Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 24 maja 2016 roku P. P. wniósł do tutejszego Sądu pozew o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego P. B. kwoty 18.355,12 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz obciążenie pozwanego kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż powód podjął współpracę z firmą (...) w celu skierowania go do pracy za granicą, gdzie miał świadczyć pracę na rzecz pracodawcy zagranicznego. Kontakt z agencją pośrednictwa odbywał się głównie za pośrednictwem poczty elektronicznej i nie podpisano z nim umowy w formie pisemnej. Agencja pośrednictwa pracy zaproponowała powodowi zatrudnienie na terenie Niemiec. Po otrzymaniu niezbędnych informacji powód wyjechał do miejsca świadczenia pracy, którą podjął w dniu 5 sierpnia 2014 roku. Po podjęciu pracy okazało się, że w przeciwieństwie do ustaleń poczynionych z agencją pracy został zobligowany do samodzielnego ponoszenia kosztów zakwaterowania, a kwota wynagrodzenia do wypłaty jest niższa od spodziewanej, nadto praca nie ma być świadczona w jednym miejscu. Jednocześnie, niemiecki pracodawca – (...) e.K., nie dostarczył mu pisemnej umowy o pracę. Z uwagi na powyższe powód zaprzestał świadczenia pracy i oświadczył pracownikowi z firmy (...), iż wraca do kraju. Z uwagi na powyższe niemiecki pracodawca został poinformowany o konieczności wypłaty dotychczasowo wypracowanego wynagrodzenia, które w ocenie powoda nie odpowiadała kwocie, która winna mu być rzeczywiście wypłacona w obliczu wypracowanych godzin pracy.

W ocenie powoda agencja pośrednictwa pracy, której właścicielem jest pozwany, poprzez zorganizowanie wyjazdu zagranicznego bez zawarcia niezbędnej umowy w tym zakresie wyrządziła powodowi szkodę, albowiem pracodawca niemiecki niezwiązany jakimkolwiek zobowiązaniem wynikającym z umowy z pośrednikiem nie czuł się zobligowany do zawarcia z powodem umowy o pracę. Na wysokość poniesionej szkody złożyła się zatem zarówno poniesiona strata (nieopłacone godziny pracy, zakwaterowanie, transport z i do kraju), jak i utracone korzyści (wynagrodzenie za spodziewany co najmniej trzymiesięczny okres pracy na terenie Niemiec i zmniejszenie wysokości wynagrodzenia osiąganego u polskiego pracodawcy).

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej.

W uzasadnieniu pisma procesowego wskazano, że pomiędzy agencją pozwanego a powodem w istocie nie doszło do zawarcia w formie pisemnej umowy o skierowanie do pracy u pracodawcy zagranicznego. Niemniej jednak brak takiej umowy nie uzasadnia odpowiedzialności deliktowej pozwanego. W jego ocenie usługa świadczona przez agencję miała jedynie pomóc powodowi w dotarciu do miejsca pracy. W konsekwencji, wszelkie roszczenia wynikające ze stosunku pracy, w tym wynagrodzenia, kosztów zakwaterowania i przejazdów do miejsca pracy winny być więc kierowane do niemieckiego pracodawcy. To bowiem na jego rzecz – a nie na rzecz agencji prowadzonej przez P. B. – powód miał świadczyć pracę.

Ponadto wskazano, iż stronę pozwaną i powodową łączył stosunek zobowiązaniowy, zatem ewentualne roszczenia mogłyby być dochodzone na postawie art. 471 k.c. Niemniej jednak, z uwagi na brak zawarcia umowy w formie pisemnej, nie sposób ustalić praw i obowiązków wynikających z ewentualnego nienależytego wykonania umowy. Pozwany jednak stanowczo zaprzeczył, aby był odpowiedzialny za wypłatę wynagrodzenia, zwrotu kosztów zakwaterowania oraz podróży w sytuacji, w której nie dokona tego pracodawca zagraniczny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

Agencja (...) z siedzibą przy ul. (...) w S. zawarła w dniu 1 sierpnia 2014 roku z firmą (...) e.K umowę „o wystaranie się o polskich robotników wykwalifikowanych w celu zawarcia niemieckiego stosunku pracy w firmie (...) e.K.”. Treść umowy przewidywała zlecenie Agencji Pracy (...) werbowania pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, którzy mieli być następnie zatrudniani w firmie (...) e.K. Zawarty stosunek pracy polskich kandydatów nie powodował powstania żadnych innych zobowiązań zarówno po stronie Agencji Pracy, jak i firmy (...) e.K. Projekt umowy został sporządzony na piśmie, lecz mimo faktycznego przystąpienia do jej wykonania, strona niemiecka nie złożyła pod nim swojego podpisu.

Dowód:

- projekt umowa o wystaranie się o polskich robotników k. 101-103

-zeznania P. B. k.98v.-99

W 2014 roku P. P. w celu uzyskania pracy za granicą nawiązał współpracę z Agencją Pracy (...). Pracownicy firmy zaoferowali mu możliwość zatrudnienia u niemieckiego pracodawcy, firmy (...) e.K. Powód przystał na propozycję. Kontakt z Agencją odbywał się głównie za pośrednictwem poczty elektronicznej, a strony nie zawarły w formie pisemnej umowy o skierowanie do pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego.

Pracownicy Agencji (...) udzielili P. P. informacji związanych z dojazdem i zakwaterowaniem na terenie Niemiec, a także danymi pracodawcy oraz datą rozpoczęcia pracy. Wskazano, iż powód ma zapłacić jedynie za pierwszą noc zakwaterowania, zaś pozostałe koszty noclegu ponosić będzie firma go zatrudniająca.

Powód stawił się w miejscu pracy w miejscu pracy w dniu 5 sierpnia 2014 roku. Z pracodawcą ustalił, iż będzie otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 9 euro netto za godzinę pracy i dodatkowo otrzymywał 30 euro dziennie za każdy dzień pobytu w miejscu zakwaterowania. Pracodawca nie dostarczył jednak P. P. umowy o pracę, wobec czego w dniu 20 sierpnia 2014 roku zaprzestał świadczenia pracy na rzecz (...) e.K., o czym poinformował pracowników Agencji Pracy (...), którzy zaoferowali mu możliwość zmiany pracodawcy – przy obsłudze wózka widłowego. Z możliwości tej powód nie skorzystał i w dniu 24 sierpnia 2014 roku opuścił miejsce zakwaterowania, a następnie wrócił do Polski.

Dowód:

-korespondencja mailowa k. 7-11

-zeznania świadka K. L. k.70-72,

-zeznania świadka A. L. (1) k.72-73,

-zeznania świadka P. S. (1) k.73-74,

-zeznania świadka B. B. k.84,

-przesłuchanie P. B. k.98v.-99

-przesłuchanie P. P. 97v.-98,

W wyniku skargi złożonej przez P. P. na działalność Agencji Pracy (...) Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła kontrolę Agencji, w wyniku której ustalono, że przedsiębiorca nie zawarł z P. P. pisemnej umowy o skierowaniu go do pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego, pomimo tego, że obowiązek pisemnego zawarcia umowy wynika z art. 85 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Z tych też powodów zastosowano środki prawne obligujące Agencję Pracy (...) do przestrzegania przepisów dotyczących między innymi kierowania do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych i zastosowano sankcje wynikające z naruszenia przepisów ww. ustawy.

Niesporne, a nadto:

-zeznania świadka B. B. k.84,

-pismo PIP z dnia 18.02.2015r. k. 12,

-pismo PIP z dnia 7.04.2015r. k.13

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W ocenie Sądu, zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do stwierdzenia, iż zaistniały przesłanki, które uzasadniałyby nałożenie na stronę pozwaną obowiązku spłaty należności dochodzonej pozwem. Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone dowody z dokumentów i kopii dokumentów, których treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron, jak również z urzędu brak było podstaw do podważenia ich wiarygodności i treści. Jako dokumenty prywatne stanowiły one dowód tego, że osoba, która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc). Sąd uznał też za wiarygodne dokumenty urzędowe, które stanowiły dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 § 1 kpc). Przymiot wiarygodności nadano także zeznaniom świadków B. B., K. L., A. L. (2) oraz P. S. (1), którzy opisali okoliczności współpracy pomiędzy stroną powodową a Agencją Pracy (...), jak również potwierdzili fakty uznane przez Sąd za bezsporne.

W znacznej większości niesprzeczne były także zeznania stron co do łączącego ich stosunku prawnego. Okolicznością sporną w sprawie był sam zakres odpowiedzialności ponoszonej przez agencję pośrednictwa pracy.

Jako podstawę prawną dochodzonego pozwem roszczenia powód wskazał art. 415 k.c., z którego wynika, iż kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia W pozwie P. P. starał się wykazać, iż zawinione działanie pozwanego polegające na braku zawarcia w formie pisemnej umowy o pośrednictwo pracy stanowiło delikt, którego skutkiem było uchybienie przez pracodawcę niemieckiego swoim obowiązkom, co doprowadziło w efekcie do zaprzestania świadczenia pracy przez powoda i poniesienia szkody, na wysokość której złożyła się zarówno poniesiona strata (nieopłacone godziny pracy, zakwaterowanie, transport z i do kraju) oraz utracone korzyści (wynagrodzenie za spodziewany co najmniej trzymiesięczny okres pracy na terenie Niemiec i zmniejszenie wysokości wynagrodzenia osiąganego u polskiego pracodawcy).

Wskazania wymaga, iż w rzeczywistości roszczenie powoda opiera się nie na odpowiedzialności deliktowej, a na odpowiedzialności kontraktowej, dotyczącej niewykonania lub nienależytego wykonania umowy pomiędzy nim a agencją zatrudnienia – art. 471 k.c. Tym niemniej podkreślić trzeba, że powód nie wykazał także w skuteczny sposób zawinionego działania pośrednika skutkującego poniesieniem szkody, albowiem wszelkie roszczenia, na które wskazywał w pozwie, dotyczyły nie umowy pośrednictwa pracy zawartej z firmą Agencja Pracy (...), ale stosunków wynikających z umowy o pracę, która była podjęta faktycznie na rzecz niemieckiego pracodawcy (...) e.K.

Oceniając zasadność roszczenia w oparciu o treść art. 471 k.c. Sąd miał na względzie przede wszystkim regulację art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (ciężar dowodu) a nadto art. 3 k.p.c., wedle którego strony obowiązane są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody.

Rzeczą Sądu nie jest zatem zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Nie obowiązuje obecnie zasada odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego ( por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, z. 6-7, poz. 76; wyrok SN z dnia 7 października 1997 r., II UKN 244/98, OSNP 1999, z. 20, poz. 662; wyrok SN z dnia 16 grudnia 1997 r. II UKN 406/97, OSNP 1998, z. 21, poz. 643; wyrok SN z dnia 11 października 2000 r., II UKN 33/00, OSNP 2002, z. 10, poz. 251).

Przenosząc powyższe na realia przedmiotowej sprawy uznano, iż powód nie wykazał w żaden sposób zasadności dochodzonego roszczenia w stosunku do Agencji Pracy (...) prowadzonej przez pozwanego.

W myśl art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1065) podejmowanie pracy za granicą następuje w drodze bezpośrednich uzgodnień dokonywanych przez obywateli polskich z pracodawcami zagranicznymi (…) lub za pośrednictwem publicznych służb zatrudnienia, a także agencji zatrudnienia świadczących usługi, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy. Kwestie wymogów umów dotyczących kierowania do pracy za granicą u zagranicznego pracodawcy reguluje art. 85 ust. 2 ustawy, który zobowiązuje agencje zatrudnienia do zawierania umów o skierowaniu do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych z osobami kierowanymi na piśmie.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w przedmiotowej sprawie prowadzi do wniosku, iż pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy pośrednictwa pracy, ale przy braku dochowania wymogu zachowania formy pisemnej. Wprawdzie brak zawarcia umowy w formie pisemnej stanowi zgodnie z przepisami cytowanej ustawy wykroczenie, za którego popełnienie grożą sankcje (zastosowane z resztą wobec Agencji Pracy (...)), tym niemniej mają one charakter tylko i wyłącznie administracyjnoprawny lub karny i nie wpływają w żaden sposób na odpowiedzialność kontraktową ponoszoną przez pozwanego, skoro doszło do zawarcia umowy ustnie, a następnie przystąpiono do jej realizacji. Ponadto, brak jest związku przyczynowego pomiędzy uchybieniem pozwanego, a szkodą powoda. Nawet bowiem zawarcie umowy pośrednictwa pracy na piśmie nie zmieniłoby braku zawarcia umowy o pracę na piśmie z pracodawcą. Nie zmieniłoby to także kwestii sporu o wynagrodzenie, czy też niepełnej rekompensaty za nocleg ze strony niemieckiego pracodawcy. Wszystkie te roszczenia są bowiem roszczeniami wynikającymi ze stosunku pracy i mogłyby być dochodzone ewentualnie na gruncie powództwa P. P. przeciwko firmie (...) e.K.

Sam więc brak umowy w formie pisemnej nie powoduje automatycznie odpowiedzialności wobec delegowanego za granicę pracownika za jego roszczenia wynikające ze stosunku pracy. Należy podkreślić, iż umowa zawarta z agencją zatrudnienia dotyczyła wyłącznie pośrednictwa w zakresie pozyskania pracy, co wynika jednoznacznie z zeznań świadków będących pracownikami Agencji Pracy (...) oraz zeznań samego pozwanego. Także powód nie kwestionował, iż w istocie to właśnie pomoc w uzyskaniu pracy na terenie Niemiec i dla niemieckiego pracodawcy była przedmiotem łączącej strony umowy. Istotnym jest, iż zawarcie takiej umowy nie powoduje powstania pomiędzy agencją, a osobą wysyłaną do pracy za granicę, stosunku pracy lub innego, z którego mogłoby wynikać zatrudnienie. Stosunek taki pozostaje zawarty jedynie przez osobę delegowaną do pracy za granicą, a zagranicznym pracodawcą, co nie budzi wątpliwości także wobec treści umowy o wystaranie się o polskich robotników wykwalifikowanych w celu zawarci niemieckiego stosunku pracy w firmie (...) e.K. (k.101-104). Umowa o skierowanie do pracy jest więc w istocie umową o świadczenie usług w rozumieniu art. 750 k.c. W zakres odpowiedzialności agencji zatrudnienia wchodzi zatem jedynie kwestia niewykonania umowy – zatem popełnienia uchybień w zakresie skierowania do pracy (M. Culepa, M. Rotkiewicz, D. Wołoszyn-Kądziołka, Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Komentarz, Warszawa 2015, a także D. Matczak, Umowa o skierowanie do pracy u pracodawcy zagranicznego, PiZS 2014, Nr 1, s. 26).

Agencja odpowiada jedynie za niedopełnienie postanowień umowy o skierowanie do pracy. Pracodawcą jest podmiot zagraniczny, z którym pracownik zawiera umowę o pracę i on odpowiada za naruszenie obowiązków związanych z pracą wykonywaną poza granicami kraju. Roszczenia dotyczące tej umowy będą podlegały zagranicznym sądom i organom. Za nieprawidłowości w zakresie niewypłacenia wynagrodzenia za pracę, czasu pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy odpowiada zatrudniający zagraniczny pracodawca (tak Agnieszka Jaroszek „Agencja zatrudnienia a praca za granicą” – PIP Warszawa 2014).

Analiza dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz zeznań świadków pozwala zaś na uznanie, iż usługi pośrednictwa pracy w stosunku do P. P. zostały wykonane. Z korespondencji mailowej dołączonej do pozwu jednoznacznie wynika, że powodowi wskazano pracodawcę, miejsce pracy, czas jej rozpoczęcia, zakwaterowanie (na koszt pracodawcy) oraz transport do miejsca wykonywania pracy na własny koszt. Powód został też do pracy skutecznie skierowany i ją podjął. Jego przedwczesny powrót do kraju i brak osiągnięcia spodziewanych korzyści finansowych wynikały z braku realizacji obowiązków niemieckiego pracodawcy, a więc braku zawarcia pisemnej umowy o pracę, zalegania z wypłatą wynagrodzenia, niewystarczającej dopłaty do zakwaterowania). Wszystkie wskazane obowiązki leżą jedynie po stronie pracodawcy i to nie agencja, a pracodawca ponosi ewentualną odpowiedzialność za brak ich realizacji.

Podkreślenia także wymaga, iż agencja zatrudnienia prawidłowo zareagowała także na wyrażone niezadowolenie powoda z sytuacji zastanej u niemieckiego pracodawcy i zaprzestanie świadczenia pracy, albowiem zaproponowano mu możliwość podjęcia innej pracy, u innego pracodawcy, z której powód mocą własnej decyzji zrezygnował. Powyższe wskazuje także na dochowanie należytej staranności w wykonywaniu umowy. Odrzucenie zaś złożonej oferty było indywidualną decyzją powoda i skutkowało jego powrotem do kraju. Nie sposób zatem doszukiwać się ewentualnej odpowiedzialności pozwanego za koszty transportu powoda do kraju.

W sytuacji bezzasadności roszczenia Sąd za zbędne uznał odniesienie się do poszczególnych kwot i wyliczeń związanych z poniesieniem przez powoda szkody. Powyższe może być bowiem, jak już podkreślano wyżej, przedmiotem rozpoznania ewentualnie w przypadku wstąpienia przez P. P. z powództwem przeciwko osobie biernie legitymowanej w zakresie roszczeń wynikających ze stosunku pracy, a więc pracodawcy (...) e.K.

W pkt II zawarto orzeczenie o kosztach procesu, które co do zasady należały się stronie pozwanej, wobec brzmienia art. 98 § 1 k.p.c. Na koszty procesu składają się koszty zastępstwa procesowego, których stawka - z uwagi na wartość przedmiotu sporu - wynosi 3.600 zł, co wynika z § 2 pkt 5 w związku z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800), w brzmieniu obowiązującym w chwili wniesienia powództwa.

Jednakże Sąd uznał, iż w sprawie zachodzą podstawy do częściowego zastosowania normy art. 102 k.p.c. Sytuacja finansowa i osobista powoda (niewysokie dochody i konieczność leczenia) spowodowały, że Sąd ograniczył koszty zastępstwa do ¼ całości, a więc do kwoty 900 zł. Okoliczności te były uprzednio podstawą do przyznania powodowi pełnomocnika z urzędu przed wniesieniem powództwa w sprawie IX Po 149/15.

Ponadto, opierając się o złożony w pozwie wniosek i treść § 8 pkt 5 w związku z § 15 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801), na rzecz radcy prawnego P. S. (2) przyznano od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie, kwotę 4.428 zł (w tym podatek VAT), tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3. (...)

21.08.2017