Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Szczuka

Protokolant: Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2017 r. w Warszawie

sprawy G. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia - renty i rozliczenie renty

na skutek odwołania G. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 9 sierpnia 2016 r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje odwołującego G. P. do zwrotu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. nienależnie pobranego świadczenia w kwocie 4354,48zł (czterech tysięcy trzystu pięćdziesięciu czterech złotych 48/100).

Sygn. akt VII U 1625/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 sierpnia 2016 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. , w oparciu o art. 103-105, art. 127 oraz art. 138 -140, art. 141 ust.1 - 3 oraz art. 142-144 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.), przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszenia lub z zmniejszenia emerytury i renty (Dz. U. nr 58, poz. 290 ze zm.) i ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778), dokonał miesięcznego rozliczenia renty G. P. w związku z osiągniętym przychodem w 2015 r. Organ rentowy wskazał, że łączny przychód osiągnięty przez ubezpieczonego w 2015 r. wyniósł 65.694,28 zł i przekroczył niższą kwotę graniczną ustaloną dla tego roku, łącznie o kwotę 5.252,68 zł. Osiągnięty przez G. P. przychód uzasadniał zatem zmniejszenie łącznej kwoty świadczenia za ww. rok o kwotę maksymalnego zmniejszenia tj. o kwotę 5.252,68 zł. ZUS zaznaczył, że świadczenie w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu było wypłacone w pełnej wysokości. Po dokonaniu rozliczenia za 2015 r. organ rentowy ustalił, że ubezpieczony pobrał nienależne świadczenie w kwocie 5.252,68 zł i zobowiązał go do zwrotu tej kwoty w terminie 1 miesiąca od daty doręczenia decyzji (decyzja z dnia 9 sierpnia 2016 r., znak: (...), k. 39-41 a.r.).

Powyższą decyzję zaskarżył w dniu 30 września 2016 r. ubezpieczony G. P. , zarzucając organowi rentowemu rozliczenie emerytury za 2015 r. w sposób dla niego niekorzystny. Ubezpieczony wskazał, że organ rentowy przy obliczaniu rocznego przychodu za 2015 r. uwzględnił przychody uzyskiwane przez niego z tytułu nagród oraz stypendiów sportowych. Podkreślił, że jego miesięczny przychód w 2015 r. wynosił średnio 3.700,00 zł. Ubezpieczony zaznaczył, że w treści art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ustawodawca enumeratywnie wymienił przychody oraz okoliczności, które mogą wpłynąć na zmniejszenie uzyskiwanej przez niego renty. Wśród tego wykazu brak jest natomiast nagród sportowych oraz stypendiów sportowych, które nadto nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Ubezpieczony stwierdził, że jedną z podstawowych zasad kreujących sposób postępowania organów administracji publicznej jest obowiązek ich działania na podstawie przepisów prawa. W jego ocenie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w sposób oczywisty złamał tą zasadę, dopuszczając się rażącego naruszenia prawa poprzez uwzględnienie przychodu, który z mocy ustawy nie może być uwzględniony. Zdaniem ubezpieczonego skutki, które może wywołać zaskarżona decyzja są zatem niemożliwe do zaakceptowania z puntu widzenia zasady praworządności, w związku, z czym nie jest możliwe jej zaakceptowanie, jako aktu wydanego przez organ państwa i podlega ona wyeliminowaniu z obrotu prawnego. Wskazując na powyższe zarzuty ubezpieczony wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych (odwołanie z dnia 30 września 2016 r. k. 2-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., podnosząc argumentację, którą posłużył się w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy wskazał, iż w świetle przepisu art. 104 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1 uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Jest to w szczególności praca wykonywana w ramach stosunku pracy, praca nakładcza, praca wykonywana na podstawie umowy zlecenia i umowy agencyjnej oraz współpraca przy wykonywaniu jednej z tych umów, praca wykonywana w ramach umowy o świadczenie tych usług (innej niż umowa zlecenia lub agencyjna), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz współpraca przy wykonywaniu tej umowy, praca wykonywana na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej, innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy o zleceniu, umowy o dzieło, jeżeli umowę taką świadczeniobiorca zawarł z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z innym podmiotem ) wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej oraz współpraca przy jej wykonywaniu, praca wykonywana w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, odpłatne świadczenie pracy, na podstawie skierowania do pracy, w czasie kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania i pobieranie stypendium sportowego. Organ rentowy ustalił wysokość przychodu na podstawie przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego ze świadczeniobiorcą oraz poszczególnymi płatnikami składek. Na tej podstawie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że przychód osiągnięty przez ubezpieczonego w poszczególnych miesiącach 2015 r. uzasadniał zmniejszenie albo zawieszenie świadczenia i zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w kwocie 5.252,68 zł. Odnosząc się natomiast do zarzutów dotyczących przyjęcia kwoty stypendium sportowego do uzyskanego przychodu organ rentowy podkreślił, że w myśl art. 6 ust. l pkt. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778) obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i rentowego objęte są osoby pobierające stypendia sportowe. Stosownie zaś do treści art. 18 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla stypendystów sportowych stanowi kwota stypendium łącznie z kosztami uzyskania i kwota podatku, o którym mowa w przepisach o podatku dochodowym dla osób fizycznych. W ocenie organu rentowego z powyższego w sposób jednoznaczny wynika zatem, że przychody ubezpieczonego uzyskane ze stypendium sportowego należy wliczyć do przychodu za 2015 r., powodującego zmniejszenie renty z tytułu niezdolności do pracy ( odpowiedź na odwołanie z dnia 28 października 2016 r. k. 29 a.s.).

Bezspornym w sprawie było, że łączny przychód osiągnięty przez G. P. w 2015 r. wyniósł 65.694,28 zł przekroczył niższą kwotę graniczną ustaloną dla tego roku, łącznie o kwotę 5.252,68 zł. Świadczenie w 2015 r. rozliczeniowym było wypłacone w pełnej wysokości.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony G. P., urodzony w dniu (...) jest uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która została przyznana na jego rzecz na mocy decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 19 listopada 2009 r. (bezsporne).

W toku postępowania wyjaśniającego przed organem rentowym, ubezpieczony nadesłał zaświadczenia, potwierdzające osiągnięty przez niego przychód w 2015 r. od poszczególnych pracodawców. W oparciu o powyższe dokumenty organ rentowy ustalił, że w okresie od stycznia do maja 2015 r. ubezpieczony osiągnął przychód w wysokości 19.290,83 zł z tytułu umowy o pracę zawartej z (...) S.A. z siedzibą w W., natomiast w okresie od maja do grudnia 2015 r. osiągnął przychód w wysokości 3.723,45 zł z tytułu umowy o pracę zawartej z (...) Spółka jawna z siedzibą w W.. W miesiącach lipcu, sierpniu i grudniu 2015 r. osiągnął następujące przychody: 3.730,00 zł z tytułu umowy zlecenia zawartej z Fundacją (...) oraz 7.000,00 zł z tytułu umowy zlecenia zawartej z Fundacją (...). W 2015 r. ubezpieczony osiągnął także przychód w wysokości 4.950,00 zł z tytułu stypendium sportowego w (...) W. oraz przychód w wysokości 27.000,00 zł z tytułu umowy cywilnoprawnej - zlecenia zawartej z Klubem Sportowym Niepełnosprawnych (...) (zaświadczenie z dnia 15 stycznia 2016 r. k. 1, zaświadczenie z dnia 13 stycznia 2016 r., zaświadczenie z dnia 10 maja 2016 r. k. 17, pismo urzędu (...) W. z dnia 17 maja 2016 r., zaświadczenia z dnia 1 czerwca 2016 r., k. 23-25, zaświadczenie z dnia 8 czerwca 2016 r. k. 27, pismo z dnia 22 lipca 2016 r. k. 31 a.r., informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy za 2015 r. k. 5-21, zaświadczenie z dnia 31 grudnia 2015 r. k. 22 a.s.).

Na podstawie uzyskanych danych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że łączna kwota przychodu odwołującego za 2015 r. wyniosła 65.694,28 zł i przekroczyła kwotę graniczną, co uzasadniło zmniejszenie emerytury ubezpieczonego o kwotę 5.252,68 zł. W związku z powyższym organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję (decyzja z dnia 9 sierpnia 2016 r., znak:(...), k. 39-41 a.r.).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, ubezpieczony G. P. złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie. Ubezpieczony podniósł, że organ rentowy przy obliczaniu rocznego przychodu za 2015 r. uwzględnił przychody uzyskiwane przez niego z tytułu nagród oraz stypendiów sportowych. Ubezpieczony zaznaczył, że w treści art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ustawodawca enumeratywnie wymienił przychody oraz okoliczności, które mogą wpłynąć na zmniejszenie uzyskiwanej przez niego renty. Wśród tego wykazu brak jest natomiast nagród sportowych oraz stypendiów sportowych, które nadto nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (odwołanie z dnia 30 września 2016 r. k. 2-4 a.s.).

W toku postępowania, Sąd Okręgowy zobowiązał organ rentowy do szczegółowego przedstawienia sposobu wyliczenia kwot, na które składał się zwrot nienależnie pobranego świadczenia przez odwołującego oraz do wskazania podstawy prawnej w tym w szczególności wskazanej w art. 104 ust. 7 i 8 ustawy emerytalnej, tj. komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego i komunikatu Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto Sąd Okręgowy zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych do hipotetycznego szczegółowego wyliczenia przychodu odwołującego osiągniętego za 2015 r., pomijając przy tym wynagrodzenie osiągane przez odwołującego z tytułu stypendium sportowego wraz z zastosowaniem się do ww. wskazówek (postanowienie z dnia 27 kwietnia 2017 r. k. 45-46 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 17 maja 2017 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wskazał, że przychód osiągnięty przez ubezpieczonego G. P. w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu uzasadniał zmniejszenie albo zawieszenie świadczenia wraz z dodatkami łącznie o kwotę w wysokości 5.252,68 zł. Stwierdził, że powyższą decyzję wydał na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Komunikatów Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego: z dnia 12 maja 2015 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2015 r. (M.P.2015.410), z dnia 11 sierpnia 2015 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2015 r. (M.P.2015.720), z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2015 r. (M.P.2015.1086), z dnia 9 lutego 2016 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2015 r. (M.P.2016.148) oraz z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2015 r. stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur.

Organ rentowy zaznaczył, że przy ustalaniu przychodu wpływającego na zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia stosuje się art. 104 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z jego treścią prawo do emerytury i renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt. 4 i 6. Podał, że w świetle przepisu art. 104 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1 uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Jest to w szczególności praca wykonywana w ramach stosunku pracy, praca nakładcza, praca wykonywana na podstawie umowy zlecenia i umowy agencyjnej oraz współpraca przy wykonywaniu jednej z tych umów, praca wykonywana w ramach umowy o świadczenie tych usług (innej niż umowa zlecenia lub agencyjna), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz współpraca przy wykonywaniu tej umowy, praca wykonywana na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej, innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy o zleceniu, umowy o dzieło, jeżeli umowę taką świadczeniobiorca zawarł z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z innym podmiotem) wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej oraz współpraca przy jej wykonywaniu, praca wykonywana w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, odpłatne świadczenie pracy, na podstawie skierowania do pracy, w czasie kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania i pobieranie stypendium sportowego. Nadmienił także, że zgodnie z Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2015 r. stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur i rent (M.P. 2015, poz. 1116) kwoty graniczne przychodu wynoszą odpowiednio: 32.911,10 zł - co stanowi sumę kwot przychodu, odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości: 2.646,80 zł od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 28 lutego 2015 r., 2.759,90 zł od dnia 1 marca 2015 r. do dnia 31 maja 2015 r., 2.838,50 zł od dnia 1 czerwca 2015 r. do dnia 31 sierpnia 2015 r., 2.698,50 zł od dnia 1 września 2015 r. do 30 listopada 2015 r., 2.726,80 zł od dnia 1 grudnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., a także 61.119,90 zł, co stanowi sumę kwot przychodu odpowiadających 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości: 4.915,50 zł od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 28 lutego 2015 r., 5.125,50 zł od dnia 1 marca 2015 r. do 31 maja 2015 r., 5.271,40 zł od dnia 1 czerwca 2015 r. do dnia 31 sierpnia 2015 r., 5.011,40 zł od dnia 1 września 2015 r. do 30 listopada 2015 r. i 5.064,00 zł od dnia 1 grudnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. Po dokonaniu hipotetycznego rozliczenia świadczenia za 2015 r. organ rentowy ustalił, że przychód osiągnięty w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu (w marcu, lipcu, sierpniu, grudniu 2015 r.) uzasadniał zawieszenie świadczenia wraz z dodatkami łącznie o kwotę 4.354,48 zł. Wobec tego, że świadczenie w poszczególnych miesiącach było wypłacane w pełnej wysokości, Zakład Ubezpieczeń Społecznych hipotetycznie ustalił że kwota nienależnie pobranych świadczeń z tytułu osiąganego przychodu w 2015 r. wynosiłaby 4.354,48 zł (pismo procesowe z dnia 17 maja 2017 r. k. 50-53 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy oraz aktach rentowych i osobowych odwołującego. Zdaniem Sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie G. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 9 sierpnia 2016 r., znak: (...) jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 104 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.) prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności, z uwzględnieniem ust. 3.

Zgodnie z ust 1a dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód, o którym mowa w ust. 1, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. W myśl natomiast art. 104 ust. 7 i 8 ww. ustawy prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS, nie wyżej jednak niż 130 % tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31.12.1998 r. w wysokości: 24 % kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. - dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, 18 % kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, 20,4 % kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.

Zgodnie z art. 104 ust. 9 cyt. ustawy kwoty maksymalnych zmniejszeń, o których mowa w ust. 8, podlegają podwyższeniu, przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w kolejnych terminach waloryzacji. Z kolei zgodnie z art. 138 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania, świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Jak stanowi § 3, ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty, emeryt zawiadamia organ rentowy niezwłocznie o podjęciu (zaprzestaniu) pracy, służby lub działalności, zwanej dalej „działalnością”. W zawiadomieniu o podjęciu działalności emeryt i rencista składa oświadczenie, czy jego zamiarem jest osiąganie dochodu: nie powodującego zawieszenia ani zmniejszenia świadczeń, powodującego zmniejszenie świadczeń albo powodującego zawieszenie świadczeń. Zgodnie natomiast z § 4 tegoż rozporządzenia jeżeli z oświadczenia emeryta wynika, że jego zamiarem jest osiąganie dochodów: nie powodujących zawieszenia ani zmniejszenia świadczeń - organ rentowy wypłaca świadczenia w pełnej przysługującej wysokości, powodujących zmniejszenie świadczeń - organ rentowy zmniejsza wysokość świadczeń: a) o 24% kwoty bazowej - w przypadku emerytury i renty inwalidzkiej I i II grupy, b) o 18% kwoty bazowej - w przypadku renty inwalidzkiej III grupy, c) o 20,4% kwoty bazowej - w przypadku renty rodzinnej, do której uprawniona jest 1 osoba. Wypłata świadczeń w pełnej wysokości, zmniejszenie świadczeń albo zawieszenie wypłaty świadczeń następuje do czasu, aż emeryt lub rencista zmieni treść złożonego wcześniej oświadczenia.

Kwestia sporna w niniejszej sprawie sprowadza się do tego, czy mając na względzie ustalony stan faktyczny i obowiązujące przepisy należy uznać, że odwołujący G. P. w spornych okresach czasu pobrał nienależne świadczenie, a tym samym czy jest zobowiązany do jego zwrotu, czy też nie. W toku postępowania, ubezpieczony podniósł bowiem, że organ rentowy przy obliczaniu rocznego przychodu za 2015 r. uwzględnił przychody uzyskiwane przez niego z tytułu nagród oraz stypendiów sportowych. Ubezpieczony zaznaczył, że w treści art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ustawodawca enumeratywnie wymienił przychody oraz okoliczności, które mogą wpłynąć na zmniejszenie uzyskiwanej przez niego renty. Wśród tego wykazu brak jest natomiast nagród sportowych oraz stypendiów sportowych, które nadto nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

W realiach rozpoznawanej sprawy nie ulega wątpliwości, że G. P. w spornym okresie czasu zostały wypłacone określone kwoty tytułem stypendium sportowego. W 2015 r. ubezpieczony osiągnął bowiem przychód w wysokości 4.950,00 zł z tytułu stypendium sportowego w (...) W. (k. 19 a.r.). W ocenie Sądu Okręgowego pobierania stypendium sportowego, przyznanego przez Urząd Miasta (...) W. nie można zaliczyć do działalności zarobkowej, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 4 i 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, lub innej pracy zarobkowej albo prowadzenia działalności pozarolniczej, ponieważ istotą stypendiów sportowych jest zarówno wyrażenie uznania za dokonane osiągnięcia sportowe, jak i udzielenie doraźnej pomocy w uzyskaniu kolejnych wysokich wyników w danej dyscyplinie sportu. W myśl art. 4 pkt. 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przez „przychód” należy rozumieć przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu tej umowy. Stosownie zaś do treści art. 21 ust. 1 pkt. 137 ustawy podatkowej wolne od podatku są środki finansowe otrzymane przez uczestnika projektu jako pomoc udzielona w ramach programu finansowanego z udziałem środków europejskich, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.). Program stypendialny (...) W. oraz nagrody za osiągnięcia sportowe jest natomiast realizowany przy udziale środków z Unii Europejskiej. W rozumieniu art. 2 pkt. 5 ustawy o finansach publicznych przez środki europejskie - rozumieć należy środki, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1, 2 i 4 ustawy o finansach publicznych. W myśl art. 5 ust. 3 pkt. 1 ustawy o finansach publicznych środkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej są środki pochodzące z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rybackiego, z wyłączeniem środków, o których mowa w pkt 5 lit. a i b. Tym samym środki finansowe uzyskane, jako pomoc udzielona w ramach programu finansowanego z udziałem środków europejskich wolne są od podatku dochodowego od osób fizycznych. Takie stanowisko wyraził Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 27 listopada 2012 r., III AUa 1423/11. Wypłacone odwołującemu kwoty z tytułu przyznania stypendium sportowego nie podlegały opodatkowaniu, a składka na ubezpieczenia społeczne była finansowana i odprowadzana przez płatnika składek tj. Urząd Miasta (...) W..

W konsekwencji, wbrew stanowisku organu rentowego, nie zachodziły, wynikające z art. 138 ust. 1 ustawy emerytalnej podstawy do żądania od wnioskodawcy zwrotu nienależnie pobranego przez niego świadczenia w kwocie, uwzględniającej przychód uzyskany z tytułu przyznanych stypendiów i nagród sportowych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązał odwołującego G. P. do zwrotu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. nienależnie pobranego świadczenia w kwocie 4.354,48 zł, o czym orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)