Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Człuchowie IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2017 r. w Człuchowie

sprawy z powództwa D. S.

przeciwko (...) Ośrodkowi (...)

o odszkodowanie

1.  Zasądza od pozwanego (...) Ośrodka (...) na rzecz powoda D. S. kwotę 11 465,01 (jedenaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt pięć złotych 01/100), tytułem odszkodowania.

2.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

3.  Zasądza od pozwanego (...) Ośrodka (...) na rzecz powoda D. S. kwotę 180,00 zł tytułem kosztów procesu.

4.  Nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Ośrodka (...) na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie kwotę 574,00 zł tytułem kosztów sądowych.

Sygn. akt IV P 109/17

UZASADNIENIE

Pełnomocnik powoda D. S. wniósł przeciwko (...) Ośrodkowi (...) o zapłatę odszkodowania w kowcie 13.021,94 zł za brak przywrócenia do pracy wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia się w zapłacie i zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż pozwany (...) Ośrodek (...) zatrudnił powoda na umowę o pracę w dniu 15 listopada 2010 roku, która w późniejszym okresie czasu przekształciła się w umowę jako nauczyciel kontraktowy. W dniu 25 czerwca 2016 roku pozwany wypowiedział powodowi umowę o pracę za wypowiedzeniem. Pismem z dnia 23 czerwca 2016 roku pozwany przeniósł powoda w stan nieczynny zgodnie z art. 20 ust.1 pkt 2 Karty Nauczyciela. W czasie trwania stanu nieczynnego pozwany zatrudnił inne osoby mimo ciążącego na nim obowiązku złożenia propozycji zatrudnienia powodowi. Powód na podstawie art. 56 k.p. i następnych wezwał pozwanego do wypłaty należnego mu odszkodowania w wysokości dochodzonej pozwem to jest średnia z ostatnich 12 miesięcy pomnożona przez trzy (4.340.64 zł x 3= 13.021,94 zł). Mimo wezwania do zapłaty pozwany nie wypłacił żądanej kwoty a w odpowiedzi odmówił zapłaty i stwierdził jakoby propozycja pracy została złożona w trakcie rozmowy.

Pozwany ośrodek socjoterapii w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu wskazał, iż pozwany kwestionuje dochodzoną przez powoda kwotę i sposób jej wyliczenia. Średnie miesięczne wynagrodzenie powoda z okresu ostatnich 12 miesięcy poprzedzających rozwiązanie stosunku pracy, wynosiło 3 821,67 zł. pozew został Wniesiony z przekroczeniem przewidzianego art. 264 § 2 k.p. terminu do jego wniesienia. Stosunek pracy powoda wygasł wskutek przeniesienia go w stan nieczynny z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w tym stanie (do dnia 28.02.2017r.) wynosił 21 dni, licząc od dnia wygaśnięcia stosunku pracy (art. 264 § 2 k.p.). Po upływie tego terminu roszczenie powoda wygasło, bowiem pozew został złożony w czerwcu 2017 roku. Niemniej pozwany podtrzymuje twierdzenia zawarte w swoich pismach z dnia 21.03.2017 r. oraz 10.04.2017 r., iż pozwany składał powodowi propozycję przywrócenia do pracy, którą to powód odrzucił.

Sąd ustalił co następuje:

Powód D. S. był zatrudniony w (...) Ośrodkowi (...) na stanowisku wychowawcy internatu na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 15.11.2010 r. do 28.02.2017 r. Powód posiada stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego.

(dowód: akta osobowe powoda cz. A świadectwo pracy i cz. B k. 19).

Pozwany (...) Ośrodek (...).06.2017 r. wypowiedział powodowi umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, który miał upłynąć w dniu 31.08.2016 r. przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę było zmniejszenie liczby grup w internacie z 8 do 5 i redukcja godzin dydaktyczno-wychowawczych, ( art. 20 ust.1 pkt. 2 KN- Dz. U. t.j. z 2014 r. poz.191 ze zm.).

(dowód: akta osobowe powoda cz. B, wniosek k.31).

Powód 20.06.2016 r. złożył do pracodawcy wniosek o przeniesienie w stan nieczynny zgodnie z art. 20 ust.1 pkt 2 Karty Nauczyciela.

(dowód: akta osobowe powoda cz. B, wypowiedzenie umowy o pracę k.30).

Pozwany (...) pismem z dnia 23 czerwca 2016 roku przeniósł powoda w stan nieczynny zgodnie z art. 20 ust.1 pkt 2 Karty Nauczyciela.

(dowód: akta osobowe powoda cz. B, przeniesienie w stan nieczynny k.32).

Kierownik internatu podczas trwania stanu nieczynnego powoda powiedział powodowi, iż otwierają grupy. Ze strony powoda nie było reakcji.

( dowód: zeznania świadków k41-42, D. N. od 00:07:45 do 00:13:57, A. W. od 00:16:01 do 00:23:25).

Pozwany (...) Ośrodek (...).10.2017 r., 21.10.2016 r. i 7.11.2016 r. zatrudnił trzech wychowawców internatu.

(dowód: informacja pozwanego k.39).

Pełnomocnik powoda 13.03.2017 r. wezwał stronę pozwana do zapłaty odszkodowania, na podstawie art. 56 k.p.

(dowód: wezwanie do zapłaty k.9 i 11).

Pozwany (...) w pismach z 21.03.2017 r. i 10.04.2017 r. stwierdził, iż powodowi kierownik internatu dwukrotnie składał powodowi propozycję przywrócenia do pracy, którą powód odrzucił.

(dowód: k.10 i 12).

Średnie wynagrodzenie miesięczne powoda liczone za okres 12 miesięcy wynosi 3.821,67 zł brutto

(dowód: zaświadczenie k.27).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo o zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie bezsporne było, iż powód był zatrudniony w pozwanym (...) Ośrodku (...) na stanowisku wychowawcy internatu i posiada stopień awansu nauczyciela kontraktowego.

W niniejszej sprawie bezsporne było też, iż pozwany (...) wypowiedział powodowi stosunek pracy w trybie art. 20 ust. 1 pkt. 2 ustawy z 26.01.1982 r. Karty Nauczyciela (tj. Dz.U. z 2014 r. poz.191).

W przedmiotowej bezsporne jest, iż w pozwanym ośrodku socjoterapii następują zmiany organizacyjne z powodu zmniejszającej się liczby uczniów a co za tym idzie zmniejszającej się liczby oddziałów i nauczycieli wychowawców w internacie.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1997 r. I PKN 401/97 - kontroli Sądu Pracy nie podlega ocena zasadności przyjętej przez pracodawcę decyzji o zmianie struktury organizacyjnej zakładu pracy w celu racjonalizacji i ograniczenia zatrudnienia pracowników lecz tylko ocena zasadności i słuszności przyjętych kryteriów doboru pracowników na stanowisku pracy i kwalifikowania pracowników do zwolnienia z pracy, zaś indywidualne wypowiedzenie umowy o pracę podlega ocenie Sądu w zakresie zasadności wypowiedzenia (art. 45 § l k.p.) oraz ewentualnego nadużycia prawa (tak: SN w wyroku z 2002-01-10 I PKN 780/00).

Na wniosek powoda z 20.06.2016 r. pozwany (...) pismem z 23 czerwca 2016 roku przeniósł powoda w stan nieczynny zgodnie z art. 20 ust.1 pkt 2 Karty Nauczyciela.

Sąd w całej rozciągłości podziela pogląd Sądu Najwyższego zaprezentowany w wyroku z 14 grudnia 2009 r. , I PK 118/09 , OSNP 2011/13-14/171, iż dyrektor musi z urzędu „aktywizować” nauczyciela będącego w stanie nieczynnym, jeśli tylko występują przesłanki jego pełnego zatrudnienia, wskazane w art. 20 ust. 7 KN. Nauczyciel nie ma przy tym obowiązku składania w tym celu żadnego podania. W przypadku wygaśnięcia stosunku pracy z powodu niewykonania przez dyrektora obowiązku przywrócenia do pracy nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym, w razie powstania możliwości podjęcia przez niego pracy w pełnym wymiarze zajęć (art. 20 ust. 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, jednolity tekst: Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.), nauczyciel może się domagać przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach na podstawie art. 56 § 1 k.p. w związku z art. 67 k.p. i w związku z art. 91c Karty Nauczyciela, przez co należy rozumieć zatrudnienie na stanowisku (tym samym lub innym), na którym dyrektor szkoły był obowiązany go zatrudnić zgodnie z art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela.

W uzasadnieniu wyżej cytowanego wyroku Sąd Najwyższy słusznie stwierdził, że zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) dyrektor szkoły w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym stosunek pracy wygasa (art. 20 ust. 5c zdanie drugie Karty Nauczyciela). Z kolei, stosownie do art. 20 ust. 7 tej ustawy, dyrektor szkoły ma obowiązek przywrócenia do pracy w pierwszej kolejności nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym w razie powstania możliwości podjęcia przez nauczyciela pracy w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony lub na okres, na który została zawarta umowa, w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku, pod warunkiem posiadania przez nauczyciela wymaganych kwalifikacji. Odmowa podjęcia pracy przez nauczyciela powoduje wygaśnięcie stosunku pracy z dniem odmowy. Ostatnio wymieniona regulacja stanowi konsekwencję zasady, że nauczyciel w stanie nieczynnym pozostaje w stosunku pracy ze szkołą (z tym, że część praw i obowiązków objętych stosunkiem pracy nie jest wykonywana). Skoro między stronami utrzymuje się stosunek pracy, to zrozumiałe jest, że w razie ustania przyczyn przeniesienia w stan nieczynny powinno dojść do pełnej jego realizacji (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 27 maja 1999 r., I PKN 77/99, OSNP 2000 nr 18, poz. 681). Celowi temu służy ustanowiona w przytoczonym przepisie konstrukcja "przywrócenia do pracy". Konstrukcja ta zasadniczo różni się od "przywrócenia pracownika do pracy na poprzednich warunkach", unormowanego w art. 45 § 1 i art. 56 § 1 k.p. Po pierwsze, służy ona zakończeniu stanu nieczynnego (przywróceniu do czynnego wykonywania pracy nauczyciela) w czasie istnienia stosunku pracy, a nie przywróceniu do pracy po ustaniu zatrudnienia. Po drugie, "przywrócenie do pracy" według art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela nie musi oznaczać przywrócenia "na poprzednich warunkach", ponieważ może ono dotyczyć innego stanowiska, jeśli nauczyciel ma do tego wymagane kwalifikacje. W takim przypadku "przywrócenie do pracy" będzie oznaczało ponowne ("czynne") zatrudnienie w szkole, ale na innym stanowisku. Po trzecie, z brzmienia rozważanego przepisu wynika, że dyrektor szkoły, w razie zaistnienia określonych w nim przesłanek, ma obowiązek przywrócić nauczyciela do pracy (do jej czynnego wykonywania) "z urzędu", a nie na żądanie pracownika, jak ma to miejsce w sytuacjach regulowanych w art. 45 § 1 i art. 56 § 1 k.p. Realizacja tego obowiązku nie zależy więc od wniosku nauczyciela. Jest to zrozumiałe, skoro to właśnie dyrektor, dysponujący znajomością sytuacji kadrowej i potrzeb szkoły, może najpełniej i we właściwym momencie ocenić, czy powstały możliwości ponownego podjęcia przez nauczyciela pracy w pełnym wymiarze zajęć, podczas, gdy nauczyciel pozostający z reguły poza szkołą (oprócz sytuacji określonej w art. 20 ust. 8 Karty Nauczyciela) nie ma takiej wiedzy. O tym, że przywrócenie do pracy, normowane w tym przepisie, następuje "z urzędu" świadczy także zawarte w nim postanowienie ustawodawcy, że odmowa podjęcia pracy przez nauczyciela powoduje wygaśnięcie stosunku pracy z dniem odmowy. Unormowanie to byłoby pozbawione sensu, gdyby warunkiem rozważanego przywrócenia był wniosek nauczyciela. Należy jednak mieć na uwadze, że stosownie do powołanego wyżej art. 20 ust. 5c zdanie drugie Karty Nauczyciela, stosunek pracy wygasa z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym. Skutek ten następuje z mocy prawa, co dotyczy także przypadków, gdy powstały warunki przywrócenia do pracy ustanowione w art. 20 ust. 7, a dyrektor szkoły nie wykonał obowiązku przywrócenia nauczyciela do pracy (do stanu czynnego). Karta Nauczyciela nie określa sankcji wygaśnięcia stosunku pracy w razie naruszenia przez pracodawcę przepisów dotyczących wygaśnięcia. Wobec tego, zgodnie z art. 91c tej ustawy, zastosowanie znajdują przepisy dotyczące sankcji wygaśnięcia stosunku w wyniku naruszenia obowiązków przez pracodawcę, a więc przepisy zawarte w oddziale 6 rozdziału I działu drugiego Kodeksu pracy. W szczególności, stosownie do art. 56 § 1 k.p. w związku z art. 67 k.p. i w związku z art. 91c Karty Nauczyciela, nauczycielowi przysługuje w takiej sytuacji roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. Przywrócenie nauczyciela do pracy na poprzednich warunkach w przypadku, gdy wygaśnięcie stosunku pracy nastąpiło z powodu naruszenia przez dyrektora szkoły przesłanek przeniesienia nauczyciela w stan nieczynny określonych w art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela, polega na przywróceniu do pracy na warunkach obowiązujących przed przeniesieniem w stan nieczynny (por. powołany wyżej wyrok Sądu Najwyższego z 27 maja 1999 r., I PKN 77/99 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2001 r., I PKN 476/00, OSNP 2003 nr 10, poz. 240). Natomiast w przypadku wygaśnięcia stosunku z powodu niewykonania przez dyrektora obowiązku ustanowionego w art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela, gdy samo przeniesienie w stan nieczynny było zgodne z art. 20 ust. 1, wykładnia pojęcia "przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach" musi uwzględniać zmiany wynikające z prawidłowego przeniesienia w stan nieczynny i następującego później zaniechania przez dyrektora szkoły wykonania obowiązku z art. 20 ust. 7. Z tego względu przez poprzednie warunki pracy należy rozumieć, stosownie do okoliczności, to samo lub inne stanowisko, na którym dyrektor powinien był zatrudnić nauczyciela, gdyby należycie wykonał wynikający z tego przepisu obowiązek.

W niniejszej sprawie niewątpliwie w okresie stanu nieczynnego powoda tj. trwania stosunku pracy, pozwany ośrodek socjoterapii zatrudnił trzech nowych wychowawców internatu a dyrektor (...) z urzędu nie złożył powodowi propozycji powrotu do czynnego wykonywa pracy wychowawcy.

Luźnej informacji kierownika internatu o otwieraniu nowych grup, skierowanej do powoda, nie sposób uznać za złożenie przez dyrektora (...) powodowi propozycji powrotu do czynnego wykonywania pracy wychowawcy. Co więcej to nie na powodzie spoczywał obowiązek inicjatywy reaktywacji czynnego wykonywania pracy, w okresie jego stanu nieczynnego.

Ponadto, gdyby powód odrzucił faktyczną i skuteczną propozycję pracodawcy powrotu do czynnego wykonywania pracy, to pracodawca winien stwierdzić wygaśnięcie stosunku pracy powoda z datą odmowy powrotu do pracy, co w niniejszej sprawie nie nastąpiło.

Z jasnych zeznań świadków D. N. i A. W. nie wynika, by w imieniu pracodawcy złożono powodowi oświadczenie woli o przywróceniu go do pracy w sytuacji zatrudniania nowych wychowawców internatu.

W ocenie sądu dyrektor pozwanego (...) naruszył więc obowiązek wynikający z dyspozycji przepisu art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela.

Zgodnie z art. 91c tej ustawy, zastosowanie znajdują przepisy dotyczące sankcji wygaśnięcia stosunku w wyniku naruszenia obowiązków przez pracodawcę, a więc przepisy zawarte w oddziale 6 rozdziału I działu drugiego Kodeksu pracy. W szczególności, stosownie do art. 56 § 1 k.p. w związku z art. 67 k.p. i w związku z art. 91c Karty Nauczyciela, nauczycielowi przysługuje w takiej sytuacji roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie.

W niniejszej sprawie powód zgłosił powództwo o odszkodowanie a sąd jest związany żądaniem pozwu.

Zdaniem sądu nie jest trafny zarzut pozwanego, iż roszczenie powoda wygasło z upływem 21 dni, licząc od dnia wygaśnięcia stosunku pracy tj. 28.02.2017r. (art. 264 § 2 k.p.).

Przepis art. 264 k.p. określa wspólne terminy odwołania się pracownika odpowiednio od wypowiedzenia umowy o pracę i rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia oraz termin żądania nawiązania stosunku pracy. Wskazane terminy dotyczą wyłącznie roszczeń o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy czy odszkodowanie w związku z wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, a także roszczenia o nawiązanie stosunku pracy. Termin 21-dniowy ma również zastosowanie do roszczenia pracownicy, która skutecznie uchyliła się od skutków porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę. Termin ten biegnie od dnia niedopuszczenia pracownicy do pracy (zob. wyr. SN z 23.9.2014 r., II PK 269/13, L.). Terminy te nie odnoszą się natomiast do innych roszczeń, choćby wynikających z naruszenia przepisów prawa dotyczących wypowiadania umów o pracę (tak: Kodeks pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. A. S., rok 2017 wyd. 3).

W rozpoznawanej sprawie w momencie przeniesienia powoda w stan nieczynny złożone mu wypowiedzenie umowy o pracę staje się z mocy prawa bezskuteczne a stosunek pracy wygasa z upływem stanu nieczynnego (por.: wyrok SN z 18.03.2014 r. II PK 177/13).

Zatem roszczenie odszkodowawcze powoda nie jest związane z wypowiedzeniem umowy o pracę.

Zdaniem sądu roszczenie byłego nauczyciela wychowawcy o odszkodowanie za niewykonanie obowiązku przez pracodawcę wynikającego z art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela przedawnia się (a nie wygasa) w terminie określonym w art. 291 § 1 k.p. i nie ma zastosowania do niego termin określony w przepisie art. 264 k.p.

Mając na uwadze powyższe sąd na podstawie art. 56 § 1 k.p. w związku z art. 58 k.p. i art. 67 k.p. oraz w zw. z art. 91c Karty Nauczyciela zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.465,01 tytułem odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego średniego wynagrodzenia powoda i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 9 ust. 1 pkt. 1 w zw. z 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.), zasadzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 180 zł tytułem kosztów procesu, mając na względzie, iż roszczenie powoda o odszkodowanie jest najbardziej zbliżone rodzajowo do odszkodowania z tytułu wypowiedzenia umowy o pracę i jest dochodzone przez powoda na podstawie art. 56 k.p. w zw. z art. 91 c KN.

O kosztach sądowych , sąd orzekł na zasadzie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2000 roku, nr 90, poz. 594) i rozstrzygnął o nieuiszczonych kosztach stosując zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, sąd nakazał ściągnąć od pozwanego przegrywającego proces na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie koszty sądowe, od których z mocy ustawy był zwolniony powód, w wysokości 574 zł z tytułu opłaty sądowej ( 5% z 11.465,01 zł.).