Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 października 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w G. (...)

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. w G. (...) kwotę 112 231,96 zł (sto dwanaście tysięcy dwieście trzydzieści jeden złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od 7 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

2.  w pozostałej części powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. w G. (...) kwotę 12 298 zł (dwanaście tysięcy dwieście dziewięćdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu

4.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Kasa Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 40,68 zł (czterdzieści złotych sześćdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo w niniejszej sprawie.

SSO Agnieszka Baran

Sygn. akt: XX GC 815/14

UZASADNIENIE

Pozwem z 24 kwietnia 2014 roku powód (...) Sp. z o.o. w G. (...) (dalej jako powód) wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej (...) S. A. w W. (dalej jako pozwana) kwoty 112 231,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 30 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty i kosztami postępowania. W uzasadnieniu pozwu zostało wskazane, że żądana kwota stanowi wynagrodzenie powoda należne mu za prace wykonane na podstawie umowy nr (...) zawartej 26 marca 2013 ze spółką (...) sp. z o. o. w L. (dalej jako spółka (...)), która była generalnym wykonawcą inwestycji – zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych przy ul. (...) w W.. Inwestorem tego przedsięwzięcia była pozwana. Powód wskazał, że wobec niewypłacalności spółki (...), zgłosił roszczenie o wypłacenie należnego mu wynagrodzenia do pozwanej, na podstawie art. 647 ^{( 1)}§ 5 k.c.. Pozwana nie kwestionowała swojej odpowiedzialności i w oparciu o zawarte porozumienia wypłacała podwykonawcom (w tym powodowi) należne im wynagrodzenia, przy czym na mocy porozumień wypłacie podlegały kwoty niższe niż wynikające z wystawionych przez podwykonawców faktur VAT. Negocjacjom i wypłacie na rzecz powoda podlegały należności już wymagalne. Powód wskazał, że w odniesieniu do jednego z porozumień zawartych z pozwaną 27 grudnia 2013 roku został wprowadzony w błąd. W treści tego porozumienia (odnoszącego się do należności z umowy z marca 2013 roku) została zawarta formuła nieadekwatna do stanu rozliczeń wynikającego z ww. umowy. Dodatkowo powód podniósł, że porozumienia z pozwaną zawierane były w warunkach uniemożliwiających spokojne zapoznanie się z ich treścią. Powód wskazał, że pismem z 25 lutego 2014 roku uchylił się od skutków prawnych oświadczenia woli zawartego w § 2 ust. 2 spornego porozumienia (pozew k. 2-6).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 8 maja 2014 roku Sąd Okręgowy w Olsztynie zasądził od pozwanej na rzecz powoda całą należność dochodzoną pozwem w niniejszej sprawie (nakaz zapłaty k. 43).

Pismem z 28 maja 2014 roku pozwana wniosła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu sprzeciwu zostało wskazane, że pozwana kwestionuje żądanie pozwu zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Pozwana przyznała, że wobec braku zapłaty na rzecz podwykonawców za prawidłowo wykonane i odebrane roboty budowlane w związku z realizacją inwestycji (...) i wobec ogłoszenia upadłości generalnego wykonawcy dokonała zapłaty na rzecz powoda w oparciu o przepis art. 647 ^{( 1)} k.c.. W tym celu – jak wskazała pozwana– zostały zawarte porozumienia z 2 i 27 grudnia 2013 roku. Zdaniem pozwanej nie jest zasadne powoływanie się przez powoda na istnienie wady oświadczenia woli w odniesieniu do porozumienia nr (...) z 27 grudnia 2013 roku. Pozwana podniosła, że porozumienie nie stanowiło wzorca umowy, nadto powód nie wykazał aby był to błąd co do czynności prawnej oraz błąd istotny. Pozwana podniosła również, że porozumienie zostało zawarte przez dwa profesjonalne podmioty, zaś jak wynika z uzasadnienia pozwu –powód nie zapoznał się z treścią porozumienia przed jego podpisaniem. W tej sytuacji, zdaniem pozwanej, z uwagi na niedbalstwo w zapoznaniu się z treścią porozumienia, powód nie może uchylić od skutków prawnych złożonego w nim oświadczenia. Pozwana zakwestionowała również podniesioną przez powoda okoliczność podstępu zastosowanego przez pozwaną w związku z przygotowaniem porozumienia oraz podniesione przez powoda okoliczności zawarcia porozumienia. Pozwana podniosła również, że powód nie udowodnił, że przysługuje mu prawo żądania zapłaty wskazanej w pozwie kwoty, gdyż nie wykazał, że wykonał prace w prawidłowy sposób, w terminie ustalonym z Generalnym Wykonawcą lub, że nie zaistniały inne okoliczności dające podstawę do naliczenia kar umownych. Zdaniem pozwanej protokół zaawansowania robót załączony do faktury VAT nr (...) nie zawiera wszystkich wymaganych podpisów. W odniesieniu do żądania pozwu w zakresie odsetek pozwana wskazała, że zgodnie z treścią art..647 ^{( 1)} k.c. odpowiedzialność solidarna inwestora dotyczy jedynie zapłaty wynagrodzenia, a nie innych roszczeń (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 51-60).

Postanowieniem z 17 lipca 2014 roku Sąd Okręgowy w Olsztynie stwierdził swą niewłaściwość miejscową i przekazał niniejszą sprawę do rozpoznania tut. Sądowi (postanowienie k. 104).

W kolejnych pismach procesowych strony podtrzymały swoje stanowisko w niniejszej sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwana była inwestorem przedsięwzięcia polegającego na budowie pięciu budynków mieszkalnych wielorodzinnych z garażem podziemnym i towarzyszącą infrastrukturą realizowanego w W., przy u. (...), w dzielnicy B. w W.. Generalnym wykonawcą tej inwestycji, na mocy umowy zawartej z pozwaną była spółka (...) (okoliczności bezsporne, oświadczenie spółki (...) w umowie zawartej z powodem k. 7).

Na podstawie umowy nr (...) z 26 marca 2013 roku zawartej ze spółką (...) powód zobowiązał się do dostarczenia i montażu balustrad szklanych zewnętrznych na budynkach mieszkalnych (...), (...), O realizowanych w ramach omawianej inwestycji. W § 7 ust. 3 omawianej umowy zostało ustalone, że rozliczenie nastąpi na podstawie faktur wystawionych przez powoda za zrealizowane i odebrane roboty będące przedmiotem umowy, według procentowego zaawansowania w cyklach miesięcznych. Zgodnie natomiast z § 7 ust. 7 do faktury częściowej powód zobowiązany był załączyć zatwierdzony przez Kierownika Budowy protokół zaawansowania robót (umowa z 26 marca 2013 roku k. 7-12).

Na podstawie powyższej umowy powód realizował prace, a za ich wykonanie wystawiał faktury VAT na rzecz spółki (...). 29 listopada 2013 roku została wystawiona faktura VAT nr (...) opiewająca na kwotę 119 102,40 zł z terminem płatności na dzień 29 grudnia 2013 roku. Przedmiotowa faktura została wystawiona na podstawie protokołu zawansowania robót z 29 listopada 2013 roku, podpisanego przez Kierownika Budowy, zgodnie z postanowieniami powołanego wyżej § 7 ust. 7 umowy (faktur k. 13, protokół zaawansowania robót k. 14)

23 września 2013 roku pomiędzy powodem i spółą (...) została zawarta umowa nr (...) (dowód: informacja w preambule umowy z 4 grudnia 2013 roku k. 87).

Przedmiotem obu umów zawartych przez powoda ze spółką (...) były głównie prace ślusarskie – balustrady (przesłuchanie S. P. – transkrypcja k308-317)

Po koniec 2013 roku spóła (...) straciła płynność finansową. Od października 2013 roku przestała płacić należności z faktur wystawianych przez podwykonawców. Następnie postanowieniem z 21 stycznia 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin – Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku ogłosił upadłość spółki (...) obejmującą likwidację jej majątku (odpis z KRS spółki (...) k.134-135, przesłuchanie S. P. – transkrypcja k. 308-317).

Wobec braku zapłaty ze strony spółki (...) powód wzywał pozwaną do zapłaty należności z wystawionych przez niego faktur VAT. Pozwana nie kwestionowała swojej odpowiedzialności za zapłatę należności powoda jako podwykonawcy spółki (...), jak też innych podwykonawców spółki (...).

Pozwana zawierała z podwykonawcami spółki (...) porozumienia dotyczące zapłaty należności już wymagalnych. Przy czym w drodze negocjacji było ustalane, jaka konkretnie kwota zostanie uiszczona na rzecz podwykonawcy. Porozumienia były zawierane przez pozwaną z wieloma podwykonawcami spółki (...). Ich zawarcie przypadło na koniec roku 2013. Wzór porozumień był przygotowywany przez dział prawny pozwanej. Przedmiotem negocjacji prowadzonych przed podpisaniem porozumienia były ustalenia co do warunków, wysokości wynagrodzenia, kaucji i terminu zapłaty wynagrodzenia. Negocjacje w tym przedmiocie były podejmowane przez pozwaną spółkę po sprawdzeniu czy podwykonawca nie otrzymał już wynagrodzenia, którego dochodzi od pozwanej spółki jako inwestora. Przy czym oczekiwania zarządu pozwanej spółki wobec osób prowadzących negocjacje z podwykonawcami były takie, że pozwana spóła jako inwestor dokona zapłaty na rzecz podwykonawców zredukowanej kwoty ich należności, w granicach od 60 do 95 procent, przy czym ostatecznie wypłacona kwota była przedmiotem negocjacji pozwanej spółki i dotychczasowego podwykonawcy spółki (...). Po ustaleniu kwoty do wypłaty, wzór porozumienia był co do tej kwoty uzupełniany przez pracownika pozwanej spółki. Pozwana spółka w zbliżonym okresie czasowym (koniec roku 2013 roku) zawarła kilkadziesiąt porozumień z dotychczasowymi podwykonawcami spółki (...). Porozumienia były przygotowywane pod presją czasu, w związku z rozwiązaniem umowy ze spółką (...), koniecznością dalszego prowadzenia robót oraz oczekiwaniami podwykonawców na dokonanie zapłaty w okresie przedświątecznym (zeznania świadków: R. Z. (1) – transkrypcja k. 193-195, M. S. – transkrypcja k. P. S. – transkrypcja k. 288-294, R. Z. (2) – transkrypcja k. 295-301, P. Ł. – transkrypcja k. 301-307, przesłuchanie S. P. – transkrypcja k. 308-317, porozumienia zawarte z powodem z 27 grudnia k. 23-24 i 26-29).

2 grudnia 2013 roku strony niniejszego postępowania zawarły porozumienie dotyczące należności z faktury VAT nr (...) wystawionej przez powoda na rzecz spółki (...) na podstawie umowy z marca 2013 roku. Porozumienie zostało zawarte po uprzednim wezwaniu pozwanej do zapłaty przedmiotowej należności powoda, której termin zapłaty minął 30 października 2013 roku. W wezwaniu została wskazana kwota 59 551,20 zł. W § 2 ust. 1 tego porozumienia pozwana zobowiązała się do zapłaty na rzecz powoda kwoty 56 115,98 zł do dnia 5 grudnia 2013 roku. Przy czym w paragrafie pierwszym porozumienia zostało wskazane, że kwota ta stanowi przeterminowaną należność na dzień 29 listopada 2013 roku. W ustępie 2. paragrafu 2 omawianego porozumienia powód złożył oświadczenie, że zapłata powyższej kwoty wyczerpuje wszystkie jego roszczenia i zrzeka się dalszych ewentualnych roszczeń wynikających z umowy, w szczególności w zakresie odsetek. Przy czym – jak wynika z tego oświadczenia – zrzeczenie się nie obejmuje roszczeń powstałych wobec spółki (...) na podstawie umowy, które jeszcze nie są wymagalne i których wykaz stanowił załącznik nr (...) do omawianego porozumienia. W załączniku nr (...) zostały wymienione następujące faktury: 1. Nr (...) na kwotę 59 551,20 zł z terminem płatności 30 października 2013 roku, 2. Nr (...) na kwotę 65 506,32 zł z terminem płatności 30 listopada 2013 roku i nr (...) na kwotę 119 120,40 zł z terminem płatności 29 grudnia 2013 roku. Załącznik nr (...) do porozumienia z 2 grudnia 2013 roku stanowiło wezwanie do zapłaty należności wynikającej z faktury VAT nr (...) skierowane do pozwanej spółki (porozumienie z 2 grudnia wraz z załącznikami k. 17-22).

Również w grudniu 2013 roku pozwana spółka zawierała umowy z podwykonawcami spółki (...) w celu dokończenia realizacji przedmiotowej inwestycji. Zawierając wspomniane wcześniej porozumienia pozwana spółka liczyła na to, że przekona podwykonawców (...) do dokończenia realizacji inwestycji (zeznania świadków: R. Z. (1) – transkrypcja k. 193v-195, M. S. - transkrypcja k. 199).

4 grudnia 2013 roku powód zawarł z pozwaną dwie umowy (nr (...)), których przedmiotem było wykonanie przez powoda robót budowlanych zleconych na podstawie umów zawartych ze spółką (...), które to prace nie zostały wykonane w związku z rozwiązaniem przez powoda umów z dotychczasowym Generalnym Wykonawcą. Przedmiotowe umowy zostały zawarte przez pozwaną z powodem w celu kontynuowania przez powoda prac realizowanych przez niego na przedmiotowej inwestycji. Oświadczenia powoda ze wskazaniem aktualnego stanu jego rozliczeń ze spółką (...) stanowiły Załącznik nr (...) do przedmiotowych umów z 4 grudnia 2013 roku (dowód: umowy z 4 grudnia 2013 roku k. 70-86 i 87-1).

Następnie, 27 grudnia 2013 roku, strony niniejszego postępowania zawarły dwa porozumienia.

Pierwsze z nich oznaczone nr (...) dotyczyło kwoty 36 026,58 zł należnej powodowi za prace wykonane na podstawie umowy nr (...) z 23 września 2013 roku. Należność ta była przeterminowana w dacie podpisania porozumienia. W § 2 przedmiotowego porozumienia pozwana zobowiązała się do zapłaty na rzecz powoda kwoty 34 225,25 zł w terminie do 3 stycznia 2014 roku. W ustępie drugim tego paragrafu porozumienia powód oświadczył, że zapłata powyższej kwoty wyczerpuje wszelkie jego roszczenia wobec pozwanej na podstawie umowy z 23 września 2013 roku i zrzekł się ewentualnych dalszych roszczeń wobec pozwanej, w tym w szczególności roszczeń z tytułu odsetek. Należność będąca przedmiotem omawianego porozumienia była jedyną wierzytelnością przysługującą powodowi na podstawie umowy z 23 września 2013 roku. Załącznik nr 3 do przedmiotowego porozumienia stanowiło wezwanie do zapłaty skierowane przez powoda do pozwanej spółki o zapłatę kwoty 38 232 zł z tytułu umowy nr (...). Wskazana w wezwaniu kwota dotyczyła należności brutto z faktury (porozumienie z nr wraz z załącznikami k.23-25).

Również 27 grudnia 2013 roku strony zawarły porozumienie nr (...). Jego przedmiotem była należność powoda w kwocie 61728,28 wynikająca z faktury VAT nr (...) wystawionej za prace zrealizowane przez powoda na podstawie umowy z 26 marca 2013 roku. W § 2 tego porozumienia pozwana zobowiązała się do zapłaty na rzecz powoda kwoty 58 641,87 zł w terminie do 3 stycznia 2014 roku. W ustępie drugim tego paragrafu porozumienia powód oświadczył, że zapłata powyższej kwoty wyczerpuje wszelkie jego roszczenia wobec pozwanej na podstawie umowy z 26 marca 2013 roku i zrzekł się ewentualnych dalszych roszczeń wobec pozwanej, w tym w szczególności roszczeń z tytułu odsetek. W omawianym oświadczeniu nie znalazło się wyłączenie dotyczące niewymagalnych należności (tak jak to zostało ujęte w oświadczeniu powoda w porozumieniu z 2 grudnia 2013 roku również dotyczącym należności z umowy ze spółką (...) z marca 2013 roku). Należność będąca przedmiotem omawianego porozumienia z 27 grudnia 2013 roku była wymieniona w załączniku nr 5 do porozumienia z 2 grudnia 2013 roku, jako niewymagalna w tamtej dacie. Załącznik nr (...) do omawianego porozumienia stanowiło wezwanie do zapłaty skierowane przez powoda do pozwanej spółki, dotyczące należności będącej przedmiotem porozumienia (dowód: porozumienie wraz z załącznikiem k 26-30).

Następnie, po upływie terminu zapłaty należności wynikającej z faktury VAT nr (...), który to termin upłynął 29 grudnia 2013 roku, powód wezwał pozwaną do zapłaty tej należności. Wezwanie zostało doręczone pozwanej 30 grudnia 2013 roku. Powód zakreślił w nim siedmiodniowy termin na zapłatę kwoty 119 102,40 zł wynikającej z ww. faktury VAT. Wezwanie to zostało złożone w celu prowadzenia negocjacji w przedmiocie zapłaty należności (analogicznie jak w odniesieniu do wcześniej wymagalnych faktur). Ze strony pozwanej padła propozycja udzielenia przez powoda upustu 30 %. Powód na to nie wyraził zgody i po kilku dniach poinformował przedstawicieli pozwanej, że wystąpi na drogę sądową. W odniesieniu do spornej należności przedstawiciele pozwanej poinformowali, że istnieją pewne niejasności w drugim z porozumień z 27 grudnia 2013 roku. Pozwana nie dokonała zapłaty należności z faktury VAT nr (...), stojąc na stanowisku, że w porozumieniu nr (...) z 27 grudnia 2013 roku powód zrzekł się wszelkich roszczeń wobec pozwanej wynikających z umowy z marca 2013 roku zawartej ze spółką (...) (dowód: wezwanie do zapłaty k. 16, przesłuchanie S. P. – transkrypcja k. 308-317).

Wobec takiego stanowiska pozwanej, w piśmie z 25 lutego 2014 roku, powód przedstawił swoje stanowisko, w myśl którego formuła zrzeczenia się jego roszczeń zawarta w porozumieniu z 27 grudnia 2013 roku dotyczącym należności z tytułu umowy z 26 marca 2013 roku była nieadekwatna do stanu wzajemnych rozliczeń stron. W przeciwieństwie bowiem do umowy z 23 września 2013 roku, z której należność była przedmiotem drugiego z porozumień zawartych 27 grudnia 2013 roku, nie wszystkie należności wynikające z umowy z 26 marca 2913 roku były wymagalne w dacie podpisania porozumienia (27 grudnia 2013 roku). Dodatkowo, powołując się na przepisy art. 84 i 86 k.c., powód złożył w omawianym piśmie oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli zawartego w § 2 ust. 2 porozumienia nr (...). Pismo zostało podpisane przez Prezesa Zarządu powoda L. R. (dowód: pismo powoda z 25 lutego 2014 roku k. 31-32).

W odpowiedzi na powyższe pismo powoda, w piśmie z 26 marca 2014 roku pozwana podniosła, że projekt porozumienia był przedkładany podwykonawcy celem zapoznania się z jego treścią, a podwykonawcom nie był zakreślany termin na wyrażenie zgody na proponowaną treść porozumienia ani na jego podpisanie. Pozwana zakwestionowała skuteczność uchylenia się przez powoda od skutków oświadczenia woli zawartego w § 2 ust 2 po porozumienia nr (...) (dowód: pismo pozwanej k. 33-34).

Powyższy stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony w oparciu o powołane dowody. Dokonując oceny dowodów w postaci dokumentów złożonych do akt sprawy należy wskazać, że nie budziły one wątpliwości co do ich autentyczności. Dokumenty zostały złożone do akt sprawy w kopiach poświadczonych za zgodność z oryginałem przez występujących w niniejszej sprawie pełnomocników stron postępowania i nie były kwestionowane w toku postępowania. Dla porządku należy wskazać, że w ocenie Sądu nie wnosi istotnych okoliczności do niniejszej sprawy projekt porozumienia z 10 stycznia 2014 roku złożony przy piśmie strony powodowej z 25 stycznia 2016 roku (k. 211 i nast.), gdyż nie dotyczy on okresu, w którym było zawierane sporne porozumienie (z 27 grudnia 2013 roku).

Zdaniem Sądu istotny i w pełni wiarygodny dowód w niniejszej sprawie stanowią zeznania przesłuchanych świadków. Zeznania odnoszą się bowiem do faktów istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy tj. okoliczności w jakich miały miejsce negocjacje i podpisanie porozumień z podwykonawcami spółki (...). Przesłuchani w sprawie świadkowie w różnych zakresach, lecz osobiście uczestniczyli w tych procesach. Zeznania złożone w niniejszej sprawie są spójne, a pojawiające się drobne rozbieżności są wynikiem różnych ról jakie przypisane były poszczególnym świadkom w procesie negocjowania i zawierania porozumień.

Z zeznaniami świadków koresponduje również przesłuchanie S. P. – przedstawiciela powoda. On również brał osobiście udział w negocjowaniu i podpisaniu porozumień z pozwaną. Mimo tego, że jako członek zarządu powoda S. P. jest zainteresowany wynikiem postępowania w niniejszej sprawie, nie można odmówić waloru wiarygodności jego przesłuchaniu. Spójność tego przesłuchania z zeznaniami świadków i treścią złożonych do akt sprawy dokumentów (w tym przede wszystkim zawartych przez strony porozumień) pozwalają na uznanie omawianego przesłuchania jako dowodu wiarygodnego i istotnego dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Istotnych okoliczności do niniejszej sprawy nie wnosi przesłuchanie prezesa zarządu powoda – L. R., ponieważ nie uczestniczył on osobiście w procesie negocjacji podpisywania porozumień.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w przeważającej części zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 647 ¹ § 1 k.c. inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych, których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę przed przystąpieniem do wykonywania tych robót, chyba że w ciągu trzydziestu dni od dnia doręczenia inwestorowi zgłoszenia inwestor złożył podwykonawcy i wykonawcy sprzeciw wobec wykonywania tych robót przez podwykonawcę.

Powołany przepis ma zastosowanie w niniejszej sprawie. Pozwana jako inwestor ponosi odpowiedzialność wobec powoda (solidarnie ze spółką (...)) za dokonanie zapłaty na jego rzecz wynagrodzenia za prace wykonane na przedmiotowej inwestycji przy ul. (...) w W.. Okoliczność ta pozostawała w zasadzie poza sporem w niniejszej sprawie.

Wbrew stanowisku pozwanej, w świetle okoliczności niniejszej sprawy zasadne jest również żądanie zasądzenia na rzecz powoda należności wynikającej z wystawionej przez niego faktury VAT nr (...) (z której należność dochodzona jest w niniejszej sprawie).

W ocenie Sądu, wbrew stanowisku pozwanej wyrażonemu w uzasadnieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty (k. 57) powód wykazał, że wykonał prace za które wystawiona została powołana wyżej faktura VAT. Do faktury został załączony protokół zaawansowania robót, na którym zostały złożone podpisy Kierownika Budowy i Kierownika Robót. Taki sposób dokumentowania wykonania robót czyni zadość zasadom ustalonym w § 7 ust. 3 i 7. umowy z 26 marca 2013 roku zawartej przez powoda z Generalnym Wykonawcą. Zauważyć przy tym należy, że pozwana, reprezentowana w toku całego postępowania przez profesjonalnego pełnomocnika nie stawia zarzutu nieprawidłowego czy nieterminowego wykonania prac. Nie twierdzi również, że zaistniały okoliczności dające podstawę do naliczenia kar umownych, co więcej – nie podnosi, że kary umowne zostały naliczone. Wobec tego niezrozumiałe jest oczekiwanie dowodzenia przez powoda zasadności żądania kwoty dochodzonej pozwem (k. 57). Oznaczałoby to bowiem prowadzenie postępowania dowodowego co do faktów które nie są sporne w niniejszej sprawie.

Zdaniem Sądu nie mamy również w niniejszej sprawie do czynienia ze zrzeczeniem się przez powoda roszczeń o zapłatę kwoty dochodzonej pozwem.

Wobec rozbieżnych stanowisk stron postępowania, należało dokonać oceny skuteczności złożenia przez powoda oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia o zrzeczeniu się dalszych roszczeń zawartego w porozumieniu nr (...) z 27 grudnia 2013 roku.

W ocenie Sądu powód skutecznie uchylił się od skutków prawnych przedmiotowego oświadczenia.

Zgodnie z treścią 84 § 1 k.c., w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Natomiast w myśl § 2 tego artykułu można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).

W okolicznościach niniejszej sprawy zostały spełnione przesłanki powołane w powyższym przepisie. Podpisując sporne porozumienie z 27 grudnia 2013 roku powód mylnie przypuszczał, że zrzeczenie roszczeń zawarte w § 2 ust. 2 porozumienia odnosi się wyłącznie do roszczeń związanych z należnością (z tytułu faktury VAT nr (...)) wymagalną w dacie podpisania porozumienia, która była przedmiotem porozumienia. Powód pozostawał w przekonaniu, że zrzeczenie się dotyczy odsetek od przedmiotowej należności i wynegocjowanego przez strony tzw „upustu”.

Takie przekonanie przedstawicieli powoda było uzasadnione dotychczasowym przebiegiem negocjacji z pozwaną, Z okoliczności niniejszej sprawy wynika, że dokonanie zapłaty na rzecz podwykonawcy jakim był powód odbywało się wyłącznie w odniesieniu do należności już wymagalnych, co do których minął już termin ich zapłaty wynikający z wystawionych faktur VAT i ustalony w umowie z Generalnym Wykonawcą. Tylko w odniesieniu do takich należności toczyły się rozmowy pomiędzy przedstawicielami stron postępowania. Przy czym rozmowy dotyczyły przede wszystkim terminu dokonania zapłaty i kwoty jaka zostanie uiszczona na rzecz powoda z tytułu konkretnej omawianej należności, tj. jakiej wysokości rabat zostanie udzielony przez powoda w zamian za proponowany termin zapłaty. Wynika to jednoznacznie z zeznań świadków i przesłuchania przedstawiciela strony powodowej. Podkreślenia przy tym wymaga, że okoliczności te potwierdzili w swoich zeznaniach także świadkowie zgłoszeni przez stronę pozwaną (pracownicy pozwanej). Świadczy o tym również treść porozumień i załączników do nich (odnoszą się do należności wymagalnych w dacie podpisania porozumienia, w oparciu o skierowane do pozwanej wezwanie do zapłaty). Jednocześnie pozwana nie uchylała się od zapłaty innych niewymagalnych jeszcze należności, o czym świadczy wymienienie ich w załączniku do porozumienia z 2 grudnia 2012 roku oraz zawarta w tym porozumieniu klauzula zrzeczenia się roszczeń, nie odnosząca się – zgodnie z jej treścią – do roszczeń jeszcze nie wymagalnych. Powyższe, w ocenie Sądu, potwierdza stanowisko powoda, w myśl którego strony prowadziły negocjacje w odniesieniu do konkretnych, już wymagalnych kwot. W konsekwencji całkowicie zrozumiałe jest stanowisko powoda, że przy podpisaniu spornego porozumienia zostały sprawdzone te jego elementy, które były przedmiotem negocjacji stron postępowania, tj. konkretna wysokość kwoty podlegającej wypłacie i termin w czasie którego wypłata zostanie dokonana. Należy pamiętać, na co wskazał świadek R. Z. (2), że treść porozumień była przygotowywana przez pozwaną, a następnie dostarczana do biura na budowie, bez możliwości negocjacji całej treści porozumienia. Jak wynika z zeznań świadka P. S., po dostarczeniu gotowych porozumień na budową, otrzymywała ona informację jaką konkretnie kwotę do zapłaty ma wpisać do porozumienia. Potwierdza to stanowisko powoda i przesłuchanie S. P. co było przedmiotem negocjacji stron.

Trudno się zatem dziwić, że przed podpisaniem spornego porozumienia przedstawiciel powoda skupił się na tych jego elementach, które były przedmiotem negocjacji i które – w tamtych okolicznościach – były najistotniejsze – kwota jaką otrzyma powód w ramach rozliczenia. Należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną okoliczność. Porozumienia, jakie zawierała pozwana z powodem były redagowane przez nią według jednego wzoru, co odzwierciedlają porozumienia z 2 grudnia i 27 grudnia. Mają one analogiczną szatę graficzną. Tym trudniej było zwrócić uwagę na różnicę w części dotyczącej zrzeczenia się roszczeń.

Ustalony w niniejszej sprawie stan faktyczny potwierdza stanowisko strony powodowej w przedmiocie „trudnych” warunków w jakich były zawierane porozumienia. Z zeznań świadka R. Z. (2) wynika, że było przygotowanych około setki porozumień i zdarzało się, że jednego dnia było 10 podwykonawców. Świadek P. Ł. opisując okres zawierania porozumień stwierdził, że „(..) to był młyn po prostu”. Jak wynika z zeznań tego świadka osoby, które z ramienia pozwanej podpisywały porozumienia, dbały przede wszystkim o normalny przebieg procesu budowy. Przy czym odbywało się to na ternie budowy. W ocenie Sądu te okoliczności spowodowały, że formuła zrzeczenia się roszczeń w spornym porozumieniu została zredagowana nieadekwatnie do stanu rozliczeń stron. W porozumieniu nr (...) z 27 grudnia 2013 roku nie zostało dodane zastrzeżenie, że zrzeczenie się roszczeń nie obejmuje należności jeszcze niewymagalnych, co byłoby wyrazem rzeczywistej woli stron. To niedopatrzenie pozwana wykorzystała odmawiając płatności na rzecz powoda.

Mając na uwadze powyższe, w niniejszej sprawie zachodzą okoliczności wskazane w zdaniu drugim § 1 art. 84 k.c.. Ponad wszelką wątpliwość materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie wskazuje, że tekst porozumienia przygotowywała pozwana. W kontekście dotychczasowych negocjacji stron postępowania, pozwana jeżeli nie wiedziała o błędzie, to z pewnością mogła go z łatwością zauważyć.

Zdaniem Sądu nie ulega również wątpliwości, że omawiany błąd powoda ma charakter błędu istotnego w rozumieniu art. 84 § 2 k.c.. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, że gdyby powód nie działał pod wpływem błędu nie złożyłby oświadczenia o zrzeczeniu się wszelkich roszczeń wobec pozwanej. Zwłaszcza, że w praktyce dotyczyłoby to kwoty znacząco większej niż negocjowany kilkuprocentowy upust. W tym zakresie w pełni przekonujące jest przesłuchanie S. P., który stwierdził w odniesieniu do oświadczenia o zrzeczeniu się roszczeń, że „(…) zrzekamy się roszczeń wynikających jakby z tego okresu rozliczeniowego, z tej faktury”. W ocenie Sądu na powyższą ocenę nie ma wpływu podnoszona przez pozwaną okoliczność niezapoznania się, czy niedokładnego zapoznania się powoda z treścią oświadczenia. W uzasadnieniu wyroku z 17 czerwca 2014 roku (I CSK 401/13) Sąd Najwyższy wskazał, że zgodnie z poglądem niemal powszechnie przyjmowanym w nauce prawa, bez znaczenia dla prawnej doniosłości błędu pozostaje to, czy został on spowodowany przez samego błądzącego i czy uprawnionemu do uchylenia się od oświadczenia woli z powodu błędu można zarzucić brak dbałości o własne interesy, nieostrożność lub niedbalstwo. Pogląd przeciwny, przyjmujący, że na błąd nie może powołać się osoba, której mylne wyobrażenie o istniejącym stanie rzeczy zostało spowodowane brakiem należytej staranności, jest w doktrynie odosobniony.

Następnie należy wskazać, że składając oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych spornego oświadczenia woli powód dochował wymaganych przez prawo formy i terminu. Zgodnie z treścią art. 88 § 1 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Zgodnie natomiast z treścią § 2 art.88 k.c., Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał. Powód złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu w piśmie z 25 lutego 2014 roku. Zostało ono doręczone pozwanej w dniu 26 lutego 2014 roku, to około miesiąca po tym, jak powód dowiedział się o błędzie. Jak wynika z przesłuchania S. P. wykrycie błędu miało miejsce w okresie podjętej próby negocjacji w odniesieniu do należności będącej przedmiotem żądania pozwu. Miało to miejsce w styczniu 2014 roku, bowiem należność wynikająca z faktury VAT (...) stała się wymagalna 30 grudnia 2013 roku.

Mając na uwadze powyższe, na mocy powołanych przepisów należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda całą kwotę żądaną pozwem w niniejszej sprawie. Żądna kwota została zasądzona wraz z odsetkami ustawowymi od 7 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty. W pozostałej części żądanie pozwu w zakresie odsetek zostało oddalone jako bezzasadne. Pozwana, jako inwestor ponosi bowiem solidarną odpowiedzialność wobec powoda tylko w zakresie należności głównej. Pozwana nie ponosi natomiast odpowiedzialności za opóźnienie w zapłacie należności przez spółkę (...). Jako inwestor może ponosić odpowiedzialność tylko za własne opóźnienie w spełnieniu świadczenia na rzecz powoda (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 września 2012 roku IV CSK 91/12 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 4 listopada 2015 roku I ACa 1151/15). Wezwanie do zapłaty należności dochodzonej pozwem zostało doręczone pozwanej 30 grudnia 2013 roku (k. 16). W wezwaniu został zakreślony siedmiodniowy termin na dokonanie zapłaty, który upłynął 6 stycznia 2014 roku. Z tego względu odsetki zostały zasądzone od 7 stycznia 2014 roku, na podstawie art. 481 § 1 k.c..

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.. Na kwotę zasądzonych kosztów, zgodnie ze spisem kosztów złożonym na ostatniej rozprawie przez pełnomocnika powoda składają się: opłata od pozwu – 5 612 zł, wynagrodzenie pełnomocnika – 5 400 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł oraz koszty dojazdu pełnomocnika – 1067 zł i 202 zł.

Stosownie do wyniku postępowania Sąd nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 40,68 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo w niniejszej sprawie.

SSO Agnieszka Baran