Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2017r.

Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nożykowska

Protokolant: Maciej Przesmycki

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

przy udziale zainteresowanej A. L.

o zwrot świadczenia

na skutek odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

z dnia 1 października 2014r. znak (...) - (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. nie jest zobowiązana do zwrotu kwoty 213,58 zł (dwieście trzynaście złotych pięćdziesiąt osiem groszy) tytułem odsetek od dnia następującego po dniu wypłaty nienależnego świadczenia do dnia wydania decyzji;

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

Pismem procesowym z dnia 16 października 2014 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła odwołanie od decyzji z dnia 1 października 2014r. (znak (...) - (...)), w zakresie, w którym ZUS zobowiązał odwołującą do zwrotu nadpłaconego A. L. świadczenia rehabilitacyjnego z funduszu chorobowego za okres od 9 sierpnia 2014 r. do 1 września 2014 r. w kwocie 16.206,76 zł brutto wraz z odsetkami w kwocie 213,58 zł. Uznając decyzję organu rentowego za nieuzasadnioną odwołująca wniosła o jej zmianę oraz o zasądzenie kosztów procesu (odwołanie k. 2-5).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując, że z winy płatnika, który z opóźnieniem poinformował o rozwiązaniu umowy o pracę z pracownicą doszło do wypłacenia A. L. świadczenia rehabilitacyjnego w wysokości wyższej niż należna. (odpowiedź na odwołanie k. 20- 21).

Postanowieniem z dnia 10 kwietnia 2015r. sąd wezwał do udziału w sprawie zainteresowana A. L. (k 47).

Zainteresowana poparła stanowisko ZUS i wnosiła o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona A. L. była zatrudniona przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na podstawie umowy o pracę od dnia 1 maja 2005r. Wynagrodzenie ubezpieczonej, obliczone według zasad oblizania ekwiwalentu za urlop, wynosiło 35.322,93 zł. W okresie od 4 listopada 2013r. do 4 maja 2014r. odwołująca przebywała na wolnieniu lekarski, a następnie pobierała świadczenie rehabilitacyjne (akta VII P 1309/14, świadectwo pracy- k 54).

Oświadczeniem z dnia 6 sierpnia 2014r. odwołująca (...) sp. z o.o. rozwiązana umowę pracę z zainteresowana na podstawie art. 53 §1 pkt 1 lit b kodeksu pracy z powodu niezdolności do racy spowodowanej chorobą trwającą dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku chorobowego oraz świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące. Oświadczenie zostało wysłane zainteresowanej za pośrednictwem Poczty Polskiej za potwierdzeniem odbioru (zeznania świadka A. S.- k 55-56, zeznania świadka J. K.- k 56-57).

Oświadczenie to zainteresowana A. L. otrzymała w dniu 8 sierpnia 2014r. Pismem z dnia 11 sierpnia 2014r. poinformowała swojego pracodawcę, że rozwiązanie umowy o pracę otrzymała w dniu 8 sierpnia 2014r. i że przebywa na zwolnieniu lekarskim, w związku z czym uznaje otrzymane wypowiedzenie za bezskuteczne. Pismo to A. L. złożyła w zakładzie pracy w dniu 11 sierpnia 2014r. (pismo- k 53, zeznania świadka A. S.- k 55-56, protokół elektroniczny- k 59).

Pod koniec sierpnia 2014r. z uwagi na brak zwrotnego potwierdzenia odbioru przesyłki osoby obsługujące spółkę od strony kadrowej sprawdziły na stronie Poczty Polskiej korzystając z programu do śledzenia przesyłek, że oświadczenie o rozwiązaniu umowy o prace zostało odwołującej doręczone w dniu 8 sierpnia 2015r. W dniu 1 września 2014r. z uwagi na brak zwrotu dokumentu potwierdzającego odbiór przesyłki odwołująca (...) sp. z o.o. złożyła reklamacje do operatora pocztowego (reklamacja- k 9, zeznania świadka A. S.- k 55-56, zeznania świadka J. K.- k 56-57, protokół elektroniczny- k 59).

A. L. złożyła odwołanie od oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę i domagała się przywrócenie do pracy. Sprawa toczyła się pod sygn. akt VII P 1309/14. Ostatecznie w dniu 27 kwietnia 2016r. strony zawarły ugodę przed mediatorem, na mocy której (...) sp. z o.o. zobowiązała się do zapłaty na rzecz zainteresowanej odszkodowania i odprawy. Postanowieniem z dni 13 maja 2016 ugoda została zatwierdzona przez sąd (akta VII P 1309/14, zeznania zainteresowanej A. L.- k 57-58).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego dla A. L. w oparciu o przedłożone przez odwołującą (...) sp. z o.o. zaświadczenie płatnika składek. Podstawa wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego wynosiła 30.900,13 zł. Kwota wypłaconego świadczenia rehabilitacyjnego wyniosła 18.540 zł (akta rentowe).

W dniu 2 września 2014r do organu rentowego wpłynęła korekta zaświadczenia płatnika składek informująca o rozwiązaniu umowy o pracę z A. L. w dniu 8 sierpnia 2014r. (zaświadczenie- korekta- akta rentowe)

Decyzją z dnia 1 października 2014 r. (znak (...) - (...)), ZUS ustalił, że:

- podstawa wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego należnego A. L. za okres po ustaniu zatrudnienia nie może być wyższa niż kwota wynosząca 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, tj. za okres od 9 sierpnia 2014r. do 31 sierpnia 2014r. od kwoty 3.895,31 zł i za okres od 1 października 2014r. od kwoty 3739,97 zł

-pani A. L. nienależnie wypłacono świadczenie rehabilitacyjne za okres od 9 sierpnia 214r do 1 września 2014r w zawyżonej wysokości o kwotę 16.206,76 zł j. bez ograniczenia podstawy wymiaru do 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia

-zobowiązał (...) sp. z o.o. do zwrotu nadpłaconego A. L. świadczenia rehabilitacyjnego (z funduszu chorobowego) za okres od 9 sierpnia 2014r. do 1 września 2014 r. w kwocie 16.206,76 zł wraz z odsetkami w kwocie 213,58 zł. Organ rentowy wskazał, że kwota należnych odsetek została ustalona od dnia następującego po dniu w którym nastąpiła wypłata nienależnego świadczenia do dnia wydania decyzji. (decyzja – akta rentowe k. 1-2).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy i aktach organu rentowego, oraz treść dokumentów znajdujących się w aktach VII P 13909/14 wobec uznania ich za spójne, rzetelne, wzajemnie się potwierdzające. Sąd oparł się na zeznaniach świadka A. S. i zainteresowanej A. L., którym dał wiarę w całości wobec uznania ich za spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniające. Sąd oparł się także na zeznaniach świadka J. K., której dał wiarę w części. Sąd odmówił świadkowi K. wiary w tym zakresie, w jakim twierdziła, że to na skutek porady pracownika ZUS tak długo czekano na zwrotne potwierdzenie odbioru przesyłki zawierającej oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę, wobec braku dowodów potwierdzających, że rzeczywiście pracownik ZUS twierdził, że jedyną podstawą do stwierdzenia daty doręczenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę jest żółta zwrotka- potwierdzenie odbioru przesyłki poleconej. Dodatkowo wskazać należy, że z racji tego, iż świadek zajmowała się sprawami HR powinna mieć wiedzę co do obowiązku niezwłocznego zgłoszenia Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych faktu ustania zatrudnienia i konsekwencji z tym faktem związanych, zwłaszcza wobec faktu, że zainteresowana poinformowała pracodawcę, że kontynuuje zwolnienie lekarskie i wobec wysokości zarobków zainteresowanej.

Sąd zważył co następuje :

Odwołanie jest zasadne jedynie w zakresie, w jakim kwestionuje odsetki naliczone od nadpłaty w zakresie wypłaconego A. L. świadczenia rehabilitacyjnego z funduszu chorobowego.

Jak wynika z art. 84. ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11.

Zgodnie z ust. 2 za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Zgodnie z art. 84 ust. 6 ustawy jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot.

W ocenie odwołującej spółki art. 84 ust. 6 nie ma do nie zastosowania, gdyż płatnik składek nie przekazał organowi żadnych nieprawdziwych danych i nie ponosi winy w opóźnieniu przekazania informacji o zakończeniu stosunku pracy z A. L..

Stanowisko to nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z przeważającym stanowiskiem, które Sąd Rejonowy podziela, uregulowanie zawarte w art. 84 ust. 6 u.s.u.s. odnosi się do sytuacji, w której płatnik w sposób świadomy przekaże nieprawdziwe dane. Nieprawdziwe dane to informacje podane przez pracodawcę, które są niezgodne ze stanem faktycznym. Taki charakter mogą mieć nie tylko informacje wpisane np. do zaświadczenia, ale także brak informacji o okolicznościach, jakie powinny być w nim ujawnione (por. B. Gudowska, komentarz do art. 84 u.s.u.s., w: B. Gudowska, J. Strusińska-Żukowska, Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, Warszawa 2014, Legalis, Ryszard Sadlik Odpowiedzialność płatnika składek za nienależnie pobrane świadczenia z ubezpieczeń społecznych MOPR 2016 nr 5).

Nie budzi wątpliwości, że pracodawca dopiero w dniu 2 września 2014r. poinformował organ rentowy, że w dniu 8 sierpnia 2014r. została rozwiązana umowa o pracę z A. L.. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, już w dniu 11 sierpnia 2014r. spółka wiedziała w jakiej dacie doszło do rozwiązania tej umowy o pracę, w tym bowiem dniu zainteresowana A. L. poinformowała pracodawcę kiedy otrzymała oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę. Dodatkowo fakt ten mógł zostać sprawdzony w programie do śledzenia przesyłek poleconych na stronie Poczty Polskiej, z czego jednak spółka skorzystała znacznie później. Odwołująca spółka nie przytoczyła żadnych racjonalnych powodów dla swej zwłoki w przekazaniu tej informacji do organu rentowego, a twierdzeniom, że zostało to zrobione w wyniku porady pracownika ZUS, Sąd nie dał wiary uznając te twierdzenia za nieudowodnione.

Nie informując Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustaniu zatrudnienia A. L. strona odwołująca postąpiła nieprawidłowo i w konsekwencji zatajając ten fakt, przekazała nieprawdziwe dane w rozumieniu art. 84 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Nie budzi wątpliwości, że działanie polegające na poinformowaniu organu rentowego o ustaniu zatrudnienia dopiero w dniu 2 września 2014r., mimo że od 11 sierpnia 2014r. pracodawca wiedział o dacie rozwiązania umowy, było przez płatnika zawinione.

Stosownie do art. 84 ust. 6 odpowiedzialność płatnika za podanie nieprawdziwych danych powstaje wyłącznie wtedy, jeżeli dane te miały rzeczywiście wpływ na wysokość wypłaconego świadczenia. Nie ulega wątpliwości, że data rozwiązania umowy o pracę miała bezpośredni wpływ na wysokość wypłaconego świadczenia ze względu na treść art. 46 w zw. z art. 47 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z tym przepisem podstawa wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie może być wyższa niż kwota wynosząca 100% przeciętnego wynagrodzenia. Jak wynika natomiast z art. 36 ust. 1 w zw. z art. 47 cytowanej ustawy podstawę wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Data rozwiązania umowy o pracę z zainteresowaną oraz niezwłoczne pozyskanie na ten temat informacji miało zatem dla organu rentowego kluczowe znaczenie, było bowiem niezbędne dla określenia prawidłowej wysokości należnego zainteresowanej świadczenia. Okoliczność ta była tym bardziej znacząca, że zainteresowanej w okresie zatrudnienia przysługiwało bardzo wysokie wynagrodzenie, dziesięciokrotnie przekraczające przeciętne miesięczne wynagrodzenie.

Na podstawie nieprawdziwych danych ZUS wypłacił zatem świadczenie rehabilitacyjne w zawyżonej wysokości, a nadpłata wyniosła 16. 206,76 zł.

Wskazać zarazem należy, że odpowiedzialność płatnika wynikająca z art. 84 ust. 6 u.s.u.s. ma charakter subsydiarny wobec odpowiedzialności osoby, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych wynikającej z art. 84 ust. 1 u.s.u.s. W niniejszej sprawie nie można jednak mówić o nienależnym świadczeniu pobranym przez ubezpieczonego w rozumieniu art. 84 ust. 2 u.s.u.s. Za takie świadczenie uważa się bowiem wyłącznie świadczenie wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania (pkt 1 tego przepisu), albo świadczenie przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenie (pkt 2 tego przepisu). Uregulowanie to jest restrykcyjne, a w niniejszej sprawie żadna z enumeratywnie wskazanych okoliczności nie zachodzi. Wobec powyższego – zasadnym jest skierowanie żądania do płatnika składek na podstawie art. 84 ust. 6 u.s.u.s.

W pozostałym zakresie decyzja nie jest prawidłowa. Odwołująca spółka nie jest zobowiązana do zwrotu odsetek od nienależnie wypłaconego A. L. świadczenia rehabilitacyjnego. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa (tak min. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 maja 2015 r. sygn. akt III Aua 1370/14), w przypadku żądania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, obowiązek zwrotu pobranego świadczenia staje się wymagalny przez doręczenie decyzji dotyczącej tego przedmiotu. Dopiero od tej chwili można domagać się odsetek, gdyż to od tej chwili dłużnik pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia głównego (art. 481 § 1 k.c.). Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w całości podziela ten pogląd, w związku z czym uznał za niezasadną decyzję w części, w której nakazywała płatnikowi zapłatę odsetek za okres do dnia wydania zaskarżonej decyzji. Z tego powodu na mocy art. 477 ¹⁴§ 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję w części dotyczącej odsetek, w pozostałym zaś zakresie na mocy art. 477 ¹⁴§ 1 kpc odwołanie oddalił jako niezasadne.

Z tych względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.