Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 9 listopada 2017r.

Sąd Rejonowy w Nowym Sączu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Poręba

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Nowobilska

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2017r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) S.A. Oddział w K.

przy uczestnictwie R. K., Ł. K.

o zasiedzenie służebności

postanawia

I.  oddalić wniosek,

II.  stwierdzić, że wnioskodawca oraz uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie,

III.  nakazać ściągnąć od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego w Nowym Sączu) kwotę 1.991,85 zł (jeden tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt jeden złotych 85/100), tytułem wydatków uiszczonych w postępowaniu tymczasowo przez Skarb Państwa.

Z:/

1. (...),

2. (...),

3. (...).

Dnia 9 listopada 2017 roku

Sygn. akt I Ns 1230/15

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 9 listopada 2017 roku

(...) S.A. Oddział w K. wniósł o stwierdzenie, że (...) S.A. w K., której następcą jest wnioskodawca, nabył przez zasiedzenie z dniem 01.01.2007 roku służebność gruntową odpowiadającą służebności przesyłu polegającą na korzystaniu z części działki uczestników nr (...) obj. Kw (...) poprzez umieszczenie na niej urządzeń elektroenergetycznych stanowiących własność wnioskodawcy, a to fragmentu dwutorowej linii napowietrznej elektroenergetycznej 110kV relacji G. - T., G. - N. przeprowadzonej nad działką (...) oznaczonej na mapie do celów prawnych z dnia 6.07.2017 roku inż. J. W. linia przerywaną koloru brązowego oraz pkt 1-2-3-8-9-10-11-1 wraz z prawem przejścia i przejazdu do tejże służebności oznaczonej na w/w mapie dla celów prawnych linia przerywaną koloru brązowego oraz punktami 3-4-7-8-3 oraz na użytkowaniu wyżej opisanych urządzeń i korzystaniu w niezbędnym zakresie z gruntu uczestników, w trakcie którego wnioskodawcy przysługiwałoby prawo wejścia na nieruchomość obciążoną w celu dokonywania napraw, konserwacji i dokonywania innych czynności niezbędnych do utrzymania linii energetycznej we właściwym stanie zgodnie z jej przeznaczeniem. Wnioskodawca domagał się także zasadzenia od uczestników na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych (k. 1-2, 238).

W uzasadnieniu żądania wnioskodawca podał, iż przedmiotowa linia napowietrzna powstała na nieruchomości uczestników w 1986 roku na podstawie ówcześnie obowiązujących przepisów, dokumentacji projektowej oraz dokumentacji prawnej tj. decyzji nr (...) z dnia 31.05.1985 roku. Od daty ostatecznego odbioru technicznego w dniu 31.12.1986 roku przedmiotowa linia napowietrzna jest użytkowana nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. Od włączenia do sieci wnioskodawca nieprzerwanie korzysta z trwałego urządzenia przesyłowego w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu, która polega na użytkowaniu opisanych urządzeń i korzystaniu w niezbędnym zakresie gruntu uczestników przez pracowników wnioskodawcy w celu wykonywania napraw, konserwacji i dokonywania innych czynności niezbędnych do utrzymania linii energetycznej we właściwym stanie zgodnie z przeznaczeniem. Nikt od daty posadowienia urządzeń nie kwestionował prawa wnioskodawcy do korzystania z gruntu w zakresie odpowiadającym treści służebności. Wnioskodawca powołał sie na posiadanie w dobrej wierze z uwagi na to, iż linia została wybudowana na podstawie ówcześnie obowiązujących przepisów .

Uczestnicy Ł. K. i R. K. w odpowiedzi na wniosek (k. 50-53) wnieśli o oddalenie wniosku i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu stanowiska uczestnicy zaprzeczyli twierdzeniom wnioskodawcy. Podali, iż są współwłaścicielami dz. ewid. nr(...) obj. kw (...), przyznali również, ze przez ich działkę przebiega linia przesyłowa dwutorowa napowietrzna linia energetyczna relacji G. - T. i G. - N., przęsło 5-6 wybudowanej w 1987 roku.

Uczestnicy podali, iż w dniu 2.03.2015 roku złożyli w tut. Sądzie wniosek o ustanowienie służebności przesyłu. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. Ns 267/15. Nadto w ocenie uczestników brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku gdyż posiadanie służebności było posiadaniem w złej wierze, stąd od momentu powstania linii tj. od 31.12.1986 roku nie upłynął czas niezbędny do stwierdzenia zasiedzenia służebności przesyłu. Zdaniem uczestników przy stwierdzeniu dobrej wiary posiadacza niezbędne byłoby stwierdzenie posiadania przez niego konkretnych oświadczeń właścicieli nieruchomości, na której znajduje się urządzenie przesyłowe, z których wyraźnie wynikałoby uprawnienie przedsiębiorstwa przesyłowego na budowę przedmiotowego urządzenia oraz korzystania z niego w czasie późniejszym. Przedstawione przez wnioskodawcę decyzje z 1985 roku a także protokół odbioru technicznego są, w ocenie uczestników, niewystarczające do stwierdzenia dobrej wiary posiadacza.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawcy Ł. K. i R. K. są współwłaścicielami na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...) w obr.(...) w N. przy ul. (...) na podstawie umowy postanowienia o zniesieniu współwłasności z dnia 12.01.2011 r. sygn. akt Ns 1331/10. Poprzednim właścicielem działki byli rodzice uczestniczki W. i M. B..

Dowód: odpis KW, k. 58-59, wypis z rejestru gruntów - k. 60.

Działka (...) o powierzchni 0,0950 ha jest zabudowana budynkiem mieszkalnym pod nr (...). Działka ma kształt nieregularny, zbliżony do prostokąta, znajduje sie w drugiej linii zabudowy i nie przylega do drogi publicznej ul. (...). Od ulicy oddziela ją działka ewid. (...). Przez działkę przy jej zachodniej granicy przebiega dwutorowa linia energetyczna 110 kV T. - N., G.- N.. Na działce nie ma posadowionego słupa energetycznego, przewieszona jest linia energetyczna o rozstawie skrajnych przewodów 8,5 m. Teren działki nad którym przebiega linia energetyczna zawiera się pomiędzy punktami 1-2-9-10-11-1 oznaczonymi na mapie inż. J. W. z dnia 27.01.2017 roku linia przerywana koloru brązowego. Dojście do linii odbywa się od działki ewid. nr (...), a przedmiot zasiedzenia służebności przejścia i przejazdu obrazuje szlak oznaczony na mapie inż. W. punktami 3-4-5--6-7-8-3.

Dowód: mapa do celów prawnych wraz z opinia techniczną sporządzona przez biegłego J. W., k.209, zeznania wnioskodawcy S. K. złożone na rozprawie w dniu 16 lutego 2016 roku - nagranie od 00:17:27 - k. 80.

Decyzją nr (...) Dyrektor Wydziału Planowania Przestrzennego, Urbanistyki, Architektury i Nadzoru Budowlanego Urzędu Wojewódzkiego w N. z dnia 31.05.1985r. ustalił miejsce i warunki realizacji projektowanej inwestycji oraz zatwierdził pod względem urbanistycznym plan realizacji dwutorowej linii 110 kV G.-N. P. i J..

Dowód: kopia decyzji, k. 6,7, zeznania świadka M. L. nagranie rozprawy z dnia 21.03.2016 roku od 00:02:58 - k. 95, zeznania świadka P. C. nagranie rozprawy z dnia 21.03.2016 roku od 00:02:58 - k. 95, dokumenty w aktach Ns 1109/11 nadesłane przez (...) Urząd Wojewódzki w K. za pismem z k. 79 i 98 w osobnej teczce, zeznania świadka K. K. (1) nagranie rozprawy z dnia 20.09.2016 roku od 00:01:45 - k. 180

Linia G. - N. została oddana do użytku w 1987r. i do dziś jest eksploatowana. Pracownicy uczestnika dokonują okresowych oględzin linii i w razie potrzeby remontują ją bądź konserwują.

Dowód: zeznania świadka M. L. nagranie rozprawy z dnia 21.03.2016 roku od 00:02:58 - k. 95, zeznania świadka P. C. nagranie rozprawy z dnia 21.03.2016 roku od 00:02:58 - k. 95, zeznania świadka K. K. (1) nagranie rozprawy z dnia 20.09.2016 roku od 00:01:45 - k. 180, dokumenty - k. 137, protokół odbioru technicznego z 31.12.1986 roku - k. 8.

Uczestnicy ani ich poprzednicy prawni nie wyrazili zgody na dobrowolne ustanowienie służebności. W dniu 2 marca 205 roku uczestnicy złożyli w tut. Sądzie wniosek o ustanowienie służebności przesyłu po działce ewid. nr (...), sprawa została zarejestrowana pod sygn. Ns 267/15.

Wnioskodawca jest następcą prawnym po przedsiębiorstwie państwowym pod nazwą " Zakład (...) w K..

Dowód: dokumenty potwierdzające następstwo prawne - k. 11-46, bezsporne.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów przedłożonych przez wnioskodawcę, uczestników, dokumentów nadesłanych przez (...) Urząd Wojewódzki w K. w aktach Ns 1109/11 oraz nadesłanych przez Urząd Gminy w C. oraz zeznań świadków P. C., M. L. oraz K. K. (1), a także zeznań uczestnika. Datę oddania linii G. – N. do użytku ustalono na podstawie zgodnych oświadczeń stron oraz decyzji z dnia 31.12.1986 roku.

Opinia biegłego geodety J. W. pozwoliła na dokładne ustalenie położenia przedmiotowej linii oraz służebności przejścia i przejazdu. Opinia była fachowa, stanowcza, jednoznaczna i jasna, została w całości przez Sąd podzielona. Opinia ta nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania.

W ocenie Sądu brak podstaw do kwestionowania powyższych ustaleń.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 305 ¹ k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 (urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne), prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Stosownie do treści art. 305 ⁴ k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio (art. 292 k.c.). Za trwałe i widoczne mogą być uznane tylko urządzenia będące efektem świadomego, aktywnego działania ludzkiego. Pojęcie urządzenia oznacza wynik przedsięwzięć ludzkich, uzewnętrzniony w trwałej postaci widocznych przedmiotów (zob. Komentarz do art. 292 kodeksu cywilnego (Dz.U.64.16.93), [w:] E. Gniewek, Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Zakamycze, 2001 oraz cyt. tam literatura).

Zgodnie z treścią art. 172 k.c. w jego pierwotnym brzmieniu (Dz.U.1964.16.93) posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dziesięciu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat dwudziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Stosując odpowiednio normę art. 172 k.c. należy stwierdzić, że do zasiedzenia służebności gruntowej wymagany jest upływ oznaczonego przez ustawodawcę czasu (posiadania służebności).

Jak ustalono, na działce uczestników co najmniej od 1987 roku (protokół odbioru technicznego - k. 8) znajdowała się linia wysokiego napięcia 110kV relacji G. - T., G. - N.. Posadowienie tej linii na działce uczestników, jak wynika z ustaleń Sądu, nie było nigdy zmieniane. Zatem co najmniej od 1987 roku na działce obecnie należącej do uczestników K. znajdowały się trwałe i widoczne urządzenia w rozumieniu art. 292 k.c.

Przepisy Kodeksu cywilnego w swym pierwotnym brzmieniu stanowiły wymagane dla nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie okresy posiadania odpowiednio na 10 i 20 lat. Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. z dnia 18 sierpnia 1990 r.) w artykule 9 stanowiła, iż do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy; dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie. Jednakże w postanowieniu z dnia 2 września 1993 roku sygn. akt II CRN 89/93 publ. LEX nr 110583 Sąd Najwyższy jednoznacznie wskazał, iż do przypadków zasiedzenia, które nastąpiło przed wejściem w życie ustawy nowelizującej (1 X 1990 r.) będą miały zastosowanie 10-letnie i 20-letnie okresy posiadania, przewidziane w art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed tą datą. W związku z powyższym w niniejszej sprawie należy stosować przepisy Kodeksu cywilnego w jego pierwotnym brzmieniu przewidujące odpowiednio 10 i 20-letnie okresy zasiedzenia.

Odnosząc się do kwestii dobrej wiary wnioskodawcy i jego poprzedników prawnych należy podnieść, że w dobrej wierze jest ten, kto pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu, że przysługuje mu faktycznie wykonywane prawo. Wyłącza dobrą wiarę przeciwna wiedza o rzeczywistym stanie prawnym oraz niedołożenie należytej staranności. Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego jasno wynika, że wnioskodawca oraz jego poprzednicy prawni wiedzieli, że nie przysługuje im prawo do zajętego pod słupy linii energetycznej gruntu, zatem posiadanie wykonywane przez wnioskodawcę oraz jego poprzedników prawnych cechuje zła wiara.

Niezasadne jest bowiem twierdzenie wnioskodawcy, że posiada tytuł do nieruchomości uczestników małżonków K. na podstawie decyzji administracyjnej wydanej w oparciu o art. 70 ustawy z dnia 29.04.1985r. ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości i w związku z tym przysługuje mu prawo o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

Po pierwsze uczestnik takiej decyzji nie przedstawił, nie została też odnaleziona w organach i instytucjach, do których zwrócił się sąd na wniosek uczestnika. Nie można także na podstawie innych dowodów stwierdzić, że taka decyzja została wydana. Decyzja, na którą powołuje się uczestnik z dnia 31.05.1985r. dotyczy jedynie ustalenia miejsca i warunków realizacji projektowanej inwestycji oraz zatwierdzenia pod względem urbanistycznym plan realizacji dwutorowej linii 110 kV G.-N. oraz przebudowy linii 30 kV na terenach działkowych położonych w N., P. i J.. W dacie wydania tej decyzji obowiązywała ustawa z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości ( j.t. - Dz.U. z 1974 nr 10, poz. 64 ze zm. ) Zgodnie z art. 35 ust.1 tej ustawy organy administracji państwowej, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe mogły za zezwoleniem naczelnika gminy - a w miastach prezydenta lub naczelnika miasta (dzielnicy), zakładać i przeprowadzać na nieruchomościach - zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową - ciągi drenażowe, przewody służące do przesyłania płynów, pary, gazów, elektryczności oraz urządzenia techniczne łączności i sygnalizacji, a także inne podziemne lub nadziemne urządzenia techniczne niezbędne do korzystania z tych przewodów i urządzeń.

Podobną regulację do wynikającej z art. 35 ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości zawierała ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 o gospodarce gruntami oraz obecnie obowiązująca ustawa z dnia z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20.01.2010r. ( III CZP 116/09 ) stwierdził, że decyzja wydana na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (jedn. tekst: Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.) jest tytułem prawnym dla przedsiębiorcy przesyłowego do stałego korzystania z wymienionej w tej decyzji nieruchomości.

W niektórych wypowiedziach piśmiennictwa oraz judykatury ograniczenie własności nieruchomości ustanowione na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości jest ujmowane jako swojego rodzaju służebność (nazywana służebnością publiczną lub służebnością przesyłową). W każdym razie nie powinno budzić wątpliwości ze względu na funkcje przewidzianego w tym przepisie ograniczenia własności nieruchomości, że należące do istoty tego ograniczenia obowiązki ciążą na każdoczesnym właścicielu nieruchomości wobec każdoczesnego przedsiębiorcy przesyłowego (SN w uzasadnieniu wyroku 9.03.2007r., II CSK 457/06 )

Powołana przez uczestnika decyzja Dyrektora Wydziału Planowania Przestrzennego, Urbanistyki, Architektury i Nadzoru Budowlanego Urzędu Wojewódzkiego w N. z dnia 31.05.1985r. nie jest decyzją wydaną w trybie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości.

Brak jest także jakichkolwiek podstaw do przyjęcia by poprzednik prawny wnioskodawcy - Zakład (...) posiadał tytuł prawny do zajęcia części nieruchomości uczestników wywodzący się ze zgody uzyskanej od ówczesnych właścicieli nieruchomości - rodziców uczestniczki Ł. W. i M. B.. Żaden dokument dotyczący budowy linii nie wymienia nieruchomości uczestników jako obciążonej, brak jest też jakichkolwiek dokumentów potwierdzających, że W. B. i M. B. wyrazili zgodę na posadowienie linii na ich działce. Pomimo wielokrotnych prób odnalezienia dokumentów, żadne dokumenty potwierdzające zgody właścicieli nie zostały odnalezione. Tylko przy istnieniu takich dokumentów wnioskodawca mógłby powoływać się na usprawiedliwione w tych okolicznościach przekonanie, że przysługuje mu uprawnienie odpowiadające służebności przesyłu.

W tych okolicznościach stwierdzić należało, iż wnioskodawca nie posiada decyzji uprawniającej go do posadowienia urządzeń przesyłowych na działce uczestników gdyż nie została ona nigdy przedstawiona.

Przedsiębiorstwo energetyczne, które nie legitymuje się uprawnieniem do ingerowania w sferę cudzej własności nieruchomości dla bieżącego utrzymania urządzeń przesyłowych, korzysta z tej nieruchomości w złej wierze. ( wyrok SN z 6.05.2009r., II CSK 594/08 ). Nie upłynął zatem konieczny do zasiedzenia okres posiadania. Skoro bezspornie za początek użytkowania linii można przyjąć najwcześniej dzień 31.12.1986 roku, a w dniu 20.03.2015 roku uczestnicy przerwali bieg terminu zasiedzenia poprzez złożenie wniosku o ustanowienie służebności przesyłu, należało uznać, iż termin zasiedzenia nie upłynął, gdyż przy przyjęciu posiadania w złej wierze i 30-letniego terminu zasiedzenia, w jego toku nastąpiła przerwa biegu terminu zasiedzenia.

Z przytoczonych względów należało wniosek o zasiedzenie służebności przesyłu oddalić o czym orzeczono w pkt I postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

O wydatkach orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. oraz 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Na wydatki w postępowaniu złożył się koszt wynagrodzenia biegłego za opinię geodezyjną, która została wykonana na wniosek wnioskodawcy. W związku z tym to wnioskodawca winien ponieść koszty opinii, która została sporządzona na jego wyraźne żądanie.

ZARZĄDZENIE

1. (...),

2. (...),

3. (...)

20 listopada 2017 roku.