Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2017 r.

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie V Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący SSR Klaudia Miłek

Protokolant: Patrycja Prokop

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14.12.2017 roku sprawy, przeciwko M. (...) c. L. i K. ur. (...) w W.

obwinionej o to że:

W dniu 23 maja 2017 roku tj. siedem dni od daty otrzymania ostatniego pisma wysłanego na adres zameldowania, będąc posiadaczem pojazdu marki V. o nr rej. (...) wbrew obowiązkowi, na żądanie Straży Miejskiej nie wskazała komu powierzyła pojazd do kierowania lub używania w dniu 31 maja 2016 roku ok. godziny 09:53.

tj. za wykroczenie z art. 96§3 kw. w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 Ustawy z dnia 20.06.1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Dz. U. 108.908 z późn. zm.

orzeka

I.  Obwinioną M. (...) uznaje za winną popełnienia zarzucanego jej czynu z tym , że uznaje , iż obwiniona w pismach kierowanych do Straży Miejskiej z dnia 19 marca 2017 roku oraz 23 maja 2017 roku będąc posiadaczem samochodu marki V. o nr. rej. (...) wbrew obowiązkowi , na żądanie Straży Miejskiej nie wskazała komu powierzyła pojazd do kierowania lub używania w dniu 31.05.2016 roku ok. godz. 9.53. i za to na podstawie art. 96 par 3 kw. wymierza karę grzywny w wysokości 200 ( dwieście) złotych.

II.  Zasądza od obwinionej 30 ( trzydzieści) złotych tytułem opłaty , obciąża ją kosztami postępowania w sprawie w kwocie 100 ( sto) złotych.

Sygn. akt V W 3885/17

UZASADNIENIE

Na podstawie zgromadzonego i ujawnionego w toku rozprawy głównej materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 maja 2016 r. ok. godz. 09:53 przy ul. (...) w W. Straż Miejska (...) W. ujawniła wykroczenie polegające na niezastosowaniu się do znaku drogowego B-36 „zakaz zatrzymywania się” z tabliczką T-24 przez kierującego pojazdem marki V. o numerze rejestracyjnym (...), tj. czyn z art. 92 § 1 kw. W związku z ujawnieniem powyższego wykroczenia rozpoczęto procedurę usunięcia pojazdu. Ok. godz. 09:54 wezwano holownik, który o godz. 10:04 odholował pojazd na parking strzeżony znajdujący się przy ul. (...) w W..

Z uwagi na powyższe Straż Miejska wezwała następnie właściciela pojazdu (...) sp. z o. o. do wskazania kierującego pojazdem lub użytkownika pojazdu w wymienionym wyżej dniu. W odpowiedzi na wezwanie jako użytkownik przedmiotowego pojazdu została wskazana M. (...), która w odpowiedzi na wezwanie Straży Miejskiej nie ustosunkowała się do jego dyspozycji i nie wskazała komu powierzyła pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

1.  notatki urzędowej - k. 1

2.  wydruku zgłoszenia zdarzenia – k. 2-3

3.  zdjęć - k. 4-8

4.  dyspozycji usunięcia pojazdu – 9

5.  zeznań świadka P. P. – k. 15-16

6.  wezwań - k. 17, 21, 25

7.  odpowiedzi na wezwanie – k. 19, 20

8.  częściowo pism obwinionej – k. 28, 31-32, 54-55

Obwiniona M. (...) nie przyznała się do zarzucanego jej czynu. Obwiniona stawiła się na rozprawę. W nadesłanych pismach nie kwestionowała tego, że jest użytkownikiem samochodu marki V.. Wyjaśniała m.in., iż nie została pouczona w jakim charakterze występuje. Ponadto nie udzieliła odpowiedzi na wezwanie z uwagi na obawę przed fałszywym oskarżeniem. Podała, że samochód był używany również przez inne osoby i trudno jej wskazać tę właściwą. Obwiniona wskazała, iż nie ma obowiązku prowadzenia rejestru, a żadne przepisy nie regulują tej kwestii. Powoływała się również na upływ czasu, który uniemożliwia jej wskazanie kierującego pojazdem w oznaczonym czasie. Wskazała ponadto, że organ wzywający w żadnym stopniu nie udowodnił, iż obwiniona posiadała wiedzę na temat tego, kto kierował pojazdem w danym dniu, co skutkuje brakiem jej winy i niemożnością ukarania jej za zarzucane jej wykroczenie. W postępowaniu przed Sądem obwiniona odmówiła składania wyjaśnień i złożyła wniosek o umorzenie postępowania w związku z niemożnością przypisania jej winy za zarzucane wykroczenie.

Sąd zważył, co następuje:

Uwzględniając przeprowadzone i ujawnione w sprawie dowody, Sąd uznał, iż potwierdziły one ponad wszelką wątpliwość sprawstwo i winę M. (...) w odniesieniu do przypisanego jej czynu.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom obwinionej w części, w której potwierdziła ona fakt, iż jest użytkownikiem pojazdu, który ponadto użytkuje wraz z innymi osobami. Są one potwierdzone innymi dowodami zgromadzonymi w sprawie, tj. ujawnionymi w toku przewodu sądowego dokumentami.

Sąd odmówił przyznania waloru wiarygodności wyjaśnieniom obwinionej w pozostałej części, w której zaprzeczała ona swojemu sprawstwu. Powoływane twierdzenia stanowią jedynie linię obrony przyjętą przez obwinioną w celu uniknięcia odpowiedzialności i ukarania za popełnione wykroczenie.

Bez znaczenia dla merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy była powoływana przez obwinioną okoliczność niezgodności postępowania w stosunku do art. 97 kpw. Wskazać należy, że funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego, może ją nałożyć jedynie po zaistnieniu ściśle określonych przesłanek, wskazanych w przepisach ustawy. Przesłanki pozytywne, umożliwiające nałożenie przez uprawniony organ mandatu karnego określone są w powołanym wyżej artykule. W niniejszym stanie faktycznym, wobec nieobecności sprawcy czynu podczas ujawnienia wykroczenia, skutkującej powstaniem wątpliwości co do jego osoby należało przeprowadzić niezbędne czynności wyjaśniające. Wezwanie Straży Miejskiej adresowane do właściciela pojazdu było zatem próbą wyjaśnienia powstałych wątpliwości, zmierzającą do ujawnienia sprawcy wykroczenia, a nie – jak twierdzi obwiniona, wszczęciem postępowania mandatowego.

Przeprowadzone na rozprawie głównej dowody w postaci dokumentów, ze względu na swój charakter i rzeczowy walor, nie budziły wątpliwości co do ich wiarygodności oraz faktu, na którego okoliczność zostały sporządzone oraz ze względu na okoliczności, które same stwierdzały. Żadna ze stron nie kwestionowała przy tym ich zgodności ze stanem faktycznym, zaś Sąd nie znalazł powodów, które podważałyby ich wiarygodność. W związku z powyższym uczynił je podstawą dokonanych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych.

Należy na wstępie podkreślić, że w niniejszym postępowaniu niewątpliwym jest, iż w dniu 31 maja 2016 r. ok. godz. 09:53 przy ul. (...) w W. ujawnione zostało wykroczenie drogowe polegające na niezastosowaniu się do znaku drogowego B-36 „zakaz zatrzymywania się” z tabliczką T-24 przez kierującego pojazdem marki V. o numerze rejestracyjnym (...), tj. czyn z art. 92 § 1 kw. Potwierdziły to zebrane w sprawie dowody w postaci notatki urzędowej /k. 1/ oraz zdjęć /k. 4-8/, poświadczone dodatkowo zeznaniami świadka P. P. /k. 15-16/.

Nie ulega również wątpliwości, iż użytkownik pojazdu wskazany przez jego właściciela, tj. obwiniona, została skutecznie wezwana przez Straż Miejską (...) W. do wskazania kierującego pojazdem lub użytkownika pojazdu w wymienionym wyżej dniu.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie, Sąd wziął także pod uwagę stanowisko obwinionej, zawarte w argumentacji powołanej pismach kierowanych do Straży Miejskiej (k. 28, 31-32) oraz do Sądu (k. 54-55). Stanowisko to sprowadza się do twierdzeń, że obwinionej po wezwaniu jej przez Straż Miejską, miało przysługiwać prawo do uchylenia się od odpowiedzi na pytanie w celu uniknięcia odpowiedzialności za przestępstwo fałszywego oskarżenia. Stanowisko to formułuje również m.in. tezę, jakoby właściciel bądź posiadacz pojazdu nie miał żadnych obowiązków ustawowych wynikających z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym.

W ocenie Sądu nie ma wątpliwości, że twierdzenia obwinionej stanowią wyłącznie przyjętą przez nią linię obrony i obliczone są na uniknięcie odpowiedzialności za zarzucony czyn.

Zgodnie z art. 96 § 3 kw, karze grzywny podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie wskaże na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Wykroczenie określone w art. 96 § 3 kw ma na celu m.in. ustalenie kierującego pojazdem w razie popełnienia przestępstwa lub popełnienia wykroczenia z udziałem tego pojazdu. Przepis ten odnosi się wprost do obowiązku wynikającego z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którym właściciel lub posiadacz pojazdu jest obowiązany wskazać na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec.

W niniejszej sprawie obwiniona nie wykazała, aby spełnione zostały powyższe przesłanki. Odnosząc się do okoliczności, jakoby obwinionej po wezwaniu jej przez Straż Miejską do udzielenia odpowiedzi w trybie art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym przysługiwało tzw. prawo „do milczenia”, wystarczającym będzie przywołanie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30.11.2004 r. (sygn. I KZP 26/04, OSNKW 2004/11-12/102), w której jasno wskazano, że odpowiednie stosowanie - z mocy art. 41 § 1 kpw – w postępowaniu w sprawach o wykroczenia przepisu art. 183 § 1 kpk, w jego brzmieniu ustalonym przez ustawę z dnia 10.01.2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 17, poz. 155), nie oznacza, aby osoba przesłuchiwana w charakterze świadka (składająca oświadczenie dowodowe w tym charakterze) w sprawie o wykroczenie mogła uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli jej udzielenie mogłoby narazić osobę dla niej najbliższą na odpowiedzialność tylko za wykroczenie. Jednocześnie podkreślić należy, że obwinionej naówczas nie przysługiwało również żadne prawo do odmowy składania wyjaśnień, gdyż po otrzymaniu przedmiotowego wezwania nie miała ona jeszcze statusu obwinionej czy podejrzanej o popełnienie wykroczenia – odwrotnie, została wezwana do udzielenia informacji na podstawie ustawy i miała prawny obowiązek czynności tej dopełnić.

W ocenie Sądu udzielenie odpowiedzi wymijającej, bądź też zasłanianie się niepamięcią, może być uznane za przejaw zachowania sprawczego z art. 96 § 3 kw (podobnie postanowienie Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 26 września 2012 r., sygn. akt VIII Kz 444/12). Niewskazaniem osoby, której powierzony został pojazd do kierowania lub używania poprzez udzielenie odpowiedzi negatywnej będzie bowiem zarówno niewskazanie tej osoby, udzielenie odpowiedzi wymijającej, zasłonięcie się niepamięcią jak i stwierdzenie zobowiązanego, że nie wie on, w czyjej dyspozycji pozostawał pojazd w czasie zdarzenia (por. R.A. S., Wykroczenia drogowe. Komentarz, W. K. 2011). W zakresie sprawstwa obwinionej należy również zauważyć, iż sposób jej postępowania w istocie miał na celu uniknięcie odpowiedzialności (lub uchronienie innej osoby) za popełnione wykroczenie drogowe. Należy tu zwrócić uwagę na cztery podstawowe okoliczności. Po pierwsze, pisemna odpowiedź obwinionej opierała się m.in. na uzurpowanym uprawnieniu do odmowy wskazania kierowcy pojazdu, co omówiono wyżej – obwiniona w żaden sposób nie odniosła się do meritum wezwania. Po drugie, obwiniona, konstruując pisemną odpowiedź, próbowała bardziej znaleźć punkt zaczepienia do zniechęcenia organów postępowania wyjaśniającego do dalszego zajmowania się sprawą niż miała na celu wypełnienie ciążącego na niej z mocy ustawy obowiązku. Po trzecie, obwiniona jest użytkownikiem samochodu, osobą dorosłą i poczytalną: nic przekonującego nie wskazuje, aby mogła ona mieć jakiekolwiek problemy z przyporządkowaniem pojazdu do właściwej osoby. Po czwarte, wezwanie doręczono obwinionej co prawda po upływie kilku miesięcy od zdarzenia, jednak okoliczność tak specyficzna, charakterystyczna jak holowanie pojazdu, nie daje podstaw do przyjęcia, iż obwiniona nie pamięta kto w danym dniu był użytkownikiem pojazdu.

Obwiniona kilkukrotnie wskazywała na brak podstawy prawnej skierowanego do niej wezwania oraz bezpodstawność postępowania z uwagi na fakt niepopełnienia przez nią wykroczenia. Zgodnie ze znowelizowanym w 2010 r. art. 17 § 3 kpw i art. 129 ustawy Prawo o ruchu drogowym, straże miejskie posiadają uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach dotyczących art. 96 § 3 kw. Mogą one zatem żądać od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania, komu powierzyli pojazd do kierowania lub używania w określonym czasie. Stanowisko to jest zgodne również z orzecznictwem Sądu Najwyższego - w uchwale 7 sędziów – zasada prawna z dnia 30 września 2014 r. (sygn. akt I KZP 16/14, OSNKW 2014/11/80), wskazano, iż „Na podstawie przepisu art. 17 § 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2013 r., poz. 395 z późn. zm.), w brzmieniu po nowelizacji ustawą z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 225, poz. 1466), straży gminnej (miejskiej) przysługują uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia z art. 96 § 3 Kodeksu wykroczeń”.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu należało uznać obwinioną za winną popełnienia zarzucanego jej czynu, albowiem jej zachowanie wyczerpuje znamiona wykroczenia przewidzianego w art. 96 § 3 kw. Powoływanie się obwinionej na nieumyślność nie skutkuje brakiem jej winy, pociągającym za sobą niemożność ukarania jej za zarzucane wykroczenie. Wbrew temu co twierdzi obwiniona, wykroczenie stypizowane w art. 96 może być bowiem popełnione zarówno umyślnie jak i nieumyślnie. Nieumyślność sprawcy, nawet jeżeli występowała w niniejszym stanie faktycznym nie miała wpływu na wykluczenie jego winy, a jedynie na jej stopień. Nie jest więc zasadnym zastosowanie powoływanego art. 1 § 2 kw, skutkującego niemożnością ukarania za wykroczenie. W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości w zakresie winy M. (...), która została udowodniona.

Dokonując wymiaru kary Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary z art. 33 kw. Sąd brał zatem pod uwagę stopień społecznej szkodliwości czynu i cele kary w zakresie społecznego oddziaływania, a także cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma ona osiągnąć w stosunku do obwinionej. Sąd wziął również pod uwagę rodzaj i rozmiar szkód wyrządzonych wykroczeniem, stopień winy i zachowanie obwinionej.

Wykroczenie wskazane w art. 96 § 3 kw zagrożone jest karą grzywny. Orzeczona wobec obwinionej kara grzywny w wysokości 200 zł zdaniem Sądu jest odpowiednia do stopnia społecznej szkodliwości czynu obwinionej i stopnia jej zawinienia i stanowić będzie dolegliwość o charakterze represyjno - wychowawczym, zapobiegającym w przyszłości ponownemu łamaniu przez obwinioną porządku prawnego. Sąd jest zdania, iż poprzez orzeczenie względem obwinionej kary grzywny, zrealizowane zostaną tak cele prewencji indywidualnej, która ma na celu przede wszystkim powstrzymanie sprawcy od tego typu zachowań w przyszłości, jak i prewencji generalnej, której zadaniem jest kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa i utwierdzanie jego prawidłowych postaw wobec prawa. Dodać należy, iż w sytuacji, gdy maksymalna sankcja karna za wykroczenie z art. 96 § 3 kw wynosi w zw. z art. 24 § 1 kw 5.000 zł grzywny, kara 200 zł grzywny nie jest karą zbyt surową. Należy też pamiętać, że wymierzanie kary jeszcze łagodniejszej byłoby swoistym premiowaniem osób, które przyjmują „taktykę” nie reagowania (lub odmawiania odpowiedzi) na wezwania uprawnionych organów w związku z czynnościami w sprawach o wykroczenia drogowe (których często są rzeczywistymi sprawcami), w odróżnieniu od osób, które na te wezwania reagują, ponosząc odpowiedzialność za wykroczenie lub wskazując właściwe osoby.

Orzeczenie o zryczałtowanych wydatkach postępowania oraz o opłacie wydano na podstawie art. 118 § 1 kpw w zw. z § 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 roku w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty za wniesienie wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia i art. 119 kpw w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 21 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych. Sąd zasądził od obwinionej na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowania w wysokości 100 zł i wymierzył jej opłatę w wysokości 30 zł.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji