Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Marzena Głuchowska

Protokolant st. sekr. sądowy Barbara Wypych

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2017 r. w Kaliszu

odwołania J. K. i P. K.

od decyzji Nr (...) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 26 maja 2017 r. znak (...)

w sprawie J. K. i P. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

Zmienia zaskarżoną decyzję Nr (...)Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.z dnia 26 maja 2017 r. znak (...)i ustala, iż J. K.podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 5 stycznia 2017 r. do dnia 31 maja 2017 r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z firmą (...) P. K.w K..

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...)z dnia 26.05.2017 r. znak (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.stwierdził, iż J. K.nie podlega od dnia 05.01.2017 r. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z firmą (...) P. K.w K.wobec stwierdzenia, iż umowa o pracę została zawarta w celu uzyskania uprawnień do korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych i służyła obejściu obowiązujących przepisów prawa.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyli J. K.i P. K.wnosząc o jej zmianę i ustalenia, iż J. K.podlega ubezpieczeniu pracowniczemu od dnia 05.01.2017 r. do nadal jako pracownik firmy (...) P. K..

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniósł o oddalenie odwołania

Sąd I instancji poczynił następujące ustalenia faktyczne.

J. K. liczy 59 lat. Posiada wykształcenie zawodowe- monter konstrukcji stalowych, tytuł czeladnika w zawodzie – murarstwo. J. K. pracował przez 27 lat w zawodzie osoby wykonującej prace budowlane. W okresie od 01.09.1990 r. do 29.12.2015 r. J. K. prowadził działalność gospodarczą - roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. Głównie zajmował się kładzeniem glazury na rynku lokalnym. J. K. jako osoba prowadząc działalność gospodarczą osiągał przychody rzędu 3000-4000 zł miesięcznie i dochód rzędu 1500 zł miesięcznie. Działalność została wyrejestrowana z powodu trudności z uzyskaniem zleceń. W okresie od 04.01.2016 r. do 03.01.2017 r. J. K. był zarejestrowany jako bezrobotny z prawem do zasiłku dla bezrobotnych, następnie bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych. J. K. jest ojcem P. K..

(dowód: zeznania odwołującego J. K..).

Firma (...) P. K.prowadzi działalność gospodarczą od dnia 02.01.2013 r. Zajmuje się prowadzeniem robót budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i nie mieszkalnych. Działalność opodatkowana jest ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Firma wykazała przychody: za 2014 r. – 51400,00 zł, za 2015 r. – 61540,00 zł, za 2016 r. – 62623,27 zł. W 2017 r. prowadzący działalność gospodarczą ocenia przychód na 80000 zł. P. K.prowadzi działalność, wykonując prace wykończeniowe mieszkań, głównie w okolicach W.i we W.. Sam też mieszka od 12 lat we W.w wynajętym mieszkaniu. P. K.pozyskuje zlecenia, omawia kwestie robót z inwestorami. Sam wykonuje prace instalacyjne, elektryczne i hydrauliczne oraz prace glazurnicze. Gdy potrzebni są specjaliści do wykonywania innych prac, poleca osoby o właściwych kwalifikacjach, które te prace wykonują na własny rachunek. P. K.do spornego zatrudnienia, nie zatrudniał pracowników. Sprawy księgowe do końca 2016 r. załatwiał sam. Dopiero, gdy okazało się, iż wyniknęły błędy w dokumentacji podatkowej, zwrócił się do P. S.prowadzącego biuro rachunkowe w K.o dokonanie korekty dokumentu PIT za 2016 r. Także sprawy związane z zatrudnieniem ojca zlecił do wykonania biuru rachunkowemu P. S..

(dowód: zeznania P. K., zaświadczenie z Urzędu Skarbowego w K. (1) z dnia 30.03.2017 r., dokumenty podatkowe przedłożone przez P. K.– ewidencja przychodów, PIT 28 za 2016 r.)

W dniu 05.01.2017 r. J. K.i firma (...) P. K.w K.sporządzili umowę o pracę na czas nieokreślony od dnia 05.01.2017 r. na stanowisko pracownika budowlanego w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 2500, 00 zł miesięcznie brutto. Jako miejsce pracy wskazano W.. Określono zakres obowiązków J. K.– wykonywanie prac wykończeniowych – montaż płyt gipsowo- kartonowych, układanie glazury, montaż paneli, szpachlowanie, malowanie. Sporządzone zostały: kwestionariusz osobowy, listy obecności, listy płac, zaświadczenie o przeszkoleniu w zakresie bhp, oświadczenie co do zaznajomieniu z ryzykiem zawodowym. J. K.przedstawił zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy z dnia 02.01.2017 r. J. K.został zgłoszony do ubezpieczenia społecznego. Od dnia 04.02.2017 r. J. K.korzysta ze zwolnień lekarskich.

Co do zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego J. K., osoba która prowadzi księgowość P. K.od stycznia 2017 r. – P. S., twierdzi, iż w dniu 09.01.2017 r. otrzymała od P. K.dokumenty dotyczące zatrudnienia J. K.. Próbowała sporządzić dokument zgłoszeniowy ZUA, lecz miała problemy z jego przesłaniem do ZUS, gdyż program płatnik blokował przekaz, wykazując kardynalne błędy. Dokument ten został przesłany po kilku dniach – konkretnie w dniu 12 stycznia 2017 r. - w biurze rachunkowym uzyskano komunikat, iż program dokument przyjął. Raport o przetworzeniu dokumentu przez organ rentowy uzyskano w dniu 23.01.2017 r. Przerwę w wykonywaniu pracy w okresie od 23.01.2017 r. do 31.01.2017 r. wykazano dopiero w dokumentach zgłoszeniowych w maju 2017 r. Dokonując złożenia dokumentów rozliczeniowych za styczeń 2017 r. P. S.nie wykazał przerwy w pracy J. K., gdyż nie dostarczono mu zwolnienia lekarskiego. Gdy uzyskał taki dokument za luty 2017 r. dokonał naliczenia wynagrodzenia chorobowego, a następnie wystąpił o zasiłek chorobowy dla J. K..

(dowód: listy płac, zaświadczenie lekarskie, umowa o pracę, polecenia wyjazdu służbowego, zeznania świadka P. S.)

W dniu 30 stycznia 2017 r. J. K. na prośbę syna wyjechał do Niemiec w celu dokonania rozpoznania co do zakupu nowego samochodu dostawczego dla celów prowadzonej przez P. K. działalności gospodarczej. Zatrzymał się tam u swoich znajomych. W trakcie tego pobytu J. K. poczuł się źle, tak, że skorzystał z pomocy lekarza w Niemczech. Został umieszony w szpitalu na skutek decyzji tegoż lekarza. W okresie od 23.01.2017 r. do 30.01.2017 r. odwołujący był leczony w S. H. w Niemczech. Następnie J. K. wrócił do Polski i zgłosił się do swojego lekarza rodzinnego, który skierował go do kardiologa.

Odwołujący leczy się od 01.02.2017 r. w Niepublicznym Zakładzie Podstawowej i Specjalistycznej Opieki Zdrowotnej (...) w K.z powodu niewydolności krążenia i migotania przedsionków. Był leczony w późniejszym okresie w Wojewódzkim Szpitalu (...)w L..

J. K. przed zachorowaniem w styczniu 2017 r., nie leczył się z powodu schorzeń kardiologicznych.

(dowód: informacja z ZOZ z dnia 24.03.2017 r., informacja ze Szpitala w L. z dnia 09.05.2017 r., zaświadczenie ze szpitala w Niemczech)

Odwołujący J. K. zawarł umowę o pracę z firmą swojego syna P. K.. Celem zawarcia umowy było pozyskanie pracownika dla realizacji zleceń i to pracownika doświadczonego, z kwalifikacjami, zaufanego oraz poprawa sytuacji finansowej J. K., który po kilkudziesięciu latach pracy pozostał bez pracy i bez świadczeń. Wymieniona umowa była realizowana, gdyż odwołujący faktycznie pracę wykonywał. Przebywał od poniedziałku do piątku we W., zamieszkiwał z synem w jego mieszkaniu i wykonywał wraz z synem prace wykończeniowe. Akurat w styczniu 2017 r. prace wykonywane były w lokalu mieszkalnym w K. na ulicy (...). Praca wykonywana była w godzinach od 8-ej do 16-ej. Za pracę J. K. otrzymał wynagrodzenie.

(dowód: zeznania odwołujących J. K. i P. K., zeznania świadka P. A.)

Od dnia 01.06.2017 r. J. K.przyznano rentę z tytułu niezdolności do pracy. Stosunek pracy pomiędzy J. K.i firmą P. K. został rozwiązany z dniem 31.05.2017 r.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 6 i 11 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1778) obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu podlegają pracownicy.

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

Zgodnie z art. 22 kodeksu pracy, aby można mówić o stosunku pracy określona osoba musi zobowiązać się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca w zamian za pracę zobowiązuje się świadczyć na rzecz pracownika wynagrodzenie. Wskazane wyżej ustalenia faktyczne pozwoliły na przyjęcie, że odwołujący pozostawała u zainteresowanego w stosunku pracy w okresie od 21.08.2014 r.

ZUS ma prawo ocenić sporządzoną umowę o pracę i uznać ją za pozorną lub niezgodną z prawem w całości lub w części, co ma skutki dla ubezpieczonego w zakresie istnienia podstawy ubezpieczenia (por. Wyrok SN, sygn. akt III UK 200/04, opublikowany w Rzeczpospolitej 2005r., Nr 50, str. C-1). Podzielając ten pogląd dodać należy, iż rzeczą przedsiębiorcy jest zatrudnianie pracowników dla realizacji celów gospodarczych z tą działalnością związanych, lecz okoliczności te nie są obojętne dla organu rentowego, gdy ciężar utrzymania ubezpieczonego przerzucany jest na fundusze publiczne. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25.01.2005 r. II UKN 141/04 (OSNC 2005 Nr.15 /235).

W wyroku z dnia 09.08.2005 r. w sprawie III UK 89/05 Sąd Najwyższy stwierdził, iż ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę, może być w konkretnych okolicznościach uznane za nieważne jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego, polegającym na świadomym osiągnięciu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu (art. 58 p 3 kc w związku z art. 300 KP).

W prawie pracy obowiązuje zasada swobodnego kształtowania umów, lecz wolność ta realizuje się tylko w takim zakresie w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego lecz także wzgląd na interes publiczny. Najpełniej wyraża to art. 353 ¹ KC, który ma odpowiednie zastosowanie w stosunku pracy. Odpowiednie zaś stosowanie art. 58 KC pozwala na uściślenie, że postanowienia umowy sprzeczne z ustawą albo mające na celu jej obejście są nieważne, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, a sprzeczne z zasadami współżycia społecznego – nieważne bezwzględnie. Umowa o pracę wywołuje skutki także pośrednie, w tym kwestii wysokości składki. W konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Są to skutki doniosłe zarówno dla ubezpieczonego jak i dla interesu publicznego. Należy zatem uznać, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonana z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych.

W niniejszej sprawie stwierdzić należy, iż strony zawarły umowę o pracę i umowa ta była realizowana. Odwołujący J. K.wykonywał obowiązki pracownicze. Stan jego zdrowia był taki, iż takie obowiązki mógł wykonywać. Za pracę odwołującemu J. K.wypłacono wynagrodzenie. P. K.miał potrzebę i możliwość zatrudnienia pracownika, a odwołujący J. K.miał możliwość wykonywania pracy i pracę faktycznie wykonywał. Z uwagi na to przyjąć należało, iż odwołujący J. K.jako pracownik firmy (...) P. K., posiada tytułu ubezpieczenia społecznego pracowniczego od dnia 05.01.2017 r. do 31.05.2017 r.

W tym zakresie zaskarżona decyzja podlegała zmianie w myśl art. 477 ¹⁴ § 2 kpc.

SSO Marzena Głuchowska