Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2017 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy M. J. (1) (J.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 16 marca 2017 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. J. (1) prawo do emerytury, poczynając od dnia 4 marca 2017 roku.

(-) SSO Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 646/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 marca 2017r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu M. J. (1) ( J. ) prawa
do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, ponieważ ubezpieczony do dnia 1 stycznia 1999r. nie udowodnił 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie 13 lat, 8 miesięcy i 20 dni.

Organ rentowy wskazał, że do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresu zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 12 czerwca 1996r. do dnia 31 grudnia 1998r.
na podstawie zeznań świadków, ponieważ zgodnie z § 2 ust.2 w/w rozporządzenia z dnia
7 lutego 1983r. okres pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony w odwołaniu od decyzji wskazał, że się z nią nie zgadza, bowiem
w latach nieuwzględnionych przez organ rentowy do pracy w warunkach szczególnych, faktycznie pracował jako kierowca samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony M. J. (1) w dniu (...) ukończył 60 lat życia,
nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, na dzień 1 stycznia 1999r. udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W dniu 6 lutego 2017r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa
do emerytury.

W rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy wydał decyzję zaskarżoną omówioną
na wstępie. Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu
na dzień 31 grudnia 1998r. łącznie 13 lat, 8 miesięcy i 20 dni, to jest następujące okresy zatrudnienia:

- od dnia 2 stycznia 1980r. do dnia 31 lipca 1992r. w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego z wykazu A działu VIII poz.2, zgodnie ze świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 31 lipca 1992r.,

- od dnia 1 sierpnia 1992r. do dnia 13 września 1992r. w Przedsiębiorstwie Handlowym i Usług (...) w Z. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego, zgodnie ze świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 13 września 1992r.,

- od dnia 14 września 1992r. do dnia 30 września 1993r. w Przedsiębiorstwie Handlowym Centrala (...) w B. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego, zgodnie ze świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 30 września 1993r.

Ubezpieczony w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. (...) V. w Z. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy od dnia 1 sierpnia 1994r. do dnia 31 marca 1996r. i następnie od dnia 12 czerwca 1996r. do dnia 30 września 1999r. na stanowisku kierowcy - mechanika samochodowego.

Przedsiębiorstwo zajmowało się transportem samochodowym międzynarodowym. Początkowo baza firmy znajdowała się w T., a potem w Z.. Firma miała na stanie praktycznie same TIR - y. Samochodów takich było około 30. Był też jeden samochód osobowy, lecz ubezpieczony nim nie jeździł. Zatrudniała kierowców, a także mechanika w pełnym wymiarze czasu pracy, który pracował w bazie i zajmował się naprawą samochodów.

Ubezpieczony w Przedsiębiorstwie (...) Spedytor faktycznie stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony. Prowadził takie samochody jak np. T. S. (...), S., M., V. (...). Były to samochody typu TIR z naczepami. Ubezpieczony był kierowcą w ruchu międzynarodowym. Przeciętnie jego kurs międzynarodowy trwał około 3 tygodnie.
I tak np. jak ubezpieczony jechał z towarem z Polski do Niemiec, to w Niemczech był rozładunek, ponowny załadunek i następnie ubezpieczony jechał do kolejnych odbiorców
i dostawców na terenie Europy, a nawet A.. Jak wracał do bazy, to mechanikowi zgłaszał wszelkie usterki i on wówczas dokonywał przeglądu samochodu.

Z zeznań A. K. byłego prezesa Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. (...) V. w Z. wynika, że ubezpieczonemu ( podobnie jak też innym kierowcom ) przydzielono stanowisko kierowcy – mechanika, aby prowadząc samochód ciężarowy mógł zrobić jakąś drobną naprawę. Przy takim stanowisku kierowca będąc w trasie mógł np. samodzielnie wymienić koło, a nie wzywać pomocy. Gdyby miał stanowisko tylko kierowcy, wtedy musiałby zwracać się o pomoc.

Razem z ubezpieczonym pracowali:

- B. J. od dnia 1 stycznia 1992r. do dnia 1 marca 1994r. i od dnia
1 marca 1994r. do dnia 5 czerwca 2000r. na stanowisku kierowcy w pełnym wymiarze czasu pracy,

- T. K. na stanowisku kierowcy – mechanika.

Ubezpieczony od dnia 12 lipca 1977r. posiada uprawnienia do prowadzenia samochodów ciężarowych ( kategoria C ).

W legitymacji ubezpieczeniowej odwołującego zawarty jest wpis o jego zatrudnieniu od dnia 1 sierpnia 1994r. do dnia 31 marca 1996r. i od dnia 12 czerwca 1996r. do dnia 30 września 1999r. w Przedsiębiorstwie (...) Spedytor na stanowisku „ kierowcy – mechanika powyżej 3,5 tony ”. Uwidoczniono tam także okresy niezdolności do pracy: od dnia 17 stycznia 1995r. do dnia 21 stycznia 1995r., od dnia 23 stycznia 1995r. do dnia 26 stycznia 1995r., od dnia 27 stycznia 1995r. do dnia 2 lutego 1995r., od dnia 30 października 1995r. do dnia 3 listopada 1995r.

/dowód z: akt ZUS, legitymacji ubezpieczeniowej, zeznań świadków B. J., T. K. i A. K. oraz z zeznań ubezpieczonego/.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego M. J. (2) zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017r., poz. 1383 ze zm.) – zwanej dalej ustawą – ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zgodnie z 184 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy – tj. 1 stycznia 1999r. – osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem – pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z cytowanych norm prawnych wynika, iż odwołujący nabędzie prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat,

- legitymowania się okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 1 stycznia 1999r.,

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 1 stycznia 1999r.,

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

W świetle utrwalonego orzecznictwa sądowego dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska tylko rodzaj rzeczywiście powierzonej pracy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 czerwca 2015r. sygn. akt III AUa 168/15 LEX nr 1761793 ).

Ubezpieczony M. J. (1) wiek emerytalny 60 lat ukończył w dniu
4 marca 2017r., na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Kwestią sporną pozostawało, czy odwołujący na dzień 1 stycznia 1999r. posiada
15 - letni okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w sytuacji, gdy organ rentowy zaliczył tylko 13 lat, 8 miesięcy i 20 dni takiej pracy.

Wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego pozwoliły na przyjęcie,
że ubezpieczony podczas zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. (...) V. w Z. od dnia 1 sierpnia 1994r. do dnia 31 marca 1996r.
i następnie od dnia 12 czerwca 1996r. do dnia 30 września 1999r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych wymienioną w stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. wykazie A dziale VIII poz.2, to jest „ prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony ”.

Przedsiębiorstwo to było przedsiębiorstwem transportu międzynarodowego
i dysponowało praktycznie samymi samochodami ciężarowymi typu TIR. Ubezpieczony, pomimo, że zajmował stanowisko kierowcy – mechanika, rzeczywiście generalnie stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5. Od dnia 12 lipca 1977r. posiadał uprawnienia do prowadzenia takich pojazdów. Z zeznań byłego prezesa Przedsiębiorstwa (...) wynika, że ubezpieczonemu, przydzielono stanowisko kierowcy – mechanika, aby prowadząc samochód ciężarowy w trasie mógł samodzielnie zrobić jakąś drobną naprawę, wymianę koła. Wszelkie inne naprawy pojazdów były dokonywane przez mechanika zatrudnionego w Przedsiębiorstwie i wykonującego pracę na terenie jego bazy.

W tym miejscu podkreślić należy, że w orzecznictwie sądowym ugruntowane jest stanowisko, zgodnie z którym wykonywanie innych czynności o charakterze incydentalnym, krótkotrwałym, ubocznym – jak w przypadku ubezpieczonego - nie powoduje utraty charakteru pracy w szczególnych warunkach dla ( por. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, z dnia 22 kwietnia 2009 r., II UK 333/08 ).

Ustalając powyższe Sąd oparł się na zeznaniach świadków – był współpracowników ubezpieczonego B. J., T. K., a także byłego prezesa Przedsiębiorstwa (...), korelujących z nimi zeznaniach ubezpieczonego, a także powołanej w sprawie dokumentacji, tu zwłaszcza legitymacji ubezpieczeniowej, w której zawarto wpis o zatrudnieniu ubezpieczonego na stanowisku kierowcy – mechanika powyżej 3,5 tony.

Sąd starał się ustalić, gdzie znajdują się akta osobowe ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie. W tym celu zwracał się o nadesłanie tych akt do A. K. byłego prezesa firmy, który oświadczył, że wszystkie dokumenty zostały przekazane około 2002r. syndykowi, przy czym z pisma Sądu Rejonowego w Gliwicach XII Wydziału Gospodarczego wynika, że nie został zarejestrowany wniosek o ogłoszeniu upadłości, czy też o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego firmy (...) Spedytor. Pomimo braku tych dowodów Sąd uznał, iż pozostały materiał dowodowy jest wystarczający do stanowczego rozpoznania sprawy.

Po zaliczeniu już tylko okresu wnioskowanego w odwołaniu od dnia 12 czerwca 1996r. do dnia 31 grudnia 1998r., do pracy w warunkach szczególnych uznanej przez organ rentowy, ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. posiada wymagany co najmniej 15 – letni okres takiej pracy. Zatem spełnia wszystkie niezbędne przesłanki do przyznania dochodzonego świadczenia.

W konsekwencji powyższego, na podstawie powołanych norm prawnych oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia (...), to jest od osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat, zgodnie z art.100 ust.1 ustawy emerytalnej.

(-) SSO Grzegorz Tyrka