Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 maja 2013 r. (data prezentaty), powódka A. S. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. kwoty 28.560,00 zł tytułem odszkodowania za dyskryminację w zakresie przystąpienia do programu dobrowolnych odejść. Powódka wniosła też o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.

W odpowiedzi na pozew z dnia 19 lipca 2013 r. (data prezentaty), pozwany (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W piśmie procesowym z dnia 29 października 2013 r. (data prezentaty – k. 73-74) powódka zmodyfikowała powództwo wnosząc o zasądzenie od pozwanego kwoty 33.078,40 zł stanowiącej ośmiokrotność jej wynagrodzenia.

W piśmie procesowym z dnia 10 lutego 2014 r. (data nadania - k. 90-91) powódka ponownie rozszerzyła powództwo, wnosząc tym razem o zasądzenie odszkodowania w kwocie trzykrotności wynagrodzenia w związku z naruszeniem przez pozwanego pracodawcę przepisów o wypowiadaniu umów o pracę na czas nieokreślony oraz alternatywnie wniosła o zasądzenie od pozwanego jak w treści pozwu kwoty 28.560,00 tytułem odszkodowania za nierówne traktowanie w zatrudnieniu.

W piśmie procesowym złożonym na rozprawie w dniu 22 stycznia 2016 r. (k. 159) powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 28.560 zł z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu do dnia zapłaty.

W piśmie procesowym z dnia 30 marca 2016 r. (data nadania), (k. 190) powódka sprecyzowała, iż kwota alternatywnie dochodzonego roszczenia powódki tj. odszkodowania za niezgodne z prawem lub nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę wynosi 10.710 zł. Powódka wniosła o zasądzenie tej kwoty wraz z odsetkami od daty doręczenia pozwu do dnia zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka A. S. była zatrudniona u pozwanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na podstawie umowy o pracę zawartej na okres próbny 3 miesięcy w dniu 1 grudnia 1996 r. na stanowisku konsultanta w Zespole obsługi klienta. (umowa o pracę na okres próbny – k. 2 części B akt osobowych).

Następnie strony niniejszego postępowania zawarły w dniu 1 marca 1997 r. umowę o pracę na czas nieokreślony, na podstawie której A. S. miała wykonywać dotychczasowe obowiązki. (umowa o pracę na czas nieokreślony k. 7 części B akt osobowych).

Z dniem 1 grudnia 1999 r. powódka została przeniesiona na stanowisko konsultanta sekcji płatności w Departamencie Windykacji i Należności (zaakceptowany wniosek o przeniesienie k. 27 części B akt osobowych).

Od 1 lipca 2008 r. powódka zajmowała stanowisko młodszego specjalisty w Departamencie Windykacji i Należności (zaakceptowany wniosek o przeniesienie k. 104 części B akt osobowych).

Po zmianie wspólnika w 2011 r. pozwany pracodawca nosił się z zamiarem rozwiązania umów o pracę z większą grupą pracowników. W tym celu pozwana spółka opracowała Program Dobrowolnych Odejść, z którego mogli skorzystać wszyscy pracownicy pozwanej spółki którzy: na dzień wejścia w życie programu tj. na dzień ogłoszenia programu będą zatrudnieni w pozwanej spółce na podstawie umowy o prace na czas nieokreślony oraz na dzień 31 grudnia 2011 r. byli zatrudnieni w innych komórkach organizacyjnych pozwanej spółki niż Departament (...), Departament Aktywacji i Windykacji (...), Departament Reklamacji, oraz Salony (...). Pracownicy pozwanego byli uprawnieni do składania deklaracji o zamiarze rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron w ramach programu przez okres 3 tygodni od ogłoszenia niniejszego programu, który ogłoszony został w dniu 23 stycznia 2012 r. Pracodawca mógł rozszerzyć zakres podmiotowy osób, do których adresowany był program, a nadto przedłużyć lub ustalić terminy dodatkowe w zależności od potrzeb. (§ 2 i 3 Programu Dobrowolnego Odejść pracowników pozwanego k. 5-9, zeznania świadka A. P. (1) k. 84-85, zeznania świadka J. S. k. 131-133, zeznania świadka M. Ś. k. 133-134, zeznania świadka M. S. k. 134-135 ).

Umowy o pracę osób, które złożyły wniosek w ramach (...) rozwiązywały się z dniem 31 marca 2012 r., choć były odstępstwa od tej zasady i z niektórymi osobami rozwiązano umowę o pracę w kolejnych miesiącach z uwagi na potrzeby biznesowe. Wyłączenie niektórych departamentów z (...) nie oznaczało gwarancji zatrudnienia pracowników z tych departamentów. Aplikację do (...) złożyło około 680 osób. Pracodawca zgodził się na rozwiązanie umowy o pracę w ramach (...) z 470 osobami (zeznania świadka M. Ś. k. 133-134)

Pracodawca w 2012 r. rozwiązał umowę o pracę na warunkach (...) z sześciorgiem pracowników Departamentu Aktywacji i Windykacji (...). Osoby te w przeciwieństwie do powódki składały do pracodawcy wnioski o rozwiązanie umowy o pracę na warunkach (...). Pracownicy ci w pierwszej kolejności otrzymali wypowiedzenia umowy o pracę, po czym złożyli wnioski o zmianę trybu rozwiązania umowy o pracę i zastosowanie wobec nich postanowień (...). Warunkiem skorzystania z (...) było złożenie akcesu do 28 lutego 2012 r., a zmniejszenie zatrudnienia w Departamencie Aktywacji i Windykacji (...) miało miejsce w marcu 2012 r., dlatego pracodawca podjął decyzję umożliwiającą skorzystanie przez te osoby z programu (...). Rozwiązania umów o pracę po miesiącu lipcu 2012 r. nie uwzględniały postanowień (...) i pracownikom przysługiwały wyłącznie świadczenia, wynikające z powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy. (zeznania świadka A. P. (2) k. 84-85, zeznania świadka J. S. k. 131-133, zeznania świadka M. Ś. k. 133-134 zeznania świadka M. S. k. 134-135).

Z Departamentu Aktywacji i Windykacji (...) miedzy innymi rozwiązano umowę o pracę z E. Z., która najpierw otrzymała wypowiedzenie, a później skorzystała z (...). Jej stosunek pracy uległ rozwiązaniu w marcu 2012 r. Także A. B. skorzystała z (...). R. jej stosunek pracy uległ rozwiązaniu w marcu 2012 r. , zaś inicjatywa rozwiązania umowy o pracę była po stronie pracodawcy. A. M. – pracownica Departamentu Aktywacji i Windykacji (...) została zwolniona w maju 2013 r. z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Nie korzystała z (...). (zeznania świadka A. M. k. 152, zeznania świadka E. Z. k. 152, zeznania świadka A. B. k. 152-153, zapis audio-video k. 154).

Poza wymienionymi osobami z Departamentu Aktywacji i Windykacji (...) rozwiązano umowę o pracę w 2012 r. z D. K., K. R., E. R. te osoby skorzystały z (...). (zeznania powódki k. 113-115, 161-162, zapis audio-video k. 163).

W 2013 nikt nie odszedł z pozwanej spółki na warunkach (...) (zeznania świadka M. Ś. k. 133-134)

Oświadczeniem z dnia 17 maja 2013 r. pozwany pracodawca na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników wypowiedział powódce umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 31 sierpnia 2013 r. Jako przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę pozwana spółka wskazała zmiany organizacyjne i strukturalne w Departamencie Aktywacji i Windykacji (...) w W., skutkujące likwidacją stanowiska pracy, na którym powódka była zatrudniona (oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę część C akt osobowych).

W maju 2013 r. z działu, w którym pracowała powódka zostało zwolnionych 5 osób z przyczyn niedotyczących pracowników. Żadna z tych osób nie otrzymała świadczeń ponad te, które wynikały z ustawy o zwolnieniach grupowych. (zeznania świadka A. P. (2) k. 84-85).

Przed złożeniem pozwu w niniejszej sprawie powódka konsultowała się w Państwowej Inspekcji Pracy, zaś w lipcu 2013 r. konsultowała się z reprezentującym ją radcą prawnym. (zeznania powódki k. 113-115, 161-162, zapis audio-video k. 163).

Zgodnie z zaświadczeniem pozwanego pracodawcy miesięczne wynagrodzenie brutto powódki obliczone według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu za urlop wynosiło 4.l34,80 zł (zaświadczenie k. 32)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranych w sprawie dokumentów i ich kopii, w tym akt osobowych powódki, którym dał wiarę, wobec braku podstaw do kwestionowania ich rzetelności.

W ustalaniu stanu faktycznego Sąd oparł się na zeznaniach świadków A. P. (2) (k. 84-85), J. S. (k. 131-133), M. Ś. (k. 133-134) M. S. (k. 134-135), A. M. k. 152, zapis audio-video k. 154, E. Z. k. 152 zapis audio-video k. 154, A. B. k. 152-153, zapis audio-video k. 154 oraz powódki A. S. (k. 113-115, 161, zapis audio-video k. 163).

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wskazanych wyżej świadków jako logiczne spójne i korespondujące ze sobą wzajemnie a także z zeznaniami powódki. Nieścisłości w zeznaniach świadków dotyczyły jedynie odzwierciedlenia postanowień Dobrowolnego Programu Odejść, jednak wynikały one z zatarciem się w pamięci świadków tychże postanowień (...) i wobec złożenia przez powódkę kopii dokumentu nie wpływały na ocenę zeznań świadków, które skorygowane zostały kopią (...). Należy mieść na względzie, iż stan faktyczny ustalony na podstawie zeznań świadków i powódki był w zasadzie bezsporny, jedynie strony wysnuwały odmienne skutki prawne z ustalony w sprawie faktów.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się do pierwszego z alternatywnych roszczeń powódki tj. roszczenia o zasądzenie kwoty 10.710 zł. tytułem odszkodowania za nieuzasadnione lub niezgodne z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę kwestią zasadniczą w niniejszej sprawie było ustalenie czy powództwo w tym zakresie wniesione zostało w terminie, a jeśli nie, to czy istnieją podstawy do przywrócenia uchybionego terminu na podstawie art. 265 § 2 k.p.

Zgodnie z art. 264. § 1 k.p. Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.

Stosownie do treści art. 265. § 1 k.p. jeżeli pracownik nie dokonał - bez swojej winy - w terminie czynności, o których mowa w art. 97 § 2 ¹ i w art. 264, sąd pracy na jego wniosek postanowi przywrócenie uchybionego terminu.

Wniosek o przywrócenie terminu wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. We wniosku należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające przywrócenie terminu. (§ 2).

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem zostało doręczone powódce w dniu 17 maja 2013 r. Co prawda powódka złożyła w niniejszej sprawie pozew w dniu 24 maja 2013 r. jednak z treści pozwu wynika jednoznaczne, iż nie stanowił on odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę. Co więcej w treści pozwu powódka wprost wskazała, iż zaistniały fakt w postaci wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w pełni rozumie i akceptuje. Jedynym roszczeniem jakie wówczas zgłosiła powódka było zasądzenie od pozwanego kwoty 28.560 zł tytułem odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Z powyższego jasno wynika, iż powódka w pozwie z dnia 24 maja 2013 r. nie odwoływała się od dokonanego wypowiedzenia.

Modyfikacja powództwa i wystąpienie z roszczeniem o zasądzenie od pozwanego odszkodowania tytułem nieuzasadnionego bądź niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę nastąpiło w piśmie procesowym z dnia 10 lutego 2014 r. Z zebranych w sprawie dowodów wynika natomiast, iż powódka ze swojej winy spóźniła się z odwołaniem od wypowiedzenia umowy o pracę. Powódka konsultowała się odnośnie złożenia pozwu przed wniesieniem powództwa w Państwowej Inspekcji Pracy, zaś w lipcu 2013 r. konsultowała się reprezentującym ją radcą prawnym. Modyfikacja powództwa nastąpiła zaś 10 lutego 2014 r. Tym samym powódka rażąco spóźniła się z wniesieniem powództwa w zakresie odwołania od wypowiedzenia, gdyż co najmniej od lipca 2013 r. była w stanie wnieść odwołanie od wypowiedzenia. Powyższe okoliczności nie uzasadniają przywrócenia terminu odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę.

Z powyższych ustaleń Sądu wynika zatem bezspornie, że powódka z własnej winy wniosła odwołanie do Sądu pierwszej instancji z przekroczeniem terminu określonego w art. 264 § 1 k.p.

Zgodnie zaś z utrwalonym orzecznictwem (uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 14 marca 1986 r., III PZP 8/86, OSNCP 1986 z. 12, poz. 194) terminy z art. 264 k.p. są terminami prawa materialnego, do których nie mają zastosowania przepisy k.p.c. dotyczące uchybienia i przywracania terminu; sąd oddala powództwo, jeżeli pozew został wniesiony po upływie terminów określonych w art. 264 k.p., których nie przywrócono. Stwierdzenie przez Sąd przekroczenia terminu określonego w tym przepisie prowadzi do oddalenia powództwa, co wyłącza potrzebę rozważania zasadności i legalności przyczyn rozwiązania umowy o pracę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2001 r., I PKN 693/00, OSNP 2003 nr 22, poz. 539).

Z tych względów Sąd oddalił powództwo w zakresie roszczenia o odszkodowanie za niezgodne z prawem lub nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę w wysokości 10.710 zł.

Odnosząc się do drugiego z roszczeń powódki tj. odszkodowania za nierówne traktowanie w zatrudnieniu w wysokości 33.078,40 (powódka nie cofnęła skutecznie powództwa ponad kwotę 28.560,00) rozważenia wymaga, czy powódka była dyskryminowana ze względu nieobjęcie jej Programem Dobrowolnych Odejść, który pozwany stosowała wobec swoich pracowników.

W świetle polskiego prawa za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu uważa się różnicowanie sytuacji pracownika z uwagi na jedną lub kilka kryteriów dyskryminacji określonych w art. 18 ^3a k.p. w szczególności: ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientacje seksualną, a także zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony lub w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast skutkiem naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu jest w szczególności: odmowa nawiązania stosunku pracy lub rozwiązanie stosunku pracy, niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń związanych z pracą, pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe (art. 18 ^3b § 1 pkt 2 k.p.), chyba, że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami.

Zgodnie z art. 18 ^3d k.p. osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.

Odnosząc powyższe rozważania do ustalonego stanu faktycznego zważyć należy, iż powódka nie była dyskryminowana ze względu na nieobjęcie jej Programem Dobrowolnych Odejść. Należy mieć na względzie czasokres jaki pracodawca stosował (...) wobec pracowników, którzy mieli zamiar skorzystać z tego programu. Umowy o pracę pracowników, którzy chcieli skorzystać z (...) rozwiązywały się z końcem marca 2012 r. wyjątkowo okres obowiązywania umów o pracę z beneficjentami (...) mógł być wydłużony ze względu na potrzeby pracodawcy. W tym miejscu wskazać należy, iż pozwany złożył powódce oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem w dniu 17 maja 2013 r., zaś umowa o pracę powódki rozwiązała się w dniu 31 sierpnia 2013 r. a więc ponad rok po czasie, kiedy rozwiązaniu uległy umowy o pracę z pracownikami korzystającymi z Programu Dobrowolnych Odejść. W czasie dokonania wypowiedzenia powódce umowy o pracę jak też w chwili rozwiązania łączącej strony umowy (...) nie obowiązywał. Z ustalonych w sprawie dowodów nie wynika, aby w okresie czasu korespondującym z rozwiązaniem umowy o pracę z powódką, pracodawca stosował postanowienia Programu Dobrowolnych Odejść wobec jakiegokolwiek pracownika.

Abstrahując nawet od tego, iż w chwili rozwiązania umowy o pracę z powódką (...) nie obowiązywał wskazać należy, iż powódka przez cały okres czasu do chwili rozwiązania umowy o pracę w dniu 31 sierpnia 2013 r. świadczyła pracę, a więc otrzymywała wynagrodzenie. Stąd też zastosowanie do niej programu dobrowolnych odejść nie miało uzasadnienia w innych realiach czasowych. W tym miejscu wskazać należy, iż świadczenia z (...) nie jest nagrodą za dobrą pracę, ale zapłatą za „dobre odejście” eliminujące koszty wikłania się w ewentualne spory dotyczące stosunku pracy i związane z nimi dodatkowe koszty. „Dobre odejście” co wymaga podkreślenia ma nastąpić w momencie oczekiwanym przez pracodawcę i z tych względów program pracodawcy był ograniczony czasowo, co więcej – jest oczywiste, że pracodawca jest zainteresowany odejściem w tym trybie pracowników najsłabszych, nie zaś najlepszych. Trzeba mieć też na względzie, iż pracodawca nie wyraził zgody na rozwiązywanie umowy o pracę z wszystkimi pracownikami, którzy złożyli wnioski o objęcie ich przedmiotowym programem, co wynikało z jego decyzji kadrowych. Jednak powódka w całym okresie zatrudnienia nie złożyła wspomnianej deklaracji, co również nie daje podstaw, do uznania iż nieskorzystanie przez A. S. z (...) było nieuzasadnione.

Strona powodowa podnosiła, iż z działu, w którym pracowała powódka kilkoro pracowników było beneficjentami (...), pomimo iż program ten nie przewidywał objęcie jego postanowieniami pracowników Departamentu Aktywacji i Windykacji (...). Jednak już z samych postanowień programu wynika, iż pracodawca mógł rozszerzyć zakres podmiotowy osób, do których adresowany był program. Wskazani pracownicy departamentu w którym pracowała powódka skorzystali z jego postanowień w czasie, kiedy rozwiązywano umowy o pracę z innymi pracownikami w ramach Programu Dobrowolnych Odejść. Ponadto w ich przypadku objęcie programem nastąpiło już po dokonanym wypowiedzeniu umów o pracę tymże pracownikom (a więc dotyczyło pracowników których zwolnić chciał sam pracodawca). Z powyższego wynika, iż zastosowanie postanowień Programu Dobrowolnych Odejść w stosunku do współpracowników powódki nastąpiło w korelacji z czasem kiedy rozwiązywano umowę o pracę z pracownikami innych działów, do których miały odniesienie postanowienia (...).

Rozwiązanie umowy p o pracę z powódką nastąpiło ponad rok po tym jak ostatni z pracowników odszedł z pozwanej spółki korzystając ze świadczeń przewidzianych w (...). W tym czasie (rok 2013) żadna osoba nie korzystała z dobrodziejstw programu. Powyższe bez wątpienia świadczy, iż pracodawca nie dopuścił się nierównego traktowania w zatrudnieniu nie odnosząc do powódki Programu Dobrowolnych Odejść, który w chwili wypowiedzenia powódce umowy o pracę nie obowiązywał.

Z tych względów alternatywne roszczenie o odszkodowanie za nierówne traktowanie w zatrudnieniu w wysokości 33.078,40 podlegało oddaleniu.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz na podstawie §11 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.). zasądzając od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w pkt II sentencji wyroku.