Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 31 marca 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. akt (...) z powództwa K. M. przeciwko A. M. o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego Sąd Rejonowy w Z. III Wydział Rodzinny i Nieletnich ustalił, że obowiązek alimentacyjny K. M. wobec jego córki A. M. ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego w Z.III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 9 maja 2005 r. w sprawie (...) wygasł z dniem 30 maja 2014 r., oddalił powództwo w pozostałej części oraz zasądził od A. M. na rzecz K. M. kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. (wyrok- k. 238).

Sąd Rejonowy oparł zaskarżony wyrok na następujących ustaleniach faktycznych:

Wyrokiem z dnia 9 maja 2005 r., wydanym w sprawie o sygnaturze akt III RC 343/04, Sąd Rejonowy w Z.obniżył alimenty od K. M. na rzecz jego małoletniej wówczas córki A. M. z kwoty po 500 złotych miesięcznie do kwoty po 400 złotych miesięcznie, zmieniając tym samym wyrok Sądu Okręgowego wŁ.z dnia 21 października 2002 r. wydany w sprawie (...).

W dacie wydania tego orzeczenia powód miał 35 lat. Nie osiągał żadnych dochodów i pozostawał na utrzymaniu swoich rodziców z którymi zamieszkiwał. Posiadał jednak doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej, bowiem we wcześniejszym okresie prowadził zakład ślusarski a także komis samochodowy. Pozwana natomiast miała wówczas 12 lat, była uczennicą piątej klasy szkoły podstawowej. Zamieszkiwała wraz z matką oraz przyrodnim bratem. Koszt jej utrzymania wynosił około 500 złotych miesięcznie. Strony widywały się kilka razy w miesiącu gdy pozwana odwiedzała ojca w jego miejscu zamieszkania.

Obecnie pozwana A. M. ma 22 lata. Posiada wykształcenie średnie ogólnokształcące. Od sierpnia 2012 r. przebywa w Wielkiej Brytanii. Jest zatrudniona na umowę o pracę jako pracownik magazynu w firmie (...) i z tego tytułu uzyskuje wynagrodzenie w kwocie około 1.000 funtów miesięcznie. Na swoje wyżywienie pozwana wydatkuje kwotę 250 funtów miesięcznie, zaś na zakup odzieży sumę 80 funtów miesięcznie. W dniu 22 grudnia 2012 r. wynajęła lokal mieszkalny w domu należącym do R. N.. Zobowiązała się wówczas do płacenia czynszu w kwocie po 400 funtów miesięcznie. Obecnie R. N. jest jej partnerem. Dwa lata temu otrzymała od matki samochód F. (...) o wartości 10.000 złotych, którym obecnie dojeżdża do pracy i szkoły. Matka pozwanej przesyła jej paczki z żywnością oraz pokrywa koszty ubezpieczenia samochodu córki. Ponadto finansuje koszty jej podróży do Polski, które mają miejsce raz na 3-4 miesiące. Pozwana od września 2012 do grudnia 2013 roku uczęszczała do (...) B. on T., gdzie uczyła się języka angielskiego i matematyki. Naukę kontynuuje od października 2014 r. w (...) C.. Zajęcia odbywają się we wtorki od godziny 16.00 do godziny 18.30 oraz w czwartki w godzinach 18.00-20.30.

Strony nie otrzymują ze sobą kontaktów, jednakże do maja 2014 roku bardzo częsty kontakt z pozwaną miała matka powoda.

Mając na względzie powyższe, Sąd Rejonowy, wskazując na treść przepisów art. 138 krio, art. 133 § 1 krio oraz art. 133 § 3 kiro uznał, że powództwo co do zasady zasługuje na uwzględnienie, bowiem pozwana jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Ma obecnie 22 lata, od ponad dwóch lat posiada stałe zatrudnienie i uzyskuje dochody w kwocie ok. 1.000 funtów miesięcznie. Ponadto nie posiada nikogo na swoim utrzymaniu. Pozostaje natomiast w związku nieformalnym i zamieszkuje w lokalu należącym do partnera. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zwłaszcza zeznania pozwanej dają podstawę do przyjęcia, iż uzyskiwane przez nią dochody pozwalają na samodzielne utrzymanie się. Niezasadne jest jednakże w ocenie Sądu Rejonowego domaganie się ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego z datą poprzedzającą nie tylko dzień zapoznania się pozwanej z treścią pozwu, ale i dzień jego wniesienia do sądu. Sąd I instancji podkreślił, że powód już w 2012 r. mógł podjąć czynności zmierzające do ustaleni czy jego córka usamodzielniła się po ukończeniu szkoły średniej i wówczas wnieść powództwo o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. Nie uczynił jednak tego pomimo faktu, że dysponował adresem zamieszkania matki pozwanej a ponadto regularny kontakt z pozwaną utrzymywała matka powoda. Trudno też uznać, by pozwana celowo ukrywała przed ojcem, że przebywa i pracuje w Anglii. Na pewno nie może o tym świadczyć okoliczność, iż o wyjeździe nie powiadomiła Komornika, prowadzącego egzekucję. A. M. mogła pozostawać w usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu, iż powód nie kwestionuje istnienia obowiązku alimentacyjnego nawet po zakończeniu przez nią szkoły średniej. Z tego względu Sąd Rejonowy ustalił, że obowiązek alimentacyjny wygasł z dniem 30 maja 2014 roku. Jak bowiem wynika z akt sprawy to w tym dniu pozwana zapoznała się z aktami, w tym z treścią pozwu. Był to zatem pierwszy dzień w którym mogła uznać roszczenie powoda. Z uwagi na powyższe orzeczono jak w punkcie pierwszym i drugim wyroku. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażoną w art. 98 kpc, Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie trzecim wyroku zasądzając od pozwanej na rzecz strony powodowej tylko poniesione przez nią koszty sądowe, na które złożyła się tylko opłata od pozwu w wysokości 240 zł.

Powyższe orzeczenie w dniu 6 maja 2015 r. powód zaskarżył apelacją w części, tj. w zakresie punktu 2. Skarżący zarzucił rozstrzygnięciu naruszenie:

1.  przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na treść wyroku, a mianowicie:

•

art. 133 § 1 k.r. i o. w związku z art. 138 k.r. i o. w związku z art. 135 § 1 k.r. i o. poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego jest uzależnione od daty wniesienia pozwu lub daty powzięcia przez dziecko wiedzy o fakcie złożenia powództwa przez zobowiązanego do alimentów, bez względu na to kiedy dziecko usamodzielni się to jest będzie w stanie samodzielnie utrzymać się

2.  przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na treść wyroku, a mianowicie:

•

art. 316 § 1 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 228 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie za podstawę wyrokowania stanu rzeczy, innego, niż wynikający ze zgromadzonego i nie budzącego wątpliwości materiału dowodowego, a mianowicie, iż:

- pozwana przebywa w Wielkiej Brytanii od sierpnia 2012 roku, podczas gdy umowę rachunku bankowego pozwana zawarła już w czerwcu 2012 roku, a pierwsze wynagrodzenie za pracę przelano na jej rachunek w dniu 27 lipca 2012 roku, co oznacza, że już w lipcu pracowała zarobkowo,

- matka pozwanej (wyłącznie matka) pokrywa koszty podróży pozwanej do Polski, podczas gdy opłaty za bilety lotnicze, pokrywane są z rachunku bankowego pozwanej,

- fakt prowadzenia przez pozwaną wspólnego gospodarstwa domowego z konkubentem nie wpływa na wysokość ponoszonych przez nią kosztów utrzymania, podczas gdy z zeznań świadka M. M. wynika, że konkubenci wynajmowali pokój razem,

•

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną i dowolną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, która stanowiła podstawę do zaniechania ustalenia, że pozwana od co najmniej końca lipca 2012 roku była w stanie samodzielnie się utrzymać;

•

art. 229 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie faktu przyznanego przez pozwaną, iż pracowała w czasie kiedy uczęszczała do C., a tym samym dokonanie błędnej i dowolnej oceny dowodu w postaci przesłuchania pozwanej w charakterze strony.

Mając na względzie powyższe, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, że obowiązek alimentacyjny powoda wobec pozwanej, ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego wZ., III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 09 maja 2005 roku w sprawie III RC 343/04 wygasł z dniem 01 sierpnia 2012 roku i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego. (apelacja- k. 249-253).

W odpowiedzi na apelację z dnia 1 czerwca 2015 r. pozwana wniosła o oddalenie apelacji jako bezzasadnej i obciążenie powoda kosztami postępowania. (odpowiedź na apelację- k. 264-266).

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 18 września 2015 r. pełnomocnik powoda poparł złożoną apelację i wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie apelacji. (protokół rozprawy z dnia 18 września 2015 r.- 00:01:25, 00:03:40- k. 273).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Podstawą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie jest przepis art. 138 krio, zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie, zwiększenie wysokości lub ustalenie wygaśnięcia świadczeń alimentacyjnych. A zatem wydanie orzeczenia w sprawie o zmianę wysokości orzeczonych alimentów wymaga porównania obecnej sytuacji uprawnionego i zobowiązanego z sytuacją, w jakiej się znajdowali, gdy uprzednio ustalano wysokość alimentów. Przy czym ustalenie wysokości obowiązku alimentacyjnego zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 krio).

Należy zgodzić się ze skarżącym, że okolicznością decydującą o uznaniu, że obowiązek alimentacyjny wygasł jest to, że strona uprawniona do świadczeń alimentacyjnych uzyskała możliwość samodzielnego utrzymania się. W wypadku dziecka pełnoletniego możliwość samodzielnego utrzymania się pojawia się wówczas, kiedy nie podejmuje on nauki w trybie nauczania dziennego, skutkującego tym, że nie może podjąć zatrudnienia. Bezsprzecznie powód wykazał, że pozwana podjęła zatrudnienie, przy czym nie ma znaczenia okoliczność, czy praca ta miała charakter dorywczy czy kontraktowy, Może to być każde podjęte zatrudnienie, z którego osiągany jest dochód i które daje możliwość samodzielnego utrzymania się. Stąd też zaistniały przesłanki do uznania obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej za wygasły z dniem wskazanym w pozwie. Ponieważ alimenty są świadczeniem okresowym, wytoczenie powództwa o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego jest możliwe co do okresu na trzy lata wstecz przed wytoczeniem powództwa.

Mając na względzie powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 i 2 w ten tylko sposób, że w miejsce uznania za wygasły obowiązku alimentacyjnego z dniem 30 maja 2014 r. ustalił, że obowiązek ten wygasł z dniem 1 sierpnia 2012 r.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Mając na względzie powyższe, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 300 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu odwoławczym, na którą złożyły się kwota 240 zł uiszczona przez powoda tytułem opłaty od apelacji oraz koszty zastępstwa procesowego powoda w kwocie 60 zł ustalone stosownie do treści przepisu § 7 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.