Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE WYROKU

z dnia 3 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Zabrzu wyrokiem z dnia 7 czerwca 2017 roku, w sprawie o sygn. akt VII K 492/14, uznał oskarżonego P. W. za winnego tego, że w marcu 2010 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy”, dotyczącej pracownika B. K., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku pracy w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony, tj. przestępstwa z art. 271 § 1 kk i za to przestępstwo na mocy art. 271 § 1 kk i art. 37a kk skazał go na karę grzywny w wysokości 30 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki dziennej za równowartość 20 złotych.

Nadto uznał oskarżonego za winnego tego, że w lutym 2011 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy”, dotyczącej pracownika I. K., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony, tj. przestępstwa z art. 271 § 1 kk i za to przestępstwo na mocy art. 271 § 1 kk i art. 37a kk skazał go na karę grzywny w wysokości 30 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki dziennej za równowartość 20 złotych.

Sąd Rejonowy uznał także w pkt. 3 wyroku oskarżonego za winnego tego, że działając w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności:

- w listopadzie 2011 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy”, dotyczącej pracownika Ż. M., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony,

- w lutym 2012 roku w Z. będąc pracodawcą działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy” dotyczącej pracownika N. Z., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony,

- w kwietniu 2012 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy” dotyczącej pracownika B. B., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony,

- w maju 2012 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy” dotyczącej pracownika A. P., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony,

- w maju 2012 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy” dotyczącej pracownika N. K., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony,

- w maju 2012 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy” dotyczącej pracownika A. C., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony,

- w maju 2012 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy” dotyczącej pracownika M. T., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony,

- w maju 2012 roku w Z. będąc pracodawcą działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy” dotyczącej pracownika K. S., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób, że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony,

- w lipcu 2012 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy” dotyczącej pracownika A. M. co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony,

- w sierpniu 2012 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy” dotyczącej pracownika M. M. (1), co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony,

- w styczniu 2013 roku w Z. będąc pracodawcą, działającym jako osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, poświadczył nieprawdę w dokumencie: „Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy” dotyczącej pracownika G. K., co do okoliczności mającej znaczenie prawne, w ten sposób że potwierdził swoim podpisem przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego na stanowisku w/w pracownicy, który w rzeczywistości nie został przeprowadzony, tj. występków, z których każdy wyczerpuje ustawowe znamiona przestępstwa z art. 271 § 1 kk i za to przestępstwo na mocy art. 271 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk i art. 37a kk wymierzył mu jedną karę grzywny w wysokości 160 stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki dziennej za równowartość 20 złotych.

Orzeczone kary grzywny na mocy art. 91 § 2 kk w zw. z art. 86 § 1 kk połączył i wymierzył oskarżonemu karę łączną grzywny w wysokości 180 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki dziennej za równowartość 20 złotych.

Nadto na mocy art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokata T. K. kwotę 1963,08 złotych, w tym podatek od towarów i usług w kwocie 367,08 złotych, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu.

Na podstawie art. 627 kpk i art. 624 § 1 kpk i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa częściowo koszty sądowe obejmujące częściowo opłatę w wysokości 200 złotych i częściowo wydatki w wysokości 800 złotych.

Apelację od tego wyroku wywiódł Prokurator Rejonowy, zaskarżając wyrok na niekorzyść oskarżonego w części dotyczącej orzeczenia o karze i zarzucając mu rażącą niewspółmierność kary wymierzonej za czyny z art. 271 § 1 kk w stosunku do stopnia winy i społecznej szkodliwości zarzucanych oskarżonemu czynów oraz niezrealizowanie przez wymierzenie kary grzywny celów zapobiegawczych i wychowawczych kary w stosunku do oskarżonego, wynikającą z niedostatecznego uwzględnienia okoliczności obciążających sprawcę, a w szczególności sposobu jego popełnienia, okoliczności zdarzenia, cech osobistych oskarżonego, podczas gdy pełna i prawidłowa ocena stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonemu czynów, a także postawa, warunki i właściwości osobiste sprawcy oraz jego dotychczasowy sposób życia wskazują, iż winna zostać orzeczona kara pozbawienia wolności.

W oparciu o powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu za czyn wskazany w pkt. 1 części wstępnej wyroku na podstawie art. 271 § 1 kk kary 4 miesięcy pozbawienia wolności, za czyn wskazany w pkt. 2 części wstępnej wyroku na podstawie art. 271 § 1 kk kary 4 miesięcy pozbawienia wolności, za czyny wskazane w pkt. 3-13 części wstępnej wyroku na podstawie art. 271 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk jednej kary 6 miesięcy pozbawienia wolności, następnie na podstawie art. 91 § 2 kk w zw. z art. 86 § 1 kk orzeczenie kary łącznej za wskazane wyżej przestępstwa w wysokości 10 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 kk warunkowo należy zawiesić na okres 3 lat próby, a także na podstawie art. 71 § 1 kk orzeczenie kary 100 stawek dziennych grzywny po 30 zł każda.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja Prokuratora okazała się zasadna, a zarazem skuteczna o tyle, iż w następstwie jej wywiedzenia konieczne oraz uzasadnione stało się dokonanie zmiany zaskarżonego wyroku w ten sposób, że:

- w punkcie 1 w miejsce orzeczonej kary grzywny, na mocy art. 271 § 1 kk w związku z art. 37a kk oraz art. 34 § 1 i 1a punkt 1 kk i art. 35 § 1 kk wymierzono oskarżonemu P. W. karę 2 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym,

- w punkcie 2 w miejsce orzeczonej kary grzywny, na mocy art. 271 § 1 kk w związku z art. 37a kk oraz art. 34 § 1 i 1a punkt 1 kk i art. 35 § 1 kk wymierzono oskarżonemu P. W. karę 2 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym,

- w punkcie 3 w miejsce orzeczonej jednej kary grzywny, na mocy art. 271 § 1 kk w związku z art. 37a kk oraz art. 34 § 1 i 1a punkt 1 kk i art. 35 § 1 kk przy zastosowaniu art. 91 § 1 kk wymierzono oskarżonemu P. W. jedną karę 8 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym,

- uchylono rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 4 i na mocy art. 91 § 2 kk połączono wyżej orzeczone kary i wymierzono oskarżonemu karę łączną 9 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

Na wstępie godziło się zauważyć, iż Sąd I instancji starannie i w prawidłowy sposób przeprowadził postępowanie dowodowe, a wyczerpująco zgromadzony materiał dowodowy poddał następnie wszechstronnej i wnikliwej analizie oraz ocenie, wyprowadzając trafne i logiczne wnioski końcowe. Tok rozumowania i sposób wnioskowania Sądu Rejonowego zaprezentowany w części sprawozdawczej zapadłego wyroku jest prawidłowy i zgodny ze wskazaniami wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Nie przekroczono przy tym ram swobodnej oceny dowodów, jak i nie popełniono uchybień tego rodzaju, że mogłyby one spowodować konieczność uchylenia wyroku i przekazania sprawy do rozpoznania ponownego.

Sąd jurysdykcyjny wskazał na jakich oparł się dowodach, dlaczego dał im wiarę, jak również należycie wytłumaczył z jakich przyczyn odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego, w których nie przyznawał się do stawianych mu zarzutów. Sąd Okręgowy nie doszukał się najmniejszych podstaw do odmiennej aniżeli Sąd orzekający oceny przeprowadzonego na rozprawie głównej materiału dowodowego, a także do podważenia ustaleń faktycznych i ocen prawnych poczynionych w postępowaniu rozpoznawczym. Także pisemne motywy przedmiotowego wyroku w pełni odpowiadają wszelkim wymogom formalnym zakreślonym przez obowiązujące przepisy prawa, co umożliwia kontrolę instancyjną.

Nade wszystko Sąd merytoryczny zasadnie dał w pełni wiarę świadkom wymienionym w rozstrzygnięciu skazującym zaskarżonego orzeczenia, a to byłym pracownicom oskarżonego (m. in. A. P., A. M., N. K., B. K., B. B., Ż. M.) w zakresie zeznań złożonych w postępowaniu przygotowawczym i na nich w zasadniczej mierze osadził swe ustalenia faktyczne oraz w konsekwencji końcową decyzję procesową. Nadto między innymi dowody w postaci dokumentów takich jak karty szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, karta karna P. W., opinia sądowo-psychiatryczna, analizowane we wzajemnym powiązaniu, przekonują do wniosku o winie i sprawstwie oskarżonego.

Odnosząc się natomiast do zarzutu apelacji, kwestionującej wyłącznie decyzję Sądu o orzeczeniu wobec oskarżonego niewspółmiernie niskiej kary w stosunku do czynów określonych w art. 271 § 1 kk, podczas gdy zdaniem skarżącego winna zostać orzeczona kara łączna 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby, stwierdzić trzeba, że w realiach niniejszej sprawy zasadnym jest rzeczywiście orzeczenie wobec oskarżonego innej kary niż kara grzywny, jednak wbrew twierdzeniom apelującego, kary ograniczenia wolności.

Jako zasłużone, najbardziej dostosowane do okoliczności rozpatrywanych zdarzeń, Sąd Okręgowy uznał kary jednostkowe, jak i karę łączną ograniczenia wolności, którą wymierzył w wysokości 9 miesięcy polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym, kierując się stopniem społecznej szkodliwości czynów P. W. i jego stopniem zawinienia. Powyższe kary jednostkowe w sposób należyty spełnią swe cele zapobiegawcze, wychowawcze względem oskarżonego, jak i w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Prokurator Rejonowy podniósł, iż orzeczona wobec oskarżonego kara łączna nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanych mu czynów oraz nie realizuje wystarczająco celów kary, w szczególności zapobiegawczych i wychowawczych. Zdaniem apelującego w przedmiotowej sprawie występują dysproporcje między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą. Znaczącym zdaniem skarżącego jest to, iż oskarżony popełnił 11 czynów w ramach ciągu przestępstw, przy którym Sąd mógł wymierzyć mu karę w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, jednak nie wiedzieć czemu tego nie uczynił. Nadto oskarżony działał umyślnie z zamiarem bezpośrednim, co świadczy o znacznym społecznym stopniu szkodliwości. Ponadto dodał, iż oskarżony jest osobą dorosłą, miał pełną zdolność do rozpoznania znaczenia swojego zachowania i pokierowania nim.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary może być zasadny tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 kk (zob. wyrok SN z dnia 14 XI 1973r., III KR 254/73, OSNPG 1974/3-4/51).

Przechodząc do podniesionych przez skarżącego zarzutów, należy podkreślić, że kara ma spełniać określone cele prewencyjne - wychowawcze i zapobiegawcze w stosunku do oskarżonego oraz kształtować świadomość prawną społeczeństwa. Miarkując zatem rodzaj i wymiar kary, konieczna jest ocena zachowania sprawcy przed i po popełnieniu przestępstwa. Jeśli zatem uwzględnić stopień winy oraz stopień społecznej szkodliwości popełnionych przez oskarżonego czynów, jego właściwości i warunki osobiste, a także jego sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie po jego popełnieniu, z drugiej zaś strony prymat kar wolnościowych, karą współmierną i dającą zarazem zadośćuczynienie społecznemu poczuciu sprawiedliwości jest kara ograniczenia wolności. Sąd Odwoławczy miał w polu widzenia okoliczności popełnionych czynów, takie jak wielość popełnionych czynów w długim czasie bo na przestrzeni prawie trzech lat oraz ich umyślny charakter. Okolicznością rzutującą także negatywnie na wymiar kary był fakt nieprzyznania się oskarżonego do zarzucanych mu czynów oraz brak skruchy oskarżonego P. W..

Kara ograniczenia wolności jest karą sprawiedliwą, uwzględniającą stopień winy i społecznej szkodliwości popełnionych czynów, pozwalającą na osiągnięcie wobec P. W. korzystnych efektów poprawczych i zapobiegawczych, powinna przy tym spowodować, iż oskarżony zrozumie naganność swojego dotychczasowego zachowania i dalej pokieruje życiem w taki sposób, by ponownie nie naruszyć norm prawa karnego, zwłaszcza przy uwzględnieniu faktu kontynuowania przez niego działalności gospodarczej. Sąd przy ustalaniu wymiaru kar ograniczenia wolności orzeczonych wobec oskarżonego miał na uwadze także znaczącą okoliczność łagodzącą, a to uprzednią niekaralność oskarżonego.

Wobec wszystkich powyższych okoliczności Sąd II instancji zdecydował, iż wobec oskarżonego winna być orzeczona kara taka, która będzie efektywnie wykonywana, stanowiąc dla sprawcy z jednej strony wymierną dolegliwość, z drugiej zaś nauczkę i ostrzeżenie przed nieopłacalnością naruszania prawa. Decydując o wyborze kary ograniczenia wolności, jako kary właściwej dla oskarżonego, Sąd rozważył dyrektywy wymiaru kary z art. 53 kk, a szczególnie wzgląd na prewencyjne jej oddziaływanie, i to tak z punktu widzenia prewencji indywidualnej, jak i pozytywnej prewencji generalnej. Praca ma bowiem nie tylko stanowić dolegliwość dla sprawcy, który wszak jest osobą młodą i zdolną do jej wykonywania, lecz także wdrażać skazanego do pracy już po odbyciu kary, uczyć go sensu i wartości pracy oraz również swego rodzaju pokory przez często publiczne wykonywanie pracy. Zdaniem Sądu Okręgowego orzeczenie kary ograniczenia wolności czyni zadość sprawiedliwości i potrzebom w zakresie prewencji indywidualnej oskarżonego oraz potrzebom w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Jej wymierzenie ma oddziaływać na postawę sprawcy poprzez uwrażliwienie jego na wartości społeczne, które swymi czynami naruszył. Wymiar kary łącznej w sposób dostateczny uwzględnia istniejące związki podmiotowe i przedmiotowe pomiędzy popełnionymi przestępstwami, zwłaszcza zaś ich podobieństwo rodzajowe, sposób ich popełnienia i pobudki, którymi kierował się sprawca, z drugiej zaś strony dość odległe odstępy czasowe pomiędzy nimi, skutkujące orzeczeniem kary łącznej w oparciu o zasadę asperacji, choć zbliżoną do zasady pełnej absorpcji.

Mając to wszystko na uwadze i uznając zaskarżony wyrok za prawidłowy i słuszny w pozostałym zakresie, nadto wolny od jakichkolwiek innych uchybień, w szczególności tych podlegających uwzględnieniu niezależnie od kierunku i granic zaskarżenia, Sąd II instancji – poza omówionymi wyżej zmianami - utrzymał go w mocy.

O należnościach obrońcy z urzędu oskarżonego P. W., a także o wydatkach postępowania odwoławczego i opłatach za obie instancje rozstrzygnięto jak w pkt. 3 i 4 niniejszego wyroku.