Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Krzywonos

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Misiuda

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2017 r. w Rzeszowie

sprawy z wniosku T. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych

na skutek odwołania T. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 19/06/2017 r. znak (...)

I.zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 19/06/2017 r , znak: (...)w ten sposób, że przyznaje T. P. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych poczynając od dnia 8 czerwca 2017r oraz ustala brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji

II.zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz T. P. kwotę 180 złotych / słownie : sto osiemdziesiąt / tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV U 873/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 16 listopada 2017r.

Decyzją z dnia 19 czerwca 2017 r. znak sprawy: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, po rozpoznaniu wniosku z dnia 8 czerwca 2017 r. odmówił T. P. prawa do emerytury z uwagi na nie udowodnienie przez wnioskodawcę wymaganego 15 letniego stażu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze na dzień 01.01.1999r. wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy a jedynie 14 lat 10 miesięcy i 24 dni.

Od powyższej decyzji odwołał się wnioskodawca, wskazując, iż będąc zatrudnionym w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R. w okresie od 3 października 1974 r. do 30 listopada 1975 r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika samochodowego w kanale remontowym.

W odpowiedzi na odwołanie (...) Oddział w R. podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i wniósł o jego oddalenie. Organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy, jako pracy w warunkach szczególnych, okresu zatrudnienia od 3 października 1974 r. do 30 listopada 1975 r. w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R. na stanowisku mechanika samochodowego ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 28 marca 2017 r. (...) w R. nie potwierdziło aby wnioskodawca miał wykonywać pracę w warunkach szczególnych w w/w okresie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. P. urodził się (...) W dniu 8 czerwca 2017r. złożył wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie jest członkiem OFE.

(dowód : akta organu rentowego)

Wnioskodawca posiada udowodniony staż ogólny w wysokości 27 lat 1 miesiąca i 2 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący łącznie 14 lat 10 miesięcy i 24 dni.

(akta organu rentowego – decyzja z dnia 19 czerwca 2017 r.)

Kwestią sporną było zatrudnienie wnioskodawcy w warunkach szczególnych w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R. od 3 października 1974 r. do 30 listopada 1975 r.

W okresie od 3 października 1974 r. do 30 listopada 1975 r. wnioskodawca będąc zatrudnionym w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R. ( obecnie Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R.) pracował na stanowisku mechanika samochodowego. Faktycznie wnioskodawca pracował jako mechanik w kanałach remontowych. Napraw poza kanałem nie wykonywał, od takich prac była odrębna ekipa. Pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W bazie Przedsiębiorstwa znajdowało się trzy kanały, w których, w jednym czasie pracowało po dwóch mechaników. Wnioskodawca zajmował się naprawą specjalistycznych samochodów np. zamiatarek. Przedsiębiorstwo posiadało wówczas około 18-20 samochodów. Pojazdy te bardzo często się psuły. Najczęstsze awarie dotyczyły resorów, skrzyni biegów czy specjalistycznych szczotek. Naprawy te miały formę doraźną i dotyczyły gównie części eksploatacyjnych pojazdu. Bardziej skomplikowane naprawy przeprowadzane były w innym zakładzie. Co do zasady wnioskodawca pracował w trybie jednozmianowym jednakże w zimie mechanicy świadczyli prace nawet w nocy. Razem z T. P. pracowali wówczas jego brat A. P. i J. M., którzy również wykonywali naprawy pojazdów.

(Dowód: dokumentacja w aktach organu rentowego w tym zaświadczenie z dnia 12 maja 2017r, dokumentacja z akt osobowych wnioskodawcy, zeznania świadków J. M., A. P. oraz A. K., zeznania wnioskodawcy T. P.)

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powyżej przywołanych dowodów.

Sąd uznał za wiarygodną dokumentację zgromadzoną w niniejszej sprawie, w tym dokumentację zalegającą w aktach organu rentowego oraz dokumentację w aktach osobowych wnioskodawcy. Również walorem wiarygodności Sąd obdarzył zeznania świadków J. M., A. P. oraz A. K.. Są to osoby, które pracowały z wnioskodawcą w spornym okresie zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R. ( obecnie Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R.), a zatem mają najlepszą wiedzę o tym, jakiego rodzaju czynności wykonywał wnioskodawca na zajmowanym stanowisku pracy. Zeznania ich są rzeczowe, logiczne oraz wzajemnie się uzupełniają. W korelacji z treścią zebranych w sprawie dokumentów, wiarygodność tych zeznań nie budzi wątpliwości. Sąd pragnie wskazać, że świadkowie w sposób jednoznaczny wskazali na rodzaj i charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy, a także, że była ona świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zeznania tych świadków znajdują odzwierciedlenie w dokumentacji zgromadzonej w sprawie, a w szczególności w zaświadczeniu z dnia 12 maja 2017 r. W tym kontekście, Sąd uznał również za wiarygodne zeznania wnioskodawcy, gdyż korespondują one z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest uzasadnione.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie uprawnień wnioskodawcy T. P. do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej. Wnioskodawca bezspornie posiada ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych na dzień 1 stycznia 1999 r., natomiast spornym w sprawie był staż pracy w warunkach szczególnych. Spornym między stronami było zatrudnienie wnioskodawcy w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R. od 3 października 1974 r. do 30 listopada 1975 r.

Zgodnie z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku określonego w art. 32 ustawy emerytalnej, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. na dzień 1 stycznia 1999 r. osiągnęli oni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wymagany według przepisów dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat (dla mężczyzn), mają 25 lat okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie przystąpili do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego i pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43 ze zm.) , do którego odsyła art. 32 ustawy emerytalnej określają niższy wiek emerytalny, rodzaje prac i stanowisk oraz warunki na podstawie których przysługuje prawo do emerytury. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Te okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Warunkiem niezbędnym do uzyskania na podstawie przepisów powołanego rozporządzenia emerytury przez pracownika, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, jest spełnienie łącznie następujących przesłanek z § 3 i § 4 ust. 1 w/w rozporządzenia, tj. dla mężczyzn osiągnięcie wieku 60 lat, posiadanie okresu zatrudnienia w wysokości 25 lat, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczonymi do okresów zatrudnienia oraz legitymuje się 15 – letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Należy przy tym zauważyć, że o tym czy praca był wykonywana w szczególnych warunkach decyduje nie stanowisko, lecz wykonywane czynności. Ustalenie zatem, jakie prace wnioskodawca faktycznie wykonywał, nie zaś nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek do przyznania dochodzonego świadczenia (z uzasadnienia wyroku SN z dnia 21.04.2004r., II UK 337/03, OSNP 2004/22/392).

Należy wskazać, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 9 kwietnia 2009 r. sygn. akt I UK 316/08 w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Nie może zatem ulegać wątpliwości, że pracownik albo ubezpieczony ubiegający się o świadczenie z ubezpieczenia społecznego może w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych wszelkimi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą jego uprawnienia z tytułu ubezpieczenia - także wówczas, gdy z dokumentu wynika co innego (art. 473 k.p.c.). Należy wprawdzie stwierdzić, że okres zatrudnienia w szczególnych warunkach organ rentowy stwierdza na podstawie wystawianych przez zakład pracy świadectw pracy, jednakże pracownik nie może ponosić ujemnych konsekwencji za niedokładności w określaniu stanowisk pracy przez pracodawcę, albo braku wystawienia stosownych zaświadczeń, jeżeli w sposób niebudzący wątpliwości wykaże wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd w toku postępowania zainicjowanego odwołaniem wnioskodawcy nie może zatem ograniczyć możliwości udowodnienia, że dana praca wykonywana była w szczególnych warunkach jedynie do świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionych według ustalonego w przepisach wzorca, lecz powinien wszelkimi dostępnymi dowodami wskazanymi przez strony postępowania dokonać oceny czy praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w spornym okresie.

Należy zauważyć, że w niniejszej sprawie wnioskodawca T. P. udowodnił, że w okresie od 3 października 1974 r. do 30 listopada 1975 r. wykonywał pracę na stanowisku mechanika w kanale remontowym w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R. ( obecnie Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R.). Wnioskodawca udowodnił również, że świadczona przez niego praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jako mechanik pracował w jednym z trzech kanałów remontowych. Zajmował się wówczas naprawą specjalistycznych samochodów np. zamiatarek. Przedsiębiorstwo posiadało wówczas około 18- 20 samochodów. Najczęstsze awarie dotyczyły resorów, skrzyni biegów czy szczotek. Naprawy te miały formę doraźną i dotyczyły gównie części eksploatacyjnych pojazdu. Dowodami przesądzającymi wskazane wyżej ustalenia Sądu były nie tylko zeznania świadków J. M., A. P., A. K. czy samego wnioskodawcy, ale także dokumentacja zawarta w aktach organu rentowego oraz aktach osobowych wnioskodawcy.

W tym miejscu należy wskazać, iż praca mechanika wykonywana w kanale remontowym, którą świadczył wnioskodawca została określona w wykazie A w Dziale XIV poz. 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - jako prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.

Nie ulega wątpliwości, że by praca mogła zostać zaliczona do pracy w warunkach szczególnych ujętej w w/w rozporządzeniu, musiała być stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywana w kanałach remontowych. Ta stałość pracy nie oznacza niemożności czasowego opuszczenia kanału. Pamiętać należy, że okoliczność, że mechanik w czasie obowiązujących go 8 godzin pracy wychodzi z kanału po narzędzia mu niezbędne lub w celu zdemontowania części naprawianego pojazdu poza kanałem po to by część tą zamontować następnie w pojeździe w kanale, nie jest niezgodna z normą przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. Celem ustawodawcy było bowiem przyznanie szczególnych przywilejów pracownikom, których główne i jedyne zadanie koncentrowało się na wykonywaniu prac o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego z B. z 22 maja 2014 r. III AUa 1998/13 lex nr 1473678, wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z 27 listopada 2012 r. III AUa 2001/12 lex nr 1239924).

Sąd zatem na podstawie niebudzących wątpliwości dowodów z zeznań świadków i samego wnioskodawcy, a także na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego oraz aktach osobowych wnioskodawcy przyjął, iż niesłuszne było stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, że wnioskodawca nie legitymuje się wymaganym co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Uwzględnienie bowiem uznanego przez organ rentowy stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat 10 miesięcy i 24 dni oraz spornego zatrudnienia od 3 października 1974 r. do 30 listopada 1975 r. na stanowisku mechanika w kanale remontowym w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R. ( obecnie Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w R.), pozwala na przyjęcie, że wnioskodawca posiada udowodniony co najmniej 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach. Poczynione przez Sąd ustalenia bezsprzecznie pozwalają na przyjęcie, że w dacie wejścia w życie ustawy, tj. na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca spełniał wymóg stażu zatrudnienia w szczególnych warunkach i ogólnego stażu ubezpieczeniowego. Należy zatem zauważyć, iż wnioskodawca spełnił wszystkie warunki do uzyskania prawa do emerytury od dnia złożenia wniosku tj. 8 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy pragnie również wskazać, że do zasad przyznawania i wypłacania świadczeń emerytalno-rentowych zastosowanie ma art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie, z którym, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, przy czym w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego, za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego (ust. 1a). W niniejszej sprawie, jak wynika z poczynionych ustaleń faktycznych, niezbędnym dla wyjaśnienia okoliczności spornych w sprawie było przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków i samego wnioskodawcy i dopiero tak zgromadzony materiał dowodowy pozwolił na wydanie rozstrzygnięcia, co powoduje, iż nie można uznać, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Skutkiem powyższego Sąd uwzględnił odwołanie i stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R., przyznając wnioskodawcy prawo do emerytury poczynając od dnia 8 czerwca 2017 roku.

Orzeczenie o kosztach w punkcie II sentencji wyroku, znajduje postawę w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie, z którymi strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W przedmiotowej sprawie kosztami poniesionymi przez T. P. były koszty wynagrodzenia reprezentującego go w sprawie profesjonalnego pełnomocnika, które zgodnie z § 9 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800), wynoszą 180 zł.