uzyskiwanej przez ubezpieczonego, wywiedzioną z wysokości premii wypłaconych innym pracownikom. Uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia – oparte na wynagrodzeniu otrzymanym przez innych pracowników – nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy. 2. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie obowiązuje zasada prawdy formalnej, ponieważ całe postępowanie cywilne jest oparte na zasadzie prawdy materialnej (art. 3 k.p.c.). Jednakże uznanie przez sąd pewnych dowodów za niewiarygodne, niewystarczające lub nie mające mocy dowodowej nie oznacza wcale oparcia się na zasadzie prawdy formalnej.”

Na gruncie okoliczności niniejszej sprawy wskazać trzeba, że dla potrzeb ustalenia wysokości premii w spornym okresie czasu, ubezpieczony przedłożył kserokopię odcinka przekazu pocztowego, kserokopię świadectwa pracy oraz kserokopię legitymacji ubezpieczeniowej. W żadnym jednak z tych dokumentów nie wskazano wysokości premii otrzymywanej przez ubezpieczonego, ani kwotowo ani procentowo. Ubezpieczony wskazał, że wysokość premii ustalał jego przełożony, wskazując, że premia należała się prawie zawsze chyba, że została potrącona z uwagi na nie wywiązywanie się przez pracownika z obowiązków służbowych, co w jego przypadku nie miało jednak miejsca. Ubezpieczony wskazał, że premia wynosiła 150% stałego wynagrodzenia, jednakże nie określił, czy była to stała procentowo wysokość premii, czy kwoty te były zmienne oraz jakie były zasady jej przyznawania. Tym samym w obliczu braku jakiejkolwiek dokumentacji płacowej pozwalającej na weryfikację wskazywanych wartości premii nie ma podstaw do zaakceptowania twierdzeń odwołującego, który domaga się uwzględnienia w wysokości wynagrodzenia wartości 150 % przyznanej premii. Ubezpieczony nie przedstawił także zakładowego regulaminu premiowania, a więc nie wiadomo, czy premia ta miała charakter regulaminowy, czy też była przyznawana w oparciu o inne zasady, obowiązujące w zakładzie pracy. Z przedłożonej przez ubezpieczonego legitymacji ubezpieczeniowej nie wynika przy tym, ani wysokości wskazanej premii, ani jej charakter, a także sam fakt jej przyznania. Z kolei przy ustaleniu podstawy wymiaru emerytury z dokumentacji innej niż dokumentacja płacowa uwzględnieniu, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, podlegają tylko te składniki wynagrodzenia, których wypłata w określonej wysokości oraz fakt odprowadzenia składki na ubezpieczenie społeczne jest niewątpliwy. W kwestii tej nie może istnieć żaden stan niepewności. Dlatego też brak było podstaw do tego, aby w objętym sporem okresie zatrudnienia za podstawę wymiaru składek, poza wynagrodzeniem zasadniczym, przyjąć także dodatkowy składnik wynagrodzenia w postaci premii. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nakazywałby uznać ustalenie takie za dowolne, albowiem same twierdzenia odwołującego nie są w tej mierze wystarczające. Ponownie podkreślić trzeba, że udowodnienie faktów spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne (art. 232 k.p.c.), stąd też na odwołującym ciążył obowiązek przedstawienia dowodów dla udowodnienia spornych okoliczności. Muszą to być jednak środki dowodowe, które pozwolą na wiarygodne ustalenie okoliczności faktycznych. Istotnie bowiem, przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie ma możliwości ustalenia wysokości wynagrodzenia, czy też innych jego składników, będących podstawą do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia w sposób prawdopodobny lub przybliżony, do czego faktycznie zmierza odwołanie.

W świetle tak poczynionych ustaleń, Sąd Okręgowy wywiódł, że zaskarżona decyzja organu rentowego jest trafna i z tych względów na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)