Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 (...) 2017 r.

Sąd Apelacyjny w (...) Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Mariola Głowacka

Sędziowie: SA Ewa Staniszewska

SA Jan Futro (spr.),

Protokolant: prot. (...)

po rozpoznaniu w dniu 23 (...) 2017 r. w (...)

na rozprawie

sprawy ze skargi D. B.

o wznowienie w stosunku do pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ż.

postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 25 marca 2015 r. sygn. akt (...)

wydanym w sprawie z powództwa D. B.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ż. i Skarbowi Państwa- Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w Ż.

o zapłatę

1.  odrzuca skargę;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ż. 8 100 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Jan Futro Mariola Głowacka Ewa Staniszewska

I A Ca 708/17

UZASADNIENIE

Powód D. B. w pozwie wniesionym 13 grudnia 2013 r. do Sądu Okręgowego w (...) skierowanym przeciwko pozwanym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ż. oraz Skarbowi Państwa – Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w Ż. wniósł o:

1)  zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 416 618 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 marca 2005 r. do dnia zapłaty z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia,

2)  zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 171 407 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 marca 2005 r. tytułem wyrządzonej szkody wynikającej z różnicy wartości rzeczywistej jaką przedstawiała nieruchomość, a wartości za jaką została sprzedana w dniu licytacji,

3)  zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 680 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 15 czerwca 2007 r. do dnia zapłaty z tytułu utraconych korzyści, wynikających z utraty zysku, jaki przypadł zwycięzcy licytacji po odsprzedaniu nieruchomości, a jaki mógłby osiągnąć powód, gdyby nie został pozbawiony praw własności do nieruchomości,

4)  zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 262 500 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 marca 2005 r. oraz dalszymi należnościami pozostającymi w zwłoce za pozostałe okresy płatności do dnia wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie z tytułu utraconych korzyści czynszu najmu,

5)  zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 126 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 marca 2005 r. oraz dalszymi należnościami pozostającymi w zwłoce za pozostałe okresy płatności do dnia wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie z tytułu poniesionej szkody związanej z przeznaczeniem comiesięcznych kwot na wynajem lokalu zastępczego, które zostały bezpowrotnie utracone,

6)  zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 38 813 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 lipca 2012 r. z tytułu poniesionej szkody na skutek zasądzonych przez Sąd Apelacyjny w (...) w wyroku z dnia 11 lipca 2012 r. w sprawie o sygn. akt I (...)kosztów postępowania sądowego, których zasądzenie wiązało się przyczynowo - skutkowo ze szkodą główną w postaci pozbawienia powoda praw własności do nieruchomości,

7)  zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania ze skargi kasacyjnej wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz zasądzenia kosztów procesu za I i II instancję według norm przepisanych tytułem poniesionej szkody w związku z wytoczeniem powództwa przeciwko T. A. oraz Skarbowi Państwa w sprawie o sygn. akt (...)(7 500 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie),

8)  zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania ze sprawy egzekucyjnej o sygn. akt (...) wraz z kosztami zastępstwa

1

procesowego według norm przepisanych oraz zasądzenia kosztów procesu za I i II instancję według norm przepisanych (kwoty 5 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie),

a także o zasądzenia od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Wyrokiem z 22 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w (...) oddalił powództwo (punkt 1), a nadto zasądził tytułem zwrotu kosztów procesu od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – (...) kwotę 7 200 zł i na rzecz pozwanej (...) sp. z o.o. w Ż. kwotę 7 217 zł (punkt 2).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Pozwem z dnia 12 grudnia 2000 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż. wystąpiła przeciwko J. B. o zapłatę kwoty 255 134,47 zł. Sprawie pierwotnie nadano numer (...) a następnie po uchyleniu wyroku z dnia 23 maja 2001 r. i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania - numer (...)

W ramach zabezpieczenia powództwa postanowieniem z dnia 5 stycznia 2001 r. Sąd Okręgowy w (...) obciążył hipoteką przymusową do wysokości 400 000 zł nieruchomość stanowiącą współwłasność J. B. i powoda, a położoną w W., dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą KW (...).

Na podstawie tego postanowienia dokonano w dniu 24 stycznia 2001 r. wpisu hipoteki przymusowej w kwocie 400 000 zł na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż. w księdze wieczystej KW (...).

Prawomocnym wyrokiem z dnia 11 grudnia 2003 r., sygn. akt (...), Sąd Okręgowy w (...)zasądził od J. B. na rzecz (...) spółki z o.o. z siedzibą w Ż. kwotę 255 134,47 zł wraz z odsetkami.

Powód wspólnie z małżonką J. B. w dniu 18 stycznia 2001 r. przed notariuszem G. W. zawarli umowę majątkową małżeńską w formie aktu notarialnego - Repertorium (...) w której w § 2 wyłączyli obowiązującą w ich małżeństwie majątkową wspólność ustawową.

Dnia 19 stycznia 2001 r. (...) S.A. złożył wniosek o dokonanie wpisu w dziale IV księgi wieczystej KW nr (...) hipoteki umownej w wysokości 175 000 zł na nieruchomości wraz z odsetkami, jako zabezpieczenie kredytu mieszkaniowego udzielonego D. B. i J. B..

W dniu 30 marca 2001 r. Sąd Rejonowy w (...)dokonał w księdze wieczystej KW (...) wpisu hipoteki umownej w sumie 175 000 zł na zabezpieczenie kredytu oprocentowanego w wysokości 19,75% na rzecz (...) S.A.

W dniu 5 czerwca 2001 r. Urząd Skarbowy w Ż. złożył wniosek w Sądzie Rejonowym w (...) o wpisanie hipoteki przymusowej w kwocie 120 852,90 zł wraz z odsetkami i kosztami egzekucji w księdze wieczystej nr KW (...), na podstawie tytułu wykonawczego Urzędu Skarbowego w Ż. z dnia 1 czerwca 2001 r. nr SM/ (...) wystawionego przeciwko J. B..

Sąd Rejonowy w (...) w dniu 31 sierpnia 2001 r. dokonał wpisu w dziale II księgi wieczystej KW nr (...) w miejsce D. i J. małżonków B. na prawach wspólności ustawowej, wpis - D. B. i J. B. w udziałach po ½ części jako współużytkownicy wieczyści gruntu. W dziale IV księgi dokonano wpisu hipoteki przymusowej na udziale J. B. w kwocie 120 852,90 zł plus odsetki na rzecz Urzędu Skarbowego w Ż..

2

Kolejny wniosek o dokonanie wpisu hipoteki w w/w księdze wieczystej Urząd Skarbowy w Ż. złożył w dniu 4 kwietnia 2003 r. W dniu 26 kwietnia 2003 r. Sąd Rejonowy w (...) dokonał wpisu hipoteki w kwocie 18.423,70 zł z odsetkami w dziale IV księgi wieczystej KW (...) na udziale J. B., na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko J. B. SM (...).

(...) Bank (...) SA. Centrum (...) w P. wnioskiem z dnia 5 marca 2003 r. wniósł o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikom J. i D. B. m.in. z nieruchomości stanowiącej współwłasność dłużników położonej we wsi W., dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) w celu wyegzekwowania kwoty 125 522,57 zł oraz kwoty 25 102,76 zł. Jako podstawę wniosku wierzyciel wskazał na tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 5 września 2002 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności Sądu Rejonowego w (...) z dnia 17 lutego 2003 r.

Komornik Sądowy Rewiru (...) w (...) T. A. wszczął postępowanie w sprawie (...) i pismem z dnia 8 kwietnia 2003 r. zawiadomił powoda i J. B. o wszczęciu egzekucji z nieruchomości położonej w W., os. (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą KW (...). Zawiadomienie zostało skutecznie doręczone dłużnikom w dniu 24 kwietnia 2003 r.

Jednocześnie pismem z dnia 8 kwietnia 2003 r. ww. Komornik zwrócił się do Sądu Rejonowego w (...) o wpisanie w w/w księdze wieczystej wzmianki o toczącej się egzekucji, a pismem z dnia 9 kwietnia 2003 r. zawiadomił ten Sąd o wszczęciu egzekucji z nieruchomości.

Pismem z dnia 26 kwietnia 2003 r. Sąd Rejonowy w (...) zawiadomił ww. Komornika o dokonaniu wpisu ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji w KW (...).

Następnie wierzyciel (...) S.A. z siedzibą w P. w dniu 23 czerwca 2003r. zwrócił się do ww. Komornika o dokonanie opisu i oszacowania nieruchomości dłużników, położonej w W., objętej księgą wieczystą KW (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy w (...)

Komornik Sądowy Rewiru (...) w (...) T. A. pismem z dnia 4 września 2003 r. zawiadomił wierzyciela (...) S.A. m.in. o tym, że dłużnicy nie odbierają korespondencji, dobrowolnie nie regulują należności, nie wpuszczają Komornika do domu, gdzie mieszkają, celem dokonania czynności egzekucyjnych. Na skutek tego wierzyciel złożył wniosek o otwarcie pomieszczeń domu dłużników i zajęcie znajdujących się tam ruchomości.

Sąd Rejonowy w (...) w dniu 26 kwietnia 2003 r. dokonał w księdze wieczystej KW nr (...) wpisu ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji z nieruchomości w sprawie (...)która obciąża działkę gruntu w użytkowaniu wieczystym, położoną we wsi W., której wieczystymi współużytkownikami gruntu są po ½ części D. B. i J. B..

W dniu 28 sierpnia 2003 r. Sąd Rejonowy w (...) dokonał na wniosek z dnia 5 sierpnia 2003 r. Komornika Sądowego R.. IV w Z. w księdze wieczystej KW nr (...) wpisu ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji z nieruchomości w sprawie (...)

Wyrokiem z dnia 22 grudnia 2003 r. (prawomocnym z dniem 13 stycznia 2004 r.) Sąd Okręgowy w (...)rozwiązał przez rozwód małżeństwo powoda D. B. z J. B. bez orzekania o winie. Jednocześnie dokonał podziału majątku dorobkowego stron przyznając powodowi nieruchomość będącą we współużytkowaniu wieczystym małżonków wraz ze współwłasnością budynku jednorodzinnego

w stanie surowym zamkniętym położoną we wsi W., Osiedle

3

P. nr 5 gmina Ś., powiat (...), woj. (...) nr działki (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą KW (...) o wartości 370 500 zł. Sąd ustalił, że powód poczynił nakłady ze swojego majątku odrębnego na majątek wspólny w kwocie 200 000 zł oraz zasądził od powoda na rzecz J. B. kwotę 85 300 zł tytułem wyrównania jej udziału w majątku wspólnym, płatną w terminie do 1 kwietnia 2004r.

Powód w dniu 12 marca 2004 r. złożył wniosek do Sądu Rejonowego w (...) o dokonanie wpisu w dziale II księgi wieczystej nr (...) prowadzonej dla nieruchomości w W., działka nr (...) na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w (...) z dnia 22 grudnia 2003 r. Jednocześnie powód zwrócił się o uporządkowanie wpisów w dziale III i IV na podstawie ww. wyroku.

W dniu 18 marca 2004 r. Komornik Sądowy R.. IV w Z. otrzymał od wierzyciela (...) S.A. wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego, wobec czego postanowieniem z dnia 19 marca 2004 r. zawiesił postępowanie w w/w sprawie.

W dniu 30 lipca 2004 r. Komornik Sądowy R.. IV w Z. sporządził protokół opisu i oszacowania nieruchomości gruntowej zabudowanej, położonej w W., dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą KW (...). W jego treści wskazał, że w dziale II księgi powód został wpisany jako wieczysty użytkownik działki gruntu oznaczonej nr (...), położonej w W. gm. Ś.. Podając za biegłym rzeczoznawcą Komornik wskazał, że wartość w/w nieruchomości wynosi 425 000 zł.

Wnioskiem z dnia 8 września 2004 r. wierzyciel (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż. domagał się wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko J. B. w celu wyegzekwowania łącznie kwoty 607 954,10 zł z nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym, położonym na działce nr (...) w W.. Jako podstawę wniosku wierzyciel wskazał na tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Okręgowego w (...) z dnia 11 grudnia 2003 r., sygn. akt (...). W uzasadnieniu wniosku wierzyciel wskazał, że w/w nieruchomość stanowi współwłasność dłużniczki i powoda i dlatego w dniu 11 sierpnia 2004 r. skierował on wniosek do Sądu Okręgowego w (...) o nadanie klauzuli wykonalności w/w wyrokowi.

Pismem z dnia 24 września 2004 r. Komornik Sądowy R.. IV w Z. poinformował wierzyciela (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż., że nie może wszcząć egzekucji z nieruchomości, gdyż nieruchomość nie stanowi własności dłużniczki, zgodnie z w/w wyrokiem Sądu Okręgowego w (...)

Postanowieniem z dnia 9 lutego 2005 r. Komornik Sądowy R.. IV w Z. podjął na wniosek wierzyciela z dnia 25 stycznia 2005 r. zawieszone postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygn. (...)

Następnie postanowieniem z dnia 8 marca 2005 r. Komornik Sądowy na wniosek wierzyciela ponownie zawiesił postępowanie egzekucyjne w ww. sprawie.

W dniu 19 września 2006 r. Komornik Sądowy umorzył prowadzone przeciwko dłużnikom postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygn.(...) na wniosek wierzyciela z dnia 30 marca 2005 r.

Pismem z dnia 16 marca 2005 r. pozwana (...) Sp. z o.o. w Ż. ponowiła wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z nieruchomości zabudowanej, dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). W uzasadnieniu pozwana podała, że na ww. nieruchomości została ustanowiona hipoteka przymusowa do kwoty 400 000 zł, na podstawie postanowienia z dnia 5 stycznia 2001 r. Sądu Okręgowego w (...)kiedy nieruchomość ta pozostawała w użytkowaniu wieczystym powoda i J. B., a dom stanowił ich współwłasność.

Pismem z dnia 17 marca 2005 r. Komornik Sądowy zawiadomił Sąd Rejonowy w (...) o wszczęciu egzekucji na wniosek (...) Sp. z o.o. w Ż. przeciwko J. B. z nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Z. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) (...)

Pismem z dnia 17 marca 2005 r. powód jako dłużnik rzeczowy został zawiadomiony o wszczęciu postępowania egzekucyjnego z nieruchomości położonej w W., dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...).

Jednocześnie Komornik Sądowy powiadomił Sąd Rejonowy w Zielonej Górze Wydział Ksiąg Wieczystych pismem z dnia 17 marca 2005 r. o przyłączeniu się wierzyciela pozwanej (...) Sp. z o.o. w Ż. do toczącego się postępowania egzekucyjnego z nieruchomości nr KW (...) w sprawie (...)

W dniu 21 marca 2005 r. została przeprowadzona licytacja komornicza pod nadzorem sędziego nieruchomości położonej w W., dla której Sąd Rejonowy w (...)prowadzi KW (...). W jej wyniku nieruchomość została zbyta za kwotę 420.000 zł.

Postanowieniem z dnia 18 kwietnia 2005 r. Sąd Rejonowy w(...) w sprawie o sygn. akt (...) udzielił przybicia nieruchomości położonej w W., dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), na rzecz Ł. W., za cenę 420.000 zł.

W dniu 26 kwietnia 2005 r. powód wraz z J. B. wnieśli zażalenie na postanowienie Sądu z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie o sygn. akt (...)

Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2006 r. Sąd Okręgowy w (...) w sprawie o sygn. akt (...) oddalił zażalenie powoda i J. B. na postanowienie Sądu Rejonowego w sprawie o sygn. akt(...) z dnia 18 kwietnia 2005r.

Powód i J. B. wywiedli skargą kasacyjną od tego postanowienia, ale została ona odrzucona postanowieniem Sądu Okręgowego w (...) z dnia 12 maja 2006 r.

Sąd Rejonowy w (...) postanowieniem z dnia 18 sierpnia 2006 r. w sprawie o sygn. akt (...)przysądził własność nieruchomości, położonej w W., dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) na rzecz Ł. W. za cenę 420 000 zł.

Postanowieniem z dnia 28 września 2006 r. Sąd Rejonowy w (...)sygn. akt (...), po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy egzekucyjnej z wniosku wierzycieli: PPHU (...) J. D., (...) Bank (...) S.A.: (...) S.A, K. P., (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż.. Bank (...) S.A., (...) S.A. przy udziale Urzędu Skarbowego w Z. przeciwko dłużnikom J. i D. B. ustalił, że w toku egzekucji z nieruchomości dłużnika, dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą KW (...) uzyskano 420 000 zł. Jednocześnie zasądził koszty egzekucyjne Komornikowi w kwocie 95 056,77 zł i ustalił wpis ostateczny na kwotę 1 784,80zł.

Sąd Rejonowy wskazał, że w księdze wieczystej KW (...) zbytej na licytacji nieruchomości wpisane są hipoteki: hipoteka przymusowa zwykła w wysokości 400 000 zł na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż.: hipoteka umowna zwykła w wysokości 175 000 zł na rzecz (...) S.A.; hipoteka przymusowa zwykła w wysokości 120 852,90 zł i hipoteka przymusowa zwykła w wysokości 18 423,70 zł z odsetkami na rzecz Urzędu Skarbowego w Ż..

5

Sąd Rejonowy ustalił sumę wydzieloną na zaspokojenie wierzycieli (po potrąceniu wpisu) na kwotę 323 158,43zł i dokonał jej podziału przyznając ją na rzecz: K. P. (dawniej Ł.) – 3 381,15zł i na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż. – 319 777,28 zł.

Na skutek złożonych przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ż. zarzutów postanowieniem z dnia 15 grudnia 2006 r. Sąd Rejonowy w (...) zmienił sporządzony plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości w ten sposób, że ustalił sumę wydzieloną na zaspokojenie wierzycieli (po potrąceniu wpisu) na kwotę 323 158,15zł i dokonał jej podziału przyznając ją na rzecz: K. P. (dawniej Ł.) – 3 381,15zł, Urzędu Skarbowego w Ż. kwotę – 29 813,10 zł i na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż. kwotę 289 964,18zł.

Postanowieniem z dnia 9 lipca 2007 r. Komornik Sądowy (...) umorzył postępowanie w sprawie (...) wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Jednocześnie ustalił, że wierzycielowi przekazano kwotę 307 080,18 zł.

Nabywca nieruchomości Ł. W. w dniu 18 czerwca 2007 r. przed notariuszem K. H. zawarł umowę sprzedaży z R. P. prawa wieczystego użytkowania gruntu wraz z prawem własności znajdującego się na tym gruncie budynku stanowiącego odrębną własność, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą nr (...) za cenę 650 000 zł.

Sąd Okręgowy w (...) wyrokiem z dnia 30 stycznia 2012 r. w sprawie o sygn. akt (...) oddalił powództwo D. B. przeciwko T. A. i Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Rejonowego w (...) o zapłatę. Sąd Apelacyjny w (...)na skutek wniesionej przez powoda apelacji od powyższego wyroku wyrokiem z dnia 11 lipca 2012 r. w sprawie o sygn. akt (...) oddalił apelację powoda.

W tak ustalonym - po dokonaniu oceny dowodów - stanie faktycznym Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności dokonał analizy zasadności powództwa o zapłatę od pozwanych kwoty 416 618 zł z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia i uznał je za bezzasadne.

Odnosząc się do zarzutu powoda dotyczącego zaspokojenia pozwanych nie posiadających zdaniem powoda tytułów wykonawczych przeciwko niemu Sąd ustalił, że z dokumentów akt księgi wieczystej KW nr (...) (po migracji nr (...)) wynikało, iż:

- na rzecz (...) spółki z o.o. z siedzibą w Ż. wpisano hipotekę przymusową w wysokości 400 000 zł dnia 24 stycznia 2001 r., na podstawie wniosku z dnia 10 stycznia 2001 r. i postanowienia SO w (...) z dnia 5 stycznia 2001 r. (w sprawie toczącej się pierwotnie pod sygn. akt (...)a następnie po uchyleniu wyroku z dnia 23 maja 2001 r. i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania - pod sygn. akt (...)

- na rzecz Urzędu Skarbowego w Ż. wpisano hipotekę przymusową (na udziale J. B.) w wysokości 120 852,90 zł plus odsetki dnia 31 sierpnia 2001 r., na podstawie wniosku z dnia 5 czerwca 2001 r. i tytułu wykonawczego US w Ż. z dnia 1 czerwca 2001r. nr SM/ (...);

- na rzecz Urzędu Skarbowego w Ż. wpisano hipotekę przymusową (na udziale J. B.) w wysokości 18 423,70 zł plus odsetki dnia 26 kwietnia 2003 r., na podstawie wniosku z dnia 4 kwietnia 2003 r. oraz tytułu wykonawczego z dnia 20 marca 2003 r. nr SM (...).

Następnie Sąd zważył, że art. 1036 k.p.c. (w brzmieniu obowiązującym do 20 lutego 2011 r.) stanowił, iż w podziale oprócz wierzyciela egzekwującego uczestniczą: wierzyciele

składający tytuł wykonawczy z dowodem doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty

oraz wierzyciele, którzy uzyskali zabezpieczenie powództwa, jeżeli zgłosili

6

się najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości, osoby, które przed zajęciem nieruchomości nabyły na niej prawa stwierdzone w opisie i oszacowaniu lub zgłoszone i udowodnione najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przybiciu, pracownicy co do stwierdzonych dokumentem należności za pracę, jeżeli zgłosili swe roszczenia przed sporządzeniem planu podziału. Sąd podkreślił, że (...) spółka z o.o. w Ż. oraz Urząd Skarbowy, przed zajęciem nieruchomości, nabyli na niej prawa stwierdzone w opisie i oszacowaniu. Osoba, która przed zajęciem nieruchomości nabyła na niej prawa stwierdzone w opisie i oszacowaniu, uczestniczy w podziale sumy uzyskanej przez egzekucję z tej nieruchomości bez potrzeby zgłoszenia i udowodnienia tych praw najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przybiciu. Ponadto Sąd dodał, że do wszczętej egzekucji z nieruchomości prowadzonej w sprawie (...)z wniosku (...) S.A. z siedzibą w P. przeciwko J. B. i powodowi zostały następnie przyłączone inne sprawy egzekucyjne. W myśl art. 925 § 1 i 2 k.p.c. w stosunku do dłużnika nieruchomość jest zajęta z chwilą doręczenia mu wezwania. W stosunku do dłużnika, któremu nie doręczono wezwania, jako też w stosunku do osób trzecich, nieruchomość jest zajęta z chwilą dokonania wpisu w księdze wieczystej lub złożenia wniosku komornika do zbioru dokumentów. Jednakże w stosunku do każdego, kto wiedział o wszczęciu egzekucji, skutki zajęcia powstają z chwilą, gdy o wszczęciu egzekucji powziął wiadomość, chociażby wezwanie nie zostało jeszcze dłużnikowi wysłane ani wpis w księdze wieczystej nie był jeszcze dokonany. Zgodnie natomiast z treścią art. 927 k.p.c. wierzyciel, który skierował egzekucję do nieruchomości po jej zajęciu przez innego wierzyciela, przyłącza się do postępowania wszczętego wcześniej i nie może żądać powtórzenia czynności już dokonanych; poza tym ma te same prawa co pierwszy wierzyciel. W przedmiotowej sprawie nieruchomość, dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w (...) księga wieczysta KW nr (...) zajęta została w sprawie (...) wobec powoda dnia 24 kwietnia 2003 r. (chwila doręczenia mu zawiadomienia), a ostrzeżenie o egzekucji wpisano w (...) dnia 26 kwietnia 2003 r. W myśl art. 930 § 1 k.p.c., rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. Wyrok Sądu Okręgowego w (...) z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie (...)uprawomocnił się dnia 13 stycznia 2004 r. Do tej daty w księdze wieczystej KW nr (...) wpisano także ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji w kilku innych sprawach. Skoro zatem pozwani byli uprawnieni do uczestniczenia w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji, gdyż przed zajęciem nieruchomości nabyli prawa stwierdzone w opisie i oszacowaniu, nie można zasadnie powoływać się na ich bezpodstawne wzbogacenie.

Marginalnie Sąd zauważył, że postanowieniem z dnia 15 grudnia 2006 r. Sąd Rejonowy w (...) zmienił sporządzony plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości w ten sposób, że ustalił sumę wydzieloną na zaspokojenie wierzycieli (po potrąceniu wpisu) na kwotę 323 158,15zł i dokonał jej podziału przyznając ją na rzecz: K. P. (dawniej Ł.) – 3 381,15zł, Urzędu Skarbowego w Ż. kwotę – 29 813,10 zł i na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż. kwotę 289 964,18 zł. Powód nie mógłby zatem dochodzić solidarnego zasądzenia od pozwanych wskazanej w punkcie 1 pozwu kwoty, gdyż każdy z pozwanych zaspokojony został inną sumą.

Dalej Sąd Okręgowy uznał za zasadny podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia roszczeń odszkodowawczych sformułowanych w punktach 2-5 pozwu. Wskazał,

że zgodnie z treścią art. 442 ¹ § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody

7

wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Termin określony w art. 442 ¹ k.c. dotyczy wszelkich roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, w tym też roszczeń majątkowych o naprawienie krzywdy niemajątkowej.

Z dowodów zgromadzonych w sprawie nie wynikało, aby szkoda powoda wynikła na skutek popełnienia przestępstwa, a zatem nie znajdzie zastosowania 20 - letni termin przewidziany w art. 442 ¹ § 2 k.c.

W niniejszej sprawie powód wskazał, że poniósł szkodę w związku z utratą nieruchomości w wyniku licytacji z dnia 21 marca 2005 r. Już wtedy zatem, w przekonaniu Sądu, powód miał świadomość o rzekomej szkodzie oraz o osobach obowiązanych do jej naprawienia. Tak więc od dnia 21 marca 2005 r. rozpoczął swój bieg 3 - letni termin przedawnienia roszczeń powoda. Nawet jeśliby przyjąć, że bieg terminu przedawnienia rozpoczął swój bieg z chwilą uprawomocnienie się postanowienia z dnia 18 kwietnia 2005 r. o udzieleniu przybicia (tj. dnia 31 stycznia 2006 r.), czy chociażby nawet od dnia uprawomocnienia się postanowienia z 18 sierpnia 2006 r. o przysądzeniu własności (tj. 15 września 2006 r.), to roszczenie powoda i tak uległo przedawnieniu. Sąd ocenił jako bezpodstawne stanowisko powoda, że dopiero wytoczenie powództwa w sprawie o sygn. akt (...) wskazało faktycznych sprawców rzekomej szkody. Twierdzenie to nie wytrzymuje krytyki ze względu na to, że powód był aktywny w toku postępowania egzekucyjnego (co także podkreślił Sąd Apelacyjny w (...) w uzasadnieniu wyroku z dnia 11 lipca 2012 r. w sprawie (...)). Powód miał więc świadomość tego, kto zostanie zaspokojony z sumy uzyskanej z egzekucji. Wiedział, że utracił własność nieruchomości i tym samym poniósł uszczerbek w majątku.

Sąd nie dopatrzył się nadużycia prawa przez pozwanych poprzez podniesienie przez nich zarzutu przedawnienia.

Sąd Okręgowy nie podzielił natomiast zarzutu przedawnienia roszczeń sformułowanych w punktach 6-8 pozwu, tj. dotyczących poniesionych przez powoda kosztów postępowania w sprawach (...) Niemniej jednak Sąd I instancji uznał i te żądania powoda za nieuzasadnione. Argumentował, że zgodnie z obowiązującą zasadą dyspozycyjności, podmioty stosunków cywilnoprawnych w korzystaniu z przysługujących im praw podmiotowych korzystają z autonomii w tej sferze. To bowiem od nich zależy, czy będą dochodzić ochrony swych praw w razie ich zagrożenia lub naruszenia na właściwej drodze, w jakim zakresie oraz z jakich przysługujących im procesowych środków obrony będą korzystać. Wytoczenie powództwa jest pierwszą czynnością procesową, a zarazem przejawem woli osoby, która uważa, że jej prawo podmiotowe zostało naruszone bądź zagrożone. Osoba taka może swobodnie wystąpić na drogę sądową w celu poszukiwania ochrony swych praw, jej inicjatywa w tej sferze nie jest bowiem w żaden sposób ograniczona. Zasada dyspozycyjności przejawia się w szczególności w tym, że to od powoda zależy zakres żądanej ochrony prawnej i tym samym zakres rozstrzygnięcia sądu w procesie cywilnym. Ponadto powód ma możność zmiany swego powództwa w toku procesu, zarówno przedmiotowej jak i podmiotowej. Między wskazywaną w pkt. 6-8 pozwu przez powoda szkodą a działaniami pozwanej spółki brak jest jakiegokolwiek związku przyczynowego. Nie można obarczać strony pozwanej kosztami przegranych przez powoda procesów, w których strona pozwana nie brała udziału.

Oddalenie wniosków dowodowych sformułowanych przez powoda podyktowane było ich brakiem znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

8

Sąd I instancji uzasadnił również orzeczenie o kosztach postępowania, wskazując jako jego podstawę przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c., przy czym Sąd wyjaśnił, z jakich przyczyn nie było w okolicznościach niniejszej sprawy podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. i nie obciążania powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwanych.

Od wyroku tego apelację wniósł powód zaskarżając go w całości i domagając się jego zmiany oraz uwzględnienia powództwa i zasądzenia kosztów postępowania za wszystkie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w (...) do ponownego rozpoznania z uwzględnieniem kosztów postępowania.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił (przyjmując redakcję Sądu Apelacyjnego):

1)  naruszenie przepisu art. 442 ¹ § 1 i 2 k.c. oraz art. 117 k.c. w związku z art. 442 ¹ §1 k.c. w związku z art. 5 k.c. w związku z art. 405 k.c., w związku z art. 415 k.c. polegające na błędnym przyjęciu, że w niniejszej sprawie zastosowanie będzie miał 3 letni termin przedawnienia podczas, gdy podstawą żądania był bezpodstawne wzbogacenie pozwanych, a zatem zastosowanie winien mieć przepis art. 118 k.c. przewidujący 10-letnim termin przedawnienia, a nadto Sąd winien dokonać samodzielnych ustaleń w zakresie popełnienia przez pozwanych przestępstw i w związku z tym zastosować 20-letni termin przedawnienia. Ponadto Sąd I instancji w sposób nad wyraz ogólnikowy odnosił się do treści przepisu art. 5 k.c. oraz pomimo płynącej wprost z przepisu art. 415 k.c. zasady słuszności zarzutu tego nie uwzględnił;

2)  naruszenie przepisów art. 298 § 1 k.h. w zw. z art. 778 § 1 k.p.c. w zw. z art. 787 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, które to naruszenie miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia;

3)  naruszenie przepisu art. 930 § 1 k.p.c. przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że orzeczenie Sądu Okręgowego w (...)w przedmiocie rozwodu i przyznanie wyłącznych praw własności, powodowi do nieruchomości po jej zajęciu, było czynnością rozporządzającą;

4)  naruszenie przepisu art. 1036 k.p.c. przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że przepis ten jest tytułem wykonawczym który uprawnia do przeprowadzenia egzekucji oraz zaspokojenia się z kwoty uzyskanej w planie podziału sum;

5)  naruszenie przepisu art. 21 ust 1 oraz art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej w związku z art. 1 pierwszego protokołu dodatkowego do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, polegające na nie poszanowaniu przez pozwanych ochrony prawa własności przysługującej skarżącemu i rozdysponowanie prawem własności bez jakiejkolwiek podstawy zarówno faktycznej jak i prawnej;

6)  naruszenie art. 41 k.r.o. w związku z art. 787 k.p.c. polegające na błędnym przyjęciu przez Sąd pierwszej instancji, iż pozwani posiadali odpowiednie tytuły, na mocy których dokonane przez nich czynności egzekucyjne w postaci licytacji nieruchomości oraz rozdysponowanie sumy uzyskanej z jej sprzedaży nastąpiło w granicach prawa, podczas gdy wierzyciele zaspokojeni z tej sumy takich tytułów nie posiadali;

7)  naruszenie art. 321 § 1 k.p.c. w zw. z art. 187 § 1 k.p.c. przez oddalenie powództwa w oparciu o przepis art. 415 k.c., gdy powód sformułował swoje żądanie na podstawie art. 405 k.c., a nadto art. 321 § 1 k.c. przez naruszenie zakazu wyrokowania ponad żądanie pozwanych oraz powoda zgłoszone w pozwie;

9

8)  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie błędnej subsumcji oraz dowolną ocenę zgromadzonych w sprawie dowodów i w związku z art. 328 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące odpowiedzialność z art. 415 k.c., a nadto poprzez arbitralną - stojącą w sprzeczności do całości materiału dowodowego - ocenę wiarygodności i mocy dowodu przez Sąd pierwszej instancji - poprzez uznanie, iż przedstawione przez powoda dowody nie dają podstaw do uznania odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanych, podczas gdy z materiału dowodowego zebranego w niniejszym postępowaniu w sposób jednoznaczny wynika, że zarówno Urząd Skarbowy z Ż. jak i pozwana (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż. swoim zachowaniem i podejmowanymi czynnościami naruszyli szereg przepisów prawa, a nadto wykorzystując swoje koneksje doprowadzili do uniemożliwienia powodowi obrony swoich praw;

9)  naruszenie art. 6 k.c. w związku z art. 415 k.c. oraz w zw. z art. 187 § 1 k.p.c. przez brak wykazania przez powoda podstaw odpowiedzialności pozwanych na podstawie art. 415 k.c.;

10)  naruszenie przepisu art. 405 k.c. w zw. z art. 415 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uchylenie się Sądu pierwszej instancji od jednoznacznego ustalenia winy i odpowiedzialności pozwanych, a także art. 361 k.c. poprzez niedokonanie ustalenia wysokości poniesionej szkody oraz uszczerbku jaki poniósł powód w wyniku bezprawnych działań pozwanych;

11)  naruszenie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. przez oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego oraz art. 227 k.p.c. przez oddalenie wniosku powoda o dopuszczenie dowodu z dokumentu urzędowego w postaci sporządzonego protokołu opisu i oszacowania nieruchomości z zasobów wypisu rejestru cen nieruchomości oraz wartości nieruchomości Starostwa Powiatowego w Z.;

12)  naruszenie przepisu art. 441 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, podczas gdy jest to przepis bezwzględnie obowiązujący i stanowi normatywną podstawę solidarności dłużników w sytuacji, gdy kilka osób odpowiada za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym;

13)  naruszenie przepisu art. 231 k.p.c. poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji domniemania faktycznego na podstawie wpisu hipoteki przymusowej, iż pozwani posiadali tytuły wykonawcze zarówno do dokonania zabezpieczenia roszczenia na majątku wspólnym byłych małżonków jak i do przeprowadzenia dalszych czynności egzekucyjnych oraz sprzecznego ze zgromadzonym materiałem dowodowym oraz innymi faktami ustalonymi w sprawie, polegającego na błędnym ustaleniu, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu, a nadto, że powód nie udowodnił swojego roszczenia pomimo przedstawienia przez powoda szeregu dowodów wskazujących na nierzetelne, niezgodne z prawem działanie pozwanych;

14)  naruszenie przepisu art. 328 § 2 k.p.c. poprzez:

- niewyjaśnienie podstawy prawnej wyroku i ograniczeniem tego obowiązku do przytoczenia sumarycznych ogólnych przepisów prawa,

- nierozpoznanie istoty sprawy polegające na pominięciu przez Sąd pierwszej instancji przesłanki stanowiącej o istnieniu roszczenia powoda i oparcie rozstrzygnięcia

na nietrafnym zarzucie, że jest nieuzasadnione i nieudowodnione,

- zaniechanie wyjaśnienia okoliczności powstałej wierzytelności na rzecz

pozwanej (...) sp. z o.o. która stanowiła podstawę dokonania zabezpieczenia

10

roszczenia na majątku wspólnym byłych małżonków oraz wskazania stosunków prawnych na podstawie których ta wierzytelność została zasądzona od J. B.,

- zaniechanie przeprowadzenia i odniesienia się do dowodu z akt sprawy o sygn.(...)które postanowieniem sądu z dnia 07.05.2014 r. zostały dopuszczone przez sąd jako dowód w sprawie,

- ogólne, sumaryczne wskazanie wszystkich wykorzystanych do ustalenia podstawy faktycznej dowodów, podczas gdy każde składające się na podstawę faktyczną rozstrzygnięcia ustalenie powinno zawierać przytoczenie dowodów stanowiących podstawę tego ustalenia;

15)  rażące naruszenie zasady bezpośredniości wyrażonej w art. 235 k.p.c. poprzez oparcie ustaleń faktycznych na uzasadnieniach wyroków wydanych w innej sprawie;

16)  rażące naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 231 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. w zw. z art.232 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy w rozumieniu przepisu art. 386 § 4 k.p.c. polegającego na pominięciu kluczowych dowodów w sprawie i oparciu ustaleń faktycznych wyłącznie na podstawie domniemania faktycznego;

17)  naruszenia przepisów art. 322 k.p.c. przez jego niezastosowanie w sprawie i zaniechanie przez Sąd I instancji ustalenia wysokości szkody;

18)  naruszenie przepisów art. 362 k.c. przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że zaniechanie powoda polegające na nie skorzystaniu z przysługujących mu środków ochrony prawnej było samoistnym zdarzeniem wywołującym szkodę i nieuwzględnienie, że zaniechanie powoda w tym zakresie można rozważać jedynie w kategoriach przyczynienia się do powstania szkody.

Sąd Apelacyjny w (...)oceniając, że Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny, stan ten przyjął za własny (art. 382 k.p.c.). Ocenił również, że roszczenia powoda wyszczególnione w punktach 1-8 pozwu, skierowane przeciwko pozwanym (...) sp. z o.o. w Ż. oraz Skarbowi Państwa – Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w Ż. nie zasługują na uwzględnienie nawet w części.

W konsekwencji wyrokiem z dnia 25 marca 2015 r oddalił apelację i zasądza od powoda na rzecz pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż. 5 400 zł oraz na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa 5 400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. W uzasadnieniu swojego wyroku odniósł się do zarzutów apelacji.

W skardze wniesionej dnia 5 czerwca 2017 r. powód wniósł o wznowienie postępowania zakończonego wyżej wskazanym prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...)

W uzasadnieniu podniósł, że po wydaniu wyroku przez Sąd Apelacyjny w (...)wykrył okoliczności faktyczne oraz środki dowodowe, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona powodowa nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Postanowieniem z dnia 6 grudnia 2016 r. sygn. akt(...) Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, którą to informację powód uzyskał drogą elektroniczną (e- mailem) od pełnomocnika reprezentującego go przed Sądem Najwyższym w dniu (...). Z treści uzasadnienia postanowienia uzyskał informację,

że: ,,zagadnienie dotyczące upadku zabezpieczenia zostało wyraźnie przez ustawodawcę przesądzone. Upadek zabezpieczenia następuje z mocy prawa, na wniosek

11

zobowiązanego sąd jednak zobowiązany jest wydać postanowienie stwierdzające upadek zabezpieczenia''.

Po zapoznaniu się z tym poglądem powód powziął wiadomość o nowych okolicznościach faktycznych, które istniały już w czasie trwania prawomocnie zakończonego postępowania oraz o dowodzie potwierdzającym w sposób wiarygodny te okoliczności.

W dalszej części skargi powód przytoczył opis postępowań skierowanych przeciwko J. B. i postępowania egzekucyjnego zakończonego licytacyjną sprzedażą nieruchomości 21 marca 2005 r. Wyraził pogląd, że doszło do upadku zabezpieczenia hipoteką przymusową, co spowodowało wygaśnięcie tej hipoteki, co z kolei zwolniło jego, jako właściciela obciążonej nieruchomości z odpowiedzialności rzeczowej.

Podniósł, że analiza akt sprawy wskazuje, iż pozwana nie złożyła w ustawowym terminie, ani też w terminie późniejszym ewentualnego wniosku o wpisanie na jej rzecz hipoteki przymusowej, ale już na podstawie nowego tytułu wykonawczego. Nie można zatem przyjąć, że nieruchomość skarżącego została skutecznie względem niego zajęta.

Wskazane w niniejszej skardze okoliczności, które w swej istocie mają stanowić o zasadności wniesionej skargi istniały już w czasie trwania prawomocnie zakończonego postępowania i były dla powoda niemożliwe do ujawnienia ze względu na fakt, iż powód nie był stroną w sprawie o sygn. akt. (...) w której Sąd Okręgowy w (...)wydał postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia. W konsekwencji także w postępowaniu o dokonanie wpisu hipoteki przymusowej w księdze wieczystej KW nr (...) i dalej w sprawie o sygn. akt. (...)z powództwa (...) sp. z o.o. (pozwanej w niniejszej sprawie) przeciwko J. B..

Z tych samych względów nie było możliwe uzyskanie przez powoda wiedzy zarówno, co do daty uprawomocnienia się wyroku uwzględniającego roszczenie jak i terminu upadku zabezpieczenia.

Powód również nie był stroną postępowania komorniczego w sprawie o sygn. akt (...) które zostało zainicjowane przez pozwaną. Jedyna informacja jaka została przekazana powodowi w toku toczącego się w/w postępowania to pismo, w którym komornik poinformował, że z wniosku wierzyciela (...) sp. z o.o. (pozwanej w niniejszej sprawie) została wszczęta egzekucja przeciwko dłużnikowi J. B..

Powyższe okoliczności nie pozostają również bez znaczenia dla oceny podniesionego przez pozwaną skutecznego skądinąd zarzutu przedawnienia, co w ocenie powoda nie może prowadzić do oddalenia powództwa wobec wykazania, że podniesienie tego zarzutu jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie z treścią art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego.

W ocenie skarżącego w niniejszej sprawie zachodzą szczególne przesłanki pozwalające uznać podniesiony zarzut przedawnienia za sprzeczny z art. 5 k.c. Pozwana, która odniosła korzyść majątkową na skutek wyegzekwowania odeń kwoty zasądzonej od jego byłej małżonki J. B. działając w warunkach wyzyskania wpisu hipoteki przymusowej, nie może powoływać się na przedawnienie roszczenia o naprawienie powstałej w ten sposób szkody. Takie bowiem działanie prowadzące do wzbogacenia kosztem skarżącego jest sprzeczne z duchem prawa, zaś usankcjonowanie takiego stanu rzeczy premiowałoby zachowania sprzeczne z zasadami współżycia społecznego dając im ochronę prawną.

Z powyższych względów strona powodowa stoi na stanowisku, iż w związku z brakiem stosownego tytułu wykonawczego a także przeprowadzenia egzekucji na podstawie

wpisu hipoteki przymusowej (kaucyjnej) po upadku zabezpieczenia pozwana

12

spółka w sposób nieuprawniony prowadziła egzekucję w stosunku do powoda, wobec czego

za skuteczny należy uznać zarzut tak uzyskania korzyści bez podstawy prawnej,

jaki i wyrządzenia powodowi szkody na skutek bezprawnych działań osoby prawnej.

Pozwana wniosła o oddalenie skargi i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

S ą d Apelacyjny zwa ż y ł , co nast ę puje.

Jak wynika z treści skargi skarżący zdaje się podstawy wznowienia postępowania upatrywać w normach zawartych w art. 403 § 2 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem można m. in. żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Później wykryte dowody, (o których mowa w art. 403 § 2 k.p.c.), to dowody istniejące już w czasie prowadzenia zakończonego prawomocnie postępowania, lecz wówczas stronie nie znane (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia (...) (...). (...) w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. oznacza znalezienie takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych w poprzednim postępowaniu nieujawnionych, bo nieznanych stronom. Nie odnosi się zatem do okoliczności i dowodów niedostrzeżonych przez stronę. Ponadto muszą to być okoliczności, z których nie mogła skorzystać strona w poprzednim postępowaniu, a nie jej nowy pełnomocnik ustanowiony po wydaniu wyroku (postanowienie Sądu Apelacyjnego w (...)w 17.5.2005 r., I (...) L.).Podobnie Sąd Najwyższy stwierdził, że wykrycie nowych okoliczności faktycznych lub dowodów dotyczy tylko takich faktów i środków dowodowych, które poza przesłanką ich nieujawnienia w postępowaniu prawomocnie zakończonym powinny być dla strony "nieujawnialne", czyli dla niej niedostępne (wyrok Sądu Najwyższego z (...) L.)

W skardze powód – jak wynika z jej analizy - powoływał się na okoliczność, że po wydaniu wyroku przeciwko jego małżonce J. B. udzielone w procesie zabezpieczenie z mocy prawa upadło, co spowodowało wygaśnięcie hipoteki przymusowej ustanowionej na rzecz pozwanej spółki (...).

Kwestia ewentualnego wygaśnięcia zabezpieczenia nie jest jednak okolicznością faktyczną a okolicznością prawną. Na gruncie obowiązującego dopiero od 5 lutego 2005 r. przepisu art. 754 ¹§ 1 „Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej albo jeżeli sąd inaczej nie postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów niniejszego tytułu upada po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu.”

Okolicznościami faktycznymi są zatem zapadnięcie wyroku Sądu I instancji i upływ czasu powodujący (w razie braku apelacji) uprawomocnienie się wyroku bądź zapadnięcie wyroku drugiej instancji oraz upływ terminu przewidzianego tym przepisem.

Oczywiście nieprawdziwe są twierdzenia skargi, że nie było możliwe uzyskanie przez powoda wiedzy zarówno, co do daty uprawomocnienia się wyroku uwzględniającego roszczenie jak i terminu upadku zabezpieczenia. W pozwie z dnia 12 grudnia 2013 r. wniesionym w niniejszej sprawie powód sam wskazuje, że wyrok Sądu Okręgowego zapadł 11 grudnia 2003 r. a wcześniej doręczono mu zawiadomienie o wpisie hipoteki przymusowej na rzecz pozwanej. Akta sprawy (...) (wcześniej (...)) były dołączone do akt niniejszej sprawy, a więc powód mógł się z nimi zapoznać przed zapadnięciem wyroków w niniejszej sprawie. Na k. 342 v tych akt znajduje się zarządzenie stwierdzające prawomocność wyroku z dniem 17.III.04 r..

13

Ubocznie tylko zauważyć można, gdyż dotyczy to już kwestii merytorycznej, że we wskazanej dacie przepisy ustawy procesowej nie przewidywały upadku zabezpieczenia z mocy prawa w przypadku orzeczenia – jak w niniejszym przypadku - uwzględniającego roszczenie.

Powód uczestniczył także aktywnie w sprawie egzekucyjnej o sygn. akt (...) Sądu Rejonowego w (...)w której nadzorowano licytację i orzeczono o podziale sumy uzyskanej z egzekucji.

Nie można też nie zauważyć, że Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu swojego wyroku z dnia 25 marca 2015 r. opisał przebieg powyższej sprawy i stosowanego zabezpieczenia a także wskazał, że wyrok z dnia 11 grudnia 2003 r. uprawomocnił się w dniu 17 marca 2004 r.

Nie można zatem przyjąć, że powód powołał się na przewidziane w art. 403 § 2 k.p.c. wykrycie jakichkolwiek nowych okoliczności faktycznych. Nie wskazał także na wykrycie jakiegokolwiek środka dowodowego, którego nie mógł powołać wcześniej.

Niezależnie od powyższego wskazać trzeba, że powód wnosząc już apelację od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 22 lipca 2014 r. wskazywał na dwa zasadnicze zarzuty - pierwszy dotyczący rzekomej bezskuteczności zabezpieczenia roszczeń pozwanej hipoteką przymusową i upadku tego zabezpieczenia, drugi zaś dotyczy ponoć nieuprawnionego uwzględnienia zarzutu przedawnienia roszczeń powoda.

Kwestia upadku zabezpieczenia podniesiona została przez powoda także w skardze kasacyjnej z dnia 30 czerwca 2015 r. Tam też wskazano, że kwestia ta ma kluczowe znaczenie dla wygaśnięcia hipoteki a w konsekwencji zwolnienia powoda z odpowiedzialności rzeczowej.

Te same argumenty podnosi obecnie w skardze o wznowienie postępowania. Jak wynika z powyższego kwestie te znane mu były najpóźniej w 2015 r. Tymczasem zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c. skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym a termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny uznając, że skarga nie jest opartą na ustawowej podstawie a nadto wniesiona po upływie przepisanego terminu na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z treścią art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz art. 406 k.p.c. i przy odpowiednim stosowaniu wskazanych w nim przepisów, ale także uwzględniając, że postępowanie toczyło się przed Sądem II instancji i zastosowaniu przepisów § 2 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz. 1804).

Jan Futro Mariola Głowacka Ewa Staniszewska

14