Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 listopada 2017r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący SSR Marek Dziwiński

Protokolant: Aneta Bącal

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2017r. w Kamiennej Górze na rozprawie

sprawy z wniosku D. S.

przy udziale K. M.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

I ustalić, że w skład majątku wspólnego D. S. i K. M. wchodzi nieruchomość niezabudowana położona w B., gmina L., o powierzchni 2,7538 ha, składająca się z działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadzi księgę wieczystą (...),

wartość nieruchomości wynosi 134.400,00 zł;

II ustalić, że wnioskodawczyni D. S. i uczestnik K. M. mają równe udziały w majątku wspólnym;

III dokonać podziału majątku opisanego w punkcie I w ten sposób, że z działki (...) wydzielić cztery działki według projektu podziału nieruchomości stanowiącego załącznik do opinii uzupełniającej biegłego J. Ś. z dnia 27.12.2016r., to jest:

1)  działkę numer (...) o powierzchni 0,4407 ha o wartości 56.000,00 zł,

2)  działkę numer (...) o powierzchni 0,4406 ha o wartości 56.000,00 zł,

3)  działkę numer (...) o powierzchni 0,9973 ha o wartości 16.520,00 zł,

4)  działkę numer (...) o powierzchni 0,8752 ha o wartości 15.470,00 zł;

Działki (...) przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni D. S..

Działki numer (...) przyznać na wyłączną własność uczestnika K. M..

IV zasądzić od wnioskodawczyni D. S. na rzecz uczestnika K. M. tytułem dopłaty kwotę 525,00 zł płatną w terminie 14 dni od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia płatności tej kwoty w terminie;

V ustalić, że wnioskodawczyni D. S. poniosła po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej wydatek w kwocie 583,00 zł na pokrycie kosztów utrzymania nieruchomości, w związku z tym zasądzić od uczestnika K. M. na rzecz wnioskodawczyni D. S. kwotę 291,50 zł płatną w terminie 14 dni od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia płatności tej kwoty w terminie;

VI ustalić, że wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty postępowania stosownie do swojego udziału w sprawie;

VII nakazać uczestnikowi K. M. aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze kwotę 4.988,17 zł tytułem wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa;

VIII zwrócić wnioskodawczyni D. S. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze kwotę 113,25 zł stanowiącą sumę pobraną na pokrycie wydatków ponad należne koszty z tego tytułu.

Sygn. akt I Ns 100/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni D. S. wniosła o podział majątku wspólnego jej i uczestnika postepowania K. M. przez ustalenie, iż w skład małżeńskiego majątku dorobkowego wchodzi działka rolna niezabudowana nr 146/12, o pow. 2,75 ha, położona we wsi B., dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadzi KW nr. (...) o wartości 17 000,00 zł. Po ostatecznym sprecyzowaniu (k. 82-84) wniosła o podział tejże działki w naturze na podstawie art. 623 k.p.c. , gdyż nie jest to sprzeczne z interesem społeczno-gospodarczym. W uzasadnieniu podała, iż wspólność ustawowa małżeńska stron wygasła z dniem 31.12.2005 r. Po jej ustaniu strony nie dokonywały podziału majątku dorobkowego. Wskazała ona, iż powyższa nieruchomość rolna jest jedynym składnikiem majątkowym oraz nie jest użytkowana przez żadną ze stron. Wnioskodawczyni wniosła o zwrot połowy nakładów poniesionych z majątku odrębnego na majątek wspólny z tytułu dokonanych przez nią wpłat podatku rolnego od w/w nieruchomości w kwocie 291,50 zł (k. 54-55). Wniosła także o rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w trybie art. 520 k.p.c.

Uczestnik postępowania K. M. w toku trwania postępowania, poparł co do zasady podział majątku wspólnego, do którego należy nieruchomość rolna. Zgodził się na podział nieruchomości zaproponowany przez biegłego na 4 części.

Na rozprawie w dniu 22.11.2017 r. wnioskodawczyni jak i uczestnik postępowania wnieśli o przyznanie na ich rzecz działek nr (...), według podziału wykonanego przez biegłego(k. 246).

SĄD (...)

D. S. i K. M. zawarli związek małżeński dnia 25.04.1987 r. Małżeństwo to zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z dnia 28.11.2005 r., który się uprawomocnił 31.12.2005 r.

Dowód:
- wyrok zaoczny Sądu Okręgowego z dnia 28.11.2005 r. (k.29 w załączonych aktach sygn. I C 1453/05)

Strony w trakcie trwania małżeństwa w drodze umowy darowizny nabyły w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej nieruchomość rolną niezabudowaną, nr działki (...) o pow. 2,7500 ha, położoną w B., dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Dowód:

- odpis księgi wieczystej nr (...) (k. 9-11)

Nieruchomość stanowiła własność ojca uczestnika i położona jest bezpośrednio przy jego domu. Od chwili zniesienia współwłasności nieruchomość nie jest użytkowana przez żadną ze stron. K. M. od 2011 r. mieszka w Anglii, natomiast D. S. mieszka w Szwajcarii.

Okoliczność bezsporna

Po rozwiązaniu małżeństwa stron D. S. dokonała wpłat na poczet podatku rolnego od w/w nieruchomości w kwocie 583,00 zł.

Dowód:

- kopie przelewów (k. 56-57)

Istniała możliwość podziału wyżej opisanej nieruchomości rolnej niezabudowanej. Działka nr (...) miała dwie funkcje. Jedna część o powierzchni 0,8860 ha miała przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową, natomiast druga część działki o powierzchni 1,9428 ha to użytki rolne. Racjonalny w tych warunkach jest podział działki nr (...) na dwie działki przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową oraz na dwie działki przeznaczone pod użytki rolne. Podział nieruchomości pod zabudowę polega na wydzieleniu działki nr (...) o powierzchni 0,4407 ha i działki nr (...) o powierzchni 0,4406 ha. Obszar przeznaczony pod uprawy rolne polegał na podziale na działki nr (...) o powierzchni 0,9973 ha i nr 146/24 o powierzchni 0,8752 ha.

Wartość całości nieruchomości wynosi 134 400,00 zł. Po podziale nieruchomości na 4 działki jej wartość wynosi razem 143 990,00 zł: działka nr (...) – 56 000,00 zł, działka nr (...) – 56 000,00 zł, działka nr (...) – 16 520,00 zł, działka nr (...) – 15 470,00 zł.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego J. Ś. z dnia 08.02.2016 r. (k. 134-162)

- opinia uzupełniająca biegłego sądowego J. Ś. z dnia 27.12.2016 r. (k. 264-212)

SĄD ZWAŻYŁ CO NASTĘPUJE

Ustalenia powyższe wskazują, że jedynym przedmiotem majątku wspólnego, który pozostał do podziału była nieruchomość niezabudowana położona w B.. Wartość jej została określona w opinii biegłego J. Ś. i nie budziła wątpliwości.

Przepis art. 43 § 1 k.r.o. ustanawia zasadę, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Żadna ze stron nie kwestionowała ustalenia równych udziałów, sąd nie znalazł także podstaw, aby orzeczenie co do udziałów małżonków w majątku wspólnym miało odbiegać od tej zasady.

Zgodnie z art. 567 § 3 KPC do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku, tj. art. 680-689 KPC, przy czym do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności. Gdy wszyscy uczestnicy postępowania złożą zgodny wniosek co do sposobu podziału majątku wspólnego, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych, a projektowany podział nieruchomości na jej części jest zaznaczony na planie sporządzonym według zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych. W sytuacji, w której nie ma zgodnego wniosku co do sposobu podziału majątku wspólnego, pierwszeństwo ma sposób polegający na podziale tych składników majątkowych, które dają się podzielić (tj. ich podział nie jest sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy i nie pociąga za sobą istotnej zmiany rzeczy lub znacznego zmniejszenia jej wartości), i przyznaniu przedmiotów majątkowych tak powstałych i składników majątkowych, które nie dają się podzielić, każdemu z małżonków stosownie do wielkości ich udziałów w majątku wspólnym (art. 211 KC). Jeżeli podział ten nie będzie w pełni odpowiadał wartości udziałów w majątku wspólnym, sąd zasądzi odpowiednią dopłatę od jednego z małżonków na rzecz drugiego z nich (art. 212 § 1 zdanie pierwsze KC).

Niewątpliwym w świetle opinii biegłego była możliwość podziału nieruchomości w naturze. Wnioskodawczyni oraz uczestnik postępowania złożyli zgodny wniosek o podział nieruchomości, jednak nie potrafili porozumieć się co do jej podziału. Skutkowało to koniecznością dokonania podziału nieruchomości przez sąd zgodnie z art. 623 k.p.c., a więc z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zgodnie z interesem społeczno-gospodarczym, zaś różnice wartości wyrównuje się przez dopłaty pieniężne.

Działka nr (...) miała dwie funkcje przeznaczenia terenu, jedną przeznaczoną pod zabudowę mieszkalną i drugą przeznaczoną pod uprawy rolne. Z podziału powstały 4 działki nr (...). Podział tej części nieruchomości, która była przeznaczona pod zabudowę, polegał na wydzieleniu działek nr (...) o powierzchni 0,4407 ha i nr 146/22 o powierzchni 0,4406 ha. Obszar przeznaczony pod uprawy rolne został podzielony na działki nr (...) o powierzchni 0,9973 ha i nr 146/24 o powierzchni 0,8752 ha. Każda nowo powstała działka posiada dostęp do drogi publicznej. Podział działki nr (...) w wyżej opisany sposób był podziałem optymalnym, który nie sprzeciwia się zasadom współżycia społecznego. Każda ze stron będzie posiadać grunt o jednakowym przeznaczeniu w miejscowym planie zagospodarowania, po jednej działce przeznaczonej pod zabudowę i po jednej przeznaczonej pod uprawy rolne.

W takich okolicznościach pozostawała do rozstrzygnięcia kwestia przyznania poszczególnych działek na wyłączną własność uczestnikom postępowania. Mając na uwadze to, że to wnioskodawczyni wystąpiła z wnioskiem o podział majątku i określiła które działki chciałaby otrzymać, Sąd, też nie widząc jakiś szczególnych przesłanek do innego rozporządzenia działkami - zwłaszcza, że argumenty uczestnika w tej mierze nie były na tyle istotne aby dokonywać jakiegoś innego podziału tej nieruchomości oraz fakt, że powyższa nieruchomość od czasu zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej nie była w sposób gospodarczy wykorzystywana – przyznał D. S. wnioskowane przez nią działki nr (...). Na wyłączną własność K. M. przyznane zostały natomiast działki nr (...). Można zauważyć, że przyznane łącznie nieruchomości dla wnioskodawczyni i uczestnika mają zbliżoną wartość, podobny jest też ich potencjał gospodarczy, dlatego kwestia przyznania poszczególnych działek na rzecz każdego uczestnika postępowania miała charakter drugorzędny. Spór w tym zakresie należało traktować jako ambicjonalny. Jak wskazano wyżej skoro wnioskodawczyni była inicjatorem postępowania ( poniosła w tym zakresie opłatę sądową ) to jej przysługiwało pierwszeństwo w wyborze wydzielonych działek.

Działki przyznane na rzecz wnioskodawczyni mają w sumie wartość 72 520,00 zł, a działki przyznane na rzecz uczestnika mają w sumie wartość 71 470,00 zł. Powstała więc różnica w wysokości 1 050,00 zł co do wartości tych działek, w związku z czym w punkcie IV zasądzono od D. S. na rzecz K. M. tytułem dopłaty kwotę 525,00 zł. Sąd uznał jednocześnie, że kwota ta jest niewielka i wystarczającym na jej uiszczenie będzie termin 14 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia.

Uwzględnieniu podlegało zgłoszone przez wnioskodawczynię rozliczenie wydatków poniesione na rzecz wspólną, które obejmowały wpłaty na poczet podatku rolnego od nieruchomości uiszczone przez wnioskodawczynię po ustaniu małżeństwa. Przepis art. 46 k.r.o. odsyła do przepisów o dziale spadku, które z kolei przewidują odpowiednie stosowanie przepisów o współwłasności. Po ustaniu wspólności majątkowej byli małżonkowie są traktowani jako współwłaściciele rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego. Zgodnie z przepisem art. 207 k.c. współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną w stosunku do wielkości udziału, a zatem w niniejszej sprawie - biorąc pod uwagę treść przepisu art. 43 k.r. o. – po połowie. Z kopii przelewów wynikało iż to wnioskodawczyni pokrywała koszty na podatek rolny za nieruchomość stron w łącznej kwocie 583,00 zł. Przyjąć więc należało, że osobie ponoszącej koszty utrzymania rzeczy wspólnej, należał się od drugiego współwłaściciela zwrot połowy poniesionych wydatków. Dlatego w punkcie V postanowienia zasądzono od uczestnika K. M. na rzecz wnioskodawczyni D. S. kwotę 291,50 zł płatną w terminie 14 od uprawomocnienia postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia płatności tej kwoty w terminie.

Orzekając o kosztach postępowania pomiędzy stronami sąd uznał, że powinny one je ponosić stosownie do ogólnej reguły wynikającej z przepisu art. 520 k.p.c. tj. stosownie do swojego udziału w sprawie.

Uczestnik postępowania był częściowo zwolniony od kosztów sądowych tj. od uiszczenia wydatków ponad 500 zł zgodnie z art. przepisu 100 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwolnienie od kosztów sądowych oznacza, że uczestnik nie ponosi opłat, a tymczasowo wydatki ponosi Skarb Państwa. Ogólnie koszt całej opinii biegłego wynosił 10 976,33 zł, z czego połowa obciążała wnioskodawczynię , 500 zł uiścił uczestnik. Połowa obciążająca uczestnika wynosiła 5 488,17 zł i skoro zapłacił on wcześniej 500 zł, to pozostała mu do zapłaty kwota 4 988,17 zł. Orzeczenie w tej mierze znajduje oparci w treści przepisy art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 83 § 2 tej ustawy oraz w zw. z art. 520 § 2 k.p.c. Tymczasowe pokrycie wydatków przez Skarb Państwa wymagało rozliczenia tych kosztów na końcowym etapie postępowania. Skoro uczestnik otrzymał w wyniku podziału majątku nieruchomości o znacznej wartości, to nie było podstaw by nie miał zwracać wyłożonych wydatków sądowych.

Orzeczenie w punkcie VIII postanowienia o zwrocie wnioskodawczyni D. S. od Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze kwotę 113,25 zł stanowiącą sumę pobraną na pokrycie wydatków ponad należne koszty z tego tytułu zostało wydane na podstawie przepisy art. 84 ustawy o kosztach sądowych.