Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 stycznia 2014r

Sąd Okręgowy w Tarnowie Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Sadecka (spr)

Sędziowie: SSO Kinga Braty

SSO Jacek Satko

Protokolant: st. sekr. Anna Moździerz

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Janusza Jakubasa

po rozpoznaniu w sprawie G. B.

skazanego za przestępstwo z art. 178a § 2 kk

zażalenia prokuratora na postanowienie Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 9 listopada 2013r o zamianie kary i umorzeniu postępowania wykonawczego w zakresie wykonania kary łącznej pozbawienia wolności (sygn. II K 98/12)

na podstawie art. 437 § 1 kpk

p o s t a n a w i a

utrzymać zaskarżone postanowienie w mocy

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 15 października 2012r, sygn. akt II K 98/12, zmienionym przez wyrok Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 28 lutego 2013r, sygn. akt II Ka 35/13, G. B. skazany został za popełnienie 5 przestępstw, a to:

1.  z art. 13 § 2 kk w zw. z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk na karę 1 roku pozbawienia wolności,

2.  z art. 191 § 1 kk i art. 158 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk na karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności,

3.  z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk (kradzież telefonu o wartości 300zł)

4.  z art. 224 § 2 kk i art. 157 § 2 kk i art. 160 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk na karę 2 lat pozbawienia wolności,

5.  z art. 224 § 2 kk i art. 157 § 2 kk i art. 160 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk na karę 2 lat pozbawienia wolności,

W miejsce kar jednostkowych orzeczono karę 3 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Kara łączna pozbawienia wolności skierowana została do wykonania. Za początek wykonania kary przyjęto 30.09.2011 a koniec określono na 30.03.2015r.

Na etapie postępowania wykonawczego Sąd Rejonowy w Tarnowie, orzekając z urzędu, wydał w dniu 9 listopada 2013 postanowienie, którym orzekł:

1.  na podstawie art. 50 ust 1 ustawy z dnia 27 września 2013r o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013r, poz. 1247) stwierdził, iż kara jednostkowa 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczono za przestępstwo kradzieży telefonu ulega zamianie na 30 dni aresztu.

2.  na podstawie art. 15 § 1 kkw umorzył postępowanie wykonawcze w zakresie wykonania kary łącznej 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał, że na mocy ustawy z dnia 27 września 2013r o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, która podwyższyła wartość mienia oddzielającego przestępstwa zaboru mienia od wykroczenia do kwoty 400 zł, kradzież telefonu przypisana G. B. stała się wykroczeniem. Skoro orzeczona za ten czyn kara jednostkowa weszła w skład kary łącznej, która nie została dotąd w całości wykonana, zasadnym jest zdaniem sądu dokonanie zamiany kary 6 miesięcy pozbawienia wolności na miesiąc aresztu, zgodnie z regułą z art. 50 ust 1 ustawy z dnia 27 września 2013r o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Dokonana zamiana kary jednostkowej, zgodnie z art. 575 § 2 kpk stosowanym w drodze analogii do kary łącznej, skutkuje z kolei utratą przez nią mocy i obliguje do orzeczenia nowej kary łącznej. W tej sytuacji dalsze wykonywanie kary łącznej jest niedopuszczalne, co uzasadnia umorzenie postępowania wykonawczego w tym zakresie.

Z orzeczeniem tym nie zgodził się prokurator, który zaskarżył go w całości, na niekorzyść skazanego G. B..

W zażaleniu zarzucił obrazę przepisów prawa procesowego tj. art. 15 § 1 kkw mającą wpływ na treść orzeczenia poprzez umorzenie postępowania wykonawczego w zakresie kary łącznej 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem sygn. II K 98/12 wobec skazanego G. B. skutkujące zwolnieniem skazanego z zakładu karnego w związku z zamianą kary pozbawienia wolności wymierzonej za jedno z przestępstw objętych karą łączną na karę aresztu.

W uzasadnieniu zażalenia oskarżyciel kwestionuje możliwość zastosowania w niniejszej sprawie art. 575 § 2 kpk. Zdaniem skarżącego orzeczenie nowej kary łącznej uwarunkowane jest wcześniejszym wzruszeniem wyroku zawierającego karę łączną poprzez kasację lub wznowienie postępowania. W niniejszej sprawie brak jest zdaniem prokuratora możliwości wzruszenia wyroku poprzez ingerencję na etapie wykonania w wymiar orzeczonej nim kary. Odnośnie orzeczenia o zamianie kary jednostkowej oskarżyciel podnosi, iż art. 50 ust 1 ustawy z dnia 27 września 2013r o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw nie wyłączył stosowania reguł intertemporalnych zawartych w art. 4 kk, co oznacza, iż dokonanie modyfikacji kary według reguł z art. 50 ust 1 cyt. Ustawy nie jest obligatoryjne a o jej zastosowaniu winno decydować kryterium względności. Prokurator podnosi także, iż niedopuszczalna i niezgodna z intencją ustawodawcy jest sytuacja, w której zmiana ustawy w odniesieniu do jednego z czynów objętych karą łączną powoduje brak możliwości wykonania kar orzeczonych za inne czyny nie podlegające depenalizacji.

W oparciu o podniesiony zarzut prokurator domaga się uchylenia zaskarżonego postanowienia.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

zażalenie nie jest zasadne.

Na wstępie podkreślić należy, iż dokonana ustawą z dnia 27 września 2013r o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, kontrawencjonalizacja objęła wszystkie wskazane w niej czyny, które z mocy prawa z dniem 9 listopada 2013r stały się wykroczeniami. Z woli ustawodawcy zmiana ta, przy spełnieniu warunków określonych w treści art. 50 ust 1 i 2 ustawy nowelizacyjnej, objęła także czyny, co do których zapadły prawomocne wyroki przed zmianą przepisów. Jedynym warunkiem dokonania zamiany prawomocnej kary według reguł określonych w treści art. 50 cyt. ustawy, jest niezakończenie postępowania wykonawczego w chwili wejścia jej w życie. Ustawodawca zarówno w ust 1 jak i ust 2 art. 50 wyraźnie wskazuje, że zamianą objęte są podlegające wykonaniu (a zatem jeszcze nie wykonane w całości) kary. Dla stosowania reguł zamiany kar określonych w art. 50 ust 1 i 2 nie ma natomiast żadnego znaczenia czy kary za jednostkowe czyny objęte kontrawencjonalizacją wykonywane są jako kary jednostkowe czy w ramach kary łącznej bądź wyroku łącznego. Wykonywanie tego rodzaju kary w połączeniu z karami za czyny nie objęte ustawą nowelizacyjną miałoby znaczenie tylko w sytuacji orzeczenia kary łącznej na zasadzie pełnej absorpcji i pod warunkiem, że najsurowsza kara wyznaczająca dolny próg kary łącznej orzeczona została za czyn, który nie został przekształcony w wykroczenie. Tylko bowiem w takiej sytuacji uprawnione byłoby wnioskowanie, że kara za czyn stanowiący obecnie wykroczenie w istocie nie podlega wykonaniu skoro została pochłonięta w całości przez inną karę. W żadnym innym przypadku niemożliwym jest przesądzenie w trybie orzekania o modyfikacji kary za jednostkowy czyn, że wymiar tej kary nie miał wpływu na wymiar kary łącznej.

Ustawodawca w ustawie nowelizującej z dnia 27 września 2013r nie zawarł żadnej regulacji dotyczącej konsekwencji zamiany kary jednostkowej dla bytu kary łącznej uprzednio obejmującej zmodyfikowaną karę. W tej sytuacji zasadnie zastosował Sąd Rejonowego w trybie analogii legis rozwiązania procesowe zawarte w treści art. 575 § 2 kpk dotyczące wyroku łącznego. Podkreślić należy, iż różnica między orzekaniem kary łącznej i wyroku łącznego sprowadza się jedynie do kwestii procesowej. W obu przypadkach warunkiem połączenia kar jednostkowych jest pozostawanie ich w zbiegu realnym. Zatem stanowisko prokuratora jakoby utrata mocy prawnej wynikającej z zamiany kary jednostkowej dotyczyć mogła jedynie wyroku łącznego nie zasługiwała na akceptację. Taka wykładnia skutkowałaby różnicowaniem sytuacji prawnej osób w oparciu o niezależne od nich kryterium procesowe. Prowadziłoby to do naruszenia konstytucyjnej zasady równości wobec prawa. (art. 32 Konstytucji) Trafnie też Sąd Rejonowy odwołał się w tym zakresie do poglądów doktryny i judykatury, które w sposób wyczerpujący zacytował w treści uzasadnienia. Stanowisko prokuratora, że poglądy te odnoszą się wyłącznie do sytuacji wzruszenia wyroku w trybie kasacji czy wznowienia, nie jest trafne. Tryb zamiany kary ustalony w art. 50 ustawy nowelizacyjnej prowadzi bowiem do identycznych skutków jak kasacja czy wznowienie.

Odnosząc się do argumentów prokuratora tyczących intencji ustawodawcy w zakresie niemożności wykonania pozostałych kar objętych wyrokiem łącznym lecz nie podlegających modyfikacji, stwierdzić trzeba, iż analizowana ustawa będąca podstawą orzeczenia Sądu Rejonowego nie pozwala na prowadzenie tego typu rozważań. Skarżący wadliwie nadto postrzega problem tyczący wykonania pozostałych kar jednostkowych. Jakkolwiek bowiem w przypadku utraty mocy kary łącznej, identycznie jak przy wyroku łącznym, odpada możliwość jej wykonywania (co obliguje do umorzenia postępowania wykonawczego w tym zakresie), nie oznacza to, iż kary jednostkowe w ogóle nie będą podlegały wykonaniu. Zasadniczo nie byłoby przeszkód co do wprowadzenia do wykonania poszczególnych kar jednostkowych już w momencie utraty mocy przez karę łączną. Z uwagi jednak na kierunek dokonywanej zmiany, która wszak służyć ma złagodzeniu sankcji za czyny przewartościowane na wykroczenia, Sąd powinien unikać rozwiązań, które prowadziłyby do pogorszenia sytuacji skazanego. Uzasadnione jest zatem rozstrzygnięcie z urzędu, w odrębnym postępowaniu procesowym, kwestii wydania wyroku łącznego obejmującego pozostałe kary jednostkowe, które otworzy możliwość ponownego skierowania do wykonania nowej kary łącznej.

Na koniec zasygnalizować należy kwestię składu sądu odwoławczego i trybu rozpoznania przedmiotowego zażalenia. Wprawdzie zapadło ono na etapie postępowania wykonawczego, jednak z uwagi na przedmiot rozstrzygnięcia, które dotyczyło modyfikacji kary, zasadnym było stosowanie przez sąd odwoławczy reguł procesowych i składu określonego w art. 30 § 2 kpk.

Reasumując, nie znajdując podstaw do uwzględnienia zażalenia, zaskarżone postanowienie jako trafne utrzymano w mocy.