Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Andrzej Mikołajewski (spr.)

Protokolant: Magdalena Deputat

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2018 roku w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko G. W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 27 kwietnia 2017 roku, sygn. akt VIII C 417/17

I. oddala apelację;

II. oddala wniosek powoda o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 856/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 18 października 2016 roku powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od G. W. kwoty 639,43 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Na dochodzoną pozwem kwotę składały się nabyte przez powoda wierzytelności z tytułu należności za usługi edukacyjne wynikające z umowy o naukę w Szkole (...) w L.: kwota 130 zł tytułem należności płatnej do 20 października 2006 roku, kwota 165 zł tytułem należności płatnej do 26 października 2006 roku i kwota 344,43 zł skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie od kwot czesnego od terminów płatności obu rat czesnego do 17 października 2016 roku.

*

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2017 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 września 2006 roku pozwany G. W. zawarł z Towarzystwem (...) Spółką Akcyjną w P. umowę o przeprowadzenie kształcenia w formie zaocznej w zawodzie technik informatyk. Czas kształcenia wynosił 2 lata a cykl kształcenia – 4 semestry. Pozwany był zobowiązany regulować w terminach przewidzianych regulaminem szkoły wpisowe i opłaty za naukę (czesne), które w pierwszym roku nauki składało się z 10 rat po 130 zł każda.

Pozwany nie uiścił kwot czesnego dochodzonych pozwem.

Sąd Rejonowy wskazał, że powyższy stan faktyczny jest bezsporny.

W ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne.

Sąd Rejonowy podniósł, że powód powoływał się na nabycie dochodzonej wierzytelności na podstawie umowy cesji z dnia 30 maja 2014 roku, zawartej z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P..

Przelew wierzytelności, uregulowany w art. 509 § 1 i § 2 k.c., powinien dotyczyć zindywidualizowanej wierzytelności. W ocenie Sądu Rejonowego umowa przelewu, na którą powoływał się powód, dotyczy bliżej nieokreślonych wierzytelności na łączną kwotę 295 zł. Nie opisano umowy mającej stanowić źródło zobowiązań pozwanego, ani dokumentów, z których miałyby wynikać dochodzone należności.

Z tych względów Sąd Rejonowy uznał, że strona powodowa nie udowodniła istnienia dochodzonej wierzytelności (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.) i powództwo oddalił.

*

Apelację od tego wyroku wniósł powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w całości.

Powód zarzucił zaskarżonemu wyrokowi obrazę prawa materialnego, tj. art. 509 § 1 k.c. w zw. z art. 510 § 1 k.c. i art. 511 k.c. poprzez ich nieprawidłową wykładnię wyrażającą się w przyjęciu, iż dla skuteczności cesji wierzytelności umowa sprzedaży wymaga wyraźnego i precyzyjnego określenia przedmiotu cesji, zaś w umowie między powodem i cedentem brak danych, na podstawie których można stwierdzić istnienie wierzytelności dochodzonej pozwem (tj. umowa z uczniem, data jej zawarcia, numer, tytuł zobowiązania, okres, dokumenty, z których płatność miałaby wynikać), podczas gdy:

- umowa sprzedaży wierzytelności z dnia 30 maja 2014 roku precyzuje, że przedmiotem przelewu były niesporne i wymagalne wierzytelności pieniężne w stosunku do dłużników, tytułem świadczonych usług edukacyjnych,

- załącznik do umowy, stanowiący wykaz wierzytelności, powinien zawierać numery dłużników w bazie danych sprzedawcy, nazwiska i imiona dłużników, kwoty należności głównej oraz inne dodatkowe informacje i je zawierał,

- przyjmuje się, że skuteczne jest zbycie wierzytelności nieoznaczonej dokładnie w umowie przelewu, jeżeli można ją określić na podstawie stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika oraz skuteczna jest cesja wierzytelności nieoznaczonej dokładnie w umowie, ale oznaczalnej na podstawie analizy treści stosunków obligacyjnych, z której wynika.

Powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie jest zasadna, aczkolwiek Sąd Okręgowy nie podziela wywodu Sądu pierwszej instancji, iż powód nie udowodnił, że nabył na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 30 maja 2014 roku wierzytelności dochodzone w niniejszej sprawie od pozwanego.

Prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, które Sąd Odwoławczy przyjmuje za własne, należy uzupełnić w ten sposób, że ustalić ponadto, iż:

- wierzytelności dochodzone od pozwanego zostały nabyte przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. w wyniku podziału spółki Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej w P.,

- umową sprzedaży wierzytelności z dnia 30 maja 2014 roku powód nabył te wierzytelności od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P..

Okoliczności te wynikają z dokumentów z k. 10-27, w większości mających walor dokumentów urzędowych oraz z umowy sprzedaży wierzytelności wraz z wyciągiem z załącznika (k. 42-43). Podkreślić, że pozwany tych okoliczności w żaden sposób nie kwestionował. Zgodzić się przy tym należy z apelującym, że umowa przelewu wierzytelności powinna zostać poddana wykładni (art. 65 § 1 i § 2 k.c.) i nawet wówczas, gdy wierzytelność nie została zidentyfikowana danymi tak ją indywidualizującymi jak data i numer umowy, z której pochodzi (bądź równoznacznymi), możliwe jest ustalenie w drodze wykładni oświadczeń woli stron, jaki był przedmiot umowy.

Dodać również należy, że szkoła, do której uczęszczał pozwany, była niepubliczną szkołą ponadgimnazjalną, wpisaną do ewidencji szkół i placówek niepublicznych Miasta L. (k. 28-33).

W tak ustalonym stanie faktycznym, w ocenie Sądu Okręgowego powództwo było niezasadne z uwagi na podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia (art. 117 § 1 i § 2 k.c.).

Do zawartej przez pozwanego umowy świadczenie usług edukacyjnych należy stosować na mocy art. 750 k.c. przepisy o umowie zlecenia, w tym art. 751 k.c.

W przedmiotowej kwestii nie wypowiadał się bezpośrednio Sąd Najwyższy, którego orzecznictwo dotyczyło natomiast stosowania przepisów art. 750 k.c. i art. 751 k.c. w odniesieniu do umów o świadczenie usług innego rodzaju.

I tak w wyroku z dnia 12 stycznia 2007 roku, IV CSK 267/06, Sąd Najwyższy stwierdził, że przepisy te nie mają zastosowania do umowy pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, zaś w uchwale z dnia 7 maja 2009 roku, III CZP 20/09, analogiczne stanowisko zajął co do umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 października 2015 roku, III CZP 67/15, uznał także, że przepisy te nie mają zastosowania do nazwanej umowy o świadczenie usług edukacyjnych przez uczelnię wyższą, uregulowanej w ustawie z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym. Do tego stanowiska odwoływał się w sprawie powód, nie dostrzegając, że pozwany zawarł umowę o świadczenie usług edukacyjnych w niepublicznej szkole ponadgimnazjalnej a nie umowę o studia z uczelnią wyższą.

Umowa o świadczenie usług edukacyjnych w niepublicznej szkole ponadgminazjalnej, w dacie jej zawarcia przez pozwanego (12 września 2006 roku), nie była umową uregulowaną w ustawie z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz. U. z 1991 roku, Nr 95, poz. 425, ze zm.), która określała jedynie zasady prowadzenia szkół niepublicznych (art. 82 i nast.), natomiast nie regulowała tego rodzaju umowy.

Zgodnie z art. 750 k.p.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Powyższe uregulowanie wyklucza zatem stosowanie do umów o świadczenie usług przepisów o zleceniu tylko wtedy, gdy dana umowa uregulowana jest innymi, odrębnymi przepisami.

Sytuacja taka nie zachodzi w przypadku umowy o świadczenie usług edukacyjnych w szkole niepublicznej, gdyż umowa taka nie została uregulowana odrębnymi przepisami (w stanie prawnym mającym zastosowanie w sprawie). Nie określono jej definicji, wymagań co do formy czy postanowień istotnych.

Dlatego też do roszczeń podmiotu prowadzącego ponadgimnazjalną szkołę niepubliczną z tytułu świadczenia usług edukacyjnych – na mocy odesłania zawartego w art. 750 k.c. – stosować należy przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu.

Dodać też trzeba, że sam fakt, iż określone przepisy prawa publicznego przewidują standard nauczania, nie jest wystarczający, aby stwierdzić, że mamy do czynienia z umową nazwaną, gdyż są to wyłącznie unormowania ze sfery prawa publicznego, związane z koniecznością zapewnienia odpowiednich standardów szkolnictwa.

Z art. 751 pkt 2 k.c. wynika zaś, że z upływem 2 lat przedawniają się roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.

Wprawdzie z art. 83a ust. 1 ustawy o systemie oświaty (w brzmieniu obowiązującym w dacie zawierania umowy z pozwanym) wynika, że prowadzenie szkoły niepublicznej nie jest działalnością gospodarczą, jednakże nie jest to tożsame z wyłączeniem stosowania do umów mających za przedmiot usługi edukacyjne wskazanego wyżej przepisu.

Dla oceny możności stosowania przepisu art. 751 pkt 2 k.c. nie jest istotne to, czy podmiot prowadzący szkołę niepubliczną można uznać za przedsiębiorcę, (prowadzącego działalność gospodarczą), lecz to, czy może być on traktowany jako osoba zawodowo trudniącą się świadczeniem usług w postaci nauki.

Prowadzenie takiej szkoły, do jakiej uczęszczał pozwany, wiążące się ze świadczeniem w sposób stały i zorganizowany, odpłatnie, usług edukacyjnych wobec uczniów, należy uznać za zawodowe trudnienie się świadczeniem usług w postaci nauki. Nie ma też żadnych podstaw do tego, by spod pojęcia nauki wyłączać kształcenie w szkole niepublicznej. Dodać należy, że Kodeks cywilny w ogóle nie posługuje się terminem „kształcenie”.

Przedawnienie roszczenia głównego jest równoznaczne z przedawnieniem się w całości roszczenia o odsetki za opóźnienie (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 roku, III CZP 42/04).

Dodatkowo należy podnieść, że w pozwie powód dochodził również skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie naliczanych od 2006 roku (odpowiednio od 20 października 2006 roku i od 26 października 2006 roku) do 17 października 2016 roku. Gdyby nawet utrzymywać, że do świadczeń z tytułu czesnego z umowy ze szkołą niepubliczną ma zastosowanie dziesięcioletni termin przedawnienia, do odsetek za opóźnienie jako do świadczenia okresowego ma zastosowanie trzyletni termin przedawnienia przewidziany w art. 118 k.c., co oznacza, że na tej podstawie uległo przedawnieniu roszczenie o odsetki za okres do dnia 17 października 2013 roku (pozew został wniesiony w dniu 18 października 2016 roku i przerwał bieg przedawnienia – art. 123 § 1 pkt 1 k.c.).

Z tych względów na podstawie wyżej powołanych przepisów powództwo podlegało oddaleniu.

Wobec oddalenia apelacji powoda na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. należało oddalić wniosek powoda o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, gdyż powód jest stroną przegrywającą.

Z tych względów na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.