Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodnicząca:	SSO Monika Miller-Młyńska
Protokolant:	st. sekr. sądowy Monika Czaplak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2017 r. w S.

sprawy K. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

z udziałem (...) INC spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

o podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania K. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 26 czerwca 2017 roku nr (...)

I. oddala odwołanie;

II. zasądza od K. S. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 900 (dziewięciuset) złotych.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją nr (...) z 26 czerwca 2017 r. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 963 ze zm.) oraz art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. stwierdził, że K. S. (1) w okresie od 1 sierpnia 2016 r. do 31 października 2016 r. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) INC sp. z o.o. w S..

Powołując się na wyniki przeprowadzonego u płatnika składek postępowania wyjaśniającego i stwierdzone w jego toku rozbieżności w zeznaniach K. S. (1) i S. F. (1) oraz rozbieżności w przedłożonej dokumentacji, organ rentowy wskazał, że zatrudnienie ubezpieczonej w spółce (...) miało charakter pozorny i służyło uzyskaniu przez nią niezbędnego 12-miesięcznego okresu ubezpieczenia, który pozwoliłby na wypłatę świadczenia z tytułu prowadzonej przez K. S. (1) działalności gospodarczej od wysokiej, zadeklarowanej w listopadzie 2016 r., podstawy wymiaru składki.

Z powyższą decyzją nie zgodziła się K. S. (1), która w odwołaniu z 18 lipca 2017 r. wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i objęcie jej obowiązkowym ubezpieczaniem społecznym z tytułu umowy o pracę zawartej z (...) INC Sp. z o.o. w S. w okresie od 1 sierpnia 2016 r. do 31 października 2016 r.

W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołująca wskazała, że organ rentowy błędnie ustalił stan faktyczny, stanowiący podstawę wydania zaskarżonej decyzji. Podniosła, że organ rentowy nigdy nie zwrócił się ani do pracodawcy, ani bezpośrednio do niej jako pracownika, o udostępnienie dokumentacji z akt osobowych, o listy płac, zakres obowiązków, listy obecności, czy inne dokumenty potwierdzające zatrudnienie, a mimo to ustalił, że nie wykonywała pracy na rzecz płatnika składek. Nadto wskazała, że była jedynym pracownikiem spółki, zajmowała się wieloma sprawami, w tym obsługą biura, nieruchomości firmowych, pocztą i innymi czynnościami, więc zarzucanie rozbieżności co do zakresu wykonywanych zadań jest bezzasadne, podobnie jak kwestionowanie poziomu ustalonego na kwotę 2.000 zł wynagrodzenia. Odwołująca wyjaśniła, że od 4 kwietnia 2016 r. prowadziła i prowadzi nadal indywidualną pozarolniczą działalność gospodarczą, w związku z czym podejmując pracę w pełnym wymiarze czasu, podlegała wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i zmuszona była do składania korekt i wyrejestrowań. Nadto podniosła, że organ rentowy nie może kwestionować deklarowanej przez nią podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ mieści się ona w ustawowo określonych granicach. Niezależnie od powyższego zarzuciła, że organ rentowy niezasadnie stawia wobec niej zarzut nieopłacenia przez płatnika składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne, ponieważ leży to w gestii pracodawcy. Z kolei zarzut, że w trakcie wydawania orzeczenia przez lekarza przemysłowego o zdolności do pracy u płatnika składek, przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z innym schorzeniem, jest w jej ocenie powódki, ponieważ w tym czasie nie osiągała żadnych dochodów i jedynie przygotowywała się do podjęcia zatrudnienia u nowego pracodawcy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, a nadto o zasądzenie od odwołującej na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) INC spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 4 sierpnia 2005 r.

Przedmiotem działalności spółki jest m.in. obsługa nieruchomości, budownictwo, pośrednictwo finansowe, działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. W zakresie obsługi nieruchomości spółka zajmuje się w szczególności skupem wierzytelności i nieruchomości, ich remontem, a następnie odsprzedażą.

Prezesem jednoosobowego zarządu spółki jest S. F. (1), a prokurentem S. F. (2).

Niesporne, a nadto dowody:

- informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców KRS wg stanu na 23.01.2017 r. - w aktach kontroli ZUS;

- zeznania S. F. (1), zapis a-v rozprawy z 8.11.2017 r. wraz z transkrypcją k. 47-55.

S. F. (1) od 1999 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...), a w jej zakresie mieszczą się roboty budowlane związane z wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych.

Nadto S. F. (1) jest prokurentem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 6 czerwca 2016 r. W spółce tej S. F. (1) jest jedynym udziałowcem, posiadającym 99 udziałów. Przedmiotem działalności tej spółki jest m.in. działalność związana z obsługą rynku nieruchomości, roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków oraz roboty budowlane specjalistyczne.

Niesporne, a nadto dowody:

- informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców KRS wg stanu na 18.08.2017 r. - w aktach kontroli ZUS,

- zeznania S. F. (1) - zapis a-v rozprawy z 8.11.2017 r. wraz z transkrypcją k. 47-55.

K. S. (1) urodziła się (...)

Ma wykształcenie wyższe magisterskie. W latach 2004-2008 odbyła studia licencjackie na Uniwersytecie (...) na kierunku stosunki międzynarodowe. Następnie w latach 2009-2010 odbyła studia podyplomowe na Wydziale Nauk (...) i (...) o specjalności zarządzanie biznesem. Z kolei w latach 2014-2016 odbywała studia magisterskie w (...) Szkole Wyższej C. B. o specjalności prewencja patologii i zagrożeń społecznych.

W czasie swojej aktywności zawodowej w latach 2006-2014 K. S. (1) pracowała m.in. jako specjalista ds. sprzedaży i marketingu w firmie zajmującej się handlem materiałami budowalnymi, jako kasjer handlowy w hurtowni motoryzacyjnej, prowadziła własną działalność gospodarczą w branży: fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne (w okresie od 12 marca 2010 r. do 22 marca 2016 r., zgodnie ze zgłoszeniem w (...)) pod firmą (...), pracowała jako asystent ds. ochrony środowiska w firmie z branży gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, a także jako specjalista ds. sprzedaży i marketingu w branży motoryzacyjnej.

W latach 2013-2016 K. S. (1) współpracowała z (...) R. M. i z M. (...), wykonując na zasadzie umów cywilnoprawnych czynności w zakresie pośrednictwa nieruchomościami.

Niesporne, a nadto dowody:

- życiorys – w aktach osobowych K. S., część A;

- karty przychodów z umów zlecenia za lata 2013-2016 - w aktach osobowych K. S., część A;

- zeznania K. S. (1) - zapis a-v rozprawy z 13.12.2017 r. - k. 95-97 akt sprawy;

- dane o podstawach wymiaru składek - k. 14-21 plik I akt ZUS,

- dane o zgłoszeniach do ubezpieczeń - k. 22 plik I akt ZUS.

Od 4 kwietnia 2016 r. K. S. (1) zgłosiła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej pod firmą (...), której przedmiotem jest pośrednictwo w obrocie nieruchomościami i która rozliczana jest (podatkowo) na podstawie prowadzonej książki przychodów i rozchodów.

W ramach tej działalności gospodarczej K. S. (1) podejmowała współpracę z innymi przedsiębiorcami z branży obrotu nieruchomościami, w tym z M. (...) oraz z przedsiębiorstwem (...), wykonując m.in. usługi (...).

W okresie od 5 sierpnia 2016 r. do 22 sierpnia 2016 r., a następnie od 13 września 2016 r. do 30 września 2016 r. K. S. (1) zgłosiła zawieszenie prowadzenia ww. działalności gospodarczej.

Dowody:

- zeznania K. S. (1) - zapis a-v rozprawy z 13.12.2017 r. - k. 95-97 akt sprawy;

- dane o podstawach wymiaru składek - k. 14-21 plik I akt ZUS;

- dane o zgłoszeniach do ubezpieczeń - k. 22 plik I akt ZUS;

- dokumentacja z (...) w aktach kontroli ZUS;

- podatkowa księga przychodów i rozchodów za 2016 r. - w aktach kontroli ZUS;

Z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej K. S. (1) od 4 kwietnia 2016 r. zgłosiła się do ubezpieczenia społecznego, w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Dokonując zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej pod firmą (...) jako podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe zadeklarowała:

-za kwiecień 2016 r. – 10.137,50 zł,

- za maj 2016 r. – 1.805,04 zł,

- za czerwiec 2016 r. – 648,80 zł,

- za lipiec 2016 r. – 0 zł.

W deklaracji rozliczeniowej za sierpień 2016 r., złożonej 2 września 2016 r., K. S. (1) zadeklarowała podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe w wysokości 1.020,24 zł, a następnie w dniu 7 listopada 2016 r. skorygowała imienną deklarację rozliczeniową za ten okres, wskazując jako podstawę wymiaru składki kwotę 0 zł.

W deklaracji rozliczeniowej za listopad 2016 r., złożonej 8 grudnia 2016 r., K. S. (1) zadeklarowała podstawę wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w wysokości 10.137,50 zł.

Nadto w dniu 9 grudnia 2016 r. K. S. (1) złożyła deklaracje rozliczeniowe za wrzesień 2016 r. i za październik 2016 r., każdorazowo deklarując jako podstawę wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe po 0 zł. Następnie w złożonych w dniu 19 września 2017 r. korygujących deklaracjach rozliczeniowych za ww. okresy K. S. (1) każdorazowo deklarowała jako podstawę wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe kwoty po 2.433 zł.

Dowody: deklaracje rozliczeniowe płatnika składek K. S. za okres (...)- (...) - k. 23-36 plik I akt ZUS.

K. S. (1) była niezdolna do pracy z powodu choroby i przebywała na zwolnieniach lekarskich, pobierając zasiłki chorobowe i opiekuńcze z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresach od: 24 maja 2016 r. do 7 czerwca 2016 r., 8 czerwca 2016 r. do 21 czerwca 2016 r., 30 czerwca 2016 r. do 31 lipca 2016 r., 1 grudnia 2016 r. do 31 stycznia 2017 r., 15 marca 2017 r. do 21 marca 2017 r., 27 marca 2017 r. do 10 kwietnia 2017 r., 31 maja 2017 r. do 3 lipca 2017 r., 28 lipca 2017 r. do 17 września 2017 r., 1 listopada 2017 r. do 22 listopada 2017 r.

Przed kwietniem 2016 r. K. S. (1) nie składała w Wydziale Zasiłków ZUS wniosków o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Dowody:

- (...) wraz z zaświadczeniami płatnika składek ZUS Z-3b, - k. 50-72 plik I akt ZUS;

- zestawienie wypłaconych świadczeń dla K. S. - w aktach kontroli ZUS;

- pismo ZUS z 19.01.2017 r. - w aktach kontroli ZUS.

K. S. (1) z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w 2016 r. osiągnęła przychód:

- w kwietniu 2016 r. w kwocie 500 zł z tytułu usługi homestage wykonanej na rzecz S. F. (1), na którą został wystawiony dowód księgowy nr (...) z dnia 7 kwietnia 2016 r.,

- we wrześniu 2016 r. w kwocie 13.821,14 zł z tytułu usługi obsługi rynku nieruchomości wykonanej na rzecz (...) sp. z o.o w W., na którą został wystawiony dowód księgowy nr (...) z dnia 13 września 2016 r.

W pozostałych miesiącach K. S. (1) nie wykazywała uzyskania jakichkolwiek przychodów.

W czerwcu 2016 r., w lipcu 2016 r. i w sierpniu 2016 r. K. S. (1) dokonywała licznych zakupów w ramach działalności gospodarczej, w tym ponosiła wydatki związane z zakupem paliwa oraz z usługami noclegowymi.

Dowody:

- podsumowanie (...) za 2016 r. - w aktach kontroli ZUS;

- podatkowa księga przychodów i rozchodów za 2016 r. - w aktach kontroli ZUS.

Poczynając od połowy 2011 r. S. F. (1) w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą przebywał wielokrotnie na zwolnieniach lekarskich, pobierając z tego tytułu świadczenia z ZUS.

Przed 1 sierpnia 2016 r. S. F. (1) ani w ramach indywidualnej pozarolniczej działalności gospodarczej (...), ani jako prezes zarządu (...) INC spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. nie zatrudniał żadnych pracowników.

Niesporne, a nadto dowody:

- zaświadczenie o wypłaconych zasiłkach - k. 7-11 plik I akt ZUS;

- zeznania S. F. (1) - zapis a-v rozprawy z 8.11.2017 r. wraz z transkrypcją k. 47-55 akt sprawy.

Przed 1 sierpnia 2016 r. S. F. (1) i K. S. (1), prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w branży pośrednictwa nieruchomościami, podejmowali wielokrotnie faktyczną współpracę. K. S. (1) stworzyła dla spółki (...) stronę internetową. Uczestniczyła też w objazdach i oględzinach nieruchomości, wykonywaniu dokumentacji zdjęciowej, kontaktowała się urzędami i najemcami, wyszukiwała nieruchomości, wykonywała usługi homestage.

Dowód: częściowo zeznania S. F. (1), zapis a-v rozprawy z 8.11.2017 r. wraz z transkrypcją k. 47-55 akt sprawy.

W dniu 1 sierpnia 2016 r. K. S. (1) jako pracownik i S. F. (1) w imieniu (...) INC Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. jako pracodawcy, podpisali dokument zatytułowany „umowa o pracę na czas określony”. W dokumencie tym określono, że umowa została zawarta na czas określony od 1 sierpnia 2016 r. do 31 października 2016 r., a strony ustaliły następujące warunki zatrudnienia:

a) rodzaj umówionej pracy: pośrednictwo w nieruchomościach,

b) miejsce wykonywania pracy: teren woj. (...),

c) wymiar czasu pracy: cały etat,

d) wynagrodzenie: 2.000 zł brutto plus dodatek funkcyjny uznaniowy za wyniki w pracy.

W dniu 28 lipca 2016 r. S. F. (1) skierował K. S. (1) na wstępne badania lekarskie, wskazując że ma ona podjąć pracę na stanowisku pracownika biurowego.

W dniu 29 lipca 2016 r. K. S. (1) uzyskała orzeczenie lekarskie nr (...), w którym wskazano, że jest zdolna do pracy na stanowisku pracownika biurowego w (...) sp. z .o.o w S.. Badanie lekarskie przeprowadzono w czasie, kiedy K. S. (1) przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z działalnością gospodarczą.

Dowody:

- umowa o pracę na czas określony z 1.08.2016 r. - część A akt osobowych;

- skierowanie na wstępne badania lekarskie z 28.07.2017 r. - część A akt osobowych;

- orzeczenie lekarskie nr (...) z 29.07.2016 r. - część A akt osobowych;

- świadectwo pracy z 2.11.2016 r. - część B akt osobowych;

- częściowo zeznania S. F. (1) - zapis a-v rozprawy z 8.11.2017 r. wraz z transkrypcją k. 47-55 akt sprawy.

- częściowo zeznania K. S. (1) - zapis a-v rozprawy z 13.12.2017 r. - k. 95-97 akt sprawy.

(...) INC spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. dokonała zgłoszenia K. S. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego od 1 sierpnia 2016 r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, przy czym sam dokument zgłoszeniowy (...) został złożony w dniu 24 października 2016 r.

(...) INC Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zgłosiła się w organie rentowym jako płatnik składek za pracownika K. S. (1) w dniu 18 października 2016 r.

W imiennych raportach miesięcznych ZUS DRA o należnościach składkowych za miesiące sierpień, wrzesień i październik 2016 r. spółka (...) wskazała podstawę wymiaru składek z tytułu zatrudnienia K. S. (1) w pełnym wymiarze czasu pracy w kwocie 2.000 zł. Dokumenty rozliczeniowe zostały złożone w organie rentowym w dniu 9 grudnia 2016 r., kiedy płatnik składek dokonał wyrejestrowania K. S. (1) z ubezpieczenia społecznego.

W sierpniu 2017 r., po wystawieniu upomnień i tytułów wykonawczych, spółka (...) opłaciła za K. S. (1) należne składki za okres od sierpnia do października 2016 r. od wskazanej wcześniej w dokumentach rozliczeniowych podstawy wymiaru.

Niesporne, a nadto dowód: raport rozliczeń należności płatnika w (...), k. 49 plik I akt ZUS.

W dniu 31 sierpnia 2016 r. około 23:00 na drodze C.-D. doszło do wypadku drogowego, podczas którego K. S. (1), kierująca pojazdem marki C. (...) o nr rejestracyjnym (...) na łuku drogi z uwagi na wtargnięcie na jezdnię przebiegającej zwierzyny, straciła panowanie nad pojazdem, a następnie uderzyła w przydrożne drzewo. W wyniku tego zdarzenia obrażeń ciała doznał podróżujący z nią pasażer S. F. (1).

Po wypadku K. S. (1) i S. F. (1) zostali przewiezieni do Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C..

K. S. (1), po zaopatrzeniu powierzchownego urazu głowy w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym, została w dniu 1 września 2016 r. wypisana do domu.

S. F. (1) z podejrzeniem niewielkiego krwiaka przymózgowego w okolicy skroniowej prawej był hospitalizowany na Oddziale (...) w okresie od 1 do 6 września 2016 r.

W toku prowadzonego przez Komendę Powiatową Policji w C. postępowania przygotowawczego, w dniu 19 września 2016 r. do protokołu przesłuchania w S. F. (1) zeznał, że w dniu 31 sierpnia 2016 r. jechał jako pasażer pojazdem marki C. (...) nr rejestracyjny (...), który prowadziła K. S. (1), będąca jego współpracownicą. S. F. (1) zeznał nadto, że K. S. (1) pracuje jako pośrednik nieruchomości, a on posiada nieruchomości, z których chciałby zrobić użytek i w dniu wypadku jechali wykonać dokumentację fotograficzną.

Dochodzenie w sprawie ww. wypadku drogowego zostało umorzone na podstawie art. 177 § 1 pkt 2 k.p.k.

Niesporne, a nadto dowody:

- dokumentacja w aktach karnych PR Ds. 858/2016, w szczególności: postanowienie o wszczęciu dochodzenia – k. 8, protokół przesłuchania S. F. (1) z 19.09.2016 r. – k. 23-24, kserokopie dokumentacji medycznej SP ZOZ w C. – koperta k. 26, opinia lekarska z 28.09.2016 r. – k. 28, protokół przesłuchania K. S. z 18.10.2016 r. – k. 37, postanowienie o umorzeniu dochodzenia – k. 33-34; dokumentacja medyczna dot. K. S. (1), k. 67-70, dokumentacja medyczna dot. S. F. (1), k. 71-93.

W marcu 2017 r. S. F. (1) zgłosił w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddziale w S. wniosek o uznanie zdarzenia drogowego z dnia 31 sierpnia 2016 r. za wypadek przy prowadzeniu przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej pod firmą (...), domagając się wypłaty zasiłku chorobowego i jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

Do protokołu wyjaśnień poszkodowanego z dnia 12 stycznia 2017 r. spisanego przez pracownika ZUS, S. F. (1) podał, że w dniu 31 sierpnia 2016 r. w trakcie wykonywania wraz ze współpracownicą K. S. (1) objazdu nieruchomości w celu dokonania wyceny, uległ wypadkowi komunikacyjnemu jako pasażer samochodu C. (...).

K. S. (1) tego samego dnia podała do spisywanego przez pracownika ZUS protokołu, że w dniu 31 sierpnia 2016 r. towarzyszyła S. F. (1) w czasie objazdu związanego z dokonywaniem oględzin nieruchomości. Wskazała, że obydwoje byli wtedy w pracy i robili zdjęcia nieruchomości, opisując niezbędne remonty na tych nieruchomościach oraz koszty robót budowlanych. K. S. (1) zeznała, że były to czynności jakie normalnie na co dzień wykonuje w ramach swojej działalności gospodarczej, a S. F. (1) taką działalność wykonuje od lat. Podała także, że ich współpraca trwa już dość długo, a tego wieczoru mieli jeszcze obejrzeć i wycenić kilka nieruchomości.

W toku prowadzonego przez organ postępowania, S. F. (1) w oświadczeniu z dnia 30 maja 2017 r. wskazał, że K. S. (1) prowadzi własną działalność gospodarczą z zakresu pośrednictwa nieruchomościami i na takiej zasadzie z nim współpracuje. Nadto wskazał, że w dniu 31 sierpnia 2016 r. po godzinie 22:00 miał dokonać w C. oględzin nieruchomości E. Z., która miała być remontowana, a w ofercie na zlecenie wyremontowania tej nieruchomości miała pośredniczyć K. S. (1).

Decyzją z dnia 28 lipca 2017 r. Zakład Ubezpieczeń społecznych przyznał S. F. (1) jednorazowe odszkodowanie z tytułu długotrwałego uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej, któremu ubezpieczony uległ w dniu 31 sierpnia 2016 r.

Dowody: dokumentacja w sprawie wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej – plik II akt ZUS, w szczególności: wniosek z 13.03.2016 r. o uznanie zdarzenia za wypadek przy prowadzeniu działalności gospodarczej, wniosek o jednorazowe odszkodowanie z 10.03.2017 r., zawiadomienie o wypadku (...)01 z 13.03.2017 r., zapis wyjaśnień poszkodowanego z 12.01.2017 r., zapis informacji uzyskanych od świadka z 12.01.2017 r., pismo S. F. z 30.05.2017 r., pismo K. S. z 2.06.2017 r., karta wypadku nr (...) z 2.06.2017 r., decyzja ZUS z 28.07.2017 r.

W dniu 10 stycznia 2017 r. spółka (...) wypłaciła K. S. (1) kwotę 9.996 zł tytułem wynagrodzenia za wykonaną w 2016 r. umowę o dzieło.

Dowód: potwierdzenie operacji z 10.01.2017 r. - w aktach kontroli ZUS.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się całkowicie nieuzasadnione.

Stosownie do treści przepisu art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity obowiązujący w dacie wyrokowania: Dz.U. z 2017 r., poz. 1778, dalej jako: ustawa systemowa), obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Ponadto w przepisach art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 wprowadzono obowiązkowe dla pracowników ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.

Zgodnie natomiast z treścią art. 13 pkt 1 cytowanej ustawy, obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w okresach – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania stosunku pracy. Według przepisu art. 8 ust. 1 ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

Wydając zaskarżoną decyzję organ rentowy zakwestionował fakt świadczenia pracy przez K. S. (1) na rzecz płatnika składek (...) INC spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., a co za tym idzie, istnienie podstaw do jej podlegania z tego tytułu pracowniczym ubezpieczeniom społecznym.

Zadaniem sądu było więc ustalenie czy K. S. (1) i płatnika składek w spornym okresie faktycznie łączyła umowa o pracę, która była przez jej strony realizowana, czy też zawarcie takiej umowy miało wyłącznie charakter pozorny.

Zasady nawiązania i rozwiązania oraz istotne elementy stosunku pracy zostały określone przepisami Kodeksu pracy, w szczególności art. 22 § 1, stanowiącym, iż przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z kolei stosownie do zamieszczonej w art. 2 kodeksu pracy definicji - pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie m.in. umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona" oznacza istnienie między pracownikiem, a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy.

Istotą tegoż stosunku jest - w świetle art. 22 § 1 k.p. - uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga - stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Należy przy tym podkreślić, że podleganie ubezpieczeniu społecznemu wynika z prawdziwego zatrudnienia, a nie z samego faktu zawarcia umowy o pracę (spisania takiej umowy i dokonania formalnego zgłoszenia w ZUS).

Za ugruntowany w judykaturze i doktrynie uznać należy pogląd, że nie podlega pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu osoba, która zawarła umowę o pracę dla pozoru. Pozorność umowy wzajemnej w rozumieniu art. 83 § 1 Kodeksu cywilnego występuje wówczas, gdy strony umowy składając oświadczenia woli nie zamierzają osiągnąć skutków, jakie prawo wiąże z wykonywaniem tej umowy, przy czym pozorność umowy o pracę ma miejsce nie tylko wówczas, gdy praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, ale na innej podstawie (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 października 2006 r., sygn. akt I UK 120/06).

Dodać należy, że pozorność jest okolicznością faktyczną, której ustalenie skutkuje uznaniem, że osoba nazwana pracownikiem w formalnie zawartej umowie, nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 19 lutego 2008 r. (sygn. II UK 122/07) Sąd Najwyższy wskazał, że osoba zgłaszająca się do ubezpieczenia musi wykazać istnienie stosunku prawnego, będącego na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych tytułem ubezpieczenia.

Gdy chodzi o ubezpieczenie pracownicze (art. 6 ust. 1 pkt. 1 ustawy), nawiązanie stosunku pracy wykazuje się umową o pracę, przy czym okoliczności zawarte w takiej umowie nie są dla organu rentowego wiążące. Przystąpienie do ubezpieczenia i opłacanie składki przez podmiot nie noszący cech "zatrudnionego pracownika" nie stanowi przesłanki objęcia ubezpieczeniem społecznym z mocy ustawy i stania się jego podmiotem.

W tym miejscu dodatkowo wskazać należy, że umowa o pracę wywołuje skutki nie tylko bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, w tym w dziedzinie ubezpieczeń społecznych: kształtuje ona bowiem stosunek ubezpieczenia społecznego, określa wysokość składki, a w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Są to skutki bardzo doniosłe, zarówno z punku widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), jak i interesu publicznego, należy zatem uznać, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych, w tym również przez organ rentowy.

W niniejszej sprawie, opierając się o całokształt zgromadzonego materiału dowodowego, sąd stanął na stanowisku, że ani płatnik, ani odwołująca nie wykazali, iż na podstawie podpisanego przez S. F. (1) i K. S. (1), datowanego na 1 sierpnia 2016 r. dokumentu faktycznie doszło do nawiązania stosunku pracy.

W ocenie Sądu zarówno w toku postępowania przed organem rentowym, jak i w toku niniejszego postępowania strony nie przedstawiły na dobrą sprawę żadnych wiarygodnych dowodów, w oparciu o które można byłoby poczynić ustalenia faktyczne zgodne z argumentacją odwołującej się K. S. (1). Wprawdzie zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że faktycznie ubezpieczona wykonywała w spornym okresie od 1 sierpnia 2016 r. do 31 października 2016 r. jakieś czynności związane z działalnością prowadzoną przez S. F. (1), jednakże nie wykazano, że te czynności były wykonywane w ramach podstawy jaką jest umowa o pracę, na rzecz rzekomego pracodawcy, tj. spółki (...) INC.

W myśl art. 6 k.p.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten statuuje więc zasadę odpowiedzialności samych stron za wynik procesu. Zgodnie z nim to strony muszą przejawiać aktywność procesową w tym zakresie, na nich spoczywa więc obowiązek wyraźnego, jednoznacznego powoływania konkretnych środków dowodowych. Stosownie zaś do treści art. 232 k.p.c. strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Przenosząc powyższą regułę na grunt niniejszego sporu, należało przyjąć, że ubezpieczona i płatnik składek, zaprzeczając twierdzeniom organu ubezpieczeniowego, który na podstawie przeprowadzonego postępowania kontrolnego dokonał niekorzystnych dla nich ustaleń, winni w postępowaniu przed sądem nie tylko podważyć trafność poczynionych w ten sposób ustaleń dotyczących obowiązku ubezpieczeń społecznych, ale również, nie ograniczając się do polemiki z tymi ustaleniami, wskazać na okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materiale dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych z ich stanowiskiem reprezentowanym w odwołaniu od decyzji.

Z drugiej natomiast strony organ, podważając fakty wynikające z dokumentacji takiej jak umowa o pracę, zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego – winien wykazać, iż faktycznie przedmiotowa umowa do skutku nie doszła, nie była wykonywana, czy też miała charakter pozorny.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów w postaci: dokumentacji zgromadzonej w aktach kontroli ZUS, w tym w szczególności z dokumentacji z (...) dotyczącej działalności gospodarczej K. S., deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA składanych przez K. S., danych o zgłoszeniach do ubezpieczenia społecznego K. S., danych o okresach zasiłkowych i świadczeniach wypłaconych z ubezpieczenia społecznego K. S., dokumentacji księgowej dotyczącej działalności gospodarczej K. S. (podatkowa księga przychodów i rozchodów za rok 2016, podsumowanie (...) za 2016 r.), odpisów aktualnych z KRS dotyczących spółek (...), a nadto z dowodów w postaci dokumentacji złożonej przez S. F. na potrzeby ubiegania się o świadczenia w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz z dokumentacji medycznej K. S. i S. F. pozyskanej z SP ZOZ w C., z akt Prokuratury Rejonowej w Choszcznie Ds. 858/2016 i akt osobowych K. S. prowadzonych przez spółkę (...) INC.

Nadto sąd dysponował dowodem z przesłuchania K. S. (1) i S. F. (1). Ich zeznania zostały uznane za wiarygodne jedynie w zakresie, w jakim były zgodne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. W tym zakresie nie można było bowiem zapominać o tym, że obie przesłuchane osoby były zainteresowane korzystnym dla siebie rozstrzygnięciem, stąd do ich zeznań należało podejść z dużą dozą ostrożności. Było tym bardziej uzasadnione, że zeznania te były wzajemnie niespójne, a zestawione z pozostałym zebranym w sprawie materiałem pozwoliły na postawienie wniosku, że oboje przesłuchani swoje aktualne twierdzenie dostosowują do okoliczności w jakich składają zeznania.

Przechodząc do meritum należy wskazać, że zebrany w sprawie materiał dowodowy uzasadnia stanowisko organu rentowego, że strony podpisały umowę o pracę wyłącznie w celu uzyskania przez ubezpieczoną wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a wszelkie czynności wykonywane przez K. S. (1) w okresie od 1 sierpnia 2016 r. do 31 października 2016 r. w związku z działalnością S. F. (1), o ile były wykonywane, to wyłącznie na zasadzie kontynuowania wcześniejszej współpracy pomiędzy dwoma przedsiębiorcami.

W pierwszej kolejności sąd wskazuje więc, że nie dał wiary twierdzeniom odwołującej, jakoby w okresie wcześniejszym nie współpracowała ze S. F. (1) w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Twierdzenia te stoją bowiem w sprzeczności z zeznaniami S. F. (1), który wprost przyznał, że jeszcze przed 1 sierpnia 2016 r. współpracował z K. S. (1), która m.in. wykonała dla spółki (...) stronę internetową, uczestniczyła w objazdach i oględzinach nieruchomości, wykonywaniu dokumentacji zdjęciowej, wyszukiwała nieruchomości oraz wykonywała usługi (...). W tym zakresie nie można też tracić z pola widzenia tego, że w kwietniu 2016 r. K. S. (1) w ramach prowadzonej przez siebie pod firmą (...) działalności gospodarczej wystawiła fakturę na kwotę 500 zł za wykonanie dla S. F. (1) (jako osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, a nie na rzecz spółki, której jest prezesem) usługi (...). Okoliczność ta sama w sobie nie wyklucza oczywiście możliwości późniejszego zawarcia umowy o pracę ze spółką (...); zawarcie takiej umowy musiałoby jednak zostać udowodnione.

Z twierdzeń stron wynikało, iż odwołująca z dniem 1 sierpnia 2016 r. została „zatrudniona” w spółce (...) rzekomo z uwagi na potrzebę obsługi biura i spraw bieżących, ponieważ S. F. (1) w związku ze stanem swojego zdrowia nie był zdolny do prowadzenia tych spraw. Sąd tym twierdzeniom stron nie dał wiary, ponieważ nie uszło jego uwadze, że S. F. (1) co najmniej od połowy 2011 r. cyklicznie i regularnie przebywa na zwolnieniach lekarskich z powodu niezdolności do pracy, w związku z czym nie wiadomo dlaczego akurat w sierpniu 2016 r. zdecydował się na zatrudnienie pracownika. Co więcej po 31 października 2016 r. spółka (...) w miejsce K. S. (1) nie zatrudniła żadnej innej osoby, pomimo że stan zdrowia S. F. (1) nie poprawił się i nadal przebywał ona na zwolnieniach lekarskich. Zdaniem sądu strony ani w toku niniejszego procesu, ani przed organem rentowym nie zdołały wykazać, że po stronie płatnika składek zaistniała rzeczywista potrzeba zatrudnienia pracownika. Gdyby rzeczywiście było to motywowane stanem zdrowia S. F. (1), to umowa zawarta zostałaby wcześniej i byłaby kontynuowana. Tymczasem stosunek pracy ustał zaledwie po trzech miesiącach, a S. F. (1) w sposób logiczny nie był w stanie tego wytłumaczyć, wskazując tylko, że na skutek doznanego wypadku komunikacyjnego nie był w stanie umowy tej przedłużyć. Nie wiadomo też w tym kontekście czemu S. F. (1) jako „chory” prezes spółki (...) musiałby potrzebować zatrudnienia pracownika, skoro w tym samym czasie S. F. (1) jako zdrowa osoba prowadząca działalność gospodarczą podróżowała po terenie województwa (...), oglądając nieruchomości w związku z zamiarem gospodarczego ich wykorzystywania.

Sąd nie dał też wiary twierdzeniom K. S. (1) jakoby w spornym okresie, kiedy rzekomo miała świadczyć pracę w ramach stosunku pracy na rzecz spółki (...), nie wykonywała żadnych czynności w związku ze swoją działalnością gospodarczą. W tym zakresie uwadze sądu nie uszło, że jakkolwiek odwołująca formalnie zgłosiła zawieszenie wykonywania indywidualnej działalności gospodarczej (...) w okresach od 5 sierpnia 2016 r. do 22 sierpnia 2016 r. oraz od 13 września 2016 r. do 30 września 2016 r., to zarazem w dniu 13 września 2016 r. wystawiła w ramach tej działalności fakturę za wykonanie usługi na rzecz spółki (...) na kwotę 13.821,14 zł. Wystawienie faktury, a więc i wykonanie usługi na rzecz tej spółki (także zresztą osobowo i kapitałowo powiązanej ze S. F. (1)) miało przy tym miejsce w czasie, kiedy powódka miała świadczyć pracę na rzecz płatnika składek.

W tym miejscu jedynie na marginesie sąd wskazuje, że nie dał wiary K. S. (1) co do niewykonywania przez nią jakichkolwiek czynności w związku ze swoją działalnością gospodarczą w czasie, na jaki była zawarta umowa o pracę z płatnikiem składek (...), ponieważ w przedłożonej do akt księdze przychodów i rozchodów za sporny okres ewidencjonowane były wydatki związane z tą działalnością, w tym związane z zakupem paliwa, usługami noclegowymi, zakupem akcesoriów komputerowych i biurowych. Biorąc pod uwagę tak fakt wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, jak i fakt formalnego zgłoszenia zawieszenia działalności gospodarczej, wydatki te zdaniem sądu nie mają innego ekonomicznego uzasadnienia niż takie, że powódka przez cały ten okres faktycznie działalność gospodarczą prowadziła.

W dalszej kolejności sąd zwrócił uwagę na rozbieżności w twierdzeniach stron co do zakresu obowiązków oraz sposobu organizacji pracy K. S. (1) w ramach umowy o pracę. Po pierwsze, w umowie o pracę wskazano, że K. S. (1) ma być zatrudniona jako pośrednik nieruchomości, natomiast w skierowaniu na wstępne badania lekarskie jej stanowisko opisano jako pracownik biurowy.

Jak wynika z zeznań stron, w rzeczywistości odwołująca miała wykonywać wszelkie czynności, jakie związane są wykonywaniem usługi pośrednictwa nieruchomości. Przy tym były to czynności tożsame nie tylko z tymi, jakie K. S. (1) wykonywała w ramach swojej działalności gospodarczej, ale także i z tymi, jakie wykonywała we wcześniejszym okresie, tj. przed 1 sierpnia 2016 r., w ramach współpracy ze S. F. (1).

Jakkolwiek S. F. (1) zarówno przed organem rentowym, jak i w toku procesu wskazywał, że K. S. (1) miała zadaniowy czas pracy, niemniej w jej aktach osobowych brak jest choćby zakresu podstawowych obowiązków. Strony też nie przedstawiły w sposób logicznie spójny, na jakich zasadach, kto i w oparciu o jakie kryteria miałby K. S. (1) jako pracownika rozliczać z rzekomo powierzonych jej zadań.

Uwadze sądu nie uszło też, że strony różniły się co do obowiązującego K. S. (1) czasu pracy. Powódka wskazywała, że obowiązywały ją co do zasady godziny pracy 9:00-16:00, a nadto wykonywała pracę w godzinach nadliczbowych. Tymczasem S. F. (1) wskazywał, że K. S. (1) obowiązywał zadaniowy czas pracy, limitowany normami wynikającymi z przepisów prawa pracy.

Sąd dostrzegł przy tym, iż w aktach osobowych powódki prowadzonych przez spółkę (...) znajdują się listy obecności. Niemniej z list tych nie wynika, czy ewidencjonują one godziny pracy K. S. (1) (od-do), czy też stanowią kartę czasu pracy jak w systemie zadaniowego czasu pracy. Sąd nie dał wiary tym dokumentom, uznawszy że zostały one stworzone na potrzeby niniejszego procesu w celu wykazania m.in. podległości pracowniczej K. S. (1). Wniosek ten jest tym bardziej uzasadniony, jeżeli brać pod uwagę fakt, że w toku postępowania przed organem rentowym akta osobowe powódki w ogóle nie zostały przedłożone do kontroli, a do sądu także zostały złożone dopiero po przesłuchaniu S. F.; zamieszczone w nich dokumenty mogły więc zostać w zasadzie dowolnie skomponowane, stosownie do poznanych na pierwszej rozprawie oczekiwań sądu.

W tym miejscu można też podkreślić, że spółka (...) do kwestii prowadzenia dokumentacji pracowniczej w ogóle podchodziła w sposób dość niefrasobliwy. Choć bowiem K. S. (1) miała zostać zatrudniona już z dniem 1 sierpnia 2016 r., to sam dokument zgłoszeniowy został złożony w ZUS dopiero 24 października 2016 r., tj. na kilka dni przed upływem okresu, na jaki umowa o pracę została zawarta. Z kolei sama spółka zgłosiła się do organu rentowego jako płatnik składek dopiero w dniu 18 października 2016 r. Także imienne raporty rozliczeniowe za sporny okres sierpień-październik 2016 r. z zadeklarowaną podstawą wymiaru składek 2.000 zł zostały przez płatnika złożone w organie rentowym z dużym opóźnieniem, bo dopiero w dniu 9 grudnia 2016 r. Dla dopełnienia tego obrazu należy również wskazać, że składki na ubezpieczenie społeczne za K. S. (1) zostały uiszczone dopiero w sierpniu 2017 r., po wystawieniu upomnień i tytułów wykonawczych przez organ rentowy.

O pozorności zawartej przez strony umowy o pracę na czas określony, a ściślej o braku woli stron co do realizacji takiej formy prawnej współpracy, świadczy zdaniem sądu także pośrednio samo zachowanie K. S. (1). Nie można było bowiem pominąć tego, że od 4 kwietnia 2016 r. prowadziła ona pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) i z tego tytułu była zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, dla którego deklarowała podstawę wymiaru składki. W dniu 2 września 2016 r., tj. w dacie kiedy rzekomo miała już ją łączyć ze spółką (...) umowa o pracę, K. S. (1) złożyła deklarację rozliczeniową ZUS DRA za sierpień 2016 r., w której wykazała składki na ubezpieczenia społeczne, w tym dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, tak jakby była normalnie zobowiązana do ich zapłaty. Dopiero w dniu 7 listopada 2016 r. skorygowała imienną deklarację rozliczeniową za ten okres, wskazując jako podstawę wymiaru składki kwotę 0 zł.

Nadto w dniu 9 grudnia 2016 r. K. S. (1) złożyła deklaracje rozliczeniowe za wrzesień 2016 r. i za październik 2016 r., każdorazowo deklarując jako podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia po 0 zł. Następnie w złożonych w dniu 19 września 2017 r. korygujących deklaracjach rozliczeniowych za ww. okresy K. S. (1) każdorazowo deklarowała jako podstawę wymiaru składek kwoty po 2.433 zł. Powyższe zachowanie należy ocenić jako co najmniej dziwne i nieracjonalne. Gdyby bowiem odwołująca faktycznie pozostawała w stosunku pracy już od sierpnia 2016 roku z wynagrodzeniem nie niższym niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z pewnością wiedziałaby, że nie ma za ten czas obowiązku deklarowania i uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Jej zachowanie, w połączeniu z datami składania dokumentów w ZUS przez płatnika składek i ocenione w świetle pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, świadczy zaś raczej o tym, że dopiero w drugiej połowie października 2016 r. K. S. (1) i S. F. (1) wpadli na pomysł sprytnego, w każdym razie ich zdaniem, nadużycia prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

W końcu o tym, że pomiędzy stronami nie doszło do nawiązania stosunku pracy, a wszelkie czynności o ile były wykonywane, to wyłącznie w ramach kontynuacji wcześniejszej współpracy pomiędzy osobami prowadzącymi działalność gospodarczą, świadczą w ocenie sądu okoliczności wypadku komunikacyjnego, jakiemu w dniu 31 sierpnia 2016 r. ulegli S. F. (1) i K. S. (1). W dniu 31 sierpnia 2016 r. około 23:00 na drodze C.-D. doszło bowiem do wypadku drogowego, podczas którego K. S. (1), kierująca pojazdem marki C. (...) o nr rejestracyjnym (...) na łuku drogi z uwagi na wtargnięcie na jezdnię przebiegającej zwierzyny, straciła panowanie nad pojazdem, a następnie uderzyła w przydrożne drzewo. W wyniku tego zdarzenia obrażeń ciała doznał podróżujący z nią S. F. (1). W toku prowadzonego przez Komendę Powiatową Policji w C. po tym wypadku postępowania przygotowawczego, do protokołu przesłuchania w dniu 19 września 2016 r. S. F. (1) zeznał, że w dniu 31 sierpnia 2016 r. jechał jako pasażer pojazdem który prowadziła K. S. (1). Wskazał przy tym, iż K. S. (1) pracuje jako pośrednik nieruchomości, a on posiada nieruchomości, z których chciałby zrobić użytek, zaś w dniu wypadku jechali wykonać dokumentację fotograficzną. S. F. (1) nie wskazał wówczas w żadnym miejscu, że K. S. (1) jest jego pracownicą i w dniu feralnego zdarzenia wykonywała normalne czynności wynikające ze stosunku pracy.

Co więcej w toku zainicjowanego przez S. F. (1) przed organem rentowym w marcu 2017 r. postępowania w przedmiocie uznania zdarzenia z dnia 31 sierpnia 2016 r. za wypadek przy wykonywaniu działalności gospodarczej (w celu uzyskania przez S. F. prawa do wypłaty zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru oraz prawa do jednorazowego odszkodowania), tak S. F. (1), jak i sama K. S. (1) konsekwentnie wskazywali, że do zdarzenia doszło w czasie, kiedy obydwoje wykonywali normalne czynności związane z prowadzonymi przez siebie indywidualnymi działalnościami gospodarczymi. Do protokołu wyjaśnień poszkodowanego z dnia 12 stycznia 2017 r. S. F. (1) wskazał, że w dniu 31 sierpnia 2016 r. w trakcie wykonywania wraz ze współpracownicą K. S. (1) objazdu nieruchomości w celu dokonania wyceny, uległ wypadkowi komunikacyjnemu jako pasażer samochodu C. (...). Z kolei K. S. (1) do protokołu z dnia 12 stycznia jako świadek ww. wypadku zeznała, że w dniu 31 sierpnia 2016 r. towarzyszyła S. F. (1) w czasie objazdu związanego z dokonywaniem oględzin nieruchomości. Wskazała, że obydwoje byli wtedy w pracy i robili zdjęcia nieruchomości, opisując niezbędne remonty na tych nieruchomościach oraz koszty robót budowlanych. K. S. (1) zeznała, że były to czynności jakie normalnie na co dzień wykonuje w ramach swojej działalności gospodarczej, a S. F. (1) taką działalność wykonuje od lat. Podała także, że ich współpraca trwa już dość długo, a tego wieczoru mieli jeszcze obejrzeć i wycenić kilka nieruchomości.

W toku prowadzonego przez organ postępowania, S. F. (1) w oświadczeniu z dnia 30 maja 2017 r. wskazał, że K. S. (1) prowadzi własną działalność gospodarczą z zakresu pośrednictwa nieruchomościami i na takiej zasadzie z nim współpracuje. Nadto wskazał, że w dniu 31 sierpnia 2016 r. po godzinie 22:00 miał dokonać w C. oględzin nieruchomości E. Z., która miała być remontowana, a w ofercie na zlecenie wyremontowania tej nieruchomości miała pośredniczyć K. S. (1).

W ocenie sądu powyższe ewidentnie wskazuje na to, że K. S. (1) i S. F. (1) dostosowują treść składanych przez siebie zeznań i oświadczeń w zależności od tego, na potrzeby jakiego postępowania są składane. W zależności od tego K. S. (1) funkcjonuje w strukturze spółki (...) bądź jako pracownik (na potrzeby postępowania wyjaśniającego w przedmiocie ustalenia jej obowiązku ubezpieczenia w okresie od 1 sierpnia 2016 r. do 31 października 2016 r., a w konsekwencji – uzyskania przez nią prawa do wyższego zasiłku chorobowego), bądź jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą i współpracująca na zasadzie umów cywilnoprawnych z tą spółką.

Biorąc pod uwagę fakt, że okoliczność w postaci rodzaju więzi prawnej łączącej K. S. z S. F. dla potrzeb ubiegania się przez S. F. (1) o świadczenia w związku z wypadkiem przy prowadzeniu przezeń działalności gospodarczej była irrelewantna (nie miał bowiem znaczenia dla ustalenia jego prawa do świadczeń charakter więzi prawnej łączącej go z K. S. (1) w dniu 31 sierpnia 2016 r.), sąd przyjął, że oświadczenia składane przez strony w tamtym postępowaniu są prawdziwe, a przeciwne twierdzenia prezentowane w toku postępowania niniejszego są jedynie przyjętą linią obrony. Nie ma bowiem racjonalnego wytłumaczenia, dlaczego strony miałyby w postępowaniu wypadkowym zatajać czy zniekształcać prawdziwy charakter łączących ich stosunków. Gdyby w tym czasie K. S. (1) faktycznie świadczyła na rzecz spółki (...) pracę na podstawie stosunku pracy, zostałoby to wprost przez strony wskazane. Zdaniem sądu zeznania i twierdzenia stron wskazujące aktualnie na odmienne okoliczności, nie są wiarygodne, a obliczone są na uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia w przedmiocie podlegania przez odwołującą ubezpieczeniu społecznemu w spornym okresie.

Reasumując, sąd uznał, że prawidłowo organ rentowy ustalił, iż łącząca K. S. (1) i spółkę (...) umowa o pracę na czas określony z dnia 1 sierpnia 2016 r. miała charakter pozorny. Całokształt powołanych wyżej okoliczności świadczy bowiem o tym, że wolą stron nie było nawiązanie stosunku pracy, a wszelkie czynności wykonywane przez K. S. (1) w spornym okresie były wykonywane w ramach łączących dwóch przedsiębiorców stosunków cywilnoprawnych. W tym samym czasie odwołująca prowadziła bowiem działalność gospodarczą i świadczyła usługi na rzecz innego podmiotu, powiązanego osobowo i kapitałowo z prezesem zarządu spółki (...), tj. (...) sp. z o.o w W.. Także po upływie okresu, na jaki umowa o pracę została zawarta, tj. po 3 miesiącach zatrudnienia, K. S. (1) podjęła dalszą współpracę ze spółką (...) w ramach działalności gospodarczej na zasadach obowiązujących przed 1 sierpnia 2016 r. Słusznie też zwracał uwagę organ rentowy, że także w okresie wskazywanym jako okres zatrudnienia, K. S. (1) wykonywała czynności w ramach umowy o dzieło na rzecz spółki, o czym świadczy fakt wypłacenie jej w styczniu 2017 r. wynagrodzenia w kwocie 9.996 zł, tj. w kwocie wyższej niż należne jej wynagrodzenie z tytułu stosunku pracy za cały okres zatrudnienia.

W realiach sprawy odwołująca nie wykazała więc istnienia racjonalnych podstaw do zawarcia przez strony umowy o pracę od dnia 1 sierpnia 2016 r., a działania te zmierzały do umożliwienia powódce pobierania wyższych świadczeń z ubezpieczeń społecznych z tytułu niezdolności do pracy w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. W tym zakresie nie można bowiem tracić z pola widzenia schematu działań podejmowanych przez powódkę po rozpoczęciu działalności gospodarczej. W tym zakresie sąd zwrócił bowiem uwagę na to, że K. S. (1) od 4 kwietnia 2016 r. prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą, z tytułu której była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z zadeklarowaną podstawą wymiaru składki na to ubezpieczenie w kwocie maksymalnej ustalonej dla przedsiębiorcy (10.137,50 zł). Następnie jako podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe zadeklarowała za maj 2016 r. – 1.805,04 zł, za czerwiec 2016 r. – 648,80 zł, a za lipiec 2016 r. – 0 zł. Poczynając od 25 maja 2016 r. do 31 lipca 2016 r. (z kilkudniową przerwą od 21 do 29 czerwca 2016 r.) odwołująca była niezdolna do pracy z powodu choroby, przebywała na zwolnieniach lekarskich i pobierała z tego tytułu świadczenia z ZUS (zasiłki chorobowe i zasiłek opiekuńczy). Następnie z dniem 1 sierpnia 2016 r. została zgłoszona do ubezpieczenia społecznego jako pracownik spółki z podstawą wymiaru składek 2.000 zł, a od 1 listopada 2016 r. ponownie dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, deklarując maksymalną podstawę wymiaru składki w kwocie 10.137,50 zł. Od 1 grudnia 2016 r. do 31 stycznia 2017 r. K. S. przebywała na zwolnieniu lekarskim. Kolejne okresy zasiłkowe w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą przypadały od 15 marca 2017 r. do 21 marca 2017 r., 27 marca 2017 r. do 10 kwietnia 2017 r., 31 maja 2017 r. do 3 lipca 2017 r., 28 lipca 2017 r. do 17 września 2017 r., 1 listopada 2017 r. do 22 listopada 2017 r.

Ponadto K. S. (1) do chwili podjęcia działalności gospodarczej w kwietniu 2016 r. (a trzeba mieć na uwadze, że działalność taką prowadziła także w okresie od 12 marca 2010 r. do 22 marca 2016 r. pod firmą (...) w branży usług kosmetycznych), nie korzystała ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. W okresie wcześniejszym jako przedsiębiorca nie deklarowała też maksymalnych podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Natomiast od chwili podjęcia nowej działalności gospodarczej w kwietniu 2016 r. i zadeklarowaniu maksymalnej podstawy wymiaru składek, rozpoczęła korzystanie z tych świadczeń w sposób wzmożony (co oczywiście może świadczyć również o tym, że w tym czasie zapadła na zdrowiu, czego sąd wcale nie neguje). Pomimo przebywania na zwolnieniu lekarskim w związku z niezdolnością do pracy, powódka zdecydowała się na podjęcie zatrudnienia, w tym poddała się wstępnym badaniom lekarskim. Co istotne w całym okresie rzekomego zatrudnienia od sierpnia do października 2016 r. nie przebywała na zwolnieniach lekarskich i nie korzystała ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek choroby. Z dniem 1 listopada 2016 r. K. S. (1) ponownie zgłosiła się jednak do ubezpieczenia społecznego, w tym dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w związku z indywidualną działalnością gospodarczą, deklarując maksymalną podstawę wymiaru składek 10.137,50 zł, po czym ponownie zaczęła chorować, przedkładając zwolnienia lekarskie.

Mając to na uwadze, nie można było nie dostrzec, że z dniem 1 stycznia 2016 r. zmieniły się zasady naliczania przez ZUS zasiłków chorobowych i macierzyńskich dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Zmiany wynikają z ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r., poz.1066). Zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w znowelizowanym brzmieniu, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W myśl art. 48a ust. 1 ww. ustawy, w przypadku ubezpieczonego, dla którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe stanowi zadeklarowana kwota, podlegającego ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż okres, o którym mowa w art. 48 ust. 1, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi suma:

1) przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniach, o których mowa w art. 3 pkt 4, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz

2) kwoty stanowiącej iloczyn jednej dwunastej przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniach, o których mowa w art. 3 pkt 4, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.

Stosownie do art. 48a ust. 2 ww. ustawy, jeżeli okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, w liczbie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia, o której mowa w ust. 1 pkt 2, uwzględnia się również pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia z poprzedniego tytułu. Liczba pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia uwzględnionych z poprzedniego i aktualnego tytułu nie może przekraczać 12. W myśl art. 48a ust. 3 ww. ustawy, w przypadku, o którym mowa w ust. 2, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się przeciętną miesięczną najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz przeciętną kwotę zadeklarowaną jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w ust. 1, za okres pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia z aktualnego tytułu.

Zgodnie z przepisami nowej ustawy podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla przedsiębiorcy, który stał się niezdolny do pracy po upływie pierwszego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego będzie stanowiła suma najniższej podstawy wymiaru składki oraz kwota stanowiąca 1/12 kwot nadwyżek ponad najniższą podstawę za każdy kolejny miesiąc ubezpieczenia. Następnie to wszystko zostanie podzielone przez liczbę miesięcy ubezpieczenia.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz analizując chronologię działań podejmowanych przez strony, sąd doszedł do przekonania, że w istocie „zatrudnienie” powódki w spółce (...) mogło mieć na celu inne potraktowanie K. S. przy wyliczaniu wysokości należnego jej zasiłku chorobowego, w tym w szczególności uzyskanie tego zasiłku w kwocie wyższej niż w tej, w której przysługiwałby on, gdyby tytułem podlegania przez nią ubezpieczeniom społecznym była wyłącznie prowadzona dopiero od kwietnia 2016 r. działalność gospodarcza.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy, działając na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisów art. 98 §1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

Zgodnie z art. § 2 pkt 3 rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia odwołania stawki minimalne wynosiły przy wartości przedmiotu sprawy ustalonej na kwotę 1.907 zł (vide k. 31-32 akt sprawy) - 900 zł.

Rozstrzygając o kosztach procesu w niniejszej sprawie sąd kierował się treścią uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2016 r. III UZP 2/16, której nadano moc zasady prawnej. W uchwale tej Sąd Najwyższy rozstrzygnął, że w sprawie o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku ubezpieczenia społecznego lub jego zakresu (o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego; o podleganie ubezpieczeniom społecznym) do niezbędnych kosztów procesu zalicza się wynagrodzenie reprezentującego stronę radcy prawnego, biorąc za podstawę zasądzenia opłaty za jego czynności z tytułu zastępstwa prawnego stawki minimalne określone w § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.). Od dnia 1 stycznia 2016 r. kwestie dotyczące opłat za czynności radców prawnych reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w której kwestie dotyczące stawek minimalnych obliczanych od wartości przedmiotu sporu reguluje w § 2.