Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Dorota Goss-Kokot (spr.)

Sędziowie: SSA Marta Sawińska

del. SSO Małgorzata Aleksandrowicz

Protokolant: st. sekr. sądowy Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2016 r. w Poznaniu

sprawy K. J. (1), M. J., D. J., P. J., E. G.

przeciwko Ł. W., M. S.

o zapłatę

na skutek apelacji Ł. W. i M. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 15 lutego 2016 r. sygn. akt III P 6/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1a o tyle, że zasądza solidarnie
od pozwanych na rzecz powódki K. J. (1) kwotę 59.6 04,30 zł (słownie: pięćdziesiątdziewięćtysięcysześćset cztery złote 30/100);

2.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1b o tyle, że zasądza solidarnie
od pozwanych na rzecz M. J. kwotę 45.000 zł
(słownie: czterdzieścipięćtysięcy złotych 00/100);

3.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 3 o tyle, że pierwsza rata wynosi 20.000 zł (słownie : dwadzieściatysięcy złotych 00/100);

4.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 4 o tyle, że pierwsza rata wynosi 15.000 zł (słownie: piętnaścietysięcy złotych 00/100);

5.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 8 i zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powodów kw otę 2.038,57 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

6.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

7.  w pozostałym zakresie oddala apelację obu pozwanych;

8.  zasądza od powódki K. J. (1) na rzecz pozwanegoM. S. kwotę 480 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

9.  zasądza od powoda M. J. na rzecz pozwanego M. S. kwotę 480 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

10.  zasądza od powódki K. J. (1) na rzecz pozwanego Ł. W. kwotę 480 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu odwoławczym;

11.  zasądza od powoda M. J. na rzecz pozwanego Ł. W. kwotę 480 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu odwoławczym;

12.  nie obciąża powodów kosztami sądowymi w postępowaniu odwoławczym;

13.  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powodów kwotę 1.440 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 15 lutego 2016r. Sąd Okręgowy w Koninie, III Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych, w sprawie III P 6/14:

1.  zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powodów:

a)  K. J. (1) kwotę 69.604,30 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 27.10.2014r. do dnia zapłaty,

b)  M. J. kwotę 55.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 27.10.2014r. do dnia zapłaty,

c)  D. J. kwotę 20.084 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 27.10.2014r. do dnia zapłaty,

d)  P. J. kwotę 15.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 27.10.2014r. do dnia zapłaty,

e)  E. G. kwotę 10.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 27.10.2014r. do dnia zapłaty,

1.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie,

2.  należność zasądzoną w pkt 1a rozłożył na 3 raty miesięczne, w tym pierwsza rata
w kwocie 30.000 zł, druga rata w kwocie 9.604,30 zł i trzecia rata w kwocie 30.000 zł, płatne do dnia 10 - każdego miesiąca, poczynając od miesiąca następnego od tego w którym wyrok się uprawomocnił – z ustawowymi odsetkami od każdego uchybionego terminu płatności poszczególnych rat,

3.  należność zasądzoną w pkt 1b rozłożył na 3 raty miesięczne, w tym pierwsza rata
w kwocie 25.000 zł, druga rata w kwocie 5.000 zł, trzecia rata w kwocie 25.000 zł płatne do dnia 10 każdego miesiąca, poczynając od miesiąca następnego od tego
w którym wyrok się uprawomocnił – z ustawowymi odsetkami od każdego uchybionego terminu płatności poszczególnych rat,

4.  należność zasądzoną w pkt 1c rozłożył na 2 raty miesięczne tj. po 10.042 zł płatne do dnia 10 każdego miesiąca, poczynając od miesiąca następnego od tego w którym wyrok się uprawomocnił – z ustawowymi odsetkami od każdego uchybionego terminu płatności poszczególnych rat,

5.  należność zasądzoną w pkt 1d rozłożył na 2 raty miesięczne tj. po 7.500 zł płatne do dnia 10 każdego miesiąca, poczynając od miesiąca następnego od tego w którym wyrok się uprawomocnił – z ustawowymi odsetkami od każdego uchybionego terminu płatności poszczególnych rat,

6.  należność zasądzoną w pkt 1e rozłożył na 2 raty miesięczne tj. po 5.000 zł płatne do dnia 10 każdego miesiąca, poczynając od miesiąca następnego od tego w którym wyrok się uprawomocnił – z ustawowymi odsetkami od każdego uchybionego terminu płatności poszczególnych rat,

7.  zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powodów kwotę 3854,81 złotych
tytułem zwrotu kosztów procesu,

8.  odstąpił od obciążania powodów kosztami zastępstwa procesowego pozwanych od oddalonej części powództwa,

9.  nakazał pobrać solidarnie od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Koninie kwotę 10.468,59 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

10.  odstąpił od obciążania powodów nieuiszczonymi kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ł. W. oraz M. S. od 1.12.2004r. prowadzili działalność gospodarczą działając jako wspólnicy (...) s.c z siedzibą w K. zajmując się sprawami dotyczącymi instalacją sieci internet, serwisem i sprzedażą komputerów oraz akcesoriów komputerowych. Początkowo ich działalność związana była przede wszystkim z dostawami usług internetowych drogą kablową. Wraz z rozwojem działalności zaistniało zapotrzebowanie na dostawy internetu poza teren miasta K. co wiązało się z koniecznością stawiania masztów antenowych i urządzeń zapewniających dostęp do sieci internetowej. Istniał pomiędzy wspólnikami wewnętrzny podział, że Ł. W. zajmuje się wykonaniem czynności technicznych (m.in. montażem masztów antenowych), a M. S. odpowiada za część biurowo- administracyjną m.in. za przeprowadzanie szkoleń pracowniczych.

W ramach prowadzonej działalności spółka w 2006r. nawiązała współpracę
z Przedsiębiorstwem (...) z siedzibą
w B., które dostarczało maszty antenowe. Przedsiębiorstwo (...) było jednym
z trzech liczących się podmiotów w tej branży. Początkowo firma (...) zamawiała maszty wraz z osprzętem, a później już jedynie segmenty, podstawy i stopy przegubowe,
a inne części w tym osprzęt niezbędny do montażu masztów Ł. W. zamawiał
z innych źródeł.

W dniu 18.05.2010r. spółka (...) zakupiła od firmy (...) aluminiowy maszt kratownicowy o wysokości 24 m bez wyposażenia oraz maszt kratownicowy 4 metrowy
z podstawą przegubową. Do zakupu przedmiotowych masztów nie została dołączona dokumentacja określająca warunki dla bezpiecznego montażu i użytkowania masztów. Ł. W. w ustnych rozmowach z J. K. dowiadywał się jakie jest obciążenie masztów, a w oparciu o zdjęcia umieszczone na stronie internetowej firmy (...) zapoznawał się z montażem masztu, konsultując szczegóły z J. K.. Ponadto korzystał z informacji na temat jego montażu z danych projektu przewidzianych dla masztu o wysokości 16m.

W miesiącu październiku 2010r. firma (...) rozpoczęła w I. przy ul. (...) budowę zakupionego w maju masztu antenowego.

Prace budowlane zostały podjęte pomimo tego, że nie dokonano zgłoszenia robót do Starostwa Powiatowego, co czyniło niemożliwym wniesienia przez Starostwo Powiatowe sprzeciwu na wykonywanie prac bez właściwej dokumentacji projektowej. Podczas realizacji takiego projektu następuje analiza statyczno wytrzymałościowa zarówno samego trzonu masztu jak i reakcji działających na budynek.

Jedną z osób, która brała udział w pracach na maszcie był zatrudniony w firmie od 10.09.2009r. pracownik K. J. (2). Pracował on na stanowisku montera instalacji internetowej - pracownik biurowy. Drugim pracownikiem wykonującym swoją pracę na konstrukcji masztu był S. S..

W dniu 18.10.2010r. Ł. W. nadzorował pracę pracowników, decydując który z nich ma co wykonywać. K. J. (2) oraz S. S. zajmowali się łączeniem 4-metrowych elementów masztu, uzyskując w ten sposób konstrukcję masztu
o wysokości 28 metrów. W trakcie montażu anteny na szycie masztu doszło do zachwiania się masztu i jego konstrukcja uległa załamaniu się w części dolnej na wysokości 130 cm. Doszło do przewrócenia się masztu, a znajdujący się na nim pracownicy upadli na chodnik, doznając obrażeń - wielonarządowego urazu ciała. W przypadku S. S. zgon nastąpił na miejscu wypadku. Natomiast K. J. (2) z obrażeniami ciała trafił do Szpitala Wojewódzkiego we W., w którym krótko po przewiezieniu zmarł.

Powyższe zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy.

Nośność prętów w kratownicy masztu pod obciążeniem wymaganym przez Polskie Normy przekroczone były ponad trzykrotnie, a krawężniki podstawy masztu przeciążone były ponad dwukrotnie co dyskwalifikowało tą konstrukcję z punktu widzenia bezpieczeństwa
i nie powinna ona w ogóle być montowana.

W aktach K. J. (2) widnieją karty szkolenia wstępnego w formie instruktażu ogólnego w dniu 10.09.2009r. oraz instruktażu stanowiskowego z dnia 10.09.2009r. Nie wynika z nich, czy został on zapoznany ze szczególnymi warunkami bhp przy wykonywaniu pracy przy której doszło do wypadku. Pracodawca stosował instrukcję bhp dla montera instalacji internetowych lecz nie zawiera ona żadnych warunków bezpieczeństwa pracy i wskazówek adekwatnych do prac szczególnie niebezpiecznych
i do sposobu wykonywanych prac na wysokości, w dniu wypadku. Jednocześnie w opisie stanowiska monter instalacji internetowej nie wymieniono pracy wykonywanej na masztach kratownicowych przez co ocena ryzyka zawodowego nie była prawidłowa.

Jako najbardziej prawdopodobne przyczyny wypadku funkcjonariusze Państwowej Inspekcji Pracy uznali nadmierne obciążenie konstrukcji masztu spowodowane obecnością na nim dwóch osób, samowolne rozbudowanie masztu 24-metrowego przez dodatkowe zamontowanie segmentu 4-metrowego, zastosowanie niedostosowanej podstawy do zwiększonej wysokości masztu, zmniejszona wytrzymałość konstrukcji podstawy masztu wskutek zastosowania rur nośnych o mniejszych wymiarach od deklarowanych przez producenta, nieskuteczne zabezpieczenie konstrukcji masztu niewłaściwie rozmieszczonymi odciągami, podjęcie montażu masztu bez uprzedniego zgłoszenia robót do właściwego organu (co umożliwiło ich prowadzenie bez wymaganej dokumentacji projektowej i technicznej), brak instrukcji bezpiecznego wykonania prac związanych z montażem masztu kratownicowego, brak oceny ryzyka zawodowego (jakie wiąże się z pracą na wysokich konstrukcjach masztów kratownicowych i nie poinformowanie pracowników o tym ryzyku), brak dokumentacji technicznej dla zmontowanego masztu, nieznajomość przez kierującego robotami i samych wykonawców montażu, bądź ignorowanie zagrożeń jakie rodzi nierównomierne rozmieszczenie odciągów i naciągach linek, niedoskonałość realizowanych szkoleń w zakresie bhp pracowników, brak wykazu prac szczególnie niebezpiecznych oraz szczegółowych warunków ich wykonywania oraz nieskuteczny nadzór nad przestrzeganiem przepisów bhp sprawowanego przez pracodawcę w zakładzie oraz przez osobę kierującą wykonywanymi robotami w dniu wypadku.

Po wypadku Państwowa Inspekcja Pracy wydała wobec spółki (...) nakazy dotyczące konieczności: ustalenia programów instruktażu ogólnych i stanowiskowych przeprowadzanych w ramach szkoleń wstępnych pracowników dla poszczególnych stanowisk pracy, ustalenia instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót związanych z montażem masztów antenowych kratownicowych oraz innych prac wykonywanych na konstrukcjach masztów, określając w szczególności warunki wynikające
z zastosowanej techniki montażu, dokonania oceny ryzyka zawodowego jakie wiążą się
z montażem masztów antenowych kratownicowych i wykonywania prac na konstrukcjach istniejących masztów uwzględniając czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe oraz zapewnić właściwy opis ocenianego stanowiska pracy z wyszczególnieniem zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych, ustalenia wykazu prac szczególnie niebezpiecznych wykonywanych w zakładzie a także ustalenie szczegółowych wymagań bezpieczeństwa
i higieny pracy przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych.

Ł. W. wyrokiem Sądu Rejonowego w Radziejowie z dnia 11.07.2012r. (sygn. akt II K 307/11) został uznany za winnego tego, że w dniu 18.10.2010r. w I. nie dopełnił obowiązków wynikających z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy montażu masztu antenowego w ten sposób, że jako pracodawca oraz osoba prowadząca
i nadzorująca prace związane z postawieniem przedmiotowego masztu na miejscu zdarzenia nie uzyskał przed wykonywaniem wyżej wymienionych czynności właściwego projektu, nie zapewnił właściwego przeszkolenia pracowników na miejscu wykonywania pracy oraz dopuścił do użycia prętów w kratownicy postawionego masztu, których nośność pod obciążeniem wymaganym przez Polskie Normy przekroczona została ponad trzykrotnie,
a krawężniki podstawy masztu przeciążone były ponad dwuipółkrotnie, połączenia segmentów masztu w sposób nie spełniający właściwych wymagań, niewłaściwego mocowania masztu do dachu budynku, zastosowania niewłaściwych lin i śrub rzymskich do montażu masztu, użycia niedostosowanej podstawy do wysokości masztu, niewłaściwego rozmieszczenia odciągów masztu, wejścia na maszt jednocześnie dwóch pracowników – S. S. i K. J. (2) co doprowadziło do przewrócenia przedmiotowego masztu wraz ze znajdującymi się na nim pracownikami, którzy doznali obrażeń ciała skutkujących zgonem S. S. na miejscu zdarzenia oraz zgonem K. J. (2) w Szpitalu Wojewódzkim we W. czym spowodował nieumyślnie ich śmierć tj. popełnienia przestępstwa z art. 155 k.k. w zw. z art. 220 § 1 k.k. za co został skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej na okres 5 lat oraz karę grzywny w ilości 100 stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki na kwotę 40 złotych. Sąd Okręgowy we Włocławku wyrokiem z dnia 6.12.2012r. (sygn. akt II Ka 432/12) zmienił powyższe orzeczenie w ten sposób, że karę grzywny podwyższono do wymiaru 250 stawek dziennych, przyjmując wysokość 1 stawki na kwotę 40 złotych oraz orzeczono wobec Ł. W. zakaz zajmowania stanowisk związanych
z nadzorem nad pracownikami wykonującymi montaż masztów antenowych na okres 5 lat.

K. J. (2) w chwili wypadku miał 24 lata i był kawalerem.
Był dzieckiem K. i M. J. oraz bratem D. J.
(aktualnie 24 lata) P. J. (21 lat) oraz E. G.
(32 lata). Za wyjątkiem E. G. cała rodzina mieszkała wspólnie
w miejscowości O. (gm. B.). Z tytułu pracy K. J. (2) uzyskiwał wynagrodzenie w kwocie ok. 1.300 zł, którą częściowo przeznaczał na opłacenie studiów informatycznych. W chwili śmierci był na ostatnim roku studiów, od października 2010r. miał przyznane stypendium naukowe, którego nie zdążył efektywnie otrzymać. W chwilach wolnych od pracy udzielał się w Gminnym Ośrodku (...) grając w orkiestrze. Był osobą aktywnie organizującą życie rodzinne, dbającą o rodziców w szczególności, że okresie przed jego śmiercią powódka K. J. (1) chorowała onkologicznie i niejednokrotnie zmarły syn zawoził ją na zabiegi lecznicze (chemię). Sam przeprowadzał remont domu.

Rodzina o wypadku dowiedziała się od E. G., która przekazała im informację, że brat K. upadł razem z masztem ale przeżył. Wszyscy udali się do I., gdzie poinformowano ich, że K. J. (2) został zabrany do szpitala we W.. Tam dowiedzieli się, że pomimo wysiłków lekarzy nie udało się uratować syna. Rodzice K. J. (2) nie byli w stanie zorganizować przygotowań do pogrzebu
i zajęli się tym pozostali członkowie rodziny, w szczególności D. J..

K. J. (1) kilka dni po wypadku podjęła się leczenia psychiatrycznego które trwało przez okres ok. roku. Na początku przez okres dwóch miesięcy była wyłączona z życia rodzinnego i społecznego, przebywając zdecydowaną większość czasu na cmentarzu. Później z uwagi na trudną sytuację materialną zaprzestała regularnej terapii. Z powodu pogorszenia się stanu zdrowia psychicznego i nawrotów objawów depresji zdecydowała się kontynuować leczenie i od 16.07.2013r. pozostaje pod opieką Poradni (...)w K.. Powódka w dalszym ciągu wymaga leczenia psychiatrycznego i powinna stosować farmakoterapię.

K. J. (1) pracowała przez rok w Ośrodku Pomocy Społecznej, obecnie nie pracuje. M. P., z którym pracowała dostrzegł, że powódka nadal bardzo emocjonalnie reaguje na sytuacje związane z wypadkiem, w szczególności że dostrzega
w nim zmarłego syna, z którym się przyjaźnił. Również I. M. znajoma rodziny J. i sołtys wsi starała się pocieszać matkę zmarłego. Pomimo podjętej aktywności zawodowej i uczestnictwa w życiu rodzinnym jakość życia K. J. (1) jest gorsza. Nie ma spotkań rodzinnych, brakuje celebracji świąt, a powódka nadal odczuwa ból po stracie syna i tęsknotę za nim. Reakcja żałoby u powódki powikłana jest zaburzeniami depresyjnymi. U powódki wystąpił 8% długotrwały uszczerbek na zdrowiu (według załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18.12.2002r. – Dz.U.2002.234.1974).

Dla M. J. utrata syna była również ciężkim przeżyciem, zwłaszcza, że syn K. był osobą dbającą o środowisko domowe i inicjował wiele zmian w domu. U powoda nie zachodziła jednak konieczność podejmowania leczenia psychiatrycznego.

D. J. miał bardzo dobre relacje z bratem i po śmierci K. J. (2) zajął się sprawami związanymi z organizacją pochówku razem z mężem siostry. Pozwani zgłosili się do niego z propozycją pracy dla niego, lecz z uwagi na zaistniały wypadek odmówił. Z inicjatywy brata ciotecznego uzyskał zatrudnienie w firmie (...).

Dla najmłodszego z braci P. J., zmarły brat K. J. (2) był autorytetem. W planach miał tak jak on podjęcie studiów informatycznych, aby później rozpocząć z bratem K. wspólną działalność gospodarczą. Śmierć brata uniemożliwiła realizację tych planów i ostatecznie wybrał studia na kierunku bezpieczeństwo wewnętrzne.

E. G. od 10 lat mieszka w I. lecz utrzymywała częsty kontakt z rodzicami oraz pozostałym rodzeństwem spędzając wspólnie święta oraz widując się z nimi w tygodniu. Zmarły K. J. (2) był ojcem chrzestnym jej dziecka. Jeszcze kilka godzin przed wypadkiem widziała się z bratem na miejscu pracy i rozmawiali na temat tego czy nie obawia się wykonywać pracy na wysokości.

K. J. (1) poniosła koszty związane z wykonaniem dla K. J. (2) nagrobku w kwocie 18.000 złotych. Na ich pokrycie przeznaczyła kwotę 6.395,70 zł zasiłku pogrzebowego. Od pozwanych otrzymała na organizacje uroczystości pogrzebowych kwotę 2.000 zł. D. J. poniósł pozostałe koszty pogrzebu opiewające na kwotę 5.084,00 zł (ofiara na mszę – 400 zł, zakup obuwia – 100,00 zł, odzieży – 564 zł, posługa pogrzebowa dla księdza – 1.300 zł, wieniec – 200 zł, usługa pogrzebowa z trumną – 2.520,00 zł).

K. J. (1) oraz M. J. uzyskali z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kwotę 40.312.00 zł tytułem jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci K. J. (2).

Aktualnie Ł. W. jest zatrudniony w spółce (...) jako pracownik biurowy, magazynier z wynagrodzeniem wynoszącym 1.680 złotych. Również M. S. jest zatrudniony w spółce za tożsamym wynagrodzeniem. Współwłaścicielami spółki jest aktualnie żona Ł. W. oraz znajoma M. S..

Na podstawie powyżej przedstawionego stanu faktycznego, Sąd I instancji wydał powyższy wyrok.

Powodowie skierowali swoje roszczenie wobec obu wspólników spółki (...) domagając się zasądzenia żądanych kwot solidarnie od pozwanych. Materialnoprawną podstawą odpowiedzialności pozwanych stanowi art. 415 k.c. w zw. z art. 300 k.p., który statuuje odpowiedzialność sprawcy za zawinione wyrządzenie szkody.

Pracodawca odpowiada na zasadzie winy za szkodę, którą poniósł pracownik wskutek wypadku przy pracy, gdy można uznać, że do zdarzenia doszło w wyniku niedopełnienia ciążących na pracodawcy obowiązków np. w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Nie ulega wątpliwości, że na pracodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, obowiązek ten wynika bezpośrednio z art. 15 k.p. Jednocześnie przepis art. 207 § 1 k.p. stanowi, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

Sąd Okręgowy wskazał, że taka sytuacja zaistniała w sprawie niniejszej. Wina pozwanego Ł. W. potwierdzona została prawomocnym wyrokiem w sprawie sygn. II K 307/11 Sądu Rejonowego w Radziejowie, skazującym pozwanego za przestępstwo określone w art. 155 k.k. i art. 220 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., za narażenie pracownika na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszkodzenia zdrowia z winy umyślnej, w zbiegu z nieumyślnym spowodowaniem śmierci człowieka. Skazanie pozwanego prawomocnym wyrokiem oznacza, że ponowna weryfikacja ustaleń przyjętych za podstawę skazującego wyroku jest niedopuszczalna, z uwagi na związanie wyrokiem wynikające z przepisu art. 11 k.p. Wskazano, że Ł. W. jest odpowiedzialny za przedmiotowy wypadek i bezskuteczne były próby umniejszenia odpowiedzialność za jego zaistnienie.

Odpowiedzialnym za zaistnienie przedmiotowego wypadku Sąd I instancji uznał również M. S.. Okoliczność, że jedynie Ł. W. został skazany
za przestępstwo nie stała na przeszkodzie, aby dla potrzeb prowadzonego postępowania cywilnego uznać, że także i jego zachowanie nosiło znamiona przestępstwa. Orzecznictwo wskazuje, że sąd w procesie cywilnym władny jest samodzielnie ustalić fakt popełnienia przestępstwa jako przesłanki zastosowania dłuższego terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody (art. 442 § 2 k.c.) i ustalenia te muszą być dokonywane z uwzględnieniem reguł prawa karnego. Za taką oceną postępowania pozwanego M. S. przemawia w ocenie tego Sądu to, że protokół kontroli powypadkowej Państwowej Inspekcji Pracy wśród przyczyn które także miały istotny wpływ na zaistnienie wypadku wymienia także te związane z naruszeniem przepisów dotyczących nieprawidłowej oceny ryzyka zawodowego pracowników, niedoskonałość w realizacji szkoleń, brak określenia prawidłowej procedury prowadzenia prac szczególnie niebezpiecznych a więc tych okoliczności, którymi w spółce zajmował się M. S.. Te okoliczności wskazują, że nie były respektowane zasady bezpiecznej pracy przy wykonywaniu montażu masztów antenowych i przez osoby pracujące tak jak zmarły K. J. (2) na stanowisku montera instalacji internetowych. Podniesiono, że odpowiedzialnym jest pracodawca, niezależnie od formy jego działania np. w ramach spółki cywilnej. Każdy z pozwanych nie był odrębnym pracodawcą. Takie ustalenia pozwoliło na przyjęcie, że wobec M. S. nie nastąpiło przedawnienie dochodzonych przez powodów roszczeń, albowiem także i wobec niego miał zastosowanie art. 442 ¹ § 2 k.c. przewidujący wydłużony 20-letni termin przedawnienia.

Roszczenia związane z zasądzeniem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikają z treści art. 446 § 4 k.c. zgodnie z którym, jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (szkodę niemajątkową).

Sąd Okręgowy uznał, że jedynie powódce K. J. (1) należy się rekompensata w pełni odpowiadająca żądaniu pozwu. W przypadku powoda M. J. Sąd ten uznał, że relacje jakie łączyły zmarłego z ojcem były nacechowane silną więzią emocjonalną, a jej zerwanie na skutek śmierci spowodowało zmianę w jego codziennym funkcjonowaniu, lecz z drugiej strony Sąd zauważa, że elementy żałoby nie odbiegają u niego znacząco od normy i okoliczności sprawy wskazują, że powód radzi sobie lepiej z przeżywaniem skutków wypadku. W sytuacji powodów D. J. oraz P. J. Sąd dostrzegł okoliczność, że łączyły ich z bratem prawidłowe więzi rodzeństwa.

Sąd Okręgowy uznał, że kwoty dla powodów M. J. oraz D. J. i P. J. z tytułu zadośćuczynienia powinny być obniżone o 5.000 złotych w stosunku do żądań pozwu, gdyż w ich przypadku należało uwzględnić, że nie wystąpiły u nich aż tak drastyczne skutki związane z utratą K. J. (2).

W przypadku powódki E. G. Sąd dostrzegł, że także i z nią zmarły miał dobry kontakt o czym stanowi chociażby okoliczność, że był on ojcem chrzestnym jej dziecka. W jej przypadku roszczenie z tytułu zadośćuczynienia zostało uznane co do kwoty 10.000 złotych.

Podniesiono, że K. J. (1) oraz powód M. J. zgłosili również żądanie przyznania na ich rzecz kwoty po 10.000 złotych tytułem znacznego pogorszenia się jej sytuacji życiowej opartego o przepis art. 446 § 3 k.c. W ocenie tego Sądu szkoda w rozumieniu tego przepisu niewątpliwie wystąpiła w niniejszej sprawie po stronie rodziców zmarłego. Wskazano, że zmarły K. J. (2) razem z rodzicami oraz rodzeństwem tworzyli zgodną i prawidłowo funkcjonującą rodzinę a dochody uzyskiwane z działalności prowadzonej przez zmarłego stanowiły część finansowego utrzymania całej rodziny. Zmarły K. J. (2) uważany był za dobrego i opiekującego się rodziną syna. Aktywnie i chętnie uczestniczył w życiu rodzinnym, organizował i inicjował prace domowe. Nie bez znaczenia jest także i to, że również pozwani dostrzegali istotną rolę K. J. (2) w funkcjonowaniu całej rodziny.

Porównując sytuację życiową powodów, sprzed jak i po zdarzeniu Sąd Okręgowy stwierdził, że w ich przypadku doszło do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. Wskutek śmierci syna, bezpowrotnie utracili oni wsparcie w radzeniu sobie z trudnościami życiowymi, z którymi łatwiej byłoby sobie poradzić, gdyby rodzina była ze sobą. W chwili wypadku powodowie musieli ponosić koszty związane z utrzymaniem trzech synów
i niewątpliwie uzyskiwane przez zmarłego dochody były istotnym wsparciem dla domowego budżetu. Zdaniem tego Sądu kwota po 10.000 zł dla każdego z powodów nie wydaje się być nadmierna, albowiem na taką kwotę w najbliższej perspektywie mogliby liczyć rodzice, gdyby K. J. (2) nadal żył. Ustalając wysokość tej kwoty Sąd wziął pod uwagę także wiek powodów i stosunkowo młody wiek zmarłego, a co za tym idzie czas w jakim powodowie mogłaby liczyć na pomoc ze strony syna.

K. J. (1) oraz D. J. zgłosili również zwrot poniesionych przez nich kosztów pogrzebu, stosownie do art. 446 § 1 k.c. Sąd ten uznał, że wszystkie poniesione z tego tytułu wydatki należy uznać za zasadne i odpowiadające zwyczajowo przyjętym kwotom ponoszonym na organizację uroczystości pogrzebowej.

Sąd I instancji nie znalazł podstaw do uznania, aby roszczenia dochodzone przez powodów miałyby być miarkowane tak jak domagali się tego pozwani, powołując się na regulację z art. 440 k.c., który sprowadza się do możliwości ograniczenia wysokości kwoty należnej osobie pokrzywdzonej, w sytuacji, gdy przemawiają za tym zasady współżycia społecznego oparte na porównaniu sytuacji materialnej obu stron procesu. Podniesiono, że pozwani są osobami lepiej sytuowanymi od powodów, gdyż z powodzeniem od wielu lat prowadzili firmę (...) i okoliczności tej nie zmienia to, że aktualnie są jedynie pracownikami spółki zatrudnionymi z wynagrodzeniem odpowiadającym minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.

O odsetkach od zasądzonych kwot Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. uznając, że wymagalność odsetek od żądanych kwot powinna być liczona od daty doręczenia pozwanym odpisu pozwu, a więc od 27.10.2014r.

W zakresie odnoszącym się do wyższych kwot zadośćuczynienia oraz żądania odsetek za okres wcześniejszy Sąd I instancji oddalił powództwo.

Sąd Okręgowy uznał, że istniały podstawy, aby zasądzone kwoty rozłożyć na raty i przyjął, że rozłożenie świadczenia na raty z odroczonymi terminami płatności wskazanymi tak jak w wyroku pozwoli pozwanym na zgromadzenie środków i jednocześnie pozwoli powodom na uzyskanie w niedługim czasie całości świadczenia. Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd ten orzekł jak w punktach 3-7 wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany M. S., zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt 1a, 1b, 1c, 1d, 8.

Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

⚫

art. 446 § 3 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że pojawiły się w sprawie przesłanki warunkujące zasądzenie odszkodowania na rzecz powodów K. J. (1) oraz M. J., tj. zaistnienie znacznego pogorszenia sytuacji życiowej i w konsekwencji przyznanie świadczenia pieniężnego, w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, iż na skutek śmierci K. J. (2) nie tylko znacznie ale i rzeczywiście nastąpiło pogorszenie się sytuacji życiowej ww. powodów, co według wymagań ustawodawcy musi mieć miejsce, by mogło stanowić podstawę przyznania z tego tytułu jakiejkolwiek sumy pieniężnej,

⚫

art. 446 § 4 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że pojawiły się w sprawie przesłanki warunkujące zasądzenie zadośćuczynienia na rzecz powodów K. J. (1), M. J., D. J., P. J. w zaskarżonej części, w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, iż powodom należne jest zadośćuczynienie ponad w zaskarżonej kwocie,

⚫

art. 6 k.c., w zw. z art. 446 § 3 k.c. przez przyjęcie, że K. J. (1) oraz M. J. udowodnili, iż w związku ze śmiercią ich syna K. J. (2) zaistniały okoliczności przemawiające za uznaniem pogorszenia się ich sytuacji życiowej w stopniu znacznym co jednocześnie uzasadniałoby przyznanie ww. powodom stosownej kwoty tytułem odszkodowania w sytuacji gdy K. J. (1) oraz M. J. nie wypełnili obowiązku wynikającego z art. 6 k.c.,

⚫

art. 6 k.c. w zw., z art. 446 § 4 k.c. przez przyjęcie, że K. J. (1), M. J., D. J., P. J. udowodnili, iż w związku ze śmiercią ich syna K. J. (2) zaistniały okoliczności przemawiające za przyznaniem ich zadośćuczynienia również w zaskarżonej wysokości, w sytuacji gdy ww. powodowie nie wypełnili obowiązku wynikającego z art. 6 k.c.,

⚫

art. 440 k.c. przez przyjęcie, że na gruncie niniejszej sprawy nie zachodzi przesłanka uzasadniająca uwzględnienie złożonego przez pozwanego wniosku, podczas gdy materiał zgromadzony w aktach niniejszej sprawy prowadzi do wniosku przeciwnego,

1.  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., które to naruszenie miało istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, polegającą na przyjęciu, iż:

⚫

rozmiar krzywdy doznanej przez powodów oraz sytuacja materialna pozwanych pozwala na przyjęcie, iż powodom przysługuje zadośćuczynienie również w zaskarżonej wysokości,

⚫

sytuacja życiowa powodów K. J. (1) oraz M. J. uległa znacznemu pogorszeniu się w związku ze śmiercią ich syna K. J. (2), w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie tylko nie daje podstaw do dokonania takiej oceny.

Mając na uwadze powyższe, apelujący wniósł o:

1.  zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa w tym zakresie,

2.  zmianę wyroku w pkt 3, dotyczącego rozłożenia na raty kwot zasądzonych w pkt 1 wyroku, poprzez zmniejszenie wysokości poszczególnych rat o kwoty w zaskarżonej wysokości,

3.  zasądzenie od powodów K. J. (1), M. J. D. J., P. J. na rzecz pozwanego kosztów postępowania za I i II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie

4.  uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie w zakresie kosztów postępowania apelacyjnego.

Apelację od powyższego wyroku wniósł również pozwany Ł. W., zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt 1a, 1b, 1c, 1d, 8.

Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił:

1.  naruszenie art. 446 § 4 k.c. polegające na nieuwzględnieniu wszystkich kryteriów wpływających na wysokość zadośćuczynienia jako postaci kompensaty oraz uczynienie w przypadku M. J. więzi emocjonalnej ze zmarłym synem, elementem dominującym o tej wysokości, mimo iż ustalając wysokość zadośćuczynienia należy uwzględnić wszystkie istotne okoliczności danej sprawy (wiek osoby zmarłej, znalezienie przez poszkodowanych oparcia w najbliższej rodzinie, w szczególności we wspólnie zamieszkujących z powodami K. i M. J. synach, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, wiek każdego z pokrzywdzonych i zdolność każdego z nich do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w niej) co doprowadziło do zasądzenia na rzecz objętych apelacją powodów zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej niewspółmiernego do rozmiaru doznanej krzywdy,

2.  naruszenie art. art. 446 § 4 k.c. polegające na przez jego błędną wykładnię, polegającą na nieprawidłowej interpretacji użytego w tym przepisie zwrotu „odpowiednia suma” poprzez przyjęcie, że zasądzone na rzecz powodów tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę kwoty będą adekwatne do rozmiaru krzywdy odczuwanej przez powodów i okoliczności sprawy, podczas gdy te kwoty są zawyżone i przez to nieadekwatne do rozmiaru doznanej krzywdy,

3.  naruszenie art. 446 § 3 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że w przypadku powodów K. J. (1) i M. J. ziszczeniu uległy przesłanki warunkujące zasądzenie odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia aby w ich przypadku rzeczywiście nastąpiło pogorszenie się sytuacji życiowej,

4.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów z uwagi na brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego i określenie wysokości zadośćuczynienia w istotnie zawyżonej wysokości,

5.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów z uwagi na brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego i przyjęcie że sytuacja życiowa powodów K. J. (1) oraz M. J. uległa znacznemu pogorszeniu się w związku ze śmiercią ich syna K. J. (2), w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do dokonania takiej oceny,

6.  naruszenie art. 440 k.c. poprzez jego niezastosowanie, w szczególności nieuwzględnienie postawy pozwanych jako osób fizycznych wobec powodów bezpośrednio po wypadku oraz wadliwej konstrukcji masztu będącej zgodnie z ustną uzupełniającą opinią biegłego zasięgniętą w niniejszej sprawie główną przyczyną jego zawalenia się i śmierci syna/brata powodów.

Mając na uwadze powyższe, apelujący wniósł o:

1.  zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Koninie w zaskarżonej części i oddalenie powództwa w tym zakresie,

2.  zmianę wyroku w pkt 3, dotyczącego rozłożenia na raty kwot zasądzonych w pkt 1 wyroku, poprzez zmniejszenie wysokości poszczególnych rat o kwoty w zaskarżonej wysokości,

3.  zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kosztów postępowania za I i II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie

4.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Koninie z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia w zakresie kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelacje, powodowie wnieśli o:

1.  oddalenie apelacji pozwanego M. S. w całości,

2.  oddalenie apelacji pozwanego Ł. W. w całości,

3.  zasądzenie od pozwanych na rzecz powodów kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje obu pozwanych były zasadne w części kwestionującej zasadność uwzględnienia roszczenia powodów o zasądzenie odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 k.c. z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. Wnioski Sądu Okręgowego wyprowadzone z dokonanych ustaleń faktycznych nie są w tym zakresie przekonywujące. Należało zatem uwzględnić zarzuty z apelacji pozwanych, ale tylko w odniesieniu do rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 1a, 1b, 3, 4, 8 wyroku. W pozostałej części apelacje nie zasługiwały na uwzględnienie.

W świetle zarzutów obu apelacji, na etapie postępowania drugoinstancyjnego, nie ma sporu co do podstawy odpowiedzialności pozwanych, ponieważ strona apelująca nie podważała ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego w zakresie spełnienia przesłanek odpowiedzialności za skutki zdarzenia z dnia 18 października 2010r., określone w art. 415 k.c. Nie powtarzając argumentacji Sądu I instancji, zaznaczyć trzeba, że okolicznością bezsporną jest zatem, że na kanwie niniejszej sprawy pozwani ponoszą odpowiedzialność na zasadzie winy za skutki wypadku przy pracy, ponieważ praca K. J. (2) została zorganizowana nieprawidłowo, co w konsekwencji doprowadziło do wypadku i śmierci tego pracownika.

Odnosząc się zaś szczegółowo do zarzutów apelacji Sąd odwoławczy wskazuje, że rację należy przyznać pozwanym w zakresie tego, iż Sąd I instancji naruszył prawo materialne, a mianowicie art. 446 § 3 k.c.

Na podstawie art. 446 § 3 k.c. Sąd zasądza odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej. Odszkodowanie to obejmuje niekorzystne zmiany w sytuacji materialnej członków rodziny osoby bezpośrednio poszkodowanej i jednocześnie zmiany w sferze ich dóbr niematerialnych, które wpływają na sytuację materialną. Są to zarówno zmiany znane i istniejące w dacie orzekania, jak i zmiany dające się przewidzieć w przyszłości na podstawie m.in. zasad doświadczenia życiowego. W orzecznictwie podkreśla się, że art. 446 § 3 k.c. stanowi podstawę prawną do kompensaty jedynie szkody majątkowej, jednakże o szczególnym charakterze, nie poddającą się ścisłemu ustaleniu, czemu ustawodawca dał wyraz przyznając sądowi uprawnienie do określenia "stosownego" odszkodowania, tj. uwzględniającego wszelkie okoliczności danej sprawy. Doznanie szkody niemajątkowej (krzywdy) wskutek śmierci najbliższego członka rodziny jest bowiem podstawą innego roszczenia, czyli roszczenia o zadośćuczynienie opartego na art. 446 § 4 k.c., które jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia o odszkodowanie wywodzonego z art. 446 § 3 k.c.

Pogorszenie sytuacji życiowej, o którym mowa w art. 446 § 3 k.c., polega nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, ale obejmuje także przyszłe szkody majątkowe, często nieuchwytne lub trudne do obliczenia, niemniej prowadzące do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej osoby najbliższej (wyrok Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2009r., sygn. akt I CSK 149/09, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 10 października 2012r., sygn. akt I ACa 439/12). Sytuacja życiowa w rozumieniu art. 446 § 3 k.c. to ogół czynników, składających się na położenie życiowe jednostki, to także trudne niekiedy do wyliczenia wartości ekonomiczne.

Kodeks cywilny nie określa i nie formułuje żadnych konkretnych kryteriów, wedle których należy szacować uszczerbek polegający na pogorszeniu się sytuacji życiowej, stanowi jedynie, że odszkodowanie ma być "stosowne" do pogorszenia się sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny. Wykładnia celowościowa wskazuje, że odszkodowanie stosowne to takie, które w sposób dostateczny rekompensuje doznaną szkodę, uwzględniając jej rozmiar, długotrwałość, szczególne okoliczności danego przypadku, jak również stopę życiową społeczeństwa. Odszkodowanie przewidziane w art. 446 § 3 k.c. powinno więc przedstawiać konkretną wartość ekonomiczną. Musi wyrażać się taką kwotą, która będzie odbierana jako realne adekwatne przysporzenie zarówno przez uprawnionego, jak i z obiektywnego punktu widzenia, uwzględniającego ocenę większości rozsądnie myślących ludzi (motywy wyroku Sądu Najwyższego z 30 czerwca 2004r., sygn. akt IV CK 445/03).

Zgodnie z tymi uwagami, w przedmiotowej sprawie należy podkreślić, że K. J. (1) i M. J. w następstwie wypadku, który miał miejsce w dniu 18 października 2010r. utracili syna K. J. (2). Z zasad doświadczenia życiowego wynika, że z upływem czasu sprawność fizyczna i mentalna powodów będzie się obniżać, tym samym zakres niezbędnej im pomocy będzie się zwiększał. Jednakże powodowie posiadają troje dzieci: D. J. (24 lata), P. J. (21 lat), E. G. (32 lata). Kierując się logiką i oceną relacji rodzinnych, które funkcjonują w rodzinie K. J. (1) i M. J. przyjąć należy, że powodowie mają oparcie w innych członkach bliskiej rodziny i z pewnością otrzymają niezbędną pomoc, wsparcie i opiekę ze strony synów i córki, za którą to pomoc nie będą zmuszeni płacić. Konieczność skorzystania przez nich w przyszłości z pomocy obcych osób, wystąpiłaby wyłącznie, gdyby posiadali jednego, zmarłego syna, ale z taką sytuacją nie mamy do czynienia w kontrolowanej sprawie.

Ocena, czy nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej członków rodziny zmarłego polega na porównaniu hipotetycznego stanu odzwierciedlającego sytuację w jakiej znajdowaliby się bliscy zmarłego, gdyby żył, do sytuacji, w jakiej znajdują się w związku z jego śmiercią. W tym kontekście okoliczności podniesione przez Sąd Okręgowy, tj., iż zmarły K. J. (2) był bardzo dobrym studentem, posiadał stypendium naukowe, a w przyszłości planował założyć firmę, same przez się nie świadczą o znacznym pogorszeniu sytuacji życiowej powodów wskutek śmierci syna. Wywód Sądu Okręgowego wskazuje, że według tego Sądu odszkodowanie należne na podstawie art. 446 § 3 k.c. ma rekompensować, poza szkodą majątkową, także szkodę o charakterze niemajątkowym. Z poglądem tym zgodzić się nie można. Omawiany przepis jest podstawą prawną do kompensaty jedynie szkody majątkowej i to takiej, której aktualne porównanie, a nie odnoszące się wyłącznie do możliwości finansowych zmarłego, które mogą wystąpić w przyszłości, pozwala na przyjecie, że w sprawie doszło do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. Argumenty Sądu I instancji w zakresie wyżej powołanym stanowią natomiast podstawą roszczenia o zadośćuczynienie opartego na art. 446 § 4 k.c., które jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia o odszkodowanie wywodzone z art. 446 § 3 k.c.

W konsekwencji Sąd odwoławczy uznał, że ustalone w sprawie okoliczności faktyczne nie usprawiedliwiały zasądzenia odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 k.c. i z tego względu Sąd Apelacyjny (art. 386 § 1 k.p.c.) obniżył kwotę 69.604,30 zł zasądzoną przez Sąd I instancji na rzecz K. J. (1) o kwotę zasądzonego odszkodowania (10.000 zł) do kwoty 59.604,30 zł oraz analogicznie obniżył kwotę 55.000 zł zasądzoną przez Sąd I instancji na rzecz M. J. o kwotę zasądzonego odszkodowania (10.000 zł) do kwoty 45.000 zł. Konsekwencją tej zmiany było relatywne obniżenie wysokości rat, na które została rozłożona zasądzona należność.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c., w części odnoszącej się do kwestionowania przyznanego powodom zadośćuczynienia, Sąd Apelacyjny oddalił apelacje jako bezzasadne, uznając za chybione sformułowane w tym zakresie zarzuty obrazy zarówno prawa procesowego, jak i materialnego.

Konsekwencją tej zmiany było rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, o których orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., rozdzielając je stosunkowo stosownie do wyniku sprawy. Powodowie ostatecznie wygrali w 60%, co oznacza, że powinni ponieść 40% sumy wszystkich poniesionych przez pozwanych kosztów apelacyjnych, wynoszących 7.300 złotych (wynagrodzenie pełnomocników pozwanych, opłata od apelacji). Jednakże Sąd II instancji na podstawie art. 102 k.p.c., kierując się zasadami słuszności postanowił nie obciążać powodów kosztami sądowymi w postępowaniu odwoławczym. O kosztach postępowania odwoławczego należnych pozwanym, a stanowiących wyłącznie koszty zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w związku z § 2 pkt 5 w zw. z 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn. Dz. U. z 2015 roku, poz. 615). Mając na uwadze powyższe Sąd II instancji orzekł jak w punkcie 8, 9, 10, 11 i 12 sentencji wyroku.

Ponadto, stosownie do wyniku sprawy i stosunkowego rozdzielenia kosztów postępowania, w punkcie 13 orzeczenia obciążono pozwanych kosztami zastępstwa procesowego, które poniosła strona powodowa (strona powodowa wygrała postępowanie apelacyjne w 60%) na podstawie art. 100 k.p.c. w związku z § 2 pkt 5 w zw. z 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn. Dz. U. z 2015 roku, poz. 615).

del. SSO Małgorzata Aleksandrowicz SSA Dorota Goss-Kokot SSA Marta Sawińska