Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 marca 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 11 stycznia 2017 roku odmówił I. L. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca nie spełnił warunku określonego w art. 4 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych, ponieważ po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 niniejszej ustawy. Organ rentowy poinformował, że za okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach od dnia 1 stycznia 2009 roku zgodnie z art.38 ustawy pomostowej płatnik składek jest zobowiązany złożyć druki (...) do dnia 31 marca danego roku kalendarzowego za poprzedni rok. W przypadku wystąpienia z wnioskiem o przyznanie emerytury pomostowej, zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach w danym roku kalendarzowym, płatnik składek przekazuje do Zakładu w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia wniosku. ZUS przyjął za udowodnione okresy nieskładkowe w wymiarze 10 miesięcy, 17 dni oraz nieskładkowe w wymiarze 38 lat 5 miesięcy i 3 dni, staż sumaryczny wyniósł 39 lat 3 miesiące i 20 dni, w tym staż pracy w warunkach szczególnych 21 lat 7 miesięcy i 19 dni.

/decyzja k. 47 plik II akt ZUS/

W dniu 7 kwietnia 2017 roku I. L. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu podniósł, że nie może ponosić odpowiedzialności za to, że zakład pracy nie opłacał składek na (...).

/odwołanie k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 11 maja 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo organ rentowy odnosząc się do zarzutów odwołującego podniósł, że odmówiono mu prawa do emerytury pomostowej z uwagi na fakt, iż po 2008r. wnioskodawca nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3, tj. wymienionej w załączniku nr 1 lub 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Wnioskodawca udowodnił na przestrzeni życia 39 lat, 3 miesiące, 20 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 21 lat, 7 miesięcy, 19 dni okresów pracy w szczególnych (od dnia 1 sierpnia 1977 roku do dnia 19 października 1977 roku, od dnia 5 listopada 1979 roku do dnia 31 lipca 2001 roku) z wyłączeniem okresów nieskładkowych – w rozumieniu art.32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS – z tytułu zatrudnienia w (...) S.A. na stanowisku operator K. i MT i wykonywał prace polegające na obsłudze żeliwiaków, rozlewni i ich urządzeń pomocniczych. ZUS wskazał, że wnioskodawca przedłożył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o., w którym wskazano, że w okresie od dnia 1 maja 2004 roku do dnia 31 lipca 2010 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych wymienioną w pkt.4 wykazu stanowiącego zał. Nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, tj. prace bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu naczyń odlewniczych z płynnym, rozgrzanym materiałem (żeliwo, staliwo, metale nieżelazne i ich stopy) na stanowisku operator maszyn odlewniczych. Powyższy dokument nie może być podstawą do uznania, że wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie stanowiącym załącznik do ustawy o emeryturach pomostowych od dnia 1 stycznia 2009 roku, ponieważ zakład pracy nie zgłosił wnioskodawcy w okresie od dnia 1 stycznia 2009 roku do dnia 31 lipca 2010 roku do ubezpieczenia jako pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach na druku (...).

/odpowiedź na odwołanie k. 3-4/

Na rozprawie w dniu 27 listopada 2017 roku wnioskodawca poparł odwołanie, pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

/stanowiska wnioskodawcy i pełnomocnika ZUS: 00:00:58 – 00:01:24 – płyta CD k.65/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. L. urodził się w dniu (...).

/okoliczność bezsporna/

W dniu 8 marca 2016 roku I. L. wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej. Oświadczył, że pozostaje w stosunku pracy, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz, że po dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

/bezsporne, a nadto wniosek k. 1-7 plik II akt ZUS /

Wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w łącznym wymiarze 39 lat 3 miesiące i 20 dni, w tym 10 miesięcy i 17 dni okresów nieskładkowych.

/bezsporne/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia w (...) S.A. w wymiarze: 21 lat, 7 miesięcy, 19 dni - od dnia 1 sierpnia 1977 roku do dnia 19 października 1977 roku, od dnia 5 listopada 1979 roku do dnia 31 lipca 2001 roku na stanowisku operatora K. i MT, na którym wykonywał prace polegające na obsłudze żeliwiaków, rozlewni i ich urządzeń pomocniczych, wymienione w Dziale III, poz. 22 pkt.5 wykazu A stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 8 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. Nr 1-3 poz.1).

/b ezsporne, a nadto decyzja k. 47 plik II akt ZUS; świadectwo pracy w warunkach szczególnych – k.12 plik I akt ZUS /

W dniu 3 września 2001 roku I. L. został zatrudniony w Zakładach (...) Sp. z o.o. w Ł. na podstawie umowy o pracę na stanowisku operatora maszyn ciśnieniowych w pełnym wymiarze czasu pracy. Od dnia 1 maja 2004 roku został zatrudniony na stanowisku operatora maszyn odlewniczych. Zakład zajmował się wykonywaniem odlewów aluminiowych na maszynach ciśnieniowych. Do jego obowiązków należała obsługa maszyn, zalewanie form odlewniczych, transportowanie naczyń odlewniczych z płynnym rozgrzanym materiałem. Operator maszyn ciśnieniowych i odlewniczych to tożsame stanowiska. Wnioskodawcy powierzono dodatkowo obowiązki brygadzisty, które głównie sprowadzały się do nadzoru nad pracownikami i narzędziami.

/umowy o pracę – k. 1-3, 8, zakres obowiązków – k. 22 akt osobowych – k.14; zeznania świadków: M. P. 00:05:19 – 00:10:54 – płyta CD k.65; D. L. 00:10:54 – 00:17:38 – płyta CD k.65; zeznania wnioskodawcy 00:25:39 – 00:29:00 – płyta CD k.65 w związku z 00:01:54 – 00:11:14 – płyta CD – k.59/

W dniu 3 marca 2016 roku Przedsiębiorstwo (...) „ Sp. z o.o. w Ł. wystawiła I. L. świadectwo pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazano, że w okresie zatrudnienia od dnia 1 maja 2004 roku do dnia 31 lipca 2010 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w punkcie 4 wykazu prac w szczególnych warunkach stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy z dnia 18 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, tj. prace bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu naczyń odlewniczych z płynnym, rozgrzanym materiałem (żeliwo, staliwo, metale nieżelazne i ich stopy) na stanowisku operatora maszyn odlewniczych.

/świadectwo pracy w warunkach szczególnych – k.19 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 11 kwietnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 8 marca 2016 roku odmówił I. L. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca nie spełnił warunków określonych w art. 4 ust. 6 i 7 ustawy o emeryturach pomostowych, ponieważ po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 niniejszej ustawy oraz nie udowodnił rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą. Organ rentowy poinformował, że do pracy w szczególnych warunkach nie został uwzględniony okres od dnia 1 stycznia 2009 roku do dnia 31 lipca 2010 roku, ponieważ zakład pracy nie zgłosił wnioskodawcy do ZUS jako pracownika zatrudnionego w warunkach szczególnych. Pracodawca dokonuje takiego zgłoszenia na drukach (...) do dnia 31 marca danego roku kalendarzowego za poprzedni rok. ZUS przyjął za udowodnione okresy nieskładkowe w wymiarze 9 miesięcy, 17 dni oraz nieskładkowe w wymiarze 37 lat 8 miesięcy i 5 dni, staż sumaryczny wyniósł 38 lat 5 miesięcy i 22 dni, w tym staż pracy w warunkach szczególnych 21 lat 7 miesięcy i 19 dni.

/decyzja k. 37 plik II akt ZUS/

Z dniem 31 grudnia 2016 roku wnioskodawca rozwiązał z Przedsiębiorstwem (...) stosunek pracy na mocy porozumienia stron.

/wypowiedzenie umowy o pracę – k.1, świadectwo pracy – k.2 akt osobowych k.14/

W dniu 11 stycznia 2017 roku wnioskodawca złożył w organie rentowym świadectwo pracy za okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od dnia 16 września 2001 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku oraz ponownie wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej.

/protokół – k.39 plik II akt ZUS; świadectwo pracy –k.40 plik II akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 31 marca 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 11 stycznia 2017 roku odmówił I. L. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca nie spełnił warunku określonego w art. 4 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych, ponieważ po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 niniejszej ustawy. Organ rentowy poinformował, że za okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach od dnia 1 stycznia 2009 roku zgodnie z art.38 ustawy pomostowej płatnik składek jest zobowiązany złożyć druki (...) do dnia 31 marca danego roku kalendarzowego za poprzedni rok. W przypadku wystąpienia z wnioskiem o przyznanie emerytury pomostowej, zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach w danym roku kalendarzowym, płatnik składek przekazuje do Zakładu w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia wniosku. ZUS przyjął za udowodnione okresy nieskładkowe w wymiarze 10 miesięcy, 17 dni oraz nieskładkowe w wymiarze 38 lat 5 miesięcy i 3 dni, staż sumaryczny wyniósł 39 lat 3 miesiące i 20 dni, w tym staż pracy w warunkach szczególnych 21 lat 7 miesięcy i 19 dni.

/decyzja k. 47 plik II akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach ZUS,
w szczególności na podstawie dokumentacji osobowej obejmującej sporny okres zatrudnienia wnioskodawcy, a także na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz zeznań świadków: M. P. oraz D. L., którzy pracowali razem z wnioskodawcą i z tego tytułu mają pełną wiedzę na temat charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...).

Wszystkie złożone w niniejszej sprawie zeznania były wiarygodne, spójne
i znajdowały potwierdzenie w zachowanej dokumentacji osobowej. Wartość dowodowa zeznań nie była kwestionowana przez organ rentowy. Stanowiły one tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 664 ze zm.) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku;

2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4. ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5. przed dniem 1 stycznia 1999 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

6. po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7. nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Prawo do emerytury pomostowej zgodnie z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 ustawy, jest więc legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych po dniu 31 grudnia 2008 r. (czyli od dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych). Osoby, które takiej pracy po wskazanej dacie nie wykonywały, a w rezultacie nie spełniają warunku określonego w art. 4 pkt 6 ustawy, mają możliwość uzyskania emerytury pomostowej w oparciu o art. 49 ustawy, który w miejsce warunku z art. 4 pkt 6 wprowadza wymaganie, aby zainteresowany spełniał w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2009 r.) warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 r. sygn. II UK 159/13, a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r. sygn. II UK 164/11, opubl. OSNP 2013/5-6/62, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2013 r. sygn. I UK 448/12).

W niniejszej sprawie nie było kwestionowanym, że wnioskodawca spełnił wszystkie warunki przyznania prawa do emerytury pomostowej określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 ustawy o emeryturach pomostowych. Organ rentowy uznał wnioskodawcy za udokumentowany okres zatrudnienia w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887, z późn. zm.) w wymiarze : 21 lat, 7 miesięcy, 19 dni.

Przedmiotem sporu było ustalenie czy także po dniu 31 grudnia 2008 r. wnioskodawca wykonywał pracę o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Jak wynika z ustaleń poczynionych przez Sąd I instancji na podstawie zeznań wnioskodawcy, zeznań świadków M. P. i D. L., oraz dokumentów znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego, pracę na stanowisku operatora maszyn odlewniczych (operatora maszyn ciśnieniowych) I. L. wykonywał w okresie od dnia
1 maja 2004 roku do dnia 31 lipca 2010 roku w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w Ł.. Zakład zajmował się wykonywaniem odlewów aluminiowych na maszynach ciśnieniowych. Do obowiązków wnioskodawcy należała obsługa maszyn, zalewanie form odlewniczych, transportowanie naczyń odlewniczych z płynnym rozgrzanym materiałem. Wnioskodawca wykonywał zatem prace bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu naczyń odlewniczych z płynnym, rozgrzanym materiałem (żeliwo, staliwo, metale nieżelazne i ich stopy), czyli prace wymienione w pkt.4 załącznika nr 1 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych.

Podkreślić należy, że organ rentowy nie kwestionował, że praca wykonywana przez wnioskodawcę w okresie od dnia 1 maja 2004 roku do dnia 31 lipca 2010 roku na stanowisku operatora maszyn odlewniczych należy do prac kwalifikowanych jako prace o szczególnym charakterze, o jakich mowa w art. 3 ust. 3. Brak podstaw do zaliczenia wymienionego okresu pracy do wykonywanej w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych organ rentowy wywiódł jedynie z faktu, że pracy wykonywanej przez wnioskodawcę na stanowisku operatora maszyn odlewniczych po dniu
31 grudnia 2008 r. pracodawca nie przekazał jego danych zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 38 ustawy o emeryturach pomostowych, jak również w konsekwencji nie opłacił za wnioskodawcę składek na Fundusz Emerytur Pomostowych (art. 35 ustawy).

Argumentacji organu rentowego nie sposób podzielić z tego względu, że wskazane wyżej obowiązki wynikające z art. 35 i następne ustawy o emeryturach pomostowych związane ze zgłoszeniem danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze i zapłatą należnych składek na (...) za pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze obciążają pracodawcę (patrz uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012 r. sygn. II UK 130/11, OSNP 2013/3-4/40). Okoliczność zatem, że pracodawca wskazanych obowiązków o charakterze ewidencyjno - sprawozdawczym w stosunku do danego pracownika nie realizował nie sprzeciwia się zakwalifikowaniu pracy na danym stanowisku do stanowisk, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, gdyż dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze decydujące znaczenia ma rodzaj powierzonej mu pracy i rzeczywiście wykonywanych zadań. W sprawie bezsprzecznie ustalono, że praca wykonywana przez wnioskodawcę na stanowisku operatora maszyn odlewniczych po dniu
31 grudnia 2008 r. była pracą bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu naczyń odlewniczych z płynnym, rozgrzanym materiałem (żeliwo, staliwo, metale nieżelazne i ich stopy), czyli pracą wymienioną w pkt.4 załącznika nr 1 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych.

Mając powyższe na uwadze uznać należy, że wnioskodawca spełnił wszystkie warunki określone w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z art.26 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Wnioskodawca złożył ponowny wniosek o emeryturę pomostową w dniu 11 stycznia 2017 roku (po rozwiązaniu stosunku pracy z pracodawcą z dniem 31 grudnia 2016 roku), a zatem prawo do emerytury pomostowej należało wnioskodawcy przyznać od dnia 1 stycznia 2017 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji.

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z odpisami protokołów rozpraw – zgodnie z wnioskiem-k.73, wypożyczając akta ZUS.